YENİ TEŞVİK SİSTEMİ (2012) YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 1
YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI T.C. Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Müdürlüğü tarafından 01 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere Yeni Teşvik Sistemi uygulamaya konulmuştur. Yeni Teşvik Sistemi, Cumhuriyetimizin 100. Yılında en büyük 10 ekonomiden biri olmak, 500 milyar dolar mal ihracatı ve 25.000 dolar kişi başına milli gelir hedeflerine ulaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Temel hedefi, yatırım, istihdam ve üretimin artırılması, ara malı ithalatının düşürülerek yurt içinde üretilmesinin sağlanmasıdır. 2011 yılı verilerine göre, Türkiye 100 dolarlık imalat yapmak için 43 dolarlık yatırım/ara mali ithal etmektedir. 2011 yılında Türkiye ithal ettiği ara malın % 28,3 ünü demir-çelik ve madencilik sektöründe, % 17,7 sini otomotiv ve makine sektöründe, % 21,4 ünü kimyasallarda, % 8,8 sini tarımda ve % 8,6 sını tekstil sektöründe kullanmıştır. TÜRKİYE MALATININ İTHALAT BAĞIMLILIĞI Yeni teşvik sistemi; genel teşvik uygulamaları, bölgesel teşvik uygulamaları, büyük ölçekli yatırımların teşviki ve stratejik yatırımların teşviki olmak üzere 4 ana kategoriden oluşmaktadır. 2
Genel Teşvik Uygulamaları: Halen yürürlükte olan, yatırımın hangi bölgede gerçekleştirileceği ve asgari sabit yatırım tutarı, yatırım kapasitesi koşulları aranmaksızın verilen destekleri kapsamaktadır. Bu kapsamda alınacak Yatırım teşvik belgesi ile yatırım kapsamında gerçekleştirilecek yerli tedarikler ve ithalatlarda KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti teşviklerinden yararlanılabilecektir. Bölgesel Teşvik Uygulamaları: Türkiye sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 6 bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgelerde desteklenen sektörlerde yapılacak yatırımlar bu teşvik sisteminden yararlanmakta ve aşağıda açıklanan oran ve sürelerde ilgili desteklerden faydalanabileceklerdir. 3
Bölgesel teşvik uygulamaları ile en az gelişmiş bölgelerde yatırımın yapılmasını sağlayacak destek miktarının artırılması hedeflenmektedir. Bölgesel teşvik sistemi ve büyük ölçekli yatırımların teşviki, teşvik kalemleri olarak değişmemektedir. Diğer bir ifadeyle, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta birimi işveren desteği, yatırım yeri tahsisi ve sadece bölgesel teşvik uygulamaları için geçerli olan faiz desteğinden oluşmaktadır. Yeni teşvik sisteminde ilave edilen bir kalem, stratejik yatırımların teşviki olup bu fasılda diğer destek unsurları aynen bulunmakta, ancak diğer teşviklerden farklı olarak KDV iadesini de içermektedir. Teşviklerin yatırıma katkı oranları tarih aralığına göre iki farklı cetvel içermektedir. Aşağıdaki tabloda sunulmuştur. 4
Örnek Uygulama: 5 milyon TL yatırım yapan ve 40 kişiyi istihdam eden bir firma için 1. Bölgede ise % 27, ikinci bölgede ise % 34, 3.bölgede ise % 52, 4. Bölgede ise % 61, 5. Bölgede ise % 74 ve 6. Bölgede ise % 116 devlet desteği öngörülmektedir. Yeni teşvik sisteminde; madencilik yatırımları, demiryolu ve denizyolu ile yük veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar, test merkezleri, rüzgâr tüneli ve benzeri nitelikteki yatırımlar, Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımları 5
(bölgemizde Didim, Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri içinde yer almaktadır), özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları, yatırım tutarı 20 milyon TL üzerinde olan belirli ilaç ve savunma sanayi yatırımları öncelikli yatırımlar olarak belirlenmiştir ve bölgesine bakılmaksızın 5. Bölge desteklerinden yararlanacaktır. OSB lerde yapılacak yatırımlar, sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar, TUBİTAK tarafından desteklenen AR-GE Projeleri neticesinde geliştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlar ise vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi destekleri açısından bir alt bölgede uygulanan desteklerden yararlanacaktır. Demir cevheri ve linyit kömürü yatırımları, bölgesel teşvik sistemi kapsamında, tersanelerin inşa edecekleri gemilerde yatırım döneminde istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Ekonomi Bakanlığı tarafından karşılaşacaktır. Büyük ölçekli yatırımlarda da asgari yatırım tutarı eskiye oranla büyük ölçüde düşürülmektedir. Teknoloji ve AR-GE kapasitesini artıracak, uluslar arası alanda rekabet üstünlüğü sağlayacak büyük ölçekli yatırımların KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ve yatırım yeri tahsisi ile desteklenmesine devam edilecektir. Yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde ise, asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopaj Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği sağlanacaktır (10 yıl için). Aydın ilini bulunduğu 2. Bölgede desteklenecek yatırımlardan birkaçı şöyledir. Gıda, orman ürünleri, ağaç, mantar işletmeleri, huzur evi ve öğrenci yurtları (asgari 100 kişi) Otel yatırımları (asgari 3 yıldız), su ürünleri, entegre sanayi, hayvancılık ve damızlık üretimi, deri tabaklama, seracılık, inşaat malzemeleri üretimi (yalıtımlı cam hariç) Asgari yatırım tutarı 500.000 TL olarak öngörülmekte ve sektörlere göre farklılık göstermektedir. 6
KUTO Araştırma Yayınları Süleyman Demirel Bulvarı No:31 09400 Kuşadası / AYDIN Tel: 0 256 612 57 63 Fax: 0 256 614 53 93 e-mail: info@kuto.org.tr http://www.kuto.org.tr http://www.isrehberim.org http://www.kusadasiguvercin.com.tr 7