Elektronların Dağılımı ve Kimyasal Özellikleri
Helyum (2), neon (10), argon (18)in elektron dağılımları incelendiğinde
Eğer bu üç elementin birer elektronu daha olsaydı, her birinde yeni bir katman oluşacaktı. Çünkü her üçünün de en dıştaki katmanları tamamen dolu durumdadır. 1.Katmanda en çok 2 elektron bulunması durumu dublet kuralı, 2. ve 3. katmanlarda en çok 8 elektron bulunması durumu oktet kuralı olarak adlandırılır. Helyum dublet, neon ve argon oktet kuralına uyar. Oktet veya dublet kuralına uyan atomlar kararlı yapıya sahiptir.
Diğer elementler de kararlı yapıya sahip olmak isterler. Bu yüzden elektron alır veya verirler. Son yörüngesindeki elektron sayısı az olan lityum (3), berilyum (5) gibi elementler elektron verme eğilimindedir. Oksijen(8), flor(9) elementleri ise elektron almaya yatkındır. Atomlar elektron alarak veya vererek kararlı yapıya ulaştıklarında artık, iyon olarak adlandırılırlar.
Nötr bir atomun elektron almış veya vermiş haline iyon denir. Atom elektron alarak kararlı hale geçerse elektron sayısı>proton sayısı olur. Bu tür iyonlara negatif(-) yüklü iyon (anyon)denir. Atom elektron vererek kararlı hale geçerse elektron sayısı(+)yüklü iyon (katyon)denir.
Atomlar kaybettikleri elektron sayısı kadar +yüklü, kazandıkları elektron sayısı kadar yüklü olurlar. Not: iyon yükü =proton sayısı- elektron sayısı Eğer iyon anyonsa sembolün sağ üst kısmına işareti konur ve aldığı elektron sayısı yazılır. Katyonsa + işareti konur ve sayısı yazılır.
Elektronların yerlerini nasıl tahmin edebiliyoruz? Evinizde bir kedi olduğunu düşünün. Evde değilseniz kedinin nerede olduğunu bilemezsiniz. Ancak nerelerde olabileceğini tahmin edebiliriz. Benzer şekilde elektronların nerede olabileceklerini tahmin edebiliriz.
Atomların kararlılıkları hakkında bilgi verin. Atomların katmanlarında belirli sayılarda elektron bulunmaktadır. Ancak bir atom,tek katmanlıysa ve bu katmanda iki elektronu varsa kararlıdır. Atomun iki katmanı varsa ve son katmanında sekiz elektron bulunuyorsa ya da üç katmanlı ise ve son katmanında yine sekiz elektronu bulunuyorsa bu tür atomlarda kararlı yapıya sahiptir.
Kararlı atomlar elektron alıp vermeye yatkın mıdırlar? Helyum,neon atomları,katmanlarında kararlı atomların sahip olduğu elektron diziliminde oldukları için elektron alışverişi yapmama konusunda kararlıdır. Diğer atomlar ise elektron alışverişi yaparak kararlı atomların elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar.
Dublet ve oktet kuralı nedir? Bir atom tek katmana sahipse ve katmandaki elektron sayısını ikiye tamamlamışsa dublet kuralını,birden fazla katmana sahipse ve son katmandaki elektron sayısını sekize tamamlamışsa oktet kuralını gerçekleştirmiş olur.
Anyon nedir? Atomlar elektron aldığında negatif yükle yüklenerek iyon haline gelirler. Negatif yüklü bu iyonlar anyon olarak adlandırılır. Katyon nedir? Atomlar elektron vererek pozitif yüklü iyon haline gelirler. Pozitif yüklü bu iyonlar katyon olarak adlandırılır.
İyonik bağ nedir? Anyon ve katyon arasındaki çekim kuvveti bir kimyasal bağdır ve bu kimyasal bağ iyonik bağ olarak adlandırılır. İyonik bağ içeren yapılar moleküllerden oluşmaz,iyonlardan oluşur. Kovalent bağ nedir? Elektron ortaklaşması sonucu oluşan kimyasal bağa kovalent bağ adı verilir.
Elementler ve Sembolleri
SAF MADDE: Kendisinden başka madde bulundur-mayan maddelere denir. ELEMENT: İçerisinde tek cins atom bulunduran maddelere denir. Yani elementlerin yapı yaşı atomlardır. BİLEŞİK: En az iki farklı cins elementin belirli oranlarda bir araya gelerek, oluşturdukları yeni özellikteki maddeye denir. Yani bileşiklerin yapı taşı moleküldür. MOLEKÜL: İki veya daha çok atomun bir araya gelerek oluşturduğu atom gruplarıdır.
Elementler : Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir. Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır. Aynı elementten yapılan farklı maddeler de aynı cins atomlardan oluşurlar.
Elementlerin Özellikleri : 1- En küçük yapı birimleri atomlardır. 2- Aynı cins atomlardan oluşurlar. 3- Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar. 4- Saf maddelerdir. 5- Sembollerle gösterilirler.
Element Çeşitleri : Atomik Yapıdaki Elementler : Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada tek başlarına bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere atomik yapılı elementler denir. Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği atomlardır. Demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun, altın gibi elementler atomik yapılıdır.
Moleküler Yapıdaki Elementler : Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada ikili (veya daha fazla sayıda atomdan oluşan karmaşık yapılı) gruplar halinde bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere moleküler yapılı elementler denir. Moleküler yapılı elementlerin en küçük taneciği moleküllerdir.
Elementler ve Sembolleri Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir. Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır. Element sembolü yazılırken; Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır. Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler küçük yazılır.
Bazı elementlerin sembol ve formülleri
Elementlerin Kullanım Alanları ve Özellikleri : 1- Hidrojen (H) : İlk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir. Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir. Bilinen renksiz en hafif gazdır. Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur. Roket yakıtı olarak kullanılır.
NOT : 1- Elementi oluşturan taneciklerin renkleri, elementlerin renkleriyle aynı olmayabilir. Taneciklerin renkleri yoktur. Tanecikler bir araya gelerek elementleri oluşturduklarında yani elementler görünür boyuta ulaştıklarında renkli görünürler. 2- Farklı maddeler de aynı elementlerden oluşabilir yani farklı maddelerde aynı cins elemenler bulunabilir. Ispanak ve bezelyede bulunan demir atomlarıyla, demir parçasında bulunan demir atomları aynı atomlardır. 3- Doğada bilinen 118 element olmasına rağmen bu elementler farklı şekillerde bir araya gelerek milyonlarca yeni madde yani bileşik elde edilir.
Doğada Kullanılan Elementlerin Benzerliği : Doğadaki canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşur. Canlı varlıkları oluşturan elementlerden bir kısmı aynı zamanda yeryüzünün yapısını da oluşturur. Aynı elementlerden oluştukları halde canlı vücudu, yeryüzü veya diğer maddelerin yapısı arasında farklılıkların bulunmasının nedeni, canlı vücudunu, yeryüzünü veya diğer maddeleri oluşturan elementlerin farklı sayı, çeşit ve şekillerde dizilmesidir.
Canlı Vücudunu Oluşturan Element Çeşitleri ve Bunların Oranları : Oksijen % 65 Karbon % 18 Hidrojen % 10 Azot % 3 Kalsiyum % 2 Fosfor % 1,1 Potasyum % 0,35 Kükürt % 0,25 Sodyum % 0,15
Yeryüzünde Bulunan Elementlerin Oranları : Oksijen % 46,6 Silisyum % 27,7 Alüminyum % 8,1 Demir % 5,0 Kalsiyum % 3,6 Sodyum % 2,8 Potasyum % 2,6 Magnezyum % 2,1