Girdi Tedariki Açısından Makina Sanayi İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU IV. TOPLANTI 25 Şubat 2011
Sunum Planı 1. Giriş 2. Kapsam ve Metodoloji 3. Dünyada ve Türkiye de Makina Sektörü 4. Sektörde En Fazla Dış Ticaret Açığı Veren 10 Ürünün GTS Perspektifinden Değerlendirilmesi Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Ekskavatör, Küreyici ve Yükleyiciler Metal İşleme Merkezleri Diğerleri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 2
Giriş Makina sanayii, imalat sanayiinin diğer tüm sektörlerine yatırım ve ara malı niteliğinde girdiler sağlamaktadır. Gayri safi yurtiçi hâsıla, ihracat, istihdam, yaratılan katma değer, rekabet edebilirlik ve yatırımlar açısından ekonominin lokomotifi ve itici gücüdür. Bu nedenle de stratejik bir öneme sahiptir. Makina sanayii, seri imalata uygun olmayan, emek yoğun, alt sektörler itibariyle geniş bir alana yayılan karmaşık bir yapıya sahiptir. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 3
DTÖ SEKTÖREL Kapsam ve Metodoloji Otomotiv Sanayii Ürünleri 1 - TARIMSAL ÜRÜNLER 2 - MADENCİLİK ÜRÜNLERİ 3 - SANAYİ i - Makinalar ve Ulaşım Araçları ii - Dokumacılık Ürünleri iii - Hazır Giyim Büro Makinaları ve Haberleşme Cihazları Diğer Makina ve Ulaşım Araçları Enerji Üreten Makina SITC (71-713) Diğer Elektriksiz Makinalar SITC (72+73+74) Diğer Ulaşım Araçları SITC (79+ 785+ 786+ 7131+ 7133+ 7138+ 7139) 4- DİĞER ÜRÜNLER Elektrikli Makina ve Cihazlar SITC (77-(776+7783)) İv - Diğer Tüketim Malları Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 4
Kapsam ve Metodoloji DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜ GİRDİ TEDARİKİ Demir-Çelik Hurda ve Döküntüleri Demir Cevheri Ferro-Alyajlar Koklaşabilir Taşkömürü ve Antrasit Refrakter Elektrod Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 5
Kapsam ve Metodoloji DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ GİRDİ TEDARİKİ Bakır Cevherleri ve Konsantreleri Blister-Anot/Katot Bakır Boksit Alümina Alüminyum Külçe/İngot Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 6
Kapsam ve Metodoloji OTOMOTİV SANAYİİ GİRDİ TEDARİKİ Ar-Ge ve Test Merkezleri Çelik Sac Elektronik ve Gömülü Yazılım Plastik Kauçuk Motor ve Aktarma Organları Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 7
Kapsam ve Metodoloji Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 8
Kapsam ve Metodoloji Güçlü Halka Zayıf Halka Küçük İşletmeler Girdi Tedarik Stratejisi (GTS) kapsamında makine sektörü üç perspektiften ele alınmıştır. Buna göre, birçok alt sektör ve ürün grubuyla dağınık yapı sergileyen sektörün, dış ticaret dengesi açısından en zayıf olan ürünler ve en güçlü olan ürünler bakımından ayrı ayrı incelenmesi, ayrıca tüm alt sektörler bazında küçük işletme perspektifinden ayrı bir değerlendirme yapılması planlanmıştır. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 9
Kapsam ve Metodoloji (2007-2010 Toplam, Milyar Dolar) İHRACAT İTHALAT DENGE DENGE (%) SOĞUTMA CİHAZLARINDA KULLANILAN KOMPRESÖRLER 171 1.744-1.573 4,83% KENDİNE ÖZGÜ FONKSİYONLU DİĞER MAKİNE-CİHAZLAR 330 1.663-1.333 4,09% KULESİ 360 DERECE DÖNEBİLEN YÜKLEYİCİLER 135 1.316-1.181 3,63% DİĞER MOTORLAR İÇİN HAVA FİLTRELERİ 163 1.085-923 2,83% DİĞER MUSLUKÇU EŞYASI 757 1.659-901 2,77% ÖNDEN YÜKLEMELİ KÜREYİCİ-YÜKLEYİCİLER 58 686-628 1,93% METAL İŞLEME MERKEZLERİ 19 561-543 1,67% DİĞER PAKETLEME/AMBALAJLAMA MAKİNELERİ 162 673-511 1,57% KAUÇUK/PLASTİK MADDELER İÇİN ENJEKSİYON/BASINÇLI DÖKÜM KALIPLARI 58 549-491 1,51% DOKUMAYA ELVERİŞLİ LİFLERİ EĞİRMEYE MAHSUS MAKİNELER 47 529-482 1,48% Liste Toplamı 1.900 10.465-8.565 26,31% GENEL TOPLAM 20.930 53.490-32.560 100,00% Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 10
DÜNYADA ve TÜRKİYE DE MAKİNA SEKTÖRÜ
Makine Sektörü İhracatı (Milyar Dolar) SIRA ÜLKE 2000 SIRA PAY (%) 2009 PAY (%) 00-09 (%) 1 Almanya 68,7 2 16,1 139,6 17,6 103,1 2 ABD 73,8 1 17,3 93,6 11,8 26,9 3 Çin 8,5 10 2,0 71,9 9,0 744,3 4 İtalya 39,1 4 9,2 71,4 9,0 82,6 5 Japonya 60,8 3 14,2 66,9 8,4 10,1 6 Fransa 20,9 5 4,9 34,1 4,3 63,2 7 İngiltere 19,8 6 4,6 24,3 3,1 22,9 8 Hollanda 8,3 13 1,9 22,7 2,9 174,9 9 Güney Kore 8,5 11 2,0 22,1 2,8 161,1 10 Belçika 10,7 9 2,5 19,5 2,5 82,1 28 Türkiye 0,8 35 0,2 4,7 0,6 462,1 29 Macaristan 1,2 32 0,3 4,4 0,6 270,9 30 Güney Afrika 1,5 29 0,3 3,4 0,4 130,2 DÜNYA 427,2 100,0 795,4 100,0 86,1 Kaynak: UNCOMTRADE, Sıralama 2009 yılına göre yapılmıştır. (SITC 72, 73, 74) Dünya Makina İhracatı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 12
SITC 3 MADDE AÇIKLAMASI 2000 PAY (%) 2009 PAY (%) 00-09 (%) 728 DEGISIK SANAYI KOLLARINDA KULLANILAN MAKINA VE CIHAZLAR 72,2 16,9 110,1 13,8 52,5 743 GAZ POMPALARI,KOMPRESÖRLER,FANLAR,SANTRIFÜJLER,GAZ FILTRELERI 40,4 9,5 87,7 11,0 117,0 741 ISITICI VE SOGUTUCU CIHAZLAR 40,5 9,5 86,9 10,9 114,5 723 INSAAT MAKINA VE CIHAZLARI 32,5 7,6 76,2 9,6 134,3 744 ESYA TASIMA,ISTIF ETME VB.IÇIN ARAÇ,GEREÇ VE CIHAZLAR 29,3 6,9 62,1 7,8 112,0 747 MUSLUKLAR,VALFLER (VANALAR) 22,4 5,2 55,9 7,0 150,0 742 SIVILAR IÇIN POMPALAR,SIVI ELEVATÖRLERI 19,3 4,5 43,0 5,4 122,2 745 ELEKTRIKSIZ DIGER MAKINA VE ALETLER 22,5 5,3 41,8 5,3 86,4 748 DEMIR-ÇELIKTEN MAFSAL HALKALI ZINCIRLER,TRANSMISYON ELEMANLARI 15,9 3,7 36,2 4,6 127,6 721 TARIM ALANINDA KULLANILAN MAKINALAR 10,7 2,5 26,3 3,3 146,5 749 DÖKÜMHANE ESYASI,KALIPLAR,CONTALAR,DÖKÜM MAMULLERI 14,8 3,5 22,4 2,8 51,7 746 HER NEVI RULMANLAR 12,3 2,9 21,7 2,7 76,3 731 METAL ISLEME TEZGAHLARI 17,5 4,1 20,0 2,5 14,5 724 TEKSTIL VE DERI ISLEME MAKINALARI 18,8 4,4 18,7 2,3-0,9 737 DÖKÜM,HADDELEME,LEHIM,KAYNAK MAKINALARI,ALETLERI 9,7 2,3 18,5 2,3 91,6 722 MOTOKÜLTÖRLER;PALETLI,TEKERLEKLI TARIM TRAKTÖRLERI 7,8 1,8 16,1 2,0 106,2 726 MATBAACILIK SANAYIINDE KULLANILAN MAKINA VE CIHAZLAR 14,1 3,3 13,0 1,6-7,4 727 HUBUBAT ISLEME MAKINALARI,CIHAZLARI 5,6 1,3 11,0 1,4 96,8 735 SERT MADDELERI ISLEYEN MAKINALARA YARDIMCI CIHAZLAR 8,1 1,9 10,0 1,3 23,6 725 KAGIT SANAYIINDE KULLANILAN MAKINA VE CIHAZLAR 6,8 1,6 9,0 1,1 33,4 733 METALLERI,SERMETLERI,TALASSIZ ISLEME TEZGAHLARI 6,1 1,4 8,6 1,1 41,8 Genel Toplam 427,2 100,0 795,4 100,0 86,2 Kaynak: UNCOMTRADE, Sıralama 2009 yılına göre yapılmıştır, Milyar Dolar. (SITC 72,73,74) Dünya Makina İhracatı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 13
Türkiye Makina Sektörü Sanayimizin itici gücü 1990 dan bu yana %20 lik büyüme 2000-2009 döneminde Çin den sonra en fazla ihracat artışı, Genel ihracatta %268, makina ihracatında %462 artış, KOBİ lerin özel durumu Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 14
Yüzde Milyar Dolar Türkiye Makina Dış Ticareti Makine Dış Ticareti (Milyar Dolar) 20 15 10 5 İthalat 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 İhracat 2007 2008 2009 2010 16,0 14,0 Makina Dış Ticaretinin Payı (%) İthalat İhracat 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 15
Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler
Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Ev Tipi Soğutucu Klima Araç Kliması Diğer. Üretim var, ancak ihtiyacın çok altında Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 17
Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler 2000 (%) DÜNYA İHRACATI 2009 (%) Güney Kore; 6,3 Fransa; 6,9 Diğer; 32,7 Japonya; 28,3 Diğerleri; 49,5 Çin; 13,3 Japonya; 13,0 Brezilya; 6,9 ABD; 18,9 Tayland; 7,3 Almanya; 7,5 ABD; 9,4 Kaynak: UNCOMTRADE TÜRKİYE NİN İTHALATI 2000 (%) 2009 (%) Diğer; 25,1 Brezilya; 24,7 Diğer; 38,0 Çin; 21,4 Japonya; 5,3 Fransa; 10,8 Slovenya; 21,5 Slovak Cumh.; 11,7 İtalya; 11,2 İtalya; 12,7 Fransa; 10,8 Kaynak: Bilgi DTM Güney Kore; 6,9 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 18
Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Dış Ticareti (Milyon Dolar) 800,0 600,0 400,0 200,0 İthalat 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Dış Ticaret Açığı (Milyon Dolar) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0-100 -200-300 -400-500 -600-700 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 19
Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Tarım Dışı Hammadde Fiyatları Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak Nisan Temmuz Ekim 450 Tarım Dışı Ham Madde Endeksi (2000-2010) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kaynak: UNCTAD Demir cevheri, Alüminyum, Bakır, Nikel, Kurşun, Çinko, Kalay, Altın ve Gümüş Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 20
Tarım Dışı Hammaddelerde Dış Yatırım Çin in Madencilik Yatırımları Alanında Global Genişlemesi 2005 2006 2011 GELECEK 10 YIL Kaynak: Beijing Axis Analysis Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 21
Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler Bakır cevheri Bakır Konsantresi Blister Bakır Anot-Katot Bakır Hurda Bakır Ürün Demir Cevheri Kok. Kömür Demir-Çelik Ürünleri Ferro-Alyajlar Pik/Sfero Pik Aluminyum Ürün Külçe (İngot) Alumina Boksit GİRDİ TEDARİK ZİNCİRİ Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 22
EKSKAVATÖR, KÜREYİCİ VE YÜKLEYİCİLER
İş Makinaları Sektörü İş Makinaları Kaldırma Ekipmanları Yol Ekipmanları Hafriyat Makinaları Kırma Ekipmanları Beton Ekipmanları Ekskavatör Beko-Loder Buldozer Greyder Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 24
2001 (%) Ekskavatör, Kür. ve Yük. DÜNYA İHRACATI 2009 (%) Diğer; 31,6 Japonya; 22,0 Diğer; 40,9 Almanya; 10,0 İngiltere; 11,0 ABD; 13,8 Belçika; 11,7 Güney Kore; 6,6 İngiltere; 8,0 Almanya; 8,4 Japonya; 22,9 ABD; 13,2 Kaynak: TRADEMAP 2001 (%) TÜRKİYE NİN İTHALATI 2009 (%) Diğer; 29,2 ABD; 18,5 Diğer; 21,6 İtalya; 8,6 İngiltere; 12,4 İtalya; 6,5 İsveç; 7,1 Japonya; 40,4 Belçika; 9,2 Japonya; 10,9 Almanya; 11,3 Güney Kore; 10,2 Belçika; 14,2 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 25
Ekskavatör, Kür. ve Yük. Ekskavatör, Küreyici ve Yükleyiciler Dış Ticareti (Milyon Dolar) 1.200 1.000 800 600 400 200 İthalat 0 İhracat 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Dış Ticaret Açığı (Milyon Dolar) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0-200 -400-600 -800-1000 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 26
İŞ MAKİNALARI DÜNYA FİYAT ARALIKLARI İŞ MAKİNALARI DÜNYA FİYATLARI VE TÜRKİYE NİN YERİ 140 120 %40>TR %20>TR TR 100 80 TR>%30 60 40 20 0 ABD AB-Japonya Türkiye Kore Çin Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 27
Ekskavatör Girdi Tedarik Yapısı Motor Elektronik Aksam EKSKAVATÖR Hidrolik Grup Pompa Hortum Çelik Sac Valfler Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 28
Metal İşleme Merkezleri
2001 (%) Metal İşleme Merkezleri DÜNYA İHRACATI 2009 (%) İngiltere; 5,7 Diğer; 21,5 Japonya; 35,1 Güney Kore; 4,6 Diğer; 26,2 Almanya; 27,9 ABD; 5,8 Tayvan; 9,5 Almanya; 22,4 ABD; 5,0 Tayvan; 9,7 Japonya; 26,5 Kaynak: TRADEMAP ABD; 2,5 İngiltere; 6,6 Diğer; 7,7 Tayvan; 9,6 2001 (%) Almanya; 14,8 Japonya; 58,9 TÜRKİYE NİN İTHALATI Çin; 4,1 İspanya; 4,7 Almanya; 19,1 2009 (%) Diğer; 9,4 Japonya; 19,8 Tayvan; 43,0 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 30
Metal İşleme Merkezleri Metal İşleme Merkezleri Dış Ticareti (Milyon Dolar) 250 200 150 100 İthalat 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Dış Ticaret Açığı (Milyon Dolar) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0-50 -100-150 -200-250 Kaynak: Bilgi DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 31
TAKIM TEZGAHLARI Takım Tezgahları ALMANYA- JAPONYA +20.000 Talaşsız Üretim Talaşlı Üretim TÜRKİYE FİYAT Metal İşleme Merkezleri TAYVAN -20.000 Dünya Ticaretinde ve Ülkemiz İhracatında Talaşlı-Talaşsız İmalat Payları 100% 80% 60% 77% 70% 40% 20% 0% 23% Türkiye Talaşlı Üretim Dünya Talaşsız Üretim 30% Kaynak: UNCOMTRADE Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 32
Takım Tezgahları Girdi Maliyetinde Önemli Kalemler Diğerleri Demir-Çelik Ürünleri Hidrolik Elektrik- Elektronik Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 33
Paketleme Ambalajlama Makinaları Dokumaya Elverişli Lifleri Eğirmeye Mahsus Makinalar Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 34
Vanalar / Valfler Kauçuk / Plastik Maddeler için Enjeksiyon / Basınçlı Döküm Kalıpları Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 35
? KENDİNE ÖZGÜ FONKSİYONLU DİĞER MAKİNE-CİHAZLAR Hava Filtreleri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 36
Girdi Tedariki Açısından Makina Sanayi İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU IV. TOPLANTI 25 Şubat 2011