T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI / BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK İZLEME BİRİMİ NUH UN GEMİSİ Ulusal Biyolojik Çeşitlilik VERİTABANI
Ülkemiz Biyolojik Çeşitlilik Zenginliği Açısından Ne Durumdadır? Türkiye; İran-Turan, Avrupa-Sibirya ve Akdeniz Biyo-coğrafyaları ile bu coğrafyaların geçiş zonlarında ve üç kıtanın birleşme noktasında yer alması, farklı iklimsel ve topografik özellikleri gibi nedenlerden dolayı biyolojik çeşitlilik açısından son derece önemli bir konumdadır. Ülkemiz, biyolojik çeşitlilik zenginliği bakımından tek başına bütün Avrupa Kıtası ile kıyaslanabilir bir ülkedir. Conservational International 2006 yılında küresel ölçekte yürüttüğü bir çalışmada, dünyada sadece Türkiye ve Güney Afrika nın 35 sıcak noktadan üç tanesini aynı anda bir arada bulundurduğunu ortaya koymuştur. Neden Biyoçeşitlilik Veritabanı? Günümüzde hâlâ pek çok canlı türü bugün Anadolu da yaban yaşamını tüm güzelliği ve doğallığı ile sürdürmektedir. Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı; bazı bilimadamlarınca ülkemizin en önemli doğal kaynaklarından birisi sayılan bu zenginliğimizin kaybolmaması için doğa çalışmalarına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda; Ülkemizin en büyük doğal kaynaklarından birisi olarak kabul edilen, bu anlamda hem uzun vadeli bir yatırım hem de canlı doğal kaynaklarımızın sigortası olan biyolojik çeşitliliğimizin korunması garanti altına alınmaktadır. BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve AB ye Katılım Müzakereleri gibi uluslararası süreçlerden kaynaklanan yükümlülüklerimiz yerine getirilmektedir. Aynı zamanda Veritabanı ile; Türkiye biyolojik çeşitliliğine dair verilerin toplanması, mevcut durumlarının ortaya konması, izlenmesi ve tehditlerin belirlenmesi yoluyla karar vericiler için acil önlemler alınmasına yönelik bir karar destek sistemi gerçekleştirilmektedir. Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı Nedir? Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı; internet tabanlı, kamuoyuna açık, üyelerinin kendilerine özgü sınırlı haklarla verilere erişebildiği, ülkemiz biyolojik çeşitliliğinin izlenmesi için türler, habitatlar ve alanlar özelinde sorgulama yapabilen bir veritabanıdır. 18 Ekim 2007 Tarihinde Sayın Bakanımız Prof. Dr. Veysel EROĞLU nun teşrifleriyle açılan Veritabanı www.nuhungemisi.gov.tr adresinde hizmet vermektedir. Ülkemiz biyolojik çeşitliliğine ait verilerin bir araya getirildiği, izlendiği ve sorgulandığı ulusal çapta en büyük ve gov uzantılı tek veritabanıdır. 23
KİMLER KATKIDA BULUNABİLİR? Tüm kamu kurumları, Bilim insanları ve akademik araştırma birimleri, Türkiye nin doğası hakkında veri toplayan sivil toplum kuruluşları, Elinde biyolojik çeşitlilik verisi bulunan diğer kurumlar, Amatör araştırmacılar katkıda bulunabilecektir. Kullanıcılara Getirdiği Faydalar Nelerdir? Kullanıcılar; Biyolojik çeşitliliğe ait verilerini, alan isimlerine bağımlı kalmadan, doğrudan koordinat üzerinden girebilecekler, Biyoçeşitlilik verileri; zaman aralığı, takson, familya, tür düzeyinde ve habitat, coğrafi alan, korunan alan, haritadan alan çizerek süzebilecekler, Türlerin dağılım haritalarına ulaşabilecekler, Türlerin kırmızı liste statülerindeki zaman içerisindeki değişimlerini izleyebilecekler, Tüm korunan alanları ve korunan alanların zaman içerisindeki değişimlerini izleyebilecekler, Önemli yönetsel kararlar verirken ve çevre etki değerlendirme raporu hazırlarken veritabanını kullanabilecekler. Veritabanı Yönetimi Nasıl Gerçekleştirilmektedir? Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı nın yönetimi; Bakanlık Makamının 10.02.2009 tarih ve B.18.0.BİD.0.03 713.03 91/10 sayılı olurları ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Koordinasyonunda, Bakanlık Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı altında yasal olarak yapılandırılan Biyolojik Çeşitlilik İzleme Birimi (BİB) tarafından yürütülmektedir. 19.10.2009 tarihli ve 2009/10 sayılı Bakanlık Genelgesi ile Bakanlığımız Merkez Teşkilatı ve bağlı kuruluşlarınca elde edilen biyolojik çeşitliliğe ait bütün verilerin sayısal ortamda Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı nda toplanması, koordinasyonu, paylaşımı, dağıtımı ve yönetimi Biyolojik Çeşitlilik İzleme Birimi nce sağlanmaktadır. 24
SİSTEM MODÜLLERİ Gösterge Ziyaretçi Yönetim Veritabanı sistemi, yanda yer alan ana modüllerden oluşmaktadır. Korunan Alanlar NUH UN GEMİSİ Harita Sorgulama Türe Dayalı Arayüzler Toplu Veri Aktarım Tür Onay Ziyaretçi Modülü Bu modül sayesinde ziyaretçiler; Sisteme giriş kaydı yapmadıkları halde sınırlı sayıda tür verisi görebilir, Korunan alanlar verisini sorgulayabilir, Coğrafi katmanları haritada görüntüleyebilir ve sorgulayabilir, Sınırlı sayıda biyoçeşitlilik tür verisini sorgulayabilir, İngilizce ve Türkçe arayüzleri kullanabilir. Ziyaretçi Arayüzü Yönetim Yönetici modülü, veritabanı yönetimine ait aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirir. Yönetici Modülü-Taksonometri Kullanıcı yönetimi, Yeni kullanıcı kabul/red, Kullanıcılara toplu mail gönderme, Üye profili sorgularını yapabilme, Veri giriş yüzdelerini sorgulayabilme, Kullanıcıların yaptıkları tür sorgulama kayıtlarını görebilme, Sisteme girilen verilerin kabul veya reddi, Taksonometri güncelleme, Kırmızı Liste atama ve raporlama, Biyoçeşitlilik, sulak alan flora/fauna, yaban hayatı, yabancı ve istilacı yayılmacı türlere erişebilme, detaylı sorgulayabilme ve raporlama. 25
Harita Modülü Bakanlığın coğrafi bilgi sistemi bünyesindeki katmanlar veritabanında altlık veri olarak kullanılmaktadır. Biyolojik çeşitlilik gözlem noktaları harita üzerinden takip edilebilmektedir. 26
Veritabanındaki son gözlemlerin gözlem detayı ve haritadaki konumu, arayüzler aracılığıyla takip edilebilmektedir. Alansal tür sorgulama ile tür dağılım haritaları üretilebilmektedir. TÜRKİYE KAŞIKÇI KUŞU TÜR DAĞILIM HARİTASI 27
Türe Dayalı Arayüzler Modülü Sistemdeki dört farklı arayüzün; Veri girişi, sorgulaması, raporlaması yapılabilmektedir. Biyoçeşitlilik Arayüzü Sulakalan Arayüzü 28
Yaban Hayatı Arayüzü Yabancı ve İstilacı Yayılmacı Arayüzü 29
Tür Onayı Modülü Bilimsel Danışma Kurulu ve Uzman Grupları tarafından tür gözlem kayıtlarının onaylanması veya reddedilmesi gerçekleştirilir. Tür Uzman Onayı Uzman grubundaki her uzman, kendi sorumlu olduğu takson grubunun tür gözlem kayıtlarının onaylanmasını veya reddedilmesini gerçekleştirir. Tür BDK Onayı Bilimsel Danışma Kurulu, her takson grubunun tür gözlem kayıtlarının onaylanması veya reddedilmesini gerçekleştirir. 30
Toplu Veri Giriş Modülü Excel formatındaki tür verilerinin toplu olarak sisteme yüklenmesi sağlanır. Her bir arayüz için ayrı excel standardı mevcuttur. 31
Sorgulama Modülü Aşağıdaki sorgulama parametrelerine göre alansal tür sorgulama işlemleri gerçekleştirilir. Kırmızı Liste Sorgulama 32
Korunan Alanlar Modülü 33
Gösterge Modulü Gösterge Modülü, Kırmızı liste İndeksi ve Alan Göstergesi alt modüllerinden oluşur. Kırmızı Liste İndeksi Çevre ve Orman Bakanlığı 34
KULLANILAN TEKNOLOJİLER Web tabanlı uygulama Çok katmanlı mimari Microsoft.NET platformu (ASP.NET 3.5) Oracle Veritabanı, Oracle Spatial C# programlama dili Microsoft Office ortamında raporlar Esri GIS teknolojleri : ArcGIS Server, ArcSDE, WMS Altlık Haritalar : Google Maps, Virtual Earth. 35