Asilerin, kaybedenlerin, hayalperestlerin, küfürbazlar n, günahkârlar n, beyaz zencilerin, afla t rmananlar n, yola ç kmaktan çekinmeyenlerin, uçurumdan atlayanlar n... dili, sesi Yeralt Edebiyat...
CHUCK PALAHNIUK: Washington eyaletinin do usundaki bir çiftlikte büyüdü. Bir süre Eyalet Üniversitesi ne devam ettikten sonra Oregon Üniversitesi ne geçti ve ö renimini orada tamamlad. Üniversite y llar boyunca yazar olmay akl ndan bile geçirmedi. Geçimini Freightliner adl flirkette otomobil tamircili i yaparak kazanmakta iken, 1996 da, arkadafllar yla birlikte devam etti i bir edebiyat grubu çerçevesinde Project Mayhem (Kargafla Projesi) adl k sa hikâyeyi yazd. Söz konusu hikâye üç ay gibi k sa bir süre içinde Fight Club a (1996) [Dövüfl Kulübü, Çev. Elif Özsayar, Ayr nt Yay nlar, 2000] dönüfltü. İlk roman n yay mlatmay baflarana kadar yay nevleri taraf ndan pek çok kez geri çevrildi. Genellikle ad nda nehir kelimesi geçen a rbafll romanlara esin kayna olmufl bir co rafyada, ilk roman büyük ses getirdi. Palahniuk, 1999 da kat ld bir yazarlar konferans nda, Writing to Fail (Reddedilmek İçin Yazmak) adl bir çal flma grubu yürüttü. Pacific Nortwest Booksellers Association Award ve Oregon Book Award ödüllerine de er bulunan Fight Club, 1999 da filme çekildi. Survivor (1999) [Gösteri Peygamberi, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2002]; Invisible Monsters (1999) [Görünmez Canavarlar, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2004], Fugitives and Refugees (2003) [Kaçaklar ve Mülteciler, Çev. Esra Ar flan, Ayr nt Yay nlar, 2005]; Diary (2003) [Günce, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2005]; Lullaby (2002) [Ninni, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2007]; Haunted (2005) [Tekinsiz, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2009]; Rant (2007) [Çarp flma Partisi, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2010], Snuff (2008) [Ölüm Pornosu, Çev. Funda Uncu, Ayr nt Yay nlar, 2011], Pygmy (2009), Tell-All (2010) adl kitaplar kaleme alan Palahniuk, Oregon un Portland flehrinde yaflam n sürdürüyor.
Ayr nt Yay nlar Yeralt Edebiyat Günce
Ayr nt : 481 Yeralt Edebiyat dizisi: 31 Günce Kitab n Özgün Ad Diary, 2003 İngilizce den Çeviren Funda Uncu Yay ma Haz rlayan Zeynep Bilge Düzelti Alev Özgüner Türkçe yay m haklar Ayr nt Yay nlar na aittir Kapak İllüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Tasar m Deniz Çeliko lu Kapak Düzeni Gökçe Alper Bask ve Cilt Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) 612 31 85-576 00 66 Sertifika No.: 12156 Birinci Bas m 2005 İkinci Bas m 2008 Üçüncü Bas m 2010 Dördüncü Basım 2012 Beşinci Basım 2014 Bask Adedi 2000 ISBN 978-975-539-470-1 Sertifika No.: 10704 AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Eminönü - İstanbul Tel.: (0212) 512 15 00-01 - 05 Fax: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & info@ayrintiyayinlari.com.tr
Günce Ayr nt Yay nlar Yeralt Edebiyat
DÖVÜŞ KULÜBÜ EŞİKTEKİLER Philippe Djian SON SÜRGÜN Dragan Babic YATAK ODASINDA FELSEFE Marquis de Sade ACEMİ PEZEVENK Ola Bauer TAVANDAKİ KUKLA Ingvar Ambjörnsen GÖNÜLLÜ SÜRGÜN Suerte Claude Lucas EROJEN BÖLGE Philippe Djian KOZMİK HAYDUTLAR A.C. Weisbecker HAYRAN OLUNASI CASANOVA Philippe Sollers GÖSTERİ PEYGAMBERİ KUZEY GÖZCÜSÜ Ola Bauer İSİS Tristian Hawkins TIKANMA HIRSIZIN GÜNLÜĞÜ Jean Genet DENİZCİ Jean Genet FLAMENKO NUN İZİNDE Duende Jason Webster ODA HİZMETÇİSİNİN GÜNLÜĞÜ Octave Mirbeau GÖRÜNMEZ CANAVARLAR YERALTI EDEBİYATI DİZİSİ ADSIZ DEVLER Pascal Bruckner ANNEM Georges Bataille ÇARPIŞMA J.G. Ballard MELEKLER Denis Johnson FAHİŞE Nelly Arcan KAÇAKLAR VE MÜLTECİLER CENNETTE BİR GÜN DAHA Eddie Little SEVDALI TUTSAK Jean Genet YALANIN ERDEMİ Joachim Zelter İSA NIN OĞLU Denis Johnson UYKU Annelies Verbeke GÜNCE ARA BÖLGE William S. Burroughs BEYAZ ZENCİLER Ingvar Ambjörnsen BALKON Jean Genet AMERİKA MEKTUPLARI Joachim Zelter NİNNİ İŞKENCE BAHÇESİ Octave Mirbeau BETTY BLUE Philippe Djian SIKIGÖZETİM Jean Genet PARAVANLAR Jean Genet ERSKİNE NİN KUTUSU Kym Lloyd BROOKLYN E SON ÇIKIŞ Hubert Selby Jr. CENAZE MERASİMİ Jean Genet TEKİNSİZ YOLDA Jack Kerouac LANETLİLERİN SAÇ STİLİ Joe Meno ZEN KAÇIKLARI Jack Kerouac YERALTISAKİNLERİ Jack Kerouac ÇARPIŞMA PARTİSİ BİR DÜŞ İÇİN AĞIT Hubert Selby Jr. SUÇLULUK KİTABI Kym Lloyd ÖLÜM PORNOSU BÜYÜK MAYMUNLAR Will Self LAZZARO, DIŞARI ÇIK Andrea G. Pinketts BİZ RÜYA GÖRÜRKEN Clemens Meyer ÇAMUR KRALININ KIZI Birgitta Trotzig
Gönlümün diledi i kifli olmam söyleyen Büyükbabam Joseph Tallent için 1910-2003
21 Haziran Üçüncü Dördün Bugün Long Beach ten bir adam aram fl. Telesekretere uzun bir mesaj b rakm fl, ba rm fl ça rm fl, h zl h zl ve yavafl yavafl konuflup küfretmifl ve seni tutuklamalar için polisi aramakla ilgili tehditler savurmufl. Bugün y l n en uzun günü gerçi art k her gün öyle. Bugün hava, topyekûn bir dehfletin takip etti i artan kayg yla dolu. Long Beach ten arayan adam banyosunun kayboldu unu söylüyor. 9
22 Haziran Bunu okudu un zaman hat rlad ndan daha yafll olacaks n. Senin karaci er lekelerinin resmi ad hiperpigmentli lentigine dir. K r fl kl n anatomideki resmi ad ise rhytidosis tir. Surat n n üst k sm ndaki çizgiler, yani aln ndaki ve gözlerinin çevresindeki rhytidosis ler dinamik k r fl klard r, bunlara hiperfonksiyonel yüz çizgileri de denir ve deri alt ndaki kaslar n hareket etmesiyle oluflurlar. Surat n alt k sm ndaki ço u k r fl kl k günefl ve yerçekiminin oluflturdu u statik rhytidosis lerdir. Aynaya bakal m. Haydi aynada yüzüne bak. Gözlerine, dudaklar na bak. Karfl nda en iyi bildi ini sand n fley duruyor. Derin üç temel katmandan meydana gelir. Dokunabildi in k sm na stratum corneum denir; alttaki yeni hücreler taraf ndan yukar itilen ve ölü deri hücrelerinden meydana gelen yass bir katmand r. Dokununca hissetti in o ya l fley, seni mikrop ve mantardan koruyan ya ve ter tabakas, asit katman d r. Onun alt nda dermis yer al r. Dermis in alt ndaysa bir ya tabakas vard r. Ya n alt nda yüzündeki kaslar yer al r. Belki bunlar n hepsini Güzel Sanatlar Akademisi ndeki 201 kodlu anatomi dersinden hat rl yorsundur. Ama belki de hat rlam yorsundur. Üstduda n yukar kald rd nda en öndeki diflin, hani flu müze bekçisinin k rd diflini gösterdi inde levator labii superioris kas n harekete geçmifl demektir. Dudak büken kas n. Haydi yafll bir at n sidi ini kokluyormuflsun gibi yapal m. Kocan n araban zda az önce kendini öldürdü ünü hayal et. D flar ç k p sürücü koltu undaki pisli ini temizlemek zorunda oldu unu hayal et. Sahip oldu un tek araban n bu oldu unu bilen herkes bakarken, ifle gitmek için hâlâ bu lefl gibi kokan pasl demir y n n sürmek zorundaym fls n gibi yapal m. Bunlar sana herhangi bir fley hat rlat yor mu? Normal bir insan, bundan çok daha iyisini hak etti i kesin olan normal ve masum bir insan, bütün gün garsonluk yapt ktan 10
sonra eve dönüp kocas n arabada bo ulmufl ve alt na iflemifl vaziyette bulur ve bir ç l k atarsa, orbikülaris oris i y rt lacak kadar gerilmifl demektir. Dudaklar n n iki yan ndan ç k p burnuna uzanan derin çizgilere burun-dudak k vr m denir. Bazen de dudak bükme çizgileri n olarak an l r. Yaflland kça yana n n içindeki minik yuvarlak ya topa, ki bunun anatomideki ad elmac k kemi i ya d r, afla ya do ru çöker ve nihayetinde burun-dudak k vr m na dayanarak surat na sürekli olarak dudak büküyormuflsun gibi bir ifade verir. Bu sadece küçük bir hat rlama dersi. Ad m ad m. Birazc k bilgi tazeleme. Olur da kendini tan yamazs n diye. fiimdi kafllar n çat. Üçgen kaslar n, orbikülaris oris kaslar n n uçlar n afla ya çekiyor. Babas n deliler gibi seven on iki yafl nda bir k z çocu u oldu unu farz et. Babas na her zamankinden daha çok ihtiyaç duyan ergenlik ça na bile girmemifl bir k z çocu usun. Babas na her zaman yan nda olaca na dair güven duyan. Her gece a layarak yata a girdi ini, s ms k yumdu un için gözlerinin fliflti ini hayal et. Çenendeki portakal kabu u görünümüne, flu dalga dalga tümseklerin oluflmas na mentalis kas n sebep oluyor. Somurtma kaslar n. A z n n kenar ndan çenene inen ve her sabah gittikçe derinleflti ini fark etti in flu kafl çatma çizgilerine kukla çizgileri deniyor. Kafllar n n aras ndaki k r fl kl klar ise glabellar çizgileri. fiiflkin gözkapaklar n n sarkmas na ptozis deniyor. Göz kenarlar ndaki rhytidosis lerin, yani kaz ayaklar n günbegün derinlefliyor ve Tanr aflk na sen daha sadece on iki yafl ndas n. Bunun ne oldu unu bilmiyormuflsun gibi yapma. Bu, senin yüzün. fiimdi gülümse e er hâlâ becerebiliyorsan. Bunlar elmac k kemiklerindeki ana kaslar. Her kas lmada etin çekilip ayr l yor, aynen oturma odandaki pencere perdelerini aç k tutan fleritler gibi. Aynen tiyatro perdesini çeken kablolar gibi her gülüflün bir aç l fl gecesi. Bir prömiyer. Kendini ortaya koyuyorsun. 11
fiimdi de, yafl geçkin bir anne tek o lu intihar etti inde nas l gülümserse öyle gülümse. Gülümse ve efliyle ergenli e girmemifl k z n n ellerini okflayarak, onlara üzülmemelerini söyle her fley gerçekten yoluna girecek. Gülümsemeye devam et ve uzun beyazlam fl saçlar n topla. Yafll han m arkadafllar nla briç oynamaya git. Burnunu pudrala. Çenenin alt ndan, yani gerdan ndan sarkt n ve günbegün büyüyerek daha da fazla titredi ini gördü ün o kocaman korkunç ya tabakas n n ad submental ya. Boynundaki halka halka çizgilere yatay boyun band deniyor. Yüz, çene ve boynunun yavafl yavafl sarkmas, yerçekiminin süperfisyel müsküloaponörotik sistem ini afla ya çekmesinden kaynaklan yor. Tan d k geliyor mu? E er kafan biraz kar flt ysa rahatla. Endiflelenme. Bilmen gereken tek fley bunun senin yüzün oldu u. Bu, en iyi bildi ini sand n fley. Bunlar derindeki üç katman. Bunlar hayat ndaki üç kad n. Epidermis, dermis ve ya. Kar n, k z n ve annen. E er bunu okuyorsan, gerçekli e yeniden hofl geldin. Buras, gençli inin bütün o muhteflem ve s n rs z potansiyelinin vard nokta. Bütün o yerine getirilmemifl vaatler. Hayat nda geldi in yer karfl nda duruyor. Ad n Peter Wilmot. Anlaman gereken tek fley, piflman bir bok çuval olup ç kt nd r. 23 Haziran Seaview dan arayan bir kad n çamafl r dolab n n kay p oldu unu söylüyor. Geçen eylülde evinde alt yatak odas, iki tane de çamafl r dolab varm fl. Bundan emin. Ama flimdi sadece bir 12
tane kalm fl. Yaz sezonu için yazl n haz rlamaya gelmifl. fiehirden buraya çocuklar, dad ve köpekleriyle birlikte geldiklerinde bütün bavullar yla ortada kal vermifller, bütün havlular da gitmifl. Uçmufl. Püf diye. Bermuda fleytan üçgeni gibi. Kad n n telesekreterdeki sesinden, her cümlenin sonunda hava sald r s sireni gibi ç kana dek yükselerek ince ve keskin bir ç l a dönüflen sesinden, deliler gibi titredi ini ama özellikle korktu unu anlayabilirsin. Bu bir flaka m? Lütfen söyleyin, bunu yapman z için biri size para m verdi? diye soruyor. Telesekreterdeki sesi, Lütfen. Polisi aramayaca m. Eski haline getirin yeter, diyor. Arkadan, bir o lan çocu unun, Anne, diyen sesi duyuluyor belli belirsiz. Kad n ahizeden uzaklaflarak, Her fley yoluna girecek, diyor. fiimdi pani e kap lmayal m. Bugün hava giderek daha fazla inkâra meylediyor. Kad n n telesekreterdeki sesi, Lütfen beni aray n, olur mu? diyor. Telefon numaras n b rak yor. Lütfen diyor. 25 Haziran Küçük bir çocu un bal k k lç çiziflini hayal et bir uçta kafatas, di erinde kuyruk olan bir bal k iskeleti. Kafayla kuyruk aras nda, üzerine kaburga kemikleri çizilmifl uzun k lç k var. Ancak çizgi filmlerdeki kedilerin a z nda görebilece in türden bir bal k iskeleti. Bu bal n evlerle dolu bir ada oldu unu hayal et. Karavan kamp nda yaflayan küçük bir k z n çizece i flato gibi evleri hayal et her birinde bir sürü baca, her biri farkl ve da gibi yüksek çat lar, ek bina, kule ve tepeliklerin en uçtaki paratonere kadar 13
uzand büyük tafl evler. Arduvaz çat lar. Dövme demir süslü çitler. Cumba ve çat pencereleriyle devasa görünen düfl evleri. Hepsinin etraf nda mükemmel çam a açlar, gül bahçeleri ve k rm z tu ladan kald r mlar var. Ayaktak m ndan, fakir, beyaz bir çocu un burjuva hayalleri. Ada tam da farz misal Georgia daki Tecumseh Gölü gibi boktan bir yerdeki karavan kamp nda yetiflmifl bir çocu un hayal edece i bir yerdi. Bu çocuk annesi ifle gitti inde karavandaki tüm fl klar söndürürdü. Oturma bölümündeki solmufl, kaba tüylü turuncu hal n n üzerine s rtüstü yatard. Hal sanki birisi köpek bokuna basm fl gibi kokard. Üzerinde turuncuyken siyaha dönüflmüfl sigara yan lekeleri vard. Tavanda ise rutubet lekeleri. Kollar n gö sünde kavuflturup, öyle bir yerdeki yaflam hayal etmeye çal fl rd. Bunu o zaman gece geç vakit kulaklar n n her türlü sesi kolayl kla iflitebilece i vakitlerde yapard. Gözlerin kapal yken, aç k oldu undakinden daha fazlas n görebildi in vakitlerde. Bal k iskeleti. Eline ilk kez bir mumboyas al fl ndan itibaren, bunu çizmiflti. Bu çocu un büyüdü ü bütün o süre boyunca, annesi belki de hiç evde yoktu. Babas n hiç tan mad, annesi belki de iki iflte birden çal fl yordu. Biri boktan bir fiberglas izolasyon fabrikas, di eri bir hastanenin kafeteryas yd. Haliyle bu çocuk kimsenin evin bak m yla ilgilenmek ve da mersinlerini toplamaktan ve deniz k y s nda avare avare dolaflmaktan baflka bir ifl yapmad bu ada gibi yerlerin hayalini kuruyordu. Mendil ifllemek. Çiçek düzenlemek. Her Allah n gününün çalar saatle bafllay p televizyonla sona ermedi i yerler. Çocuk bu evleri düfllemiflti, her evi, her oday, her flömine raf n n süslü kenar n hayal ediyordu. Parke döflemelerin flekillerini. Hiç yoktan uyduruyordu. Sabit lambalar n veya musluklar n k vr mlar n. Resmedebilece i kiremitleri. Geceleri geç saatte hayal ediyordu bunlar. Bütün duvar kâ d desenlerini. Tüm padavralar, merdivenleri ve oluklar pastel boyalarla çiziyordu. Mumboyalar yla boyuyordu. Tüm tu la kald r mlar n ve çal çitlerin eskizini yap yordu. K rm z 14
ve yeflil suluboyayla içlerini boyuyordu. Onlar gördü, resmetti, hayalini kurdu. O denli istedi bu evleri. Eline bir kalem al p tutabildi i ilk andan itibaren böyle fleyler çiziyordu. Kafatas kuzeye, kuyru u güneye bakan flu bal gözünde canland r. Omurgas nda do u ve bat yönünde çizilmifl on alt tane kaburga kemi i var. Kafatas köy meydan, a z ise feribotlar n yanafl p uzaklaflt iskele. Bal n gözü adadaki oteldir ve çevresinde manav, nalbur, kütüphane ve kilise bulunur. Karl ç plak a açlar n bulundu u sokaklar çizdi. Her biri a açlara yuva kurmak için çimen ve çam yapraklar toplayarak geri gelen kufllar çizdi. Sonra insanlardan daha uzun, çiçek açm fl yüksükotlar. Sonra onlardan daha da uzun ayçiçekleri. Sonra da yapraklar afla ya sarkm fl ve meyvelerini yere dökmüfl ceviz ve kestane a açlar çizdi. Her fleyi apaç k görebiliyordu. Tüm evlerin tüm odalar n çizebiliyordu. Ve bu aday hayal ettikçe, gerçek dünyay daha az sever oldu. İnsanlar hayal ettikçe, gerçek insanlardan daha az hofllan r oldu. Özellikle de her zaman yorgun olan ve patates k zartmas yla sigara kokan hipi annesinden. Bu durum Misty Kleinman n mutlu bir insan olmaya çal flmaktan vazgeçmesine kadar vard. Her fley çirkindi. Herkes kaba ve... yanl flt iflte. K z n ad Misty Kleinman d. Bunu okurken o yan nda de ilse hat rlatal m; o senin kar nd. E er salak numaras yapm yorsan; zavall kar n, Misty Marie Kleinman olarak do mufltu. Zavall aptal k zca z kumsala flenlik atefli çizerken m s r koçanlar ve hafllanm fl yengeçlerin tad n alabiliyordu. Bir evin flifal bitki bahçesini çizerken biberiye ve keki in kokusunu duyabiliyordu. Yine de daha iyi çizdikçe, hayat daha beter bir hal ald gerçek yaflam ndaki hiçbir fley yeterince iyi olmay ncaya dek devam 15
etti bu. O herhangi bir yere ait olmayana dek. Durum öyle bir hal ald ki, hiç kimse yeterince iyi, yeterince rafine, yeterince gerçek de ildi. Okuldaki erkekler. Di er k zlar. Hiçbir fley hayalini kurdu u dünya kadar gerçek de ildi. Bu durum okuldaki rehberden dan flmanl k hizmeti alana, uyuflturucu sat n almak için annesinin cüzdan ndan para çalmaya bafllayana dek devam etti. Böylece, insanlar onun deli oldu unu söyleyemeyeceklerdi çünkü o hayat n hayaller yerine sanata adam flt. Gerçekten bunlar kaydetmek için gerekli olan beceriyi kazanmak istiyordu sadece. Hayal etti i dünyay daha do ru yans tmak için. Daha gerçek. Ve Güzel Sanatlar Akademisi nde Peter Wilmot ad nda bir o lanla tan flt. Waytansea Adas diye bir yerden gelmifl olan bu o lanla, yani seninle tan flt. Dünyan n baflka neresinden gelmifl olursan ol, bu aday ilk gördü ünde, ölmüfl oldu unu düflünürsün. Ölmüfl, cennete gitmiflsindir, sonsuza dek güvendesindir. Bal n k lç Taksim Bulvar d r. Kaburgalar ise sokaklard r ve köy meydan n n bir blok güneyinde yer alan Gürgen Soka yla bafllar. Onu alfabetik s rayla Hufl A ac Soka, Karaa aç Soka, Kavak, K z la aç, K z lc k, Köknar ve Mefle sokaklar takip eder ve bal n kuyru undan hemen önce yer alan Sak za ac ve Sedir sokaklar yla son bulur. Taksim Bulvar n n güney ucu önce çak ll, sonra çamurlu bir yola dönüflür, sonra da Waytansea Burnu ndaki a açlar n aras na kar flarak gözden kaybolur. Bu fena bir tasvir olmad. Anakaradan ilk kez feribotla adaya geldi inde liman aynen böyle görünür. Liman, Kutsal Kitap taki bir hikâyede insan bir lokmada yutmak için bekleyen ince ve uzun bir bal k a z na benzer. Bütün gün gezecek kadar vaktin varsa Taksim Bulvar n bafltan sonra yürüyebilirsin. Waytansea Oteli nde kahvalt ettikten sonra bir blok güneye do ru yürüyüp Gürgen Soka ndaki kilisenin yan ndan geç. Hufl A ac Soka n n do usundaki tek yap olan ve denize kadar uzanan yedi dönümlük çimenli in 16