TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐNDE VERĐ TOPLAMA - GÜNCELLEME SORUNLARI VE ÇÖZÜM OLANAKLARI Mehmet KOŞAK Bursa Büyükşehir Belediyesi, Emlak ve Đstimlak Dairesi Başkanlığı, Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü Sırameşeler BURSA, mehmet.kosak@bursa.bel.tr ÖZET Bursa Büyükşehir Belediyesinde 1996 yılında Coğrafi Bilgi Sistemleri kurulduktan sonra ihtiyaçlar çerçevesinde ve sınırların genişlemesiyle orantılı olarak bilgi çeşitliliği ve miktarı artmıştır. Verilerin miktarının ve çeşidinin artması, farklı kurumlardan veri toplanması sonucunda verilerin CBS entegrasyonunda çeşitli sorunlarla karşılaşılmasına neden olmuştur. Bu sorunlar zaman içinde aşılsa da verilerin güncellenmesi gerekliliği ve zorunluluğu aynı işlemlerin tekrar tekrar yapılmasına sebep olmuş bu da işlerin yavaşlaması ve maliyetlerin artmasına sebep olmuştur. CBS için gerekli verilerin toplanması ve güncellenmesi aşamasında gerek kurum içinde ve gerekse kurum dışında çeşitli sorunlarla karşılaşılmıştır. Bu bildiri de bu sorunlar ve çözüm önerileri ile Bursa Büyükşehir Belediyesinde hayata geçirilmek istenen CBS Projesinin temelleri anlatılacaktır. Anahtar Sözcükler: CBS, güncelleme, arayüz, veri çeşitliliği, format dönüşümü ABSTRACT The amount of information has increased within the framework of the needs and constraints of diversification and expansion in proportion after Geographic Information Systems has been established in 1996 in the Bursa Metropolitan Municipality. Increased the amount and kinds of data, collecting data from different institutions as a result of the integration of data in GIS has led to various problems. These issues need to be updated over time exceeded even though the data and the obligation to make the same actions over and over again, which caused work to slow down and increased costs caused. GIS for data collection and need to be updated within the organization during and outside both institutions have been faced with various problems. This paper and proposals for solutions to this problem in Bursa Metropolitan Municipality want to implement the basics of the GIS project will be discussed. Keywords: GIS, update, interface, data assaortmnet, format conversion 1
1. GĐRĐŞ Bursa Büyükşehir Belediyesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri kurulduğunda Belediye sınırları 3 ilçe ve 174 mahalleden oluşmaktaydı. Yeni Büyükşehir Belediyeleri Kanunu ile sınırlar 7 ilçe 268 mahalle ve 122 köy olarak genişlemiştir. Bu durum Bursa Büyükşehir Belediyesi Coğrafi Bilgi Sistemlerinde toplanan ve güncellenen verilerin miktarını arttırmıştır. Farklı kurumlardan veri toplama zorunluluğu verilerin miktarının artmasına neden olmasının yanında farklı yazılımlarla üretilen çok çeşitli ve farklı formatta verileri de toplama ve güncelleme sorunlarını ortaya çıkarmıştır. Bu sorunların aşılması için gerekli çalışmaların yapılmış olmasına rağmen verilerin güncel tutulması zorunluluğu aynı işlerin tekrar tekrar yapılmasına sebep olmuş bu da işlerin yavaşlamasına neden olmuştur. BĐLGĐ ALIŞVERĐŞĐNDE BULUNULAN KURUMLAR ĐLÇE BELEDĐYELER ALTYAPI KURUMLARI DĐĞER KAMU KURUMLARI BUSKĐ hariç tüm kurumlardan veriler aylık bazda görevli personel tarafından sayısal ortamda alınarak CBS Ana sunucu bilgisayarında ve veritabanında güncellenmektedir. Bu güncelleme için verilere çeşitli ara programlar kullanılarak format dönüşümleri yapılmakta veri kaybı olması durumunda veriler tekrar editlenmektedir. 2
COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐNDE BULUNAN VERĐLER GRAFĐK BĐLGĐLER FOTOGRAMETRĐK HALĐHAZIR HARĐTALAR -NUMARATAJ HARĐTALARI -KADASTRAL HARĐTALAR -ĐMAR PLANLARI -ALTYAPI BĐLGĐLERĐ (BUSKĐ,BURSAGAZ,UEDAŞ, TELEKOM Kazı Güzergahları ve Hat Bilgileri) -UYDU GÖRÜNTÜLERĐ -3 BOYUTLU ARAZĐ MODELĐ METĐNSEL BĐLGĐLER -TAPU SĐCĐL BĐLGĐLERĐ -BBB KĐRALIK MÜLK BĐLGĐLERĐ Büyükşehir Belediyesi Eski Sınırlar 255 km 2 Büyükşehir Belediyesi Yeni Sınırlar 2215 km 2 AFET BĐLGĐ BANKASI VERĐLERĐ Sınırlar yaklaşık 10 katına çıkmış olup -EĞĐTĐM KURUMLARI toplanması ve güncellenmesi gereken veri -SAĞLIK KURUMLARI miktarı da ile veri alışverişinde bulunulan -LABORATUVARLAR Belediye ve kurum sayısı da aynı oranda -ECZANELER artmıştır. -CAMĐLER -ĐTFAĐYE BĐLGĐLERĐ -KONAKLAMA TESĐSLERĐ -DEPREMDE HASAR GÖREN BĐNA BĐLGĐLERĐ KENT REHBERĐ Kurum Đçinde Karşılaşılan Sorunlar - Her birim kendi çalışmalarını alışılageldikleri yazılımlarla yaptıklarından format dönüşümünde problemler yaşanmıştır. - Teknik birimlerde CBS ile ilgili en az bir personelin olmaması sonucunda verilerin entegrasyonunun sağlanamaması - Yapılan ölçümlerin, üretilen projelerin lokal bilgisayarlarda tutulması ortak bir sunucu bilgisayar ve veritabanı kullanma alışkanlığının oluşturulamaması - CBS tarafında teknik birimlerin işlerini kolaylaştıracak arayüzleri oluşturabilecek teknik personel bulunmaması Kurum Dışında Karşılaşılan Sorunlar - Kurumlar arası veri standardının oluşturulamaması - Farklı programlarla veri üretilmesi sonucunda format dönüşümleri gerekmesi ve veri kaybının olması - Her kurum kendi içinde bir sistem kurması ve bu sistemin diğer bilgi sistemleriyle iletişim halinde olmaması - Bursa Büyükşehir Belediyesi ile diğer kurumlar arası online bağlantı olmaması sebebiyle verilerin belli aralıklarla güncellenebilmesi, verilerin alınmasından sonraki süreç içinde güncelliğinin yitirilmesi 3
ÇÖZÜM ÖNERĐLERĐ Kurum Đçine Yönelik Öneriler -Veri üretecek veya sadece veriyi okuyacak her birim için bir CBS Modülü ile işleri kolaylaştıracak arayüz programlar oluşturarak tüm birimlerin CBS Standardında veri üretip kullanması sağlanmalı. -Belediye içinde üretilen verilerin tek merkezden yönetimini sağlamak için gerekli altyapı oluşturulmalı. -Tüm grafik verilerin geometrisinin de bir veri tabanında toplanmasını sağlamak için spatial data sistemine geçilmeli ve tüm birimlerde yapılacak tekrarlanan işlerin önüne geçerek gerçek zamanlı veriler kullanıma sunulmalı. BURSA BÜYÜKŞEHĐR BELEDĐYESĐNDE VERĐ ÜRETĐMĐ VE GÜNCELLEMEYE YÖNELĐK YAPILMASI GEREKENLER UYGULAMA YAZILIMLARI, ARAYÜZLER VE GÜNCELLEME İLİŞKİLERİ AYKOME MODÜLÜ ( TÜM ALTYAPI KURUMLARININ HAT VE KAZI GÜZERGAHI BĐLG B LGĐLER LERĐNĐN GĐRĐLMES LMESĐ VE GÜNCELLENMESĐ) NUMARATAJ MODÜLÜ (BİNA ve BAĞIMSIZ BÖLÜM LERİNİNGÜNCELLENMES NGÜNCELLENMESİ) İMAR MODÜLÜ (PLAN TADİLAT GÜNCELLEMELERİ) PROJE MODÜLÜ (ETÜD PROJELER DAĐRES RESĐ BAŞKANLI KANLIĞINDA INDA ÜRETĐLEN PROJELERĐN SDO DA GÜNCELLENMES MESĐ) BĐNA GÜNCELLEME MODÜLÜ (BĐNALARIN GRAFĐK K OLARAK SDO DA GÜNCELLENMESĐ) KADASTRO MODÜLÜ (MÜLKİYET GÜNCELLEMELERİ) KAMULAŞTIRMA MODÜLÜ (KAMULAŞTIRILACAK YERLERİN VE LERİNİN N SDO DA BELİRLENEREK GÜNCELLENMES LLENMESİ HARİTA MODÜLÜ (HAL HALİHAZIR HAZIR HARİTALARIN GÜNCELLENMESİ) BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ COĞRAFİ İ SİSTEMİ VERİ TABANI ORACLE(SDO) ÇEVRE MODÜLÜ (ÇEVRE KORUMA VE KONTROL AİRES RESİ BAŞKANLI KANLIĞINDA INDA CBS VERİLER LERİNİ KULLANARAK TEMATİK HARİTALAR HAZIRLAMA VE LERİNİN N GÜNCELLENMESİ FEN İŞLER LERİ MODÜLÜ (PROJELERİN GÜNCELLENMESİ) ULAŞIM MODÜLÜ (YOLLARA AİT A T TRAFİK K YÖN B LERİ VE UKOME KARARLARININ GÜNCELLENMESİ SOSYAL İŞLER MODÜLÜ (SOSYAL VERİ GÜNCELLEMELERİ) BUSKĐ MODÜLÜ (BUSKĐ NĐN N N CBS VERĐLER LERĐNĐ SORGULAMA VE BĐLG B LGĐLER LERĐNĐ GÜNCELLENMESĐ ) PARK VE BAHÇE MODÜLÜ (PARKLARIN GÜNCELLENMESİ) 4
Kurum Dışına Yönelik Öneriler - Kurumlar arası veri standardı Đçişleri Bakanlığı nın yayınladığı Coğrafi Tabanlı Đl-Kent Yönetim ve Bilgi Sistemi Teknik Kılavuzu çerçevesinde oluşturulmalı. - Farklı programlarla veri üretilmesi sonucunda gerekli format dönüşümleri ile veri kaybının önüne geçmek için verileri spatial data sisteminde Open GIS standardında üretmeli. Bunun için gerekli olan ve söz konusu standartları (Web Map Service WMS, Web Feature Service WFS gibi) destekleyen yazılımların kullanımı sağlanmalı. - Veri alınacak ve bilgi sunulacak kurumlar arası bağlantıların (Fiber optik kablo, Web, metro ethernet gibi ) yapılarak verilerin tek bir merkezden yönetimi sağlanmalı. - Grafik veriyi üretecek, güncelleyecek kurumlara kapasitesi yüksek fiber optik bağlantı ve arayüzler, text verisini güncelleyecek kurumlara da Web arayüzleri sağlanmalı. - Bilgi Sistemi kurmayı ve söz konusu verileri kullanmayı düşünen tüm kurumların yatırımlarını bir merkezden ve fondan yönetimi sağlanmalı. - Her kurum bünyesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri konusunda eğitimli personel bulundurarak kurumsal sistemlerin devamlılığı sağlanmalı. BURSA BÜYÜKŞEHĐR BELEDĐYESĐ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ VERĐ TABANI ORACLE(SDO) ĐLÇE BELEDĐYELER -Osmangazi Belediyesi -Yıldırım Belediyesi -Nilüfer Belediyesi -Mudanya Belediyesi -Gemlik Belediyesi -Kestel Belediyesi -Gürsu Belediyesi UYGULAMA SUNUCUSU (Application Server AS) ALTYAPI KURUMLARI -BUSKĐ -UEDAŞ -TELEKOM -BURSAGAZ -KARAYOLLARI TAKBĐS TAPU-KADASTRO BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Fiber optik Kablo Metro Ethernet, Web DĐĞER KAMU KURUMLARI -ĐL SAĞLIK MÜD. -ĐL MĐLLĐ EĞĐTĐM MÜD. -ĐL EMNĐYET MÜD. 5