BAŞKENT DOĞALGAZ DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİ 2012 YILI RAPORU
Bu rapor 03.12.2010 tarih ve 6085 ve 4046 sayılı Kanunlar uyarınca düzenlenmiş ve Rapor Değerlendirme Kurulunun 26.09.2013 tarih, 75 karar sayılı oturumunda kabul edilmiştir.
Kuruluş unvanı Merkez Bağlı olduğu kuruluş : Başkent Doğal gaz Dağıtım A.Ş : Ankara : Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Sermaye Durumu Ortaklar Pay adedi Taahhüt edilen ve Pay ödenen sermaye oranı Bin TL % Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Tamamı 700.000 100 Not: 04.07.2012 tarihinde kabul edilen 6353 Sayılı Kanun ile Şirketin tamamı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı na devredilmiştir. Karar Organı Karar organındaki görevi Adı-Soyadı Kuruluştaki Görevi ve Mesleği Görevli bulunduğu süre Başlama tarihi Bitiş tarihi 1-Başkan V. Bahadır ÖZKAN Maliye Bak. Eğt. Mer. Başkanı 14.09.2009 Devam ediyor 2-Üye M.Günden ÇINAR ÖİB 3.Grup Başkanı 14.09.2009 Devam ediyor 3-Üye Faruk BOSTANCI Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanı 28.02.2012 Devam ediyor 4-Üye Mustafa GÜNEŞ Gelir Dairesi Başkan Yard. 14.11.2012 Devam ediyor 5-Üye Ömer KOCA Petrol İşleri Genel Müdür Yard. 14.09.2009 Devam ediyor 6-Üye İbrahim Halil Kırşan Genel Müdür V. ÖİB Başkan 15.01.2010 10.03.2011 Üye İbrahim Halil KIRŞAN Yard. 26.04.2011 Devam ediyor Denetim kurulundaki unvanı Adı-Soyadı Denetim Kurulu Kuruluştaki Görevi Görevli Bulunduğu Süre Başlama tarihi 1-Üye Mehmet KILCI ÖİB Hukuk Müşaviri 11.12.2012 2-Üye Uğur YÜKSEL Başbakanlık Halkla İlişkiler Müşaviri Ayrılış tarihi Devam ediyor 14.10.2010 14.12.2011 3-Üye Mustafa DOĞAN Kanunlar ve Kararlar Gen.Md.Yard. 15.09.2012 Devam ediyor 4-Üye 5-Üye İftihar BAYRAKTAR Ahmet KESİK TEDAŞ Elektrik Dağ.A.Ş 03.01.2013 Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Bşk. 28.02.2012 Devam ediyor Devam ediyor
İÇİNDEKİLER I. TOPLU BAKIŞ I A-Dünyada ve Türkiye de Doğalgazın Durumu B-Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş nin Tarihçesi Ve Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri B-Öneriler II. İDARİ BÜNYE 1 A-Mevzuat 1 B-Teşkilat 5 C-Personel Durumu 12 III. MALİ BÜNYE 23 A-Mali Durum 23 B-Mali Sonuçlar 29 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 34 A-İşletme Bütçesinin Genel Durumu 34 B-Finansman 35 C-Giderler 37 D-Tedarik işleri 39 E-Üretim ve Maliyetler 43 F-Pazarlama 57 G-Sigorta İşleri 63 H-İşletme Sonuçları 65 I-Bağlı Ortaklık ve İştirakler 68 J-Kalkınma Planı ve Yıllık Programlar 69 V. BİLANÇO 85 -Aktif 86 -Pasif 110 VI. GELİR TABLOSU ( Kar ve Zarar Hesabı) 121 VII. EKLER 134 Sayfa No I II X
ABD ASKİ Raporda yer alan kısaltmalar : Amerika Birleşik Devletleri :Ankara Su Kanalizasyon İdaresi Gn Md.lüğü AYKOME : Altyapı Koordinasyon Merkezi BOTAŞ EGO EPDK LNG KDV KHK KİT KİK :Boru Hatları ile Petrol Taşımacılık Anonim Şirketi : Ankara Büyükşehir Belediyesi Elektrik Gaz Otobüs Gn. Md.lüğü : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu : Liquid Natural Gas (sıvılaştırılmış doğal gaz) : Katma Değer Vergisi : Kanun Hükmünde Kararname : Kamu İktisadi Teşebbüsü : Kamu İhale Kurumu K Katsayısı: Faturalamaya esas doğal gaz satış miktarının hesaplanmasında kullanılan düzeltme katsayısı ÖİB ÖTV PE RMS RMS-A RMS-B RMS-C Sm 3 SCADA : Özelleştirme İdaresi Başkanlığı : Özel Tüketim Vergisi : Polietilen : Doğal gaz basınç düşürme istasyonu : 75 bar basınçda gelen doğal gaz 19-12 bara indirilir. Şehir girişinde bulunur : 19-12 bar basınçda gelen doğal gaz 1-4 bara indirilir. İlçelerin ve büyük sanayi kuruluşların, fabrikaların girişinde bulunur. : 1-4 bar basınçda gelen doğal gaz 1 barın altına indirir.fabrika, imalathane ve mahalle girişlerinde bulunur. : Standart metre küp : Veri Tabanlı Kontrol ve Gözetleme Sistemi TEFE/ÜFE : Tüketici Fiyatları Endeksi/Üretici Fiyatları Endeks TOBAŞ TOKİ TÜİK YPK : Toplu Konut-Büyükşehir Belediyesi İnş.Eml.Mim Proj.A.Ş. : Toplu Konut İdaresi :Türkiye İstatistik Kurumu : Yüksek Planlama Kurulu
I I.TOPLU BAKIŞ A- Dünya da ve Türkiye de doğal gazın durumu: Dünyada doğal gaz rezervlerinin 188 trilyon m 3 olduğu ve 57 yıl ömrü olduğu hesaplanmaktadır. Doğal gaz rezervlerinin yarısından fazlası Rusya, İran ve Katar da bulunmaktadır. Dünya doğal gaz rezervinin %41 i İran ve Katar ın dahil olduğu Orta Doğu Ülkelerine, %34 dü de Rusya ve Hazar Bölgesinin içinde olduğu Avrupa- Avrasya Ülkelerine aittir. Buna karşın, en fazla rezerve sahip Orta Doğu Ülkeleri doğal gaz üretiminin ancak %12 ni karşılarken, Avrupa-Avrasya Ülkeleri %35 ni karşılamaktadır. Kuzey Amerika bölgesi, dünya doğal gaz rezervinin %4,8 ne sahipken, üretimdeki payı %26,5 dur. Dünya doğal gaz üretiminin %44 ü Rusya, Kanada ve ABD tarafından gerçekleştirilmektedir. 2011 yılı verilerine göre (2012 yılı neticelerini içeren veriler denetim tarihi Nisan 2013 itibarıyla henüz yayınlanmamıştır) dünyada doğal gaz üretimi ve tüketimi 3,1 trilyon m 3 tür. Dünya doğal gaz tüketiminin %27 si ABD de, %38 i Avrupa- Avrasya ülkelerinde gerçekleşmiştir. Avrupa-Avrasya Ülkelerinin toplam tüketiminin %42 sini Türkiye nin de dahil olduğu Avrupa ülkeleri, %37 sini ise Rusya karşılamıştır. 2030 yılında dünya doğal gaz talebinin 4,3 trilyon m 3 olması beklenmektedir. Türkiye de, enerji kaynakları arasında, doğal gaz tüketimi ikinci sırada yer almaktadır. Ancak, Türkiye nin sahip olduğu doğal gaz rezervi çok az olup, üretilebilir rezerv miktarı 17,5 milyar m 3 dür. 2012 yılında yurt içi doğal gaz üretimi 632 milyon m 3 olarak gerçekleşmiştir. Bu nedenle doğal gaz gereksinimi dış alımla karşılanmaktadır. 2012 yılında toplam doğal gaz ithalatı 45,9 milyar m 3 olmuş, bu miktarın 42,6 milyar m 3 nü BOTAŞ, 3,3 milyar m 3 nü de (BOTAŞ ın 6 milyar m 3 lük doğalgaz kontrat devri yaptığı) diğer tedarikçiler ithal etmiştir. Buna göre doğal gaz ithalatının yaklaşık %58 i Rusya Federasyonu ndan, %18 i İran dan, %7 si Azerbaycan dan, %9 u Cezayir den, %3 ü Nijerya dan yapılmış, %5 i de spot alımla tedarik edilmiştir. 2012 yılında tüketilen doğal gazın %48 i elektrik ve enerji sektöründe, %26 sı konut ve hizmet sektöründe ve %26 sı sanayi sektöründe kullanılmıştır. Avrupa kıtasında petrol fiyatına endekslenmiş olan doğal gaz fiyatı, petrol fiyatlarına göre değişim göstermektedir. Ancak, Amerika nın kaya gazı üretim teknolojisini geliştirerek son 4 yılda 200 milyar metreküp üretime ulaşması doğal gaz ithalatçısı konumundan ihraç eden ülke konumuna dönüşmüştür. Amerika da kaya gazı üretimi ile birlikte ülkedeki doğal gaz fiyatının Avrupa Ülkelerine göre 5 kat ucuzladığı ifade edilmektedir. Bunun neticesinde doğal gaz fiyatının petrolden bağımsız oluşmasına imkan tanıyacak ve en büyük doğal gaz üreticisi konumundaki
II Sayıştay Rusya, İran, Irak, Azerbaycan, Türkmenistan gibi ülkelerin fiyat politikalarını etkileyecektir. Doğal gaz fiyatları farklı kaynaklarda farklı değerlerde verilmektedir. İngiltere ve Hollanda doğal gaz ticaret merkezlerinde doğal gaz fiyatının 2012 yılında 305,7-394,7 ABD Doları/1000 Sm 3, Amerika Henry Hub ticaret merkezinde 102,7-124,5 ABD Doları/1000 Sm 3 olarak verilmektedir. Türkiye nin uzun vadeli kontratlarla Rusya, Azerbaycan ve İran dan tedarik ettiği doğalgazın ortalama fiyatı 420 ABD Doları/1000 Sm 3 civarındadır. yeri: B-Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş.nin tarihçesi ve Türkiye ekonomisinde Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş., Ankara nın ihtiyacı olan doğal gazı BOTAŞ tan alarak şehir içi dağıtım şebekesi vasıtasıyla abonelere ulaştırmaktadır. 1929-1988 yılları arasında Ankara da konutların ve sanayinin enerji ihtiyacının karşılanmasında havagazı ve kömür kullanılmıştır. Zamanla yoğunlaşan hava kirliliğine çözüm arayışında doğalgaz alternatif yakıt olarak ortaya çıkmış, Ekim 1988 de BOTAŞ ve EGO arasında yapılan sözleşme ile Belediye sınırlarındaki mücavir alan kapsamında doğalgaz dağıtımının başlaması üzerine 1990 yılında Güvercinlik ve Maltepe hava gazı fabrikaları kapatılmıştır. EGO Genel Müdürlüğü faaliyetleri arasında yer alan doğal gaz faaliyetleri, 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu nun yayımladığı tebliğ, karar ve yönetmelik hükümlerine tabi olarak yürütülmüştür. 25.05.2007 tarih, 5669 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gereği, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.06.2007 tarih, 1603-1604 sayılı kararları ile Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. kurulmuştur. Şirket Ana Sözleşmesi 10.08.2007 tarihinde Ticaret Siciline tescil edilerek tüzel kişilik kazanmış, 15.08.2007 tarih ve 6874 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi nde yayımlanmıştır. EGO bünyesinde bulunan doğal gaz dağıtım faaliyetleri ile ilgili tüm varlık ve yükümlülükler 31.08.2007 tarihi itibarıyla Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye devredilmiş ve EPDK tarafından Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ne, Ankara Belediyesi mücavir alan sınırları içinde 31.08.2007 tarihinden itibaren 30 yıl süreyle doğal gaz dağıtım lisansı verilmiştir. 5669 sayılı Yasa da Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin 12.06.2007 tarihinden başlamak üzere 2 yıl içinde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından
III özelleştirilemediği takdirde, şirket hisselerinin %80 nin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nca özelleştirileceği hükmü yer almıştır. Bu hüküm gereğince, Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 02.07.2009 tarih, 2009/43 sayılı kararı ile şirket hisselerinin %80 ni özelleştirilmek üzere özelleştirme kapsam ve programına alınmış, bu tarih itibarıyla faaliyetini 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında sürdürmeye başlamış ve Yüksek Denetleme Kurulu nun denetimine tabi olmuş, 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu nun 19 Aralık 2010 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmesini takiben de Şirketin denetimi Sayıştay tarafından yapılmaya başlanmıştır. 04.07.2012 tarih ve 6353 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişik 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun Geçici 3. maddesinin (e) bendi ile Başkent gazın sermayesinde bulunan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Belediyenin iştiraklerine ait kalan toplam %20 oranındaki hissenin özelleştirme kapsam ve programına alınması hüküm altına alınmıştır. Anılan Kanun çerçevesinde alınan 06.08.2012 tarih ve 2012/120 sayılı ÖYK Kararı ile; Başkent Doğalgazın %20 oranındaki hissesinin de özelleştirme kapsam ve programına alınmasına, söz konusu hisselerin daha önceden özelleştirme kapsam ve programına alınmış % 80 oranındaki hisse ile birlikte blok satış yöntemi uygulanmak suretiyle özelleştirilmesine ve özelleştirme işlemlerinin iki yıl içinde tamamlanmasına karar verilmiştir.
IV Sayıştay Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin faaliyetine ilişkin toplu bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Toplu bilgiler Ölçü 2009 2010 2011 2012 Son iki Yıl Sermaye Bin TL 700.000 700.000 700.000 700.000 - - Ödenmiş sermaye " " 700.000 700.000 700.000 700.000 - - Öz kaynaklar " " 663.931 694.514 702.744 706.354 3.610 1 Yabancı kaynaklar " " 674.425 683.233 872.626 967.883 95.257 11 Finansman giderleri " " 70.769 59.656 44.702 43.722 (980) (2) Maddi duran varlık.(edinme değeri) " " 841.281 871.248 956.888 1.021.211 64.323 7 Maddi dur.varlık.birk. amortisman " " 45.246 89.207 134.952 184.621 49.669 37 Yatırım nakdi ödemeleri " " 40.020 30.338 43.930 34.488 (9.442) (21) Tüm alım tutarı (hizmet alm. dahil Bin TL 1.139.823 995.213 1.356.826 1.611.295 254.469 19 Taşınan gaz miktarı Bin Sm 3 1.729.283 1.831.685 2.423.358 2.335.126 (88.232) (4) Taşıma verimliliği Bin m 3 /saat 867 934 1.842 1.754 (88) (5) Doğalgaz satış maliyeti Bin TL 1.079.399 941.597 1.337.670 1.569.279 231.609 17 Doğalgaz satış miktarı Bin Sm 3 1.729.283 1.801.883 2.264.582 2.308.878 44.296 2 Net satış tutarı Bin TL 1.199.955 1.127.982 1.496.043 1.761.365 265.322 18 Stoklar : - İlk madde ve malzeme Bin TL 4.115 6.979 6.334 9.387 3.053 48 - Yarı mamuller " " - - - - - - - Mamuller " " - - - - - - - Ticari mallar " " 2 467 706 967 261 37 - Diğer stoklar " " 18.697 18.540 18.473 2.056 (16.417) (89) İşçi ortalama (geçici işçiler dahil) Kişi 465 439 437 422 (15) (3) Personele yapılan tüm giderler Bin TL 21.941 26.080 31.817 33.338 1.521 5 Cari yıla ilişkin : - İşçilere yapılan giderler Bin TL 21.665 25.862 31.573 33.058 1.485 5 - İşçi başına aylık ortalama gid. TL 3.883 4.909 6.069 6.530 461 8 Dönemine ilişkin vergi ve diğ, yas. yük. Bin TL - - 9.468 11.874 2.406 25 Tahakkuk eden vergiler Bin TL 41.979 3.180 25.593 50.427 24.834 97 GSYİH'ya katkı (üretici fiyatları) " " 81.084 96.821 118.657 144.666 26.009 22 GSYİH'ya katkı (alıcı fiyatları) " " 123.063 99.471 133.082 183.499 50.417 38 GSMH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) " " 123.063 99.471 133.082 183.499 50.417 38 Faaliyet karlılığı(öz kay.yönünden) % 5,2 3,1 4,9 8,1 3 65 Mali kar.veya zar.(öz kayn. yön.) % - 4,5 6,9 8,1 1,2 17 İktisadi karlılık % - - 6,2 6,2 - - Zararlılık (öz kayn. Yönünden) % 5,6 - - - - - Faaliyet kar veya zararı Bin TL 36.773 74.381 36.020 56.861 20.841 58 Dönem kar veya zararı " " (39.592) 30.583 48.739 57.304 8.565 18 Bilanço kar veya zararı " " (37.179) (6.717) 32.554 45.430 12.876 40 Farkı Artış veya azalış %
V Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin ana faaliyet konusu doğalgaz satın almak, satmak, sorumluluk alanındaki abone ve serbest tüketicilerin dağıtım şebekesine girmesini sağlamak ve tüketicilerin doğalgazı kullanabilmeleri ile ilgili her türlü hizmeti ve yan hizmeti sağlamak, şehir içi doğalgaz dağıtım faaliyeti dışında başka bir faaliyette bulunmamaktır. EPDK, Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye Ankara Belediyesi mücavir alan sınırları içinde 31.08.2007 tarihinden itibaren 30 yıl süreyle doğal gaz dağıtım lisansı vermiştir. İlk mahalli idareler genel seçiminden sonra yürürlüğe girmek üzere düzenlenen ve 06.12.2012 tarih, 28489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 12.11.2012 tarihinde kabul edilen 6360 sayılı Kanun un Büyükşehir Belediyesi Kurulması ve Sınırlarının Belirlenmesi ile ilgili 1 inci maddesi ile Ankara Büyükşehir Belediyesinin sınırı, il mülki sınırı olarak belirlenmiştir. Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin, Ankara Belediyesi mücavir alan sınırları içinde 30 yıl süreyle sahip olduğu doğal gaz dağıtım lisansının geçerli olduğu hinterlantın Ankara nın merkez ilçeleri dışındaki tüm ilçelerini kapsayacak şekilde genişlemiş olması dolayısıyla şirketin abone potansiyelinde ve gelirinde ciddi artış beklenmektedir. Bu suretle, özelleştirme neticesinde şirketi devir alacak firma da önemli bir avantaja sahip olmuştur. 5669 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun gereği 12.06.2007 tarihinden başlamak üzere 2 yıl içinde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından özelleştirilemeyen Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş., Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 02.07.2009 tarih, 2009/43 sayılı kararı ile şirket hisselerinin %80 ni özelleştirme kapsam ve programına alınmış, 700 milyon TL olan şirket sermayesinin 560 milyon TL si Özelleştirme İdaresi Başkanlığı na devredilmiş, bu tarih itibariyle de Şirket, Yüksek Denetleme Kurulu nun denetimine girmiştir. 19.12.2010 tarihi itibarıyla da bu denetim 6085 sayılı Sayıştay Kanunu kapsamında yapılmaktadır. Şirketin sevk ve idaresinde son derece önemli görev ve sorumlulukları bulunan genel müdür, genel müdür yardımcısı, müdür, I.hukuk müşaviri gibi pozisyonlar, genel idare esasları açısından, asli ve sürekli görevler olup, bu görevlerin asaleten ve sürekli personel eliyle yürütülmesi gerekmektedir. 2012 yılı da dahil olmak üzere 2009 yılından beri belirtilen bu pozisyonlar vekaleten görevlendirmelerle yürütülmüştür. Bu görevlere biran önce asaleten atama yapılması gerekmektedir. Ayrıca, Şirket personelinin tamamının 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre istihdam edildiği de göz önüne alınarak, Şirketin genel personel statüsünün, ücret sisteminin, özlük uygulamalarının olumsuz şekilde etkilenmemesi için, farklı statüdeki kişilerin Şirkette vekaleten görevlendirme yapılmaması gereklidir.
VI Sayıştay 1988 yılında havagazı boru hatlarının doğalgaz kullanımına uygun hale dönüştürülmesiyle başlayan doğal gaz kullanımında şirketin abone sayısı 2012 yılı sonu itibarıyla 1.411.103 olmuştur. Yılda yaklaşık 80-100 bin yeni abone sisteme dahil olmaktadır. 2 milyar Sm 3 ü aşan doğalgaz tedariki ile Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. Türkiye nin 2. büyük dağıtım şirketidir. Yüksek Planlama Kurulu nun 19.07.2010 tarih, 2010/T-24 sayılı kararı ile BOTAŞ a ait 26 serbest tüketici konumundaki müşterinin 01.02.2011 tarihli protokolle Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ye devredilmesiyle yılda yaklaşık 1,5 milyar Sm 3 doğal gaz iletimi ile birlikte sistemde gaz çevrim hacmi 3,6 milyar Sm 3 e erişmiştir. Şehir içi doğal gaz şebekesi her yıl yapılan yatırımlarla sürekli büyürken, abone sayısı ve gaz çevrim hacmı artarken özelleştirme sürecinin uzaması, şirketin modern işletmecilik anlamında organizasyon yapısına kavuşamamasına ve yüksek risk taşıyan doğal gaz dağıtım faaliyetinin sağlıklı bir şekilde yürütülememesine neden olmaktadır. Mevcut durumu itibarıyla son derece yetersiz bir organizasyon yapısı sergileyen Şirketin; faaliyet alanının gereklerine ve modern işletmeciliğe uygun olarak ve özelleştirme sürecinin şirketin tabi olduğu mevzuat çerçevesinde daha etkin, kaliteli ve verimli çalışmasına engel teşkil etmeyeceği dikkate alınarak; kurumsal yapısını ve işleyişini kaliteli, verimli, etkin ve kontrol edilebilir bir düzeye getirilebilmesini teminen yeniden yapılandırması, nitelikli personel gereksinimini mutlaka gidermesi, araç gereç donanım gibi alt yapı eksikliklerinin giderilmesi, birimlerin görev yetki ve sorumluluklarını belirlemesi, iç mevzuatını düzenlemesi gerekmektedir. Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş., 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 2/d maddesinde belirtilen kuruluşlar arasında yer aldığından Kamu İhale Kanunu na tabidir. Şirket özelleştirme kapsam ve programına alındığı 02.07.2009 den beri ilk defa 2012 yılı Programı ile Genel Yatırım ve Finansman Programına dahil edilmiştir. 2012 yılında doğal gaz alt yapı yatırımlarına 34,5 milyon TL harcama yapılmış, dağıtım şebekesinin uzunluğu 9.500 km yi bulmuştur. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı na ait Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin %80 oranındaki hissesinin özelleştirilmesi için 16.8.2010 tarihinde yapılan ilk ihalede 1 milyar 211 milyon ABD Doları olarak en yüksek bedeli veren Firma, tanınan ek sürelere rağmen, 09.05.2011 tarihine kadar ihale bedelini karşılayamadığı için ihale iptal edilmiş, 92,660 milyon ABD Doları olan teminatı irat kaydedilmiştir. Diğer yandan, Ankara Büyükşehir Belediyesi 05.04.2011 tarih, 27896 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve son teklif verme tarihi 21.04.2011 olan %20 hissesinin satış ihalesine çıkmış, ihalede en yüksek 310 milyon ABD Doları teklif verilmiş, ancak firma yükümlülüğünü yerine getirmediği için bu ihale de iptal olmuş, 17.05.2012
VII tarihinde yapılan ikinci ihaleye de teklif gelmemiştir. Başkentgazın %80 hissesinin satışı için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, 16.04.2012 tarihinde ikinci kez ihaleye çıkmış, ihalede oluşan en yüksek teklif 585 milyon ABD Doları olmuş, ancak verilen fiyat açık arttırma sınırı olan 626 milyon ABD Dolarının altında kaldığı ve teklifini yükselten katılımcı olmadığı için ihale iptal edilmiştir. 11.07.2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6353 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi ile; 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında, Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olan % 20 hissesi ile ilgili olarak,.bu paragrafın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde Başkent Doğalgaz Dağıtım Anonim Şirketinin sermayesinde bulunan %20 oranındaki hissenin de Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından özelleştirme kapsam ve programına alınarak daha önceden özelleştirme kapsam ve programına alınmış %80 oranındaki hisse ile birlikte blok satış yöntemi uygulanmak suretiyle özelleştirilmesi konusunda düzenleme yapılması üzerine; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ınca Başkentgaz ın %100 oranındaki hissesinin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesi için son teklif verme tarihi 18.01.2013 olmak üzere 14.09.2012 tarihinde ihale açılmış ve 25.01.2013 tarihinde gerçekleştirilen nihai pazarlık görüşmesinde 1,162 milyon ABD Doları ile en yüksek teklifi Torunlar Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. vermiştir. İhalenin sonuçlandırılmasını teminen EPDK dan 27.02.2013 tarih ve 4293 sayılı ve Rekabet Kurumundan 07.03.2013 tarih ve 13-12/176-92 sayılı olumlu kararlar verilmiş, 15.03.2013 tarih, 28588 sayılı Resmi Gazetede Başkentgaz ın %100 oranındaki hissesinin blok satışına ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 14.03.2013 tarih, 2013/54 sayılı Nihai Devir Kararı yayımlanmıştır. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 29.03.2013 tarih, 2741 sayılı yazısı ile Torunlar Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. ye 60 gün süre verilmiş, 31.05 2013 tarihinde de Hisse Satış Sözleşmesi imzalanmıştır. Ancak, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın 16.8.2010 tarihinde yaptığı ve 09.05.2011 tarihine kadar ihale bedeli yatırılmadığı için iptal edilen %80 hissenin satışında en yüksek teklifin 1,211 milyar ABD Doları olduğu, keza 21.04.2011 tarihli Ankara Büyükşehir Belediyesi nin %20 hisse satış ihalesinde en yüksek teklifin 310 milyon ABD Doları olduğu, böylece şirketin %100 hissesi için ulaşılan toplam teklif bedelinin 1,521 milyar ABD Doları olduğu dikkate alındığında; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın 25.01.2013 tarihli, %100 hissenin blok satışı ihalesinde en yüksek teklif fiyatı olan 1,162 milyar ABD Dolarının, 2011 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve Ankara Büyükşehir Belediyesince yapılan
VIII Sayıştay ihalelerde ulaşılan toplam 1,521 milyar ABD Doları bedele göre 359 milyon ABD Doları (yaklaşık olarak 646 milyon TL) daha düşük olduğu, bu meblağın da yaklaşık olarak Ankara Büyük Şehir Belediyesi ve EGO'nun Şirkete olan toplam borcuna karşılık geldiği görülmektedir. Ancak, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın 25.01.2013 tarihli, %100 hissenin blok satış ihalesindeki en yüksek 1,162 milyar ABD Doları teklif verilirken; -BOTAŞ tan 19.07.2010 tarih, 2010/24 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararına istinaden 01.02.2011 tarihli protokol ile 21,7 milyon ABD Doları bedel karşılığı devredilen Baymina Enerji Santralı, Yapracık RMS-A istasyonu ve 25 serbest tüketiciye ait tesislerin şirketin doğal gaz taşıma potansiyelini yılda yaklaşık 2 milyar m 3 arttırarak önemli gelir kaynağı yarattığı, -12.11.2012 tarihinde kabul edilen 6360 sayılı Kanun un Büyükşehir Belediyesi Kurulması ve Sınırlarının Belirlenmesi ile ilgili 1 inci maddesinde, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırının il mülki sınırı olarak tespit edilmesinin şirkete kazandıracağı potansiyel abone sayısının dolayısı ile gelirin artacağı, -5669 sayılı Kanunun 1 inci maddesinden farklı olarak, 11.07.2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6353 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş.nin %100 hisse satışından elde edilen gelirden özelleştirme giderleri düşüldükten sonra, EGO Genel Müdürlüğünün 25.05.2007 tarihine kadar olan doğalgaz alım anapara borçları BOTAŞ a ödendikten sonra kalan gelirden Hazine Müsteşarlığı na ödenmesi gereken meblağ da düşüldükten sonra kalan miktardan; EGO Genel Müdürlüğünün ve Ankara Büyükşehir Belediyesinin hisse satış sözleşmesi imza tarihi itibarıyla Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. bilançosunda kayıtlı borçları ve ödeme tarihleri itibarıyla hesaplanacak faiz ve fer ileri ile birlikte Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş.ye ödenir. hükmünün getirildiği, hususları dikkate alındığında, Başkentgazı satın alacak şirketin sağlayacağı avantajlar gözardı edilmiş ve %100 hisse için 1,162 milyar ABD Dolar gibi çok düşük bir fiyatla satış kararı verilmiştir. Ayrıca, nihai satış fiyatı 1,162 milyar ABD Doları, önceki ihalenin toplam bedeli olan 1,521 milyar ABD Doları ile karşılaştırıldığında, (%20 hisse karşılığı) 350 milyon ABD Doları civarında düşük olması yanında, özelleştirme gelirinden EGO Genel Müdürlüğünün ve Ankara Büyükşehir Belediyesinin hisse satış sözleşmesi imza tarihi itibarıyla Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. bilançosunda kayıtlı borçları ve ödeme tarihleri itibarıyla faiz ve fer ileri ile birlikte Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş.ye ödenmesiyle (yaklaşık 650 milyon TL), şirketin satış fiyatı 810 milyon ABD Dolarına düşecektir.
IX Şirketin özelleştirilmesi çalışmalarında sona yaklaşıldığı ve yapılacak devir işlemlerinde şeffaflığın sağlanması hususu da gözetilerek, Şirketin öncelikle hukuk, yatırımlar, muhasebe işlemlerinin bir tarih esas alınmak suretiyle incelenmesinde yarar görülmektedir. Bu nedenle, şirket iş ve işlemlerinin, uygun görülecek bir tarihten başlatılmak üzere denetlenmesi için, yapılan girişimlerin sürdürülmesi gerekmektedir. Şirketin kuruluşuna ilişkin 5669 sayılı kanun ile 4046 sayılı Kanuna eklenen geçici 3 üncü madde yer alan; EGO tarafından, yeni kurulacak şirkete devredilecek varlık ve borçların, doğal gazın şehir içi dağıtımı ile ilgili olması şartı getirilmesine rağmen, EGO ile Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. arasında imzalanan 31.08.2007 tarihli protokolün 15 inci maddesi çerçevesinde, EGO ya ait kredi borçlarının Şirket tarafından ödenmesi nedeniyle, EGO dan alacak tutarı faizi ile birlikte 2012 yıl sonu itibariyle 147,3 milyon TL ye yükselmiştir. Buna ilaveten, EGO tarafından alınan gaz bedelleri Şirketin özelleştirme programına alındığı tarihten Eylül 2011 ayına kadar, ödenmediğinden faizi ile birlikte sürekli artış göstermiş, EGO dan devirle gelen diğer çeşitli alacaklar ve lojman ve yakıt bedeli ile birlikte 2012 yıl sonu itibariyle alacak tutarı 342,9 milyon TL olmuştur. Diğer yandan, 2008 yılı sonunda oluşacağı düşünülen kara karşılık olarak, Ankara Büyükşehir Belediyesi ne peşin ödenen 86 milyon TL temettüye karşılık, 2008 yılı dönem sonunda 2,4 milyon TL net kar teşekkül etmesi, bu karın da dağıtıma tabi tutulmaması nedeniyle, 2012 yıl sonu itibariyle EGO dan faizi ile birlikte 156,7 milyon TL ye yükselen alacağı bulunmaktadır. Şirket ile Ankara Büyükşehir Belediyesi arasında 16.01.2012 tarihinde yapılan protokol de; 30.09.2011 tarihi itibariyle hesap mutabakatı sağlanmasına çalışılmışsa da, kuruluş kayıtları ile EGO nun borçları için 3.734.975 TL, Ankara Büyükşehir Belediyesinin borçları için de 3.493.640 TL olmak üzere toplam 7.228.615 TL farkın ortaya çıktığı görülmüştür Söz konusu farkın; daha önce yapılan protokollerde uygulanacak faiz oranı hakkında herhangi bir hüküm yer almamakla birlikte, Şirket tarafından T.C. Merkez Bankasının avans işlemlerine uygulanan faiz oranı uygulanmakta iken, Ankara Büyükşehir Belediyesinin bu defa T.C. Merkez Bankasının reeskont işlemlerine uygulanan iskonto oranını uygulayarak gecikme faizi hesaplamasından ileri geldiği tesbit edilerek, konu hakkında kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak görüş ve bilgiler çerçevesinde her iki tarafın itiraz hakkının saklı tutulmasına ilişkin şerh konulmuştur. Bütün bu gelişmeler çerçevesinde, Şirket in EGO dan ve Ankara Büyükşehir Belediyesi nden olan ve 2012 yılsonu itibariyle 651.758,3 bin TL ye yükselen vadesi geçmiş alacaklarının tahsili, Şirketin özelleştirilmesi sonrasına bırakılmıştır.
X Sayıştay Ancak denetim tarihi itibariyle (Nisan 2013) söz konusu alacaklara uygulanan faiz oranları ile ilgili olarak hala mutabakat sağlanamamış olup Şirket in hisse satış işlemlerinin son aşamaya geldiği dikkate alınarak, Ankara Büyükşehir Belediyesi ile bir an önce mutabakata varılması için girişimlerde bulunulması gerekmektedir. Diğer yandan, 2012 yıl sonu itibariyle Şirketin, Ankara Büyük Şehir Belediyesi ve EGO'dan toplam 651,8 milyon TL alacağına karşılık, yine bu kuruluşlara 102,6 milyon TL borcu bulunmaktadır. Söz konusu alacaklara, T.C. Merkez Bankasının avans işlemlerine uygulanmak üzere belirlediği faiz oranı uygulanırken, Şirketin BOTAŞ a olan gaz bedelinden doğan borçlarına, BOTAŞ tarafından 6183 sayılı Kanun çerçevesinde belirlenen faiz oranı uygulanmaktadır. Daha önceki yıllarda 6183 sayılı Kanun uyarınca belirlenen faiz oranı, T.C. Merkez Bankasının avans işlemlerinde uygulanan faiz oranından yüksek olduğundan Şirketin alacaklarını tahsil edememesi, dönem sonuçlarını olumsuz yönde etkilemiştir. Ancak Merkez Bankası avans kredi işlemlerinde uygulanan faiz oranlarında 19.06.2012 tarihinde yapılan değişiklik ile 6183 sayılı kanun faiz oranları hemen hemen eşitlendiği, 20.12.2012 tarihinden itibaren de Şirket lehine döndüğü görülmektedir. Öneriler: Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin 2012 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1- Doğalgazın faturalandırılması ile ilgili olarak gerek abonenin gerekse şirketin mağdur olmayacağı, tüketim ve satış dengesinin sağlanabileceği adil bir faturalama sisteminin getirilmesi, ön ödemeli sayaç ve mekanik sayaç abonelikleri arasında gaz alım yöntemi ve miktarı arasındaki farklılığın ortadan kaldırılması yönünde bir düzenleme yapılması için EPDK nezdinde girişimlerde bulunulması (Sahife: 47 ), 2- Şehir içi doğal gaz dağıtım şebekesinin güvenirliliğini ve emniyetini sağlamak üzere, 2007 yılından beri gerçekleştirilen yatırımlar ile BOTAŞ tan 2011 yılında devir alınan istasyonlarında SCADA sistemi ile entegrasyonunu ve acil durumlarda sistem üzerinde kontrolü ve müdaheleyi sağlayacak yatırımların acilen yapılarak tüm sistemin izlenebilir hale getirilmesi (Sahife: 53), 3-Sözleşme bedelinin %80 ninden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan altyapı yatırım işlerinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun usul ve esasları ile örtüşmeyen uygulamalarla yüklenicilere sözleşme bedelinin tamamlatılmaması, sözleşmenin ilgili maddesine uygun olarak yükleniciye fark bedel ödenerek sözleşmenin sonlandırılması, ihalelere esas metraj verilerinin hatalı hesaplanmamasına dikkat edilmesi (Sahife: 78), 4-Şirketin sigorta ihalelerinde kullanılacak şartnamelerin, sigorta işlemlerini yürüten birimler arasında gerekli koordinasyon sağlanarak ayrıntılı olarak
XI hazırlanması, Sigorta şirketince düzenlenen poliçelerin teknik şartname ve hizmet sözleşmesine aykırı ve Şirket aleyhine hükümler içermemesi için uygulayıcı birimlerce incelenmesinin sağlanması, ihalelerde rekabet ortamını sağlayacak önlemlerin alınması ile sigorta şirketinden hasar bedeline ait KDV alacağının tahsili için hukuki sürecin daha yakından takip edilerek tahsilinin sağlanması (Sahife: 65 ), 5- Muhasebe kayıtlarında 11.873 bin TL olarak yer alan vergi ve diğer yasal yükümlülüklerinin, Kurumlar Vergisi beyannamesi düzenlenme aşamasında kanunen kabul edilmeyen giderlere yapılan ilaveler sonucu 11.936 bin TL ye yükseltilmiş olmasına rağmen, Bilanço ve Gelir Tablosunun ilgili hesaplarına alınamaması dönem net karının, 62,2 bin TL yüksek görünmesine neden olduğundan, bu tür hatalı uygulamalara meydan verilmemesi için muhasebe kayıtlarının dönemsellik ilkesi çerçevesinde yapılması konusunda daha titiz davranılması, (Sahife: 133), 6-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan diğer öneri ve tavsiyelerin yerine getirilmesi (Ek:14). Sonuç: Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. nin Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 29.04.2013 tarih ve 2013/ÖİB K-24 sayılı kararı ile kabul edilen 2012 yılı bilançosu ve 57.304.082,82 TL dönem karı ile kapanan gelir tablosu genel görüşmeye sunulur.
1 II. İDARİ BÜNYE A-Mevzuat 1-Kanunlar ve Kuruluş Statüsüne İlişkin Mevzuat: 25.05.2007 tarih ve 5669 sayılı Kanunla, 18.04.2001 tarih ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü maddesine eklenen (e) bendindeki, Bu bendin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 6762 sayılı Kanuna göre doğal gaz dağıtım faaliyeti yapmak üzere anonim şirket statüsünde yeni bir şirket kurularak Ankara Elektrik ve Havagazı Müessesesi (EGO) Genel Müdürlüğünün mülkiyet ve/veya işletmesinde bulunan doğal gazın şehir içi dağıtımı ile ilgili tüm alt yapı tesisleri, varlıklar, taşınır ve taşınmazlar, hak, alacak ve borçlar, leh ve aleyhe açılmış olan davalar ile icra takipleri ve iş mevzuatına tabi personel, şirketin kurulduğu tarihten itibaren iki ay içinde EGO Genel Müdürlüğü ile şirket arasında yapılacak protokolle şirkete devredilir. hükmü uyarınca, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.06.2007 tarih ve 1603-1604 sayılı kararı ile Şirket kurulmuş ve 10.08.2007 tarihi itibariyle Ticaret Siciline tescil edilmiştir. Şirketin ana sözleşmesi 15.08.2007 tarih ve 6874 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmıştır. 5669 sayılı Kanunun Şirketin asgari yüzde 80 hissesi bu bendin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki yıl içinde 4046 sayılı kanun hükümleri uyarınca Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından özelleştirilir. Bu tarihe kadar özelleştirmenin gerçekleştirilmemesi durumunda, dağıtım Şirketinin hisselerinin yüzde 80 i Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirilir. şeklindeki hüküm parelelinde, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 02.07.2009 tarih ve 2009/43 sayılı kararı ile, Şirketin %80 hissesine tekabül eden Ankara Büyükşehir Belediyesine ait hisselerin özelleştirme kapsam ve programına alınmasına, söz konusu hisselerin başka bir işleme gerek olmaksızın Özelleştirme İdaresine devredilmesine, Şirketin Belediye ile olan ilişkisinin kesilerek İdareye bağlanmasına ve özelleştirme işlemlerinin iki yıl içinde tamamlanmasına karar verilmiştir. Şirketin Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olan % 20 hissesi ile ilgili olarak, 11.07.2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6353 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 23 üncü maddesi ile; 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (e) bendinde değişiklik yapılmış ve bu paragrafın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde Başkent Doğalgaz Dağıtım Anonim Şirketinin sermayesinde bulunan % 20 oranındaki hissenin de Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından özelleştirme kapsam ve programına alınarak daha önceden özelleştirme kapsam ve programına alınmış yüzde seksen oranındaki hisse ile birlikte blok satış yöntemi uygulanmak suretiyle özelleştirilmesi şeklinde değişiklik yapılmıştır. 4046 sayılı Kanunun 20 inci maddesi gereğince, Şirket ana sözleşmesininde Özelleştirme
2 Sayıştay İdaresi Başkanlığı onayı ile ana sözleşme değişikliği yapılmış ve 06.05.2010 tarihli Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmıştır. Şirketin ana faaliyet konusu özetle; doğalgaz satın almak, satmak, dağıtım şebekesi ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak veya mevcut tesisleri devralarak doğalgaz dağıtımını ve mahalli gaz boru hattı şebekesi ile nakli faaliyetlerini yürütmek, sistemin plan proje ve programını yaparak etkin kullanımını sağlamak, sorumluluk alanlarındaki abone ve serbest tüketicilerin dağıtım şebekesine girmesini sağlayarak doğalgazın bu tüketicilere satışı ve teslimi ile ilgili tüm hizmetleri gerçekleştirmek, iç tesisat ve servis hatları ile ilgili gerçek ve tüzel kişilere kurum tarafından yayımlanan yönetmelik ve tebliğler uyarınca sertifika vermek ve bunların faaliyetlerini denetlemek, faaliyet alanına giren konularda doğalgaz piyasası mevzuatı uyarınca öngörülen diğer işleri yapmak, şeklinde belirlenmiştir. Ana sözleşmedeki geçici madde 1 e göre; Şirket sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşene kadar Şirkette 4046 Sayılı Kanun hükümleri uygulanmakta, geçici madde 2 ye göre ise; Şirket sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşünceye kadar yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin ücret ve özlük hakları, Yüksek Planlama Kurulunca veya Yüksek Planlama Kurulunun belirlediği esaslar dahilinde Genel Kurul ve Yönetim Kurulunca tespit edilmektedir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığının 31.08.2010 tarih ve 6954 sayılı yazısında; Şirketin, anonim şirket statüsünde kamu tüzel kişiliğini haiz olarak faaliyetini yürüttüğü belirtilmiştir. Şirket 3346 sayılı Kanun ve 72 sayılı KHK hükümleri gereğince Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu denetimine tabi bulunmakta iken, 19.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun Sayıştay ile birleşmesi nedeniyle Şirketin denetimi Sayıştay tarafından yapılmaktadır. Personelle ilgili işlemler, 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu hükümleri doğrultusunda yürütülmektedir. 2- Tüzükler : Yıl içinde kuruluşu doğrudan ilgilendiren bir tüzük yayımlanmamıştır. 3- Bakanlar Kurulu Kararları: 2012 yılında Şirketi doğrudan ilgilendiren bir Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır. 4- Uluslararası Anlaşmalar: Yıl içinde Başkent Doğalgaz A.Ş. yi doğrudan ilgilendiren uluslararası bir anlaşma yapılmamıştır.