2016 -BİROL YETİMOĞLU- -ÇAĞDAŞ- II. DÜNYA SAVAŞI
Ayrıntılı çözümleriyle ses getiren özellikle son test ve son sorularının zorluk derecesi yüksek olan KIRMIZI KİTABI çözmeden sınava girmeyiniz 13 farklı hoca, 13 renk SÜVARİ Tarih Denemelerini çözmeden sınava girmeyiniz
20.YY BAŞLARINDA DÜNYA KÜRESEL- LEŞME YUMUŞAMA DÖNEMİ ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ II. DÜNYA SAVAŞI
II. ÜNİTE II.DÜNYA SAVAŞI
II.DÜNYA SAVAŞI Savaş Öncesi Japonya Ortak Refah Alanı İtalya Bizim Deniz Almanya Hayat Sahası Bloklar ve Savaşın Nedenleri Mihver Dev. Müttefik Dev. Savaş Yılları Polonya nın işgali MaginotHattı Vichy De Gaulle Kartal Hücumu Barbarossa Harekatı Stalingrad Barışı Hazırlayan Konferanslar Savaşın Sonuçları Birleşmiş Milletler ve Teşkilat Yapısı Savaş Yıllarında Türkiye Dış Poitika İç Politika İngiltere Yatıştırma Pearl Harbour Normandiya Çıkarması
SAVAŞ ÖNCESİ GELİŞMELER Asya Asyalılarındır 1920 li yıllarda Yumuşak yayılma politikası Ekonomik nüfuz 1929 Ekonomik Krizi nden sonra pozitif yayılma politikası 1931 de Mançurya yı işgal etti. Milletler Cemiyeti (1933) ve Washington Deniz Silahsızlanma Antlaşması ndan (1934) çekildi. 1937 de ise Çin e saldırdı. JAPONYA Orta Refah Alanı Askeri yayılma
ORTAK REFAH ALANI Japonya nın Asya daki yayılma politikasının adıdır. ASYA ASYALILARINDIR Batılıların Asya daki varlığını sonlandırmak isteyen bir tür Asya milliyetçiliği
İTALYA Mussolini, Roma İmparatorluğu nu yeniden canlandırma hedefi çerçevesinde saldırgan bir dış politika sergilemiştir. Bu çerçevede; 1924 te Yugoslavya ya ait Fiume şehrini topraklarına kattı. 1924 te Yunanistan a ait Korfu Adası nı işgal etti. 1924 te Arnavutluk nüfuz altına alındı. Savaştan hemen önce 1939 da ilhak etti. 1936 da Habeşistan (Etiyopya) işgal edildi. Bizim Deniz (Mare Nastrum)
İngiltere nin sömürge yolu tehdit altında -2016- BİZİM DENİZ (Mare Nostrum) Mussolini nin Akdeniz i İtalyan Denizi haline getirmeyi amaçlayan yayılma politikasıdır.
ALMANYA Hayat Sahası Hitler in iktidara gelmesiyle Almanya dış politikası ; 1-Versay Antlaşması ndan kurtul 2-Alman birliğini sağla (Anschluss) 3- Hayat Sahası ile Avrupa ya yayıl
Versay a aykırı olarak; Gizlice silahlandı. 1-Versay Antlaşması ndan kurtul Almanya Fransa dan halk oylaması yolu ile Saar bölgesini geri aldı (1935). Silahsız Ren bölgesine asker soktu (1936). Avusturya ile birleşti (1938). Rahat hareket edebilmek için; Silahsızlanma Konferansından ve Milletler Cemiyeti nden çekilerek Locarno Antlaşması nı feshetti.
Fransa dan halk oylaması yolu ile Saar (Germendir) bölgesini geri aldı (1935). 2-Alman Birliğini (Anschluss) sağla Almanya Çekoslovakya da 3,5 milyon Alman ın yaşadığı Südetler bölgesi uluslararası Münih Konferansı ile Almanya ya katıldı (1938). Avusturya (Germendir) ile birleşildi (1938) ve Anschluss gerçekleşti.
Alman ırkının yaşam alanının genişletilmesi için Avrupa da yayılmak Çekoslovakya işgal edildi (1939). 3- HAYAT SAHASI Litvanya dan Memel bölgesi alındı (1939). Almanya Danzig sorunu bahanesi ile Polonya işgal edildi (1 Eylül 1939) DİKKAT! II. Dünya Savaşı nın başlangıcı kabul edilir.
İNGİLTERE YATIŞTIRMA POLİTİKASI Sakin ol Şampiyon!!! İngiltere Başbakanı Chamberlain ile özdeşleşen politika Almanya nın SSCB ye saldıracağını düşüncesiyle Almanya nın yayılmacı taleplerine göz yummuştur. Hitler 1939 da Çekoslovakya ya saldırınca bu politika terk edilmiştir.
II. DÜNYA SAVAŞINDA BLOKLAR MİHVER DEVLETLERİ Berlin-Roma Mihveri Berlin Roma Tokya Mihveri ÇELİK PAKT (Almanya-İtalya) MÜTTEFİKLER ABD- İngiltere- Fransa- SSCB- Çin başta olmak üzere savaş sonuna doğru 50 devlete kadar çıkan gruptur. ANTİ KOMİNTERN PAKT-1936 SSCB ye ve komünizme karşı ortak savunma. Almanya ve Japonya kurdu. 1937 de İtalya, 1939 da Macaristan ve İspanya katıldı.
II.DÜNYA SAVAŞINA KATILAN DEVLET VE LİDERLERİ
II. DÜNYA SAVAŞI NIN NEDENLERİ Versay Antlaşması nın getirdiği ağır hükümler ve Almanya nın zamanla antlaşmaya uymaması, Almanya, İtalya ve Japonya da milliyetçi fikirler ile birlikte beliren yayılmacı siyaset, Milletler Cemiyeti nin yaptırım uygulayamaması, Silahlanma yarışının hız kazanması, Berlin-Roma-Tokyo mihverinin oluşması, Japonya nın Çin e saldırması, Almanya nın Polonya ya saldırmasıdır.
SAVAŞIN BAŞLAMASI VE SAVAŞ YILLARI Almanya, SSCB ile 23 Ağustos 1939 da saldırmazlık antlaşması imzalandı. Almanya 1 Eylül 1939 da Polonya ya saldırdı II. Dünya Savaşı nın başlangıcı kabul edilir. İng. ve Fr. Polonya ya verdikleri sözü tutarak Almanya ya savaş ilan ettiler 1940 yılında Almanya; Danimarka, Norveç, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg u işgal etti.
FRANSA NIN ALMANLARCA İŞGALİ (21 Haziran 1940) Maginot Hattı Vichy Hükümeti De Gaulle Almanya sınırında Fransızların oluşturduğu bir top atımı uzaklıktaki 50 savunma kulesi ve yer altı sığınaklarından oluşan savunma hattı. İşe yaramadı.
VİCHY HÜKÜMETİ Güney Fransa da Almanya ya bağlı işbirlikçi Mareşal Petain tarafından Vichy şehrinde kuruldu. DE GAULLE Fransız General De Gaulle İngiltere ye sığınarak, Londra da Hür Fransız Kuvvetleri ni oluşturarak direnişi örgütledi.
ALMAN-İNGİLİZ HAVA SAVAŞI Fransa sonrası Hitler İngiltere yi istilaya teşebbüs etti. Temmuz 1940 tan Ekim 1940 a kadar süren hava akınları neticesinde Almanya vazgeçmek zorunda kaldı. Kartal hücumu Kartal Hücumu adı verilen bu saldırılarda Almanlar 1733 uçak kaybederken İngilizler 915 uçak yitirmişlerdir.
ALMAN-SSCB SAVAŞI (22 Haziran 1941) Çöküşün başlangıcı Barbarossa Harekatı 22 Haziran 1941 de başlayan Nazi Almanyasının Rusya yı 6 ayda işgal etme planıdır. Stalingard Muharebesi 22 Ağustos 1942 de başlayan ve 3 ay süren Stalingard Muharebesi ni Almanlar kaybedecektir. Alamanya 1943 yazı başlarında Rusya ve Kafkasya dan çekilmeye başlayacaktır.
Marita Harekatı Almanların Yun. işgali Merkür Harekatı Almanların Giriti işgali
KUZEY AFRİKA DA SAVAŞ İtalya nın 1940 yılında İngiltere ye karşı başlattığı saldırlar Almanlar tarafından da desteklenmiş, fakat İngilizlerin karşı saldırısı ile Mısır ve Libya Mihver kuvvetlerinden temizlenmiştir. 1943 Mayısı na gelindiğinde tüm Kuzey Afrika, Müttefiklerin eline geçmiş ve 250 bin Mihver askeri esir alınmıştır.
Atlantik Bildirisi ABD NİN SAVAŞA GİRİŞİ Pearl Harbour Savaşın başında ABD Monroe Doktirini çerçevesinde tarafsızlığını ilan etti. Fakat savaş Almanya nın lehine gelişince yasalarında değişiklikler yaparak İngiltere ye silah ve para yardımında bulunarak müttefik devletlere yakınlaştı ÖDÜNÇ VERME YASASI ABD 1941 de çıkardığı yasa ile her ülke her türlü yardımı, bedeli savaş sonrası ödenmek üzere alabilecektir.
ATLANTİK BİLDİRİSİ (14 AĞUSTOS 1941) ABD Başkanı Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Churchill. Savaştan sonra toprak kazanılmayacaktır. Uluslar kendi geleceklerini kendileri kararlaştıracaktır. Temel ham maddelerden eşit bir şekilde faydalanılacaktır İnsanlar açlıktan kurtarılacaktır. Açık denizlerde ticaret serbest olacaktır. Wilson İlkelerine benzemekte Mihver Devletleri silahsızlandırılacak ve savaş sonrası top yekün silahsızlanmaya gidilecektir.
PEARL HARBOUR BASKINI (7 ARALIK 1941) Pasifik Okyanusu'ndan ABD yi uzaklaştırmak isteyen Japonya, Amiral Yamamoto komutasında Hawai de bulunan ABD deniz üssü Pearl Harbour a baskın düzenler. Efsane komutan Yamamato ABD savaşa katılır BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İTTİFAKI (1942) ABD Savaş a girince İngiltere ve SSCB nin de aralarında bulunduğu 22 devlet, Birleşmiş Milletler İttifakını kurarlar.
AVRUPA DA SAVAŞIN SONA ERMESİ GÜNEY-İtalya Çıkartması-1943 DOĞU - Bagration Harekatı-1944 Mussolini iktidarı kaybetti ve İtalya ateşkes istedi 1945 başlarında ise Kuzey İtalya Almanlardan temizlendi. Beyaz Rusya ve Polonya dan Almanların çıkarılmasıyla neticelenen büyük Rus zaferi BATI - Normandiya Çıkartması-6 Haziran 1944 İşgali altındaki Fransa yı kurtarmak için Amerikalı General Eisenhower komutasında Müttefik çıkarması
NORMANDİYA ÇIKARTMASI (6 Haziran 1944)
Avrupa da savaş bitiyor; Eylül 1944 te Fransa ve Belçika kurtarıldı 5 Mart 1945 te Köln, Müttefiklerin eline geçti. 28 Nisan 1945 te Mussolini, İtalyan Partizanlarca idam edildi. 30 Nisan 1945 te Hitler intihar etti. Amiral Karl Doenitz liderliğinde 7 Mayıs 1945 te Almanya kayıtsız şartsız teslim oldu ve Avrupa da savaş sona erdi.
PASİFİKTE SAVAŞIN SONA ERMESİ (2 Eylül 1945) Mercan Deniz Muharebesi-1942 Midway Deniz Muherebesi-1942 Leyte Deniz Savaşı-1944 ABD-Japon. Japon geri çekilişi ABD-Japon. Kesin Japon yenilgisi ABD-Japon. Kesin Japon yenilgisi ve donanmasının çöküşü. Kamikaze uçaklar ilk kez Japonlarca kullanıldı. 6 Ağustos Hiroşima ve 9 Ağustos Nagazaki ye atom bombası Japonya 2 Eylül 1945 te resmen teslim oldu.
Hiroşima ya atılan bomba. Little Boy (Küçük çocuk)
SONUÇ; ABD Japonya ya demokrasi götürdü!!!
BARIŞI HAZIRLAYAN KONFERANSLAR Kahire (1943) Tahran (1943) Yalta (4-11 Şubat 1945) İsmet İnönü-Roosevelt-Churchill katıldı. Türkiye nin savaşa girme durumu da görüşüldü. Roosevelt-Churchill-Stalin katıldı. Sovyet Rusya nın boğazlar ile ilgili talepleri gündeme geldi. Türkiye nin savaşa dahil edilmesi kararlaştırıldı. Roosevelt-Churchill -Stalin katıldı. Dünyanın paylaşıldığı konferans. Boğazlarda Rusya lehine düzenleme yapılmasına karar verildi. Birleşmiş Milletlerin ana hatları belirlendi. Dünya devletlerine 1 Mart 1945 e kadar Almanya ya savaş ilan etme çağrısında bulunuldu.
San Fransisco Antlaşması (26 Haziran 1945) Potsdam (17 Temmuz-2 Ağustos 1945) Almanya ya savaş ilan eden 51 ülkenin temsilcisinin bir araya gelerek Birleşmiş Miletlerin kurulmasına karar verdiği antlaşmadır. ABD-İngiltere-Rusya katıldı. Avrupa nın Müttefiklerin çıkarları doğrultusunda şekillendirilmesi görüşüldü. Rusya nın Boğazlardan üs talebi reddedildi. Almanya dört işgal bölgesine ayrıldı. Savaş suçlularının yargılanması kararlaştırıldı.
Arkadya Konferansı (1941) Washington Konferansı (1943) Casablanca Konferansı (1943) Qubec Konferansı (1943) Moskova Konferansı (1943) Yüzdelikler Antlaşması Dumbarton Oaks Konferansı (1944) II. Moskova Konferansı (1944)
PARİS BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Şubat 1947) İtalya, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Finlandiya ile Paris Antlaşması imzalanmıştır. Ortada Birleşik Almanya olmadığı için bir antlaşma yapılamamıştır. Rodos ve 12 Ada İtalya dan alınarak Yunanistan a bırakıldı. Polonya, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan SSCB ye bağlı uydu devletler haline geldi.
II.DÜNYA SAVAŞI NIN SONUÇLARI Birleşmiş Milletler kuruldu Almanya ikiye bölündü Kore ikiye bölündü İsrail kuruldu Sömürgeler bağımsız oldu Doğu ve Batı Bloğu kuruldu Soğuk Savaş başladı NATO ve Varşova Paktı Dolar yaygınlaştı İMF ve Dünya Bankası
İNSAN HAKLARI İHLALLERİ 1946 da savaş suçluları yargılanmış ve cezalandırılmışlardır. Nürnberg Mahkemesi (Nazi liderler) Tokyo Mahkemesi (Japon liderler) BM Genel Kurulunda 1948 de; Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi kabul edildi.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (24 Ekim 1945) GENEL KURUL Üyelerden oluşur. Her devletin bir oy hakkı var. GÜVENLİK KONSEYİ 15 üyeli Daimi 5 üye; ABD- İngiltere- Fransa- Rusya- Çin'dir. En son katılan devlet 2011 de Güney Sudan GENEL SEKRETERLİK BM organlarının çalışma ortamını hazırlar. Politikaları uygular. EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY Ekonomik ve sosyal sorunlarla mücadele Yürütme Organı olan Konsey, ambargo, silahlı müdahale vs. gibi yaptırım kararları alabilir. ULUSLAR ARASI ADALET DİVANI Yargı organıdır. Genel kurulca 9 yıllığına seçilen 15 yargıçtan oluşur. BM Resmi dilleri; Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça VESAYET KONSEYİ Vesayet altındaki eski sömürgeleri yöneten organ. İşlevi kalmadı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN BAZI ÖNEMLİ ÖZERK BİRİMLERİ
İSMET İNÖNÜ DÖNEMİ (1938-1950) II. DÜNYA SAVAŞI NDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI Denge politikası izleyen Türkiye, savaş dışında kalmayı başarabilmiştir. 1939 da Türkiye,İngiltere ve Fransa ile Karşılıklı Yardım Antlaşması imzalandı 1941 de Türkiye-Almanya arasında Saldırmazlık Antlaşması imzalandı. 1943 te müttefik devletler Türkiye ye Adana ve Kahire Konferanslarında yoğun baskı yapmıştır.
ADANA KONFERANSI (30 Ocak-1 Şubat 1943) KAHİRE GÖRÜŞMELERİ (4-6 Aralık 1943) Churchill - İnönü İngiltere, savaş sonrası Balkanlarda SSCB nin güneye inmesini Türkiye ile engelleme arzusundaydı. Türkiye, Müttefiklere yakınlaşmakla birlikte savaş dışı kalmayı başarmıştır. I.Görüşme İng. Dışişleri Bkn. Eden-Türkiye Dışişleri Bkn.Numan Menemencioğlu II.Görüşme İsmet İnönü Churchill Roosevelt Türkiye ilke olarak savaşa katılmayı kabul etmiş ama yeterli destek olmadan Savaş a girmeyeceğini belirtmiştir
1944 yılında ise Türkiye Savaş ın sonucu belli olması ile Almanya ile ilişkilerini tamamen kesti. Türkiye Yalta Konferansı sonrası Müttefiklerin taleplerine uyarak 23 Şubat 1945 te Almanya ya resmen savaş ilan etti. Almanya ya savaş ilan eden devletler San Fransisco Konferansı na davet edilerek BM nin kurucularından olmuştur. Türkiye de bu devletlerden birisidir. Ama kesinlikle fiilen savaşa dahil olmadı.
II. DÜNYA SAVAŞI NIN TÜRKİYE YE ETKİLERİ Çakmak hattı Karartma Üretim düştü Kıtlık yaşandı Çatalca da oluşturulan savunma hattı. Adı Fevzi Çakmak tan gelir. Hava saldırılarına karşı şehirlerde alınan önlemdir Seferberlik nedeniyle çalışabilir nüfus askere alındı Karne Temel tüketim ürünleri belli miktarda karneyle dağıtıldı
Planlı ekonomi sekteye uğradı Savaş bütçesi nedeniyle yatırım yapılamadı İthal ürünlere kısıtlama getirildi Karaborsacılık yaşandı Narh Enflasyon Karaborsacılığı engellemek için devlet fiyat tespiti yaptı.
SAVAŞIN ETKİLERİNE KARŞI TÜRKİYE NİN ALDIĞI ÖNLEMLER Milli Korunma Kanunu (1940) Üretim, dağıtım ve tüketim işleri tamamen devletin kontrolünde Petrol Ofisi-1941 Et-Balık Kurumu- 1952 Varlık Vergisi (1942) Gayrı müslim vatandaşları hedef alan vergi artırımıyla mali önlem almak isteyen uygulama. Uluslararası tepkiler üzerine 1944 te kaldırıldı Topak Mahsulleri Vergisi (1944) Aşar vergisinin benzeri vergi. Köylülerin tepkisi üzerine 1946 da kaldırıldı
DİĞER BAZI İÇ POLİTİK GELİŞMELER Savaş dönemi başbakanları; Refik Saydam (1939-1942) Şükrü Saraçoğlu (1942-1946) Köy Enstitüleri kuruldu (1940) Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıkarıldı (1945). Radyo yayınları sürekli yapılmaya başlandı. 1948 Harika Çocuklar Kanunu (İdil Biret ve Suna Kan) Edebiyatta Garip akımı ortaya çıktı. Tan Olayı (4 Aralık 1945) Turancılık Davası (1944/45) Refah Şilebi Olayı (23 Haziran 1941)