VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 EDİTÖRLER Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN (YYÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü) Yrd.Doç.Dr. Celal ASLAN (YYÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı)
İÇİNDEKİLER Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı Kurulları... 3 Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı Programı... 5 Sunuş Yrd.Doç.Dr. Fuat Tanhan... 7 Van da Eğitim Sorunları Çalıştayı Ali İhsan Sayılır... 8 Van Eğitim Sorunları Çalıştayı na Dair Prof.Dr. Peyami Battal... 9 Van da Eğitime Katkı Gayretleri Münir Karaloğlu... 10 EYLEM PLANLARI Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları Eylem Planı... 13 Öğretmen Boyutu Eylem Planı... 16 Denetim ve Rehberlik Eylem Planı... 28 Dil Eğitimi Boyutu Eylem Planı... 36 Eğitim Ortamları ve Donanım Boyutu Eylem Planı... 44 Eğitim Yönetimi Boyutu Eylem Planı... 53 Ölçme-Değerlendirme Boyutu Eylem Planı... 61 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Okullarda Denetim ve Rehberlik Doç.Dr. Halil Işık... 67 Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları Prof. Dr. M. Ruhi Köse... 69 Eğitim Ortamları ve Donanım Boyutu Yrd. Doç. Dr. Hayati ÇAVUŞ... 80 Öğretmen Boyutu Yrd. Doç. Dr. Ahmet YAYLA... 94 Dil Eğitimi Boyutu Yrd. Doç. Dr. Ömer ÇİFTÇİ... 98 Ölçme-Değerlendirme Boyutu Doç.Dr. Murat Kayri... 108 Eğitim Yönetimi Boyutu Yrd. Doç. Dr. Hasan Basri Memduhoğlu...112 PANEL VE KONFERANSLAR Felsefenin Öğretmen Niteliğine Katkısı Doç.Dr. Hasan Çiçek... 125 Öğrenciyi Anlamak Doç. Dr. Vefa Taşdelen... 133 Türkiye de Özel Okulların Eğitim Sistemindeki Gelişim Süreci Yrd.Doç.Dr. Kemal Kaya... 143 Özel Okullar ve Dershanelerin Öğrencilerin Okuma ve Anlama Becerilerine Etkileri Yrd.Doç.Dr. Raşit Koç... 150 Eğitimde Ezberleme ve Anlama Doç. Dr. Vefa Taşdelen... 153 Edebiyatın Öğrenci Başarısına Etkisi Doç.Dr. Zeki Taştan... 160 Çocuğun Kendini Güvende Hissetme, Sevilme ve Saygı Görme Hakkı Yrd.Doç.Dr. Mustafa TATAR... 164 Katılımcı Listesi... 173 Fotoğraf Albümü... 183 2 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI KURULLARI ONUR KURULU Münir KARALOĞLU (Van Valisi) Prof.Dr. Peyami BATTAL (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü) Ali İhsan SAYILIR ( İl Millî Eğitim Müdürü) Dr. Emin Yaşar DEMİRCİ (Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı Başkanı) YÜRÜTME KURULU Zafer COŞKUN (Van Vali Yardımcısı) Prof.Dr. Ramazan ŞEKEROĞLU (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektör Yardımcısı) Prof.Dr. Kenan DEMİREL(Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektör Yardımcısı) Prof.Dr. Ahmet KAZANKAYA (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektör Yardımcısı) Doç.Dr. Yusuf UZUN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Özel Kalem Müdürü) Doç.Dr. Erdal BAYKAN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektör Danışmanı) Doç.Dr. Vefa TAŞDELEN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü) Yrd.Doç.Dr. Eray ÇELİK (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilgi İşlem Merkezi Müdürü) Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü) Kıyasettin KIREKİN (Van Eğitim Denetmenler Başkanı) Cesur KARAKAPLAN (Van Millî Eğitim Şube Müdürü) Şükrullah YAVUZER (Van Millî Eğitim Şube Müdürü) DANIŞMA KURULU Prof.Dr. İsmail ÇELİK (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı) Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN (YYU Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü) Doç.Dr. Fethi SOYALP (YYU Eğitim Fakültesi OFMAT Bölümü Başkanı) Yrd.Doç.Dr. Ahmet YAYLA (YYU Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Başkanı) Yrd.Doç.Dr. Atilla TEMUR (YYU Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Başkanı) Yrd.Doç.Dr. Hasan B. MEMDUHOĞLU (Sınıf Öğretmenliği Bölümü Başkanı) Yrd.Doç.Dr. Mustafa TATAR (Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim ABD Bşk.) Yrd.Doç.Dr. Mustafa ERDEM (Eğitim Bil. Böl. Eğitim Yönetimi Denetimi Plan. ve Eko. ABD Bşk ) Yrd.Doç.Dr. Cem TOPSAKAL (Okulöncesi Öğretmenliği Bölümü Başkanı) Yrd.Doç.Dr. Gürol ZIRHLIOĞLU (Eğitim Bilimleri Bölümü Ölçme ve Değerlendirme ABD Bşk.)...VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 3
Prof.Dr. Hayrettin OKUT Prof.Dr. Hasan YILMAZ Prof.Dr. Turgut AYGÜN Prof.Dr. M. Maşuk KÜÇÜK Prof.Dr. Nasip DEMİRKUŞ Prof.Dr. Cemil TUNÇ Prof.Dr. Tunay BİLGİN Prof.Dr. M. Ruhi KÖSE Doç.Dr. Erdal BAYKAN Doç.Dr. Vefa TAŞDELEN Doç.Dr. Zeki TAŞTAN Doç.Dr. Murat KAYRİ Doç.Dr. Hasan ÇİÇEK Doç.Dr. Fethi SOYALP Yrd.Doç.Dr.Fuat TANHAN Yrd.Doç.Dr.Ahmet AKBABA BİLİM KURULU Yrd.Doç.Dr.Ahmet YAYLA Yrd.Doç.Dr.Ali GURBETOĞLU Yrd.Doç.Dr.Atilla TEMUR Yrd.Doç.Dr.Aynur İLHAN TUNÇ Yrd.Doç.Dr.Bülent ASMA Yrd.Doç.Dr.Bayram TEMUR Yrd.Doç.Dr.Cem TOPSAKAL Yrd.Doç.Dr.Celal ASLAN Yrd.Doç.Dr.Eray ÇELİK Yrd.Doç.Dr.Ercan TOMAKİN Yrd.Doç.Dr.Ertan ZERAYAK Yrd.Doç.Dr.Eylem ÇİFTÇİ Yrd.Doç.Dr.Gürol ZIRHLIOĞLU Yrd.Doç.Dr.H. Basri MEMDUHOĞLU Yrd.Doç.Dr.Hanife Can ŞEN Yrd.Doç.Dr.Hasan GENÇ Yrd.Doç.Dr.Hayati ÇAVUŞ Yrd.Doç.Dr.İsmail ARIKOĞLU Yrd.Doç.Dr.İsrafil TOZLU Yrd.Doç.Dr.Kamil AKBAYIR Yrd.Doç.Dr.Kemal EROL Yrd.Doç.Dr.Kemal KAYA Yrd.Doç.Dr.Mehmet Recep TAŞ Yrd.Doç.Dr.Mustafa ATLI Yrd.Doç.Dr.Mustafa ERDEM Yrd.Doç.Dr.Mustafa TATAR Yrd.Doç.Dr. Muzaffer SELÇUK Yrd.Doç.Dr.Naki ERDEMİR Yrd.Doç.Dr.Ömer ÇİFTÇİ Yrd.Doç.Dr.Raşit KOÇ Yrd.Doç.Dr.Sinan İŞLER Yrd.Doç.Dr.Yılmaz ÖNAY DÜZENLEME KURULU Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN (YYU Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü) Yrd.Doç.Dr. Celal ASLAN (YYU Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı) Yrd.Doç.Dr. Eylem KILIÇ (YYU Sürekli Eğitim Merkezi Müdürü) Muhlis CEYLANİ (Van Millî Eğitim Şube Müdürü) Yrd.Doç.Dr. Suvat PARİN (YYU Öğretim Üyesi) MODERATÖR LİSTESİ Prof.Dr. M. Ruhi Köse (Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları) Doç.Dr. Murat Kayri (Ölçme-Değerlendirme Boyutu) Yrd.Doç.Dr. Hasan Basri Memduhoğlu (Eğitim Yönetimi ve Denetimi Boyutu) Yrd.Doç.Dr. Ahmet Yayla (Öğretmen Boyutu) Yrd.Doç.Dr. Ömer Çiftçi (Dil Eğitimi Boyutu) Yrd.Doç.Dr. Hayati Çavuş (Eğitim Ortamları ve Donanım Boyutu) Doç.Dr. Halil Işık (Eğitim Denetimi ve Rehberlik Boyutu) SEKRETERYA Araş.Gör. Ferhat KARDAŞ (Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü) Uzman Engin TURĞUT (Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü) Servet CAN (YYÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sekreteri) 4 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI PROGRAMI Tarih: 18-19 Haziran 2012 Yer: Hizmetiçi Eğitim Enstütüsü Zaman 1. Gün - 18 Haziran 2012 Program 09:30-10:00 Kayıt 10:00-11:30 Açılış Konuşmaları Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü Dr. Emin Yaşar DEMİRCİ Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Ali İhsan SAYILIR Van İl Millî Eğitim Müdürü Prof.Dr. Peyami BATTAL Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Münir KARALOĞLU Van Valisi Davetli Konuşmacı Burak KILANÇ İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğünde Eğitimin Kalitesini Artırma Bağlamında Yapılan Çalışmalar 11:30 Plaket Sunumları 12:00-13:00 Öğle Yemeği 13:00-15:00 Paralel Çalıştay Oturumları I Çay-Kahve Arası 15:30-17:30 Paralel Çalıştay Oturumları II 2. Gün - 19 Haziran 2012 09:30-10:30 Paralel Çalıştay Oturumları III Çay kahve arası 10:45-12:15 Paralel Çalıştay Oturumları IV 12:15-13:00 Öğle Yemeği 13:00-14:30 Paralel Çalıştay Oturumları V Çay kahve Arası 15:00-16:30 Moderatör Toplantısı 16:30-17:30 Kapanış...VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 5
1. PANEL Pazartesi 14:00 ÖZEL OKULLAR ve DERSHANELERİN ÖĞRENCİ BAŞARISINDAKİ YERİ PANEL YÖNETİCİSİ: Yrd.Doç.Dr. Gürol ZIRHLIOĞLU PANEL KONULARI ve PANELİSTLER Özel Okullar ve Dershanelerin Eğitim Sistemindeki Gelişim Süreci Yrd.Doç.Dr. Kemal KAYA (YYÜ, Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi) Özel Okullar ve Dershanelerin Başarı Faktörleri Nurullah NAMLI (Çınar Eğitim Kurumları) Dershanelerin Başarı Performansı Kenan SEVGİN (Atak-Çaba Dershanesi) Özel Okullar ve Eğitime Katkıları Mehmet Emin Araz (Özel Serhat Eğitim Kurumları) Özel Okullar ve Dershanelerin Öğrenci Okuma ve Anlama Becerilerine Etkileri Yrd.Doç.Dr. Raşit KOÇ (YYÜ, Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi) Devlet Okullarının Eğitim-Öğretim Başarı Performansı: Sorunlar-Öneriler Ali İhsan Yıldız (Van Ahmet Yesevi İMKB İO Müdürü) 2. PANEL Salı 14:00 FELSEFE ve EDEBİYAT BAĞLAMINDA EĞİTİM PANEL YÖNETİCİSİ: Doç.Dr. Fethi SOYALP PANEL KONULARI ve PANELİSTLER Felsefenin Öğretmen Niteliğine Etkisi Doç.Dr. Hasan ÇİÇEK (YYÜ, Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi) Öğrenciyi Anlamak Doç.Dr. Vefa TAŞDELEN (YYÜ, Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi) Edebiyatın Öğrenci Başarısına Etkisi Doç.Dr. Zeki Taştan (YYÜ, Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi) KONFERANS PROGRAMI 1. KONFERANS SALI 10:00-11:00 ÖĞRENCİNİN OKUMA HAKKI Yrd.Doç.Dr. Mustafa TATAR (YYÜ, Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi) 2. KONFERANS SALI 11:30-12:30 DÜŞÜNME EĞİTİMİ Doç.Dr. Vefa TAŞDELEN (YYÜ, Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi) AKŞAM PROGRAMI PAZARTESİ 19:30 EĞİTİM ve SİNEMA: BLACK (Film üzerine eleştirel tartışma) SUNUM: Mustafa TATAR (YYÜ, Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi) 6 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
SUNUŞ Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü, Van Valiliği, Van İl Millî Eğitim Müdürlüğü ve Doğu Kalkınma Ajansı Genel Sekreterliği olmak üzere sivil toplum kuruluşlarının da katılım ve iş birliği ile 18-19 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Van il merkezi ve ilçelerinden öğretmen ve idareci ile akademik personel düzeyinde beş yüz kişiyi aşan bir katılım sağlanmıştır. Söz konusu Çalıştay, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğünün organizasyonu çerçevesinde Van ın eğitim sorunlarına bilimsel bir perspektif sunmak amacıyla Eğitim Yönetimi Boyutu; Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları; Öğretmen Boyutu; Eğitim Ortamları ve Donanım Boyutu; Denetim ve Rehberlik Boyutu; Dil Eğitimi Boyutu; Ölçme ve Değerlendirme Boyutu olmak üzere yedi grup odağında Van ın eğitim sorunlarını okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim alanlarını kapsayacak biçimde, Van daki tüm eğitim paydaşlarının katılımıyla, tartışmaya açmıştır. Tartışılan sorunlar ile çözüm önerileri sözü edilen boyutların Eylem Planı olarak metinleştirilmiştir. Grup moderatörlerinin raporlarının ilgili birimlerce okunması ve uygulamaya konmasını pratik hâle getirmek amacıyla sorunlar-çözüm önerileri; ilişkili oldukları resmî ve gayriresmî kurum ve birimlere göre tasnif edilerek Eylem Planı olarak kitapçıkta yer almıştır. İkinci olarak moderatörlerin ilgili alana dair bilgilendirici metinlerine yer verilmiştir. Çalıştay programında yer alan panel programları ve konferanslarla -metinler kitapçıkta yayınlanmıştır- ilimizin eğitim sorunları tartışmaya açılarak, katılımcıların görüş ve düşüncelerini dile getirdikleri bir platform oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalıştaya katılan ve değerli desteklerini esirgemeyen bütün kişi ve kurumlara -çalıştayın bir çıktısı olarak elinizde bulunan bu kitapçığın da ilgili birimlerce dikkate alınması ve pratiğe geçirilmesi umuduyla- teşekkürü bir borç biliriz. Yrd.Doç.Dr. Fuat TANHAN YYÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü...VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 7
VAN DA EĞİTİM SORUNLARI ÇALIŞTAYI İlimizin eğitim-öğretim ile ilgili sorunlarını değerlendirmek amacıyla 18-19 Haziran 2012 tarihlerinde Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı, başta Van Valiliği olmak üzere Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü ve Van İl Millî Eğitim Müdürlüğünün işbirliği ile Van Hizmet İçi Eğitim Enstitüsü nde gerçekleştirilmiştir. Çalıştaya çok sayıda sivil toplum kuruluşu temsilcisi, akademisyen, okul yöneticisi ve öğretmen katıldı. 2 gün süren Çalıştay da; Eğitim Yönetimi Boyutu, Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları, Öğretmen Boyutu, Eğitim Ortamları ve Donanım Boyutu, Denetim ve Rehberlik Boyutu, Dil Eğitimi Boyutu, Ölçme ve Değerlendirme Boyutu ile ilgili sorunlar tespit edilerek değerlendirmeler yapıldı ve çözüm önerileri geliştirildi. Çalıştay da; ilimizde eğitim ile ilgili her türlü sorun gündeme gelmiş ve bu sorunlara da çözümler üretilmiştir. Çalıştay sonucunda hayata geçirilen çözümler bize ilimizde ve bölgemizde belirli aralıklarla eğitim çalıştaylarının yapılmasının bölge eğitimine katkısı olacağını gösterdi. Bu kapsamda ilimizde bir ilk olan bu Çalıştay ın sonuçlarının iyi değerlendirilerek ilimiz başta olmak üzere bölge eğitimine katkı sunacak yeni eğitim çalıştaylarının gerçekleştirilmesini dilerim. Ali İhsan SAYILIR Van İl Millî Eğitim Müdürü 8 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
VAN EĞİTİM SORUNLARI ÇALIŞTAYI NA DAİR Van da 2011 yılının son aylarında yaşanan iki büyük deprem birçok alanda olduğu gibi eğitim alanında da olumsuz etkilere neden olmuştur. İlimizde sosyal yaşamın her alanına tesir eden bu olumsuzluklar en başta da eğitim-öğretim boyutunda kendini hissettirmiştir. Konu ile ilgili kurumları bir araya getirmeyi sağlayacak bir çalıştayın düzenlenmesinin bu süreçte çok faydalı olacağı düşüncesinden hareket ederek planlanan bu çalışma üniversitemiz öncülüğünde Van Valiliği, Van İl Millî Eğitim Müdürlüğü ve Doğu Kalkınma Ajansı Genel Sekreterliğinin değerli katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Üniversiteler sadece birer eğitim kurumu olmakla yetinmeyerek toplumsal sorunların tartışıldığı ve tespit edilen sorunlara çözüm önerilerinin üretildiği birer platform da olmak durumundadırlar. Bu gerçekten hareketle; eğitim sorunlarının tartışıldığı ve söz konusu sorunları çeşitli boyutlarıyla irdeleyen ve çözüm önerilerinde bulunan çalıştay kitapçığının ilgili birimlere faydalı ve rehber olacağı kanaatindeyiz. Eğitim sorunlarını öngörmek ve bu doğrultuda gerekli önlemleri alabilmek noktasında eğitim paydaşlarının bir araya gelerek ortak akıl üretmesi oldukça yararlı görüşler ortaya koymuştur. Çalıştaya değerli katkılarıyla destek olan tüm kurumlara ve katılımcılara teşekkür eder, çalıştay sonucunda ortaya çıkan görüşlerin uygulanmasının en büyük temennimiz olduğunu bir kez daha belirtmek isterim. Prof.Dr. Peyami BATTAL Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü...VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 9
VAN DA EĞİTİME KATKI GAYRETLERİ Van; binlerce yıllık geçmişi, sahip olduğu tarihi ve kültürel değerleri ile ülkemizin ve dünyanın güzel ve gözde kentlerinden biridir. Özellikle son yıllarda yapılan yatırımlarla eğitimden sağlığa, ekonomiden turizme, ulaşımdan ticarete kadarki hemen tüm başlıklarda büyük kalkınma hamleleri gerçekleştirmiştir. Bu sayede İlimiz; yaşadığımız büyük deprem felaketine rağmen, bir kez daha ve yeniden ayağa kalkmayı başarmıştır. İlimizde başarılı çalışmaların yapıldığı en önemli alanlardan biri de, -şüphesiz kieğitim olmuştur. Son on yılda adeta çağ atlayan İlimiz eğitiminde yeni başarı kapıları aralamak için çalışmaktayız. Bu kapsamda düzenlediğimiz Van da Eğitim Sorunları Çalıştayı, konuyla ilgili dikkate değer tespitlere imkân sunmuştur. Çalıştayda; eğitim yönetimi, öğretmen, eğitim ortamları ve donanım, eğitim denetimi ve rehberlik, dil eğitimi, ölçme ve değerlendirme, eğitimin ekonomik, sosyal ve kültürel boyutları başlıklarında yapılan sunumlar, son derece önemli ve değerlidir. Konunun paydaş ve uzmanlarının katıldığı Çalıştay; yalnızca mevcut durumu tespit etmekle kalmamış, konuyla ilgili atılması gereken adımları da işaret etmiştir. Çalıştayın; deprem felaketiyle sarsılan İlimizin yeniden inşası sürecinde eğitim-öğretimle ilgili yapılan ve yapılacak olan çalışmalara güçlü bir katkı ve destek olduğu inancındayız. Bu vesileyle Çalıştaya katılan, katkı sunan ve bildirilerin kitaplaşmasını sağlayan tüm kişi ve kurumlara teşekkür ediyor; bu önemli çalışmanın alanında örnek olmasını ve İlimiz eğitimine, insanımıza, çocuklarımıza katkıda bulunmasını diliyorum. Münir KARALOĞLU Van Valisi 10 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
EYLEM PLANLARI
EĞİTİMİN EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTLARI EYLEM PLANI Sorunlar ve Çözüm Önerileri Eğitimin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Boyutları ile ilgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Kent merkezindeki mahallelerde ortak yaşam alanlarının oluşturularak her mahalleye insanların rahatlıkla ulaşabileceği bir alanda başta kütüphane olmak üzere sosyal, kültürel, eğitimsel etkinliklerin gerçekleştirilebileceği bir kültür kompleksinin yapılması. 2. Kırsal alandaki imam, muhtar, okul müdürü ve öğretmenlerin girişimleri ile il ve ilçe sağlık müdürlüklerindeki sağlık personeli ile ilişkiye girilerek başta yetişkinler olmak üzere bu alanda yaşayan insanlara doğurganlık, ana-çocuk sağlığı, çocuk bakımı, hijyen ve temizlik konularında hizmet içi eğitim kurslarının verilmesine ilişkin organizasyonun yapılması. 3. Son yirmi yıldan bu yana kırsal alandan aşırı göç alan Van kentinin ekonomik, sosyal, kültürel ve mekansal potansiyeli itibari ile gerçekleşmiş olan bu göçü kaldıramadığı ve dolayısı ile kısa vadede söz konusu göçün durdurulması orta ve uzun vadede ise kırsal alandaki yaşamın bütün boyutları ile daha cazip hale getirilerek kentte birikmiş olan bu atıl nüfusun kırsal alana geri dönüşünün teşvik edilmesi ve sağlanması. 4. İlin ve özellikle de kentin artan nüfusuna paralel olarak sınavla öğrenci alan meritokratik (Fen, Anadolu, Anadolu Öğretmen, Anadolu İmam Hatip, Anadolu Teknik vb.) liselerin nicelik ve niteliğinin artırılması. 5. Çocukların okuma, yazma ve üzeri akademik ve eğitimsel konulardaki başarısızlıklarına ilişkin tespitler okullardaki eğitim öğretim dili ile ev, aile ve çevresinde konuşulan dil arasında bir ikiliğin varlığına ve bu nedenden dolayı çocuklarının okulda başarısız olduğuna işaret etmektedir. Ana dil ve okul dili arasındaki bu çelişkinin tüm pedagojik boyutları ile masaya yatırılarak alandaki uzman kişiler tarafından tartışılması ve gerekiyorsa okuldaki eğitim öğretim dilinde yeni uygulamaların başlatılması. 6. Örgün eğitime hazırlamak için okul öncesi eğitimin nicelik ve niteliğinin hızla arttırılması. 7. Kırsal alanda görev yapacak kadın öğretmen sayısının arttırılması, kadın öğretmenlerin kırsal alanda çalışmalarını engelleyici veya köstekleyici tüm olumsuz koşulların ortadan kaldırılarak kadın öğretmenlerin bu yörelerde çalışmalarının ve görev yapmalarının teşvik edilmesi....van İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 13
8. Gerek ilköğretim son sınıfındaki gerekse orta öğretim son sınıftaki öğrencilere yönelik Türkiye nin büyük kentleri ve batı illerindeki orta öğretim kurumlarına ve üniversitelerine dönük oryantasyon çalışmalarının yapılarak bu öğrencilerin söz konusu okullara götürülerek öğrencilerin bu okulların sahip olduğu her türlü insani, fiziksel ve örgütsel özellikleri ve iklimi görmelerinin ve gözlemlemelerinin sağlanması. 9. Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi. VALİLİK 1. Kırsal kesimlerde ise imam, muhtar ve köydeki okul müdür ve öğretmenler arasında güçlü bir diyalog kurularak köyde yaşayan insanların eğitime bakış açılarının olumlu yönde değiştirilmesi yolunda çalışmaların yapılması. 2. Özellikle kent merkezi ve ilçelerde öğrencilerin yaşadıkları, girip çıktıkları ve zamanlarını geçirdikleri çevrelerin gözden geçirilerek denetlenmesi ve gerekiyorsa çocuklar ve gençler için yeni yaşam alanları oluşturularak çocukların ve gençlerin kötü alışkanlıklardan alıkonması. 3. Başta valilik-kaymakamlıklar ve belediye olmak üzere il veya ilçedeki resmi kurumlar, okullar, özel dershaneler ve sivil toplum kuruluşları arasında kentsel yaşamın iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yürütülmesi daha iyi bir kent, daha iyi bir çevre, daha iyi bir yaşam sloganı ile her yaştaki insanların eğitime yönelik duyarlılıklarının artırılması. 4. Valilik, üniversite, millî eğitim müdürlüğü ve sanayi ticaret ve hizmet kuruluşlarının temsilcileri arasında düzenli ve periyodik bir biçimde toplantılar yapılarak ilin ihtiyaç duyduğu eğitimli iş gücü talebinin belirlenmesi ve bunun sonucunda sanayi, ticaret, tarım ve hizmetler sektöründe çalıştırılacak olan iş gücünün niceliğinin belirlenerek bu iş gücünün kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması. 5. Valilik, üniversite, il millî eğitim müdürlüğü ve okul yönetim, öğretmen, öğrenci ve yöneticileri ile kalıcı bir koordinasyon ve işbirliği sağlanarak yapılan proje sayısının ve projelerin niteliğinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması. 6. Resmi yetkililer, okullar, aileler, dershaneler ve sivil toplum örgütleri arasında güçlü ve kalıcı bir iş birliği oluşturularak Van daki ilk ve orta öğretim çağındaki çocukların merkezi sınavlardaki başarılarını arttırmaya yönelik ve olumsuz koşullara sahip çocuklara maddi ve manevi yardım sağlayacak bir sistemin oluşturulacak bir eğitim öğretim seferberliğinin başlatılması. 7. Valilik veya il millî eğitim müdürlüğü bünyesinde il sınırları içerisindeki resmi kurumlar, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları arasında eğitimsel sürecin işlerliğine ve iyileştirilmesine yönelik bir koordinasyon ve araştırma merkezinin kurulması. 8. Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. Son yirmi yıldan bu yana kırsal alandan aşırı göç almış bulunan Van ın kenar-çeper mahallelerindeki ulaşım, 14 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
alt yapı, sosyal ve kültürel yapıların rehabilite edilerek, kırsal-köy yaşamına ve değerlerine sahip bu insanların kent yaşamına uyumlarının sağlanması ve gerekiyorsa öğrencilerin eğitim öğretimlerinin sona erdiği saatlerde, hafta sonlarında ve hatta eğitim öğretimin yapılmadığı yaz mevsiminde uzman gruplar tarafından bu insanlara sosyal, psikolojik, sağlık, eğitim, kent, yaşam ve üretim konularında hizmet içi eğitim verilmesi. 2. Okul yöneticileri, okullardaki rehber öğretmenler ve öğretmenler başta olmak üzere eğitim öğretimden sorumlu olan kişilerin ailelerle çok yoğun bir diyalog ve işbirliği gerçekleştirmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması. 3. Her bir okulun kendisinde okulların bağlı olduğu ilçe millî eğitim müdürlükleri ile il millî eğitim müdürlüklerinde okulların içinde yer almış olduğu çevre ile aile ve öğrencilerin sosyal, kültürel, ekonomik, demografik ve sağlık özelliklerine yönelik veri bankalarının oluşturulması ve bu verilerin periyodik olarak değerlendirilerek ve çözümlenerek kritik ve sorunlu olan durumların tespit edilmesi ve iyileştirilmesi yönünde çalışmaların yapılması. 4. Mahallelerde farklı kesimlerin temsilcileri ile çeşitli komisyonlar ile birlikler kurularak aileler, öğrenciler, okul yöneticileri ve öğretmenleri arasında yoğun bir iş birliği kurularak çeşitli kültürel, eğitimsel, bilimsel, sportif ve sosyal etkinlikler yürütülmeli ve söz konusu alanlarda teşvik edici yarışmalar düzenlenmelidir. 5. Öğrencilerin gelecek planlaması konusunda bilinçlendirilmesi yönünde ciddi akademik ve mesleki rehberlik hizmetlerinin sunulması. 6. Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 1. Okulların toplumun ortak malı olduğu toplumun, ailelerin ve çocukların ortak malı olduğu ve korunması, geliştirilmesi yönünde yeni bir bilinçlenmenin yaratılması hususunda gerekli eğitim çalışmalarının yapılması ve sürdürülmesi. 2. Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi. TOPLUM ve VELİLER 1. Okulların toplumun ortak malı olduğu toplumun, ailelerin ve çocukların ortak malı olduğu ve korunması, geliştirilmesi yönünde yeni bir bilinçlenmenin yaratılması hususunda gerekli eğitim çalışmalarının yapılması ve sürdürülmesi. 2. Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi. ÜNİVERSİTE - EĞİTİM FAKÜLTESİ Van İli Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı sonucunda ortaya konan çözüm önerilerini de dikkate alarak bölgedeki olumsuz durumun düzeltilmesi için gerçekçi ve sonuç veren bir mastır planı hazırlaması ve hayata geçirmesi....van İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 15
ÖĞRETMEN BOYUTU EYLEM PLANI Sorunlar ve Çözüm Önerileri Bölgenin Sosyal-Kültürel-Ekonomik ve Siyasi Yapısından Kaynaklanan Sorunlar MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. İlde görev yapacak/yapmakta olan öğretmenlerden isteyenlere temel düzeyde de olsa Kürtçe nin öğretilmesi MEB tarafından sağlanmalı. 2. Çocukları okula devam eden ailelere verilen eğitim-öğretim yardımı artırılmalı ve bu ödeneğin çocuklara harcandığı denetlenmeli. 3. Öğrenci başına ayrılan bütçe stratejik planda yer aldığı gibi okullara aktarılmalı. 4. Eğitimde partiler üstü yasal düzenlemeler yapılmalı. 5. Yerel eğitim planlamasında ve karar sürecinde öğretmenler aktif rol almalı. VALİLİK Öğretmenlerin tespitleri doğrultusunda ekonomik durumu düşük öğrencilerin ihtiyaçları SYDV tarafından karşılanmalı. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. SODES gibi projelerden öğretmenler haberdar edilmeli. 2. Okul yöneticileri, okulun içerisinde bulunduğu toplum ve aile yapısı ile hassasiyetleri konusunda öğretmenlere rehberlik etmeli. 3. Okul aile birlikleri etkin olmalı. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI Öğretmenler örgütlenerek dayanışma içine girmeli. 16 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
ÜNİVERSİTE - EĞİTİM FAKÜLTESİ Eğitim Fakültelerinde ilimiz gibi sosyokültürel yapısı değişik bölgelerde çalışmayı düşünen öğretmen adaylarına seçmeli Kürt Dili ve Kültürü dersi verilmeli. Kırsal ve Merkezde Görev Yapan Öğretmenlerin Sorunları MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Kentlerde öğretmenevi, kırsalda ise lojman tahsis edilmeli; edilemediği durumlarda konut yardımı yapılmalı, mevcut lojmanlar yenilenmeli. 2. Öğretmenevlerinde MEB çalışanları ve yakınlarının kalmasına öncelik verilmeli ve ücretleri düşürülmeli. 3. Öğretmenlere barınma ve ulaşım sorunu için ek ödenek verilmeli. 4. Sosyal, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yapılacağı mekânlar arttırılmalı. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. Okullar ortak yaşam alanı haline getirilmeli. 2. Sosyal, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin koordinasyonunu sağlayacak bir birim İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde oluşturulmalı. 3. Öğretmenevleri barınma dışında öğretmenlerin sosyal faaliyetlerini destekleyecek bir yapıya dönüştürülmeli. İlde Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri ve Bundan Kaynaklanan Sorunlar MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Aday öğretmenlere doğrudan ders verme sorumluluğu yüklenmemeli, aday öğretmenliği süresince deneyimli öğretmenlerle birlikte derslerin sorumluluğunu üstlenmeli. 2. Van da görev yapan öğretmenlere ek tazminat verilerek ekonomik koşulları iyileştirilmeli. Öğretmenlere farklı hususlarda (barınma, sağlık, özlük hakları gibi) pozitif ayrımcılık yapılmalı. 3. Van da görev yapan öğretmenlere daha fazla hizmet puanı verilmeli. 4. Van daki öğretmen ihtiyacı, göreve yeni başlayan öğretmenlerden ziyade deneyimli öğretmenlerle karşılanmalı. 5. Merkezi sınavlarla öğrenci alan okullara öğretmenlerin ataması objektif kriterler çerçevesinde şeffaf yapılmalı ve bu okullarda görev yapacak öğretmenlerin yüksek lisans mezunu olma şartı getirilmeli....van İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 17
MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Deneyimli öğretmenlerin aday öğretmenlere rehberlik yapmaları işlevsel hale getirilmeli, sadece kağıt üzerinde kalmamalı. Öğretmen Açığı, Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Sorunu MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Öncelikle okulun ısınma ve asgari eğitim donanımı gibi temel ihtiyaçlar karşılanmalı. Fatih projesi gibi okul geliştirme çalışmaları bu zorunlu temel ihtiyaçlar karşılandıktan sonra uygulamaya konulmalı. 2. Her mahallede bir okul olmalı, okullar çok katlı olmamalı. 3. Öğretmene düşen öğrenci sayısı ve sınıf mevcudu MEB yönetmeliğine göre uygulanmalı. Ücretli Öğretmenlerin Çalıştırılmasının Eğitim Sisteminde Yol Açtığı Sorunlar MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Ücretli öğretmen uygulamasına son verilmeli. Öğretmenlerin Barınma, Sağlık, Güvenlik, Ekonomik Gibi Genel Sorunları MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Tüm ilçeleri de kapsayacak şekilde deprem tazminatı verilmeli ve devamlılığı sağlanmalı. 2. Okullar için okul hekimleri görevlendirilmeli. VALİLİK Okullarda güvenlik personeli istihdam edilmeli. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Öğretmenler çevredeki sağlık imkânları hakkında bilgilendirilmeli. Taşımalı Eğitim ile İlgili Öğretmenlerin Yaşadığı Sorunlar MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Yerinden eğitim esas alınmalı, taşımalı sistem mümkünse kaldırılmalı, değilse iyileştirilmeli. 18 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...
2. Okulların sayısı arttırılmalı. Taşımalı sisteme ayrılan bütçeyle prefabrik okulların yapılması sağlanmalı. VALİLİK 1. Taşımalı eğitimde tüm yetkiler okullara devredilmeli. 2. Taşıma ücretleri öğrencilere verilmeli, öğrencilerin alternatif ulaşım imkânlarıyla okula gelmelerine fırsat verilmeli. 3. Taşımalı okullarda yemekhane yapılmalı. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Taşımalı eğitimdeki şoförler nitelikli bir eğitimden geçirilmeli ve sıkça denetlenmeli. Öğretmenlerin servis şoförleriyle karşı karşıya kalmamaları için tedbirler alınmalı. Van Özelinde Nasıl Bir Öğretmen İstiyoruz? MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen uzun süre bu bölgede çalışmayı göze almalı. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. Psikolojik olarak bu bölgede çalışmaya kendini hazırlamalı; bu konuda isterse psiko-sosyal destek verilmeli. 2. Öğrenciyi sosyalleştirecek çalışmalara yönelik tutum içinde olan öğretmen desteklenmeli. Van daki Öğretmenlerin Mesleki Gelişimleri Açısından İhtiyaçları Nelerdir? MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Deneyimli öğretmenler idarecilik yapmalı (en az 5yıl) 2. Yönetici sınavları daha objektif olmalı ve içerik kapsamı değişmeli. 3. İdareciler derslere girmemeli. 4. Öğretmenin performansını sürece yayılarak değerlendirilmeli. 5. MEB tarafından öğretmenin alanlarına yönelik doküman (kitap, dergi vb.) sağlanmalı. 6. Öğretmenlerin tezli/tezsiz yüksek lisans programlarına katılımı kademeli olarak zorunlu hale getirilmeli. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. Öğretmenlere mesleki gelişim hususunda nitelikli seminerler verilmeli....van İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012 19
2. İdarecilerin okul imkânlarının eşit bir şekilde kullanılması için öğretmenlere yardımcı olmalı. 3. Öğretmenler, farklı boyutlar ve farklı paydaşlarca belli periyotlarla değerlendirilmeli (veli, öğretmen, idareci, öğrenci, uzman vb.). 4. Öğretmenin bireysel gelişimi için teşvik çalışmaları yapılmalı. 5. Okullar çeşitli mesleki dergilere abone olmalı. ÜNİVERSİTE EĞİTİM FAKÜLTESİ Üniversite tezli ve tezsiz yüksek lisans programları açmalı ya da öğrenci kontenjanlarını artırmalı. Hizmetiçi (Hie) Eğitimlerin Etkili Olabilmesi İçin Neler Yapılmalıdır? MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Hizmet içi eğitim verecek kişilerin diksiyon ve hitabet yeteneği yüksek olmalıdır. İnteraktif iletişim becerilere sahip olmalı. 2. Okul temelli mesleki gelişim projesi devam ettirilmeli. 3. Alan uzmanı (doktora veya yüksek lisans yapmış ya da yapan) kişiler tarafından HİE verilmeli. 4. HİE ye ilişkin mevcut yapı işlevsel hale getirilmeli. 5. İhtiyaca yönelik HİE verilmeli. 6. Öğretmenin kendisini yenilemesi için puanlama sistemi ile HİE çalışmaları yapılmalı. 7. Uzaktan eğitim çalışmaları amacına ulaşmamaktadır. Yüz yüze eğitim çalışmaları verilmeli. 8. Türkiye nin farklı ortamlarını görme imkanı sağlayacak HİE ler hazırlanmalı. MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ 1. İş başında eğitime ağırlık verilmeli. 2. İhtiyaca yönelik HİE verilmeli. 3. Çeşitli psikolojik yöntemler kullanılarak öğretmenler mesleki gelişim için güdülenmeli. Öğretmenlerin Alan ve Mesleki Yenilikleri Takip Etme ve Uygulama Sorunları MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Her öğretmene bakanlık tarafından mesleki alan veya formasyon bilgisini destekleyici aylık iki kitap verilmeli. Bu kitaplardan okul kütüphanesi kurularak ortak kullanıma açılmalı. 20 VAN İLİ EĞİTİM SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 18-19 HAZİRAN 2012...