VOP-VİOP GEÇİŞİ Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Borsa İstanbul, 3 Mayıs 2013 itibariyle VOB un %100 hissedarı olmuştur. Tüm Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmeleri 5 Ağustos 2013 Pazartesi günü itibari ile Borsa İstanbul VİOP ta işlem görmeye başlayacaktır.
Kapatılacak VOB Sözleşmeleri Ø BIST100 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø BIST30-100 Fark Sözleşmesi Ø Faiz Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø Fiziki Teslimatlı TL Dolar Sözleşmesi Ø Fiziki Teslimatlı TL Euro Sözleşmesi
Devam Edecek Sözleşmeler (VİOP a aktarılacak) Ø BIST30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø TL Dolar Döviz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø Ø Ø Ø TL Euro Döviz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi EUR/USD Çapraz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmesi TL/Gram Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø Ege Pamuk Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø Anadolu Kırmızı Buğday Vadeli İşlem Sözleşmesi Ø Baz Yük Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmesi
Yeni Sözleşmeler Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri T. Garanti Bankası A.Ş. GARAN T.İş Bankası A.Ş. ISCTR Akbank T.A.Ş. AKBNK Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. VAKBN Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. YKBNK Türk Hava Yolları A.O. THYAO Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. EREGL H.Ö. Sabancı Holding A.Ş. SAHOL Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. TCELL Tüpraş Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. TUPRS
İşlem Esasları Ana Pazar PAZARLAR Normal seans ve fiyat sabitleme sırasında emirlerin eşleştirildiği esas pazardır. Özel Emir ve Özel Emir İlan Pazarı Borsanın onayı ile, büyük miktarlı emirler özel emir ve özel emir ilan pazarında işlem görmektedir.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri Sistem Açılır İşlem yapılmayan dönem 09:00 Açılış Seansı (İşlemler) 09:30 NORMAL SEANS 9:30-17:40 Öğle Arası 12:30-14:00 Uzlaşma Fiyatının Hesaplandığı İşlemler 17:30-17:40 17:40 Uzlaşma Fiyatı Hesaplanır/ yayınlanır Kapanış fiyatından emirlerin eşleşmesi KAPANIŞ SEANSI 18:00 Seans Sonrası İşlemler biter, sistem kapanır.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri İşlem yapılmayan dönem İşlem sistemi açık olmasına rağmen emir girişi ya da işlem gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu aşamada: İşlem sistemine bağlanılabilir, Sorgulama yapılabilir, Önceki günden kalan iptale kadar geçerli veya tarihli emirler iptal edilebilir, Bu emirlerin miktarı azaltılabilir veya fiyatları daha kötü fiyatlarla değiştirilebilir, Toplu emir dosyası oluşturulabilir.
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri Normal Seans Fiyat ve zaman önceliğine dayanılarak çok fiyat sürekli müzayede esasıyla işlemlerin gerçekleştirildiği seanstır. Son 10 dakikası kapanış aralığıdır. Döviz ve Altın vadeli işlem sözleşmeleri dışındaki sözleşmelerde 12:30-14:00 arası işlemlere ara verilmektedir.
Seans Saatleri Sözleşmeler Normal Seans Saatleri Öğle Arası Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri 09:15-17:45 12:30-14:00 Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Döviz ve Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri Emtia ve Enerji Vadeli İşlem Sözleşmeleri 09:15-17:45 09:15-17:45 09:15-17:45 12:30-14:00 Yok 12:30-14:00
Günlük İş Akışı ve Seans Saatleri Fiyat Sabitleme Seansları Borsa tarafından düzenlenip duyurulur. Seans süresinde fiyat ve derinlik bilgileri görünmez. İşleyiş özellikleri: Açılış denge fiyatı, baz fiyat olarak kullanılır. Fiyat sabitleme seansının bitiminde, normal seansa devam edilir. Kapanış senasında belirlenen denge fiyatı, o günün uzlaşma fiyatı olarak kullanılır. Uzlaşma Fiyatlarının İlanı Seans bitimini takiben işlem gününe ait uzlaşma fiyatları ilan edilir.
Teminatlar Ø Başlangıç Teminatı: Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerini almak veya satmak için yatırımcının hesabında bulunması zorunlu olan asgari tutardır. Ø Sürdürme Teminatı: Yatırımcının pozisyonunu sürdürebilmesi için hesabında bulunması gereken asgari tutardır. Ø Teminat Tamamlama Çağrısı: (MARGİN CALL) Seans kapanışından sonra hesapların güncellenmesi sonucu, toplam teminatı sürdürme teminatı tutarının altına düşen veya eksi nakit teminat oluşan hesaplar için teminat tamamlama çağrısı yapılır. Yatırımcı T+1 günü saat 14:20 ye kadar pozisyon kapatarak ya da nakit yatırarak hesabındaki tutarı başlangıç teminatına tamamlamalıdır.
Borsa Payı Ø Pay Piyasası endekslerine dayalı sözleşmelerde vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin % 0,004 ü (yüz binde 4) Ø Diğer sözleşmelerde vadeli işlem sözleşmeleri için işlem hacminin %0,003 ü (yüz binde üç)
İşlem Yöntemleri Çok Fiyat Sürekli Müzayede Yöntemi: Normal seansta kullanılır. Emirler fiyat ve zaman önceliği esaslarına uygun olarak eşleşmesi sonucu oluşan fiyatlar üzerinden gerçekleşir. Tek Fiyat Yöntemi Sadece limit emirler dikkate alınarak oluşan denge fiyatı üzerinden fiyat ve zaman önceliklerine uygun olarak işlemler gerçekleştirilir.
Emirlerin Eşleşmesinde Öncelik Kuralı Fiyat Önceliği: Daha düşük satım emirleri, daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirleri, daha düşük fiyatlı alım emirlerinden önce karşılanır. Zaman Önceliği: Fiyat eşitliği halinde, sisteme daha önce gelen emirler önce karşılanır.
Emir Yöntemleri Limit (LMT): Belirlenen limit fiyat seviyesine kadar işlem gerçekleştirmek için kullanılan emir yöntemidir. Fiyat ve miktar girilmesi zorunludur. Piyasa (PYS): Emrin girildiği anda ilgili sözleşmede piyasada bulunan en iyi fiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanmasıdır. Kapanış Fiyatından (KAP): Uzlaşma fiyatı üzerinden gerçekleştirilen emir türüdür. Sisteme, Kalanı pasife yaz emir türü ve Seans emir süresi kullanılarak sisteme iletilebilir. Eşleşmeyen emirler seans sonunda iptal edilir.
Emir Türleri Kalanı Pasife Yaz (KPY): Tamamının gerçekleşmemesi durumunda kalan miktarın maksimum pasif emir miktarına kadar olan kısmının, emrin yöntemine göre limit fiyatından ya da gerçekleştiği son fiyat üzerinden pasife limit emir olarak yazılması için kullanılan emir türüdür. Gerçekleşmezse İptal Et (GIE): Girildiği anda emrin tamamının gerçekleşmesi, aksi halde tamamının iptal edilmesidir. Kalanı İptal Et (KIE): Girilen emirlerinin bir kısmının gerçekleşmesi, gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesidir. Şarta Bağlı (SAR): Gerçekleşen son işlem fiyatının, emrin aktivasyon fiyatına eşit ya da alış emirleri için daha yüksek ve satış emirleri için daha düşük olması durumunda, emrin işlem sisteminde aktif hale gelmesi amacıyla kullanılır.
Emir Türleri Strateji Emirleri denir. İki veya daha fazla emirden oluşan ve belirli bir alım satım stratejisi içeren emir grubuna Ø Hepsi veya Hiçbiri (AON-all or none) Birbirine bağlı olarak verilen emirlerin hepsinin aynı anda gerçekleşmesi şartı bulunan emirleridir. Sadece seans ve günlük olarak iletilebilir. Ø Biri Diğerini İptal Eder (OCO- One Cansels the Other) Birbirine bağlı olarak girilen emirlerden sadece birisinin gerçekleşmesinin istenmesi durumunda kullanılan emir türüdür. Ø Biri Diğerini Aktive Eder (OAO- One Activates the Other) Bir emrin ve bu emir gerçekleştiğinde piyasaya iletilmek istenen ikinci ir emrin aynı anda işlem sistemine girilebildiği emir türüdür.
Emir Süreleri Seans Emri (SNS): Emir, sadece girildiği seansta geçerlidir. Seans sonuna kadar eşleşmezse işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir. Günlük Emir (GUN): Emir, girdiği günde geçerlidir. Gün sonuna kadar eşleşmezse işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir. İptale Kadar Geçerli Emir (IKE): Emir, girildiği seanstan itibaren iptal edilene kadar geçerlidir. Tarihli Emir (TAR): Emir, işlem sistemine girilirken belirtilen tarihe kadar geçerlidir.
Maksimum Emir Büyüklükleri Hisse Vadeli İşlem Sözleşmeleri Pazar Dayanak Varlık (AOF) Kapanış Değeri < 25 TL Dayanak Varlık (AOF) Kapanış değeri >=25 TL Ana Pazar (Minimum Emir Miktarı) 1 1 Ana Pazar ( Maksimum Emir Miktarı) Özel Emir ve Özel Emir İlan Pazarı Minimum Emir Miktarı 5.000 2.500 5.000 2.500 Özel Emir ve Özel Emir İlan Pazarı Maksimum Emir Miktarı 10.000 5.000
Emir Düzeltme Alan Değiştirilebilir Zaman Önceliği Korunur Pazar Hayır - Sözleşme Hayır - Hesap Hayır - Pozisyon Kapatma Evet Evet Emir Yöntemleri (LMT/PSY/KAP) Sadece limit emirler piyasa emrine dönüştürülebilir Hayır Fiyat Evet Hayır En iyi fiyat Limit emir piyasa emrine değiştirilirken işaretlenebilir. Piyasa/şarta bağlı emirler, en iyi fiyatlı olarak değiştirilebilir. Evet Miktar Sadece azaltılabilir Evet Emir Türleri (KPY/GIE/KIE/SAR) Hayır - Aktivasyon Fiyatı Evet Aynı aktivasyon fiyatında bekleyen diğer emirler arasında son sıraya yerleştirilir. Süre Evet Evet Tarih Evet Evet Temsilci referansı Evet Evet Açıklamalar Evet Evet
Emir İptali İşlem sisteminde açık olarak bekleyen emirler ya da kısmi olarak gerçekleşmiş olan emirlerin gerçekleşmemiş olarak bekleyen kısımları iptal edilebilir.
q Pay Senedi Vadeli İşlem Sözleşmeleri Sözleşme Unsuru Başlangıç Teminatı Bulunması gereken teminat Sürdürme teminatı Sözleşme Büyüklüğü Uzlaşma Şekli Vade Ayları Takas Süresi Sözleşmenin Vadesi ve son işlem günü Fiyat Adımı İşlem Saatleri Açıklama Değişik fiyat ve volatilite değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum olan tarama riski, vadeler arası yayılma riski ve ürünler arası yayılma risk ofset değerleri göz önünde bulundurularak, kısa opsiyon pozisyonu minimum riski ile karşılaştırıldıktan sonra portföy bazında hesaplanır. Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının toplamıdır. Bulunması gereken teminatın % 75'idir Bir adet standart sözleşme, dayanak varlığa ait 100 adet pay senedini temsil eder. Fiziki Teslimat Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül ve Aralık'tır. Piyasada aynı anda içinde bulunulan ay ve takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin sözleşmeler olmak üzere üç sözleşme vadesi işleme açılır. (örneğin; "Aralık, Ocak, Mart" veya "Ocak, Şubat, Mart Fiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır. Vade ve son işlem günü her vade ayının son işlem günüdür. Minimum fiyat adımı 0,01'dir. İşlemler 09:15-17:40 saatleri arasında tek bir seansta gerçekleştirilir. 12:30-14:00 arası işlem yapılmayan bölümdür.
Vadeli İşlem Sözleşme Kodu KOD: F_ABCDE1212S0 F ABCDE 1212 S0 Vadeli (Futures) Dayanak Varlık Kodu Vade Tarihi (AAYY- Aralık 2012 S: Standart N: Standart Olmayan N: Standart olmayan; Özsermaye hali sonucu oluşan BORSA PAYI: yüzbinde 4
Dayanak Varlıklar T. Garanti Bankası A.Ş. GARAN T.İş Bankası A.Ş. ISCTR Akbank T.A.Ş. AKBNK Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. VAKBN Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. YKBNK Türk Hava Yolları A.O. THYAO Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. EREGL H.Ö. Sabancı Holding A.Ş. SAHOL Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. TCELL Tüpraş Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. TUPRS
VİOP Özsermaye Halleri Özsermaye Halleri Düzeltmeler Bedelli sermaye artırımları Bedelsiz sermaye artırımları Birleşme ve devralmalar Temettü ödemeleri Sermaye azaltımları Sözleşme Büyüklüğü Fiyat Kullanım Fiyatı ( sadece opsiyonlar için) Düzeltme Katsayısı (DK): Dayanak Varlık Yeni AOF / Dayanak Varlık Son Seans AOF
Özsermaye Halleri Uyarlamaları Yeni Sözleşme Büyüklüğü = Eski Sözleşme Büyüklüğü / DK Yeni Fiyat = Eski Fiyat x DK Yeni Kullanım Fiyatı = Eski Kullanım Fiyatı x DK Dayanak varlığın fiyatı düzeltme katsayısı kullanılarak değişir Açık pozisyon veya açık emir bulunan bütün sözleşmeler için N kodlu standart olmayan sözleşmeler oluşturulur Dönüşen standart sözleşmelerdeki açık pozisyonlar yeni oluşturulan standart olmayan sözleşmelere aktarılır Açık pozisyon taşımayan standart sözleşmeler iptal edilir N kodlu sözleşmelerde yeni kullanım fiyatlı sözleşmeler oluşturulmaz, yeni vadeler açılmaz N kodlu sözleşmelerde gün sonunda açık pozisyon bulunmuyorsa sözleşmeler isleme kapatılır
Risk Yönetimi Piyasa risk yönetimi Takasbank tarafından yapılır.sürdürme teminatının, ( toplam teminat +- geçici kar/zarar) tutarına oranı olarak tanımlanan risk oranı % 100 den büyük ise, ilgili hesap riskli duruma düşer. Risk Seviyeleri Risk Oranı (%) Risk Seviyesi 75 >= Risk Oranı 0 90 >= Risk Oranı>75 1 100 >= Risk Oranı>90 2 Risk Oranı >100 3
Nakit Teminatların Nemalandırılması Takasbank ta teminat hesaplarında tutulan Türk Lirası cinsinden işlem teminatları ve Türk Lirası cinsinden yatırılan Garanti Fonu katkı payları, Takasbank Fon Yönetimi tarafından mümkün olan en iyi şartlarda nemalandırılır. Nemalandırma işlemleri saat 15:40 taki bakiyeler üzerinden yapılır. Nakit işlem teminatlarının zorunlu karşılık oranı düşüldükten sonra kalan tutarının nemalandırılmasından elde edilen brüt nema tutarlarından, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) vb. yasal maliyetler ve brüt nema tutarının %1,7 si kadar Takasbank Teminat Takip ve Nemalandırma Ücreti düşüldükten sonra elde edilen nema geliri, ilgili hesaplara eklenir.
İletişim Bilgilerimiz VİOP işlemleriniz için; 444 1 858 /8251 viop@integralmenkul.com.tr