Mikro ayna dizinli (DMD ) 3 boyutlu yüzey ölçme sisteminin geliştirilmesi



Benzer belgeler
Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet)

5 İki Boyutlu Algılayıcılar

PİEZOELEKTRİK YAMALARIN AKILLI BİR KİRİŞİN TİTREŞİM ÖZELLİKLERİNİN BULUNMASINDA ALGILAYICI OLARAK KULLANILMASI ABSTRACT

GÖRÜNTÜSÜ ALINAN BİR NESNENİN REFERANS BİR NESNE YARDIMIYLA BOYUTLARININ, ALANININ VE AÇISININ HESAPLANMASI ÖZET ABSTRACT

Onarge Teknoloji Medikal Sistemler Sanayi Ticaret Limited Þirketi Onarge Technology Medical Systems Industry Comm. Co. Ltd.

(Computer Integrated Manufacturing)

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti

Optik Filtrelerde Performans Analizi Performance Analysis of the Optical Filters

TURBOCHARGER REZONATÖRÜ TASARIMINDA AKUSTİK ANALİZ VE SES İLETİM KAYBI ÖLÇÜMLERİNİN KULLANIMI

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

ÜRÜN BROŞÜRÜ PRECITEC LR. Ultra hassasiyet gerektiren yüzeyler için optik sensör

THE EFFECT TO GEOREFERENCING ACCURACY OF CONTROL TARGETS IN TERRESTRIAL LASER SCANNING APPLICATIONS

İleri Elektronik Uygulamaları Hata Analizi

FOTOYORUMLAMA UZAKTAN ALGILAMA

Kameralar, sensörler ve sistemler

TARAMA ELEKTRON MİKROSKOBU SCANNING ELECTRON MICROSCOPE (SEM)

GÜN IŞIĞI KULLANILARAK İÇ MEKANLARIN AYDINLATILMASI

Digital Görüntü Temelleri Görüntü Oluşumu

Bilgisayarla Fotogrametrik Görme

Dijital (Sayısal) Fotogrametri

Uludağ Üniversitesi Mikroskopi Çalıştayı. 9 Aralık Optik Bilgisi ve Mikroskop

İmalat Mühendisliğinde Deneysel Metotlar

Teknik Katalog [Kızılötesi Termometre]

Veri toplama- Yersel Yöntemler Donanım

Yüzey Pürüzlülüğü Ölçüm Deneyi

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER

Dijital Panoramik Görüntülemede HD Teknolojisi. Süper Hızlı Dijital Panoramik X-ray Cihazı. Thinking ahead. Focused on life.

PCC 6505 PROFILE CUTTING LINE

Dijital (Sayısal) Fotogrametri

Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. İLERİ ÖLÇME TEKNİKLERİ (CMM) EĞİTİMİ DERS NOTU

Dijital Kameralar (Airborne Digital Cameras)

DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

100 kv AC YÜKSEK GERİLİM BÖLÜCÜSÜ YAPIMI

HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE ÇOK BİMLİ İSKANDİL VERİLERİNİN HATA ANALİZİ ERROR BUDGET OF MULTIBEAM ECHOSOUNDER DATA IN HYDROGRAPHIC SURVEYING

Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2

BİLGİSAYARLI TASARIM VE İMALAT YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KRANK MİLİ İMALATI ÖZET ABSTRACT

Darbeli Kırıcılar Impact Crushers

İZDÜŞÜM. İzdüşümün Tanımı ve Önemi İzdüşüm Metodları Temel İzdüşüm Düzlemleri Noktanın İzdüşümü Doğrunun İzdüşümü Düzlemlerin İz Düşümleri

Radyolojik Görüntüleme Sistemlerinde Görüntü Kalitesinin Sayısal Olarak Değerlendirilmesi. Yard. Doç. Dr. Özlem Birgül 23 Kasım 2013, Antalya

İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ(TÜRKÇE) 4 YILLIK DERS PLANI

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I HÜCRE BİLİMLERİ 2 KOMİTESİ MİKROSKOP ÇEŞİTLERİ ÇALIŞMA PRENSİPLERİ. Doç.Dr. Engin DEVECİ MİKROSKOP KULLANIMI

SORULAR (1-36) SORU -2 Aşağıdakilerden hangisi klavye ve farenin takıldığı portlardan biridir?

Mikrometrelerle ölçüm yaparken 250 gramdan fazla kuvvet uygulanmamalıdır. Fazla uygulanıp uygulanmadığı cırcırla anlaşılır.

Dijital Fotogrametri

DEFECTOBOOK DIO 1000 PA. Phased Array in Avantajları

Bilgisayarla Görüye Giriş

OPTİK GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMİ KULLANAN BİR PARÇA BOYUTLANDIRMA SİSTEMİNİN TASARIMI VE PROTOTİP İMALATI. Aralık-2011

Teknik Özellik Listesi

LED IŞIK KAYNAKLARININ RENK SICAKLIĞININ GÖRÜNTÜ İŞLEME TEKNİKLERİ KULLANILARAK BELİRLENMESİ. İsmail Serkan Üncü, İsmail Taşcı

Teknik Katalog [Termal Kamera]

OptiFlood compact and complete solution

1. YARIYIL / SEMESTER 1

Dijital (Sayısal) Fotogrametri

MM103 E COMPUTER AIDED ENGINEERING DRAWING I

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TALAŞLI İMALAT LABORATUARI DENEY FÖYÜ

Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi

COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS

EGE ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği. Dr. Kemal YILMAZ, Prof. Dr. Aylin KANTARCI, Prof. Dr. Cezmi AKKIN

Teknik Katalog [Kızılötesi Kamera]

Alüminyum Test Eğitim ve Araştırma Merkezi. Mart 2017

DONANIM Bahar Dönemi TEMEL BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

DİJİTAL RADYOGRAFİ-RADYOSKOPİ BİLGİSAYARLI RADYOGRAFİ-CR (TS EN , TS EN )

MASA ÜSTÜ 3 EKSEN CNC DÜZ DİŞLİ AÇMA TEZGAHI TASARIMI ve PROTOTİP İMALATI

Digital Görüntü Temelleri Görüntü Oluşumu

Yoğun ışık / Intense light Büyük objelerin etkin aydınlatılması veya ürün grubunun vurgulanması.

SALUTRON D1 : BOYA VE KAPLAMA KALINLIĞI ÖLÇME CİHAZI TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU

MİKROSKOP ÇEŞİTLERİ. Doç.Dr.Engin DEVECİ

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL

Çok Noktadan Otomatik Odaklama Kontrollü Sayısal Mikroskop. Multipoint Auto Focus Controlled Digital Microscope

LIDAR VE YERSEL LAZER TARAYICI SİSTEMLERİ. Yersel Lazer Tarayıcı Hakkında Genel Bilgi

ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

POSITION DETERMINATION BY USING IMAGE PROCESSING METHOD IN INVERTED PENDULUM

Giyilebilir Teknolojiler ve Solar Enerjili Şapka Uygulaması

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING

UTS TRIBOMETER T10/20 TURQUOISE 2.0

Dijital Görüntü İşleme Teknikleri

T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ

ÜRETİM HATTINDA MİL ŞEKLİNDEKİ PARÇALAR İÇİN MAKSİMUM HASSASLIK. MAHR'DAN MİL METROLOJİSİ

10 kn KAPASİTELİ KUVVET KALİBRASYON MAKİNASININ TASARIMI, İMALATI ve PERFORMANS ÖLÇÜMLERİ

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/20) Akreditasyon Kapsamı

Research On Using a Mobile Terrestrial Photogrammetric Mapping System For The Determination Of Object Volumes

LCD 4 Fantomu Üzerinde Sayım ve Görüntüleme Dedektörleri Kullanılarak Yapılan Kontrast Ölçümlerinin Karşılaştırılması

ORM 7420 USING SATELLITE IMAGES IN FOREST RESOURCE PLANNING

TEKNiK KATALOG TECHNICAL CATALOG. Kompozit Panel Profilleri Composite Panel Profiles

H a t ı r l a t m a : Şimdiye dek bilmeniz gerekenler: 1. Maxwell denklemleri, elektromanyetik dalgalar ve ışık

ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

- GENEL TANITIM Rofin Sinar Laser Kaynakları Endüstriyel Laser Kaynakları SC Serisi Watt DC Serisi 1000 ~ 1500 Watt

STEREO MIKROSKOP NEDIR?

MİKRO FREZELEME İŞLEMİNDE KESME KOŞULLARININ TAKIM AŞINMASI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

MAK 401. Konu 3 : Boyut, Açı ve Alan Ölçümleri

Yatay Kuvvet yd-akm Fotoğrafı

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this

GRAVİTE-MANYETİK VERİLERİNE ÇEŞİTLİ MODELLERLE YAKLAŞIM AN APPROACH FOR THE GRAVITY-MAGNETIC DATA WITH VARIOUS MODELS

Y Analog - Dijital Haberleşme Eğitim Seti Analog - Digital Communication Training Set

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR

Transkript:

itüdergisi/d mühendislik Cilt:9, Sayı:2, 51-58 Nisan 2010 Mikro ayna dizinli (DMD ) 3 boyutlu yüzey ölçme sisteminin geliştirilmesi Karun Alper TİFTİKCİ *, A. Talha DİNİBÜTÜN İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Makina Mühendisliği Programı, 34469, Ayazağa, İstanbul Özet Gelişen teknolojilere paralel olarak imal edilen ürünlerin boyutlarının küçülmesi ve yüzey hassasiyetlerinin artıp parçaların daha kırılgan yapıya sahip olmaları, araştırmacıları bilinen standart temaslı ölçme aletlerinin dışında hasarsız ve hızlı yeni ölçme tekniklerini aramaya yönlendirmiştir. Optik ölçme teknikleri de hasarsız ölçme kapasiteleri nedeniyle 1960 lardan başlayarak günümüze kadar büyük bir hızla gelişmiş ve günümüzde hiç tartışmasız mikro teknolojiden bio-teknolojiye birçok alanda temaslı ölçme cihazlarının yerini almıştır. Konfokal mikroskop ise 1960 yılında M. Minsky tarafından geliştirilmiş ve standart mikroskoplara oranla daha hassas ve detaylı ölçme kapasitesi sunması nedeniyle diğer optik ölçme metodları arasından hızla sıyrılmıştır. 1990 larda, Xiao, Corle, ve Kino nun çalışmaları ile gerçek zamanlı görüntüleme özelliği kazandırılmış ve konfokal mikroskop endüstrinin vazgeçilmez temel optik ölçme cihazı haline gelmiştir. Bu çalışma kapsamında mikro ayna dizinli (DMD ) optik anahtarların yardımı ile yeni bir tip konfokal mikroskop geliştirilmiştir. Geliştirilen bu yeni ölçme sisteminde mikro ayna dizini ölçülecek yüzey üzerine 1-1 görüntülenmiş ve bu sayede yüzlerce noktanın aynı anda video frekansında ölçülmesi gerçekleştirilmiştir. 3D yüzeyin elde edilmesi çeşitli yüksekliklerde elde edilen 2D bilgilerinin üst üste getirilmesi ile oluşturulmuştur. Bu çalışma sırasında mikroskobun optik tasarımı ve elde edilen optik sistemin geliştirilme aşamaları bütün detayları ile verilmiş, geliştirilen deneysel düzenek detayları ile tartışılmıştır. Ölçümler sırasında 50 defa büyütmeli ve 0.95 NA ya sahip mikroskop objektifi ile yapılan ölçümlerde yatay çözünürlük değeri 1.5 µm olarak bulunmuştur. Sonuçların bu kadar iyi olmasında kullanılan mikro ayna dizinli elemanın önemli bir rolü olmuştur. Geliştirilen sistemin ölçme kapasitesi farklı ölçme standartları kullanılarak örneklendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: DMD, optik ölçümler, konfokal mikroskop. * Yazışmaların yapılacağı yazar: Karun Alper TIFTIKCI. k.a.tiftikci@orange.nl; Tel: +31 (6) 25 21 57 57. Bu makale, birinci yazar tarafından İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Makina Mühendisliği Programı nda tamamlanmış olan "Optical design and development of a micromirror based high accuracy confocal microscope" adlı doktora tezinden hazırlanmıştır. Makale metni 24.03.2008 tarihinde dergiye ulaşmış, 23.07.2008 tarihinde basım kararı alınmıştır. Makale ile ilgili tartışmalar 31.07.2010 tarihine kadar dergiye gönderilmelidir.

K. A. Tiftikci, A. T. Dinibütün Development of a Digital Micromirror (DMD TM ) based 3D profilmeter Extended abstract In this paper a new method for non-contact scanning of engineering surfaces will be presented. Similar to the classical confocal microscope principal but without using real physical pinholes a new method that uses Digital Micromirror Device 1 (DMD TM ) as virtual illumination pinhole and selective CCD camera as virtual detection is developed. With this study, this new, flexible and highly accurate a micromirror-based system will be introduced. The concept concerning system layout and system performance together with the measurement results will be presented. Confocal microscopy was first described by M. Minsky in 1957 and in last couple decades it becomes one of the most powerful tool for 3D characterization of complex engineering surfaces. In reflection mode confocal microscopy applications a point illumination source is imaged onto object by using a microscope objective (first focus point). This focusing point on object results with maximum intensity on a detector by passing through the detector pinhole (second focus point) where the lights from defocused neighborhoods object regions are strongly suppressed by the pinhole. In other words, the detector signal that is determined by the pinhole size is reduced strongly by defocusing the specimen. This characteristic of confocal system gives us a chance to make optical sectioning with high vertical resolution discrimination by suppressing the scattered light from defocused object position. It is also well known that confocal microscopy gives some improvements in the sense of lateral resolution compared to the classical microscopy. (DMD TM ) technology was developed by Texas Instruments. The DMD that used in the setup consists of 600x800 programmable micromirrors. Each of these mirrors has 16µm x 16µm square size with a 1µm gap between them and each mirror tilt ±10 around the diagonal axis with help of underlying memory cel. DMD as a member of MEMS device can also be used as a light switch. By combining the DMD with a suitable light source and optics, the DMD reflects the incoming beam either into or out of the microscope objective pupil by using a simple beam steering technique. By combining the light switch advantages of DMD unit with pulse width modulation application it is also possible to create gray scale operation, which can be used to obtain uniform illumination on CCD. By controlling the DMD pixels as an optical light switch any size and any shape pinholes, which are imaged through the optical system onto object where they are reflected and later imaged again onto CCD camera chip, can be created. On the CCD camera reflected intensities from the object are measured by the CCD pixels that are related with DMD s on pixels. The measured intensities reach its maximum when the object is confocally in focus with the DMD and the CCD. Intensity data are measured and stored while the object is moving through the focal plane of the optical system. Finally maximum s of the obtained intensity curves, which are also known as depth response curves, link to the corresponding motor position and the 3D profile of the specimen can be reconstructed. The advantages of the DMD based optical scanner can be listed as follows; conventional scanning devices such as Nipkow disk or tilting mirrors that introduce vibration and mechanical noises to system are eliminated, important flexibilities are introduced by DMD application, critical parameters such as pinhole size and pinhole shape can easily be changed, local illumination, which supplies uniform illumination on detector, can be introduced. The main challenges are differences between the images produced by the real illumination pinhole and the DMD, respectively, is the contrast ratio. The ground level intensity of the DMD image is higher because of stray light from the mirror edges and the protective glass layer. At the same time, the maximum intensity is lower because of transmission loss through the glass and reflection loss of the mirror elements. However, although the contrast ratio is worse with a DMD, the depth response curves taken with a regular pinhole and with a DMD show perfect comparability. This new microscope offers unique flexibility for pinhole size and shape that existing system can not do. It is also showed that the measurement results of the developed system are comparable with the stylus instruments and DMD based optical systems are an alternative to tactile techniques. Keywords: DMD, optical measurement, confocal microscopy. 1 DMD is the trademark of Texas Instruments. 52

Dijital mikro ayna dizinli ve yüksek hassasiyetli konfokal mikroskop dizaynı Giriş Mikro-elektronik ve hassas mühendislik yüzeyleri başta olmak üzere temassız ölçme cihazlarına duyulan ihtiyaç uzun zamandır bilinen ve kabul edilmiş bir gerçektir. Bunun en açık örneği ise optik ölçme cihazları konusunda görülen patent başvurularındaki artıştır (Şekil 1) (Schewenke, 2002). 600 500 Patent başvuru sayısı eleman olarak görev yapmaktadır. Bunun bir sonucu olarak elde edilen görüntüde eğer ölçülecek obje üzerinde mikroskop objektifinin derinlik çözünürlüğünden daha büyük bir bölge var ise bu bölge veya bölgeler net olarak görülemeyecektir. Konfokal mikroskop uygulamasında ise mikroskop objektifi ve kondensor lens eşit ağırlığa sahiptir. Bu eşit görev paylaşımı görüntü oluşturulması sırasında daha net bir imaj elde edilmesinin yanında daha yüksek kontrast oranı elde edilmesine de yardımcı olur (Wilson ve Sheppard, 1984). 400 300 200 100 Objektif 0 1960 1970 1980 1990 Yıllar Şekil 1. Yıllara göre optik ölçme cihazları konusunda yapılan patent başvuruları Optik ölçme teknikleri son on yıl içerisinde önemli bir ilerleme kaydetmiş ve ölçme hassasiyetleri temaslı ölçme cihazları kadar yüksek seviyelere ulaştırılmıştır. Optik ölçme teknikleri içinde en yaygın kabul görmüş olan teknik ise konfokal mikroskobudur. Özellikle son yıllarda bilgisayar destekli görüntü işleme tekniklerinin büyük bir ilerleme kaydetmesi konfokal ölçümlerin tercih sebebi olmasında büyük bir rol oynamıştır. İlk defa Minsky tarafından 1960 ların başında geliştirilen konfokal mikroskop uygulamasının temelinde klasik mikroskoplardaki uygulamalardan, objenin ışık demeti ile aydınlatılması ve yine aydınlatılan bütün bölgenin detektör üzerine düşürülmesi (Şekil 2), farklı olarak nokta ışık kaynağı ve nokta algılama yapılmaktadır (Şekil 3) (Minsky, 1961). Klasik mikroskop uygulamalarında en önemli detay, görüntü oluşturma işlemi öncelikli ve ağırlıklı olarak mikroskop objektifi tarafından gerçekleştirilmekte ve aynı zamanda objektif sistemin yatay çözünürlüğünü belirleyen bir Kaynak Obje Nokta algılama Şekil 2. Klasik mikroskop çalışma prensibi Nokta kaynak Obje Objektif Nokta algılama Şekil 3. Konfokal mikroskop çalışma prensibi İcadından bugüne kadar konfokal mikroskobun çeşitli türleri uygulama amaçlarına bağlı olarak geliştirilmiştir. Konfokal mikroskop çeşitleri (Şekil 4) temel olarak 2 gruba ayrılırlar. Tek ışınlı sistemler Şekil 4(a) ve Şekil 4(c) de, çok ışınlı sistemler Şekil 4(b) ve Şekil 4(d) de gösterilmiştir. Tek ışınlı sistemlerde yatay tarama işlemi (x, y) mikroskobun hareketi veya objenin hareketi ile sağlanır. Bu tür sistemlerin en büyük avantajı 53

K. A. Tiftikci, A. T. Dinibütün (a) Tek iğne deliği (b) Nipkow Disk (c) Tarayıcı aynalar (d) Mikrolens dizini Şekil 4. Konfokal mikroskop çeşitleri nokta ışık kaynağı ile nokta detektör tam olarak optik eksen üzerinde yer alırlar ve yüksek dereceden lens hatalarının düzeltilmesine gerek olmadan sadece koma, yatay renk düzeltmeleri ile yüksek performans elde edilebilir. Böylece basit ve ucuz bir sistem gerçekleştirilebilir, uygulamasının en iyi örneklerinden birisi CD çalarlardır. Teknik uygulamalarda profilmeter olarak adlandırılan bu sistemlerin en büyük dezavantajları toplam ölçme zamanlarının uzunluğudur. Çok ışınlı sistemlerde çoklu algılama eş zamanlı olarak CCD veya benzeri bir detektör ile sağlanır. Çok ışınlı sistemlerin ilk uygulaması Petran ve Hadravsky tarafından Nipkow diski kullanılarak gerçekleştirilmiştir (Petran vd., 1968). Diskin bir yarısı nokta ışık kaynakları olarak kullanılırken diğer yarısı da algılama nokta detektörünün yerine kullanılmıştır. Çok ışınlı tarama, ölçüm zamanı bakımından büyük avantajlar sağlarken, gerek optik gerekse mekanik toleranslar konusunda ciddi problemleri de beraberinde getirmiştir. Konfokal mikroskop alanında en son ve en önemli çalışmalar Kino, Corle ve Xiao tarafından gerçekleştirilmiştir (Xiao ve Kino, 1984; Corle, 1990; Xiao, 1990). Daha önceki çalışmalardan farklı olarak Nipkow diskinin iki farklı tarafını kullanmak yerine aynı delik hem ışık nokta kaynağı hem de algılama nokta detektörü olarak kullanılmıştır. Geliştirilen sistemin en büyük dezavantajı ışın bölücünün Nipkow diskinden önce ışık kaynağının direkt önüne konulmuş olmasıdır. Bu yüzden istenmeyen yansımalardan korunmak için hem ışın ayırıcının hem de Nipkow diskinin özel tasarımı gerekmektedir. Bu sistemin modern uygulamalarında test parçası diskin bir turu sırasında tam 12 defa taranır. Genelde bu sistemlerde disk tarama frekansı yaklaşık 4 Hz ve resim yakalama zamanı 20 msn seviyelerindedir. Disk ise her birinin çapı 20 µm olan ve araları birbirinden 120 µm mesafede olan deliklerden oluşur. Endüstriyel gelişmelere paralel olarak ölçme cihazlarında ihtiyaç duyulan ölçütler de artmış, gerek imalat hattında gerek araştırma laboratuvarı seviyesinde hassasiyeti ve doğruluğu daha yüksek ölçme cihazlarına gereksinim duyulmaya başlanmıştır. Mevcut sistemlerin geliştirilmeye açık alanları olarak aşağıdaki başlıklar sıralanabilir. Daha kısa resim yakalama zamanı Arttırılmış derinlik çözünürlüğü Arttırılmış yatay çözünürlüğü Kullanım alanındaki esneklik Dijital Mikroayna Dizinli konfokal mikroskop Geliştirilen yeni konfokal sistemin dizayn fikri Şekil 5 te gösterilmektedir. Klasik konfokal 54

Dijital mikro ayna dizinli ve yüksek hassasiyetli konfokal mikroskop dizaynı mikroskoplarla karşılaştırıldığı zaman temel değişiklikler sırasıyla şöyle sıralanabilir. Klasik nokta ışık kaynağı yerine Dijital Mikroayna Dizini (DMD TM ) Nokta algılama detektörü yerine seçici CCD kamera Sistemin geri kalan parçaları lensler, mikroskop objektifi ve ışın bölücü her iki sistemin değişmeyen parçalarıdır. Üç boyutlu görüntüleme için gerekli olan hassas düşey tarama, mikroskop objektifine takılacak olan bir piezo tarayıcı ile gerçekleştirilebilir. Geliştirilen sistemin anahtar elemanı Dijital Mikroayna Dizinidir (DMD TM ). Dedektör Kaynak Objektif Igne deligi CCD DMD Objektif Kaynak Tablo 1. Dijital mikro ayna dizininin temel özellikleri Üretici Texas Instruments Ayna ölçüleri 16 µm x 16 µm Aynalar arası mesafe 1 µm Doldurma faktörü %89 Malzeme Alüminyum alaşımı Mekanik anahtar zamanı 15 µsn Mevcut rezülüsyonlar 800 x 600 1024 x 768 1280 x1024 Dijital Mikroayna Dizininin ışık anahtarı olarak kullanılması Dijital mikro ayna dizininin ışık anahtarı olarak çalışma prensibi Şekil 6 da gösterilmiştir (Hornbeck, 1997). Piksel g görüntü Igne deligi Nesne Şekil 5. Mikroayna dizinli konfokal mikroskop fikrinin geliştirilmesi Dijital Mikroayna Dizini ve özellikleri 1987 yılında Texas Instruments tarafından icat edilen ve bunu takip eden on yıl boyunca sürekli olarak geliştirilen bu cihaz günümüzün bir Mikro-Elektro-Mekanik-Sistem (MEMS) harikası olarak kabul edilmektedir (Dunn ve Hofling, 2007). Elektrostatik kuvvetlerin yardımı ile her bir ayna kendi çapraz ekseni etrafında ±10º dönme kapasitesine sahiptir. Dijital mikro-ayna dizinin temel özellikleri Tablo 1 de özetlenmiştir. Asıl tasarım amaçları olarak dijital mikro dizinli aynalar projeksiyon makineleri için geliştirilmişlerdir. Darbe aralığı modülasyonu kullanılarak beyaz ile siyah arasındaki tonların kolayca yaratılabiliyor olması bu teknoloji harikası cihazı çizgi projeksiyon cihazlarında olduğu gibi hassas optik ölçme cihazları için de ideal bir parça haline getirmiştir. 0-10 +10 G Gelen ışın -10 DMD piksel +10 Şekil 6. DMD nin optik anahtar olarak kullanılması Aynalar uygulanan voltajın değerine bağlı olarak ışığı iki farklı yöne gönderebilirler. Uygun bir ışık kaynağı ve optikler ile birleştirildiği zaman, aynalar ışığı ya optik sistemin içerisine ya da optik sistem dışında hazırlanmış ışık kapanına doğru yönlendirebilir. Bu açıp kapama işlemi (optik anahtar) 2 µsn gibi çok kısa bir zaman dilimi içinde gerçekleştirilebilmektedir. 55

K. A. Tiftikci, A. T. Dinibütün Optik sistemin oluşturulması Geliştirilen sistemin kullanım amacına bağlı olarak, sistemin elemanları arasında farklı eşleştirmeler yapmak mümkündür. Geliştirilen sistemde DMD TM anahtar parça olarak ele alındığından yapılan eşleştirmede DMD nin tüm alanının kullanılması esas tasarım parametresi olarak ele alınmıştır. Şekil 7, geliştirilen sistem için hazırlanmış optik tasarımı göstermektedir. Temel olarak Köhler aydınlatma prensibine dayanan ve görüntüleme amaçlı 4f sistemine uyulmaya çalışılan sistemde öncelikli amaç lens tasarımı ve geliştirilmesinden çok uygun katalog lensleri kullanarak DMD esaslı sistemin çalışırlığını göstermektir. deliğine karşılık 1 DMD pikseli karşılaştırması sırasında gözlenen temel ışık seviyesindeki fark ise, DMD üzerindeki farklı kaplama ve katmanların bir etkisi olarak görülmekte ve maksimum kayıp %10 nunu aşmamaktadır (Hornbeck, 1997). Bu temel ve önemli bilginin teyidinden sonra bir sonraki aşama olan ölçümlerin yapılacağı düzenek son halini alabilmiştir (Şekil 8). DMD CCD f M f M CCD 1 f M f M 2 DMD Işık kaynağı objektif F CCD F CCD f DMD f DMD Şekil 7. Geliştirilen sistemin optik şeması Deney düzeneğinin gerçekleştirilmesi ve ölçüm sonuçları Konfokal sistemlerinin en büyük özelliği gerek aydınlatma kısmında gerekse algılama kısmında yer alan nokta kaynak ve nokta algılama özelliğidir. Klasik uygulamalarda daha önce de bahsedildiği gibi bu özellik Nipkow diski kullanılarak sağlanmaktadır. Bu küçük deliklerin şekillerinde ve\veya büyüklüklerinde yapılacak herhangi bir değişikliğin direkt ölçüm sonuçlarına yansıyacağı bilinen bir gerçektir. Bu yüzden ilk gerçekleştirilen deney gerçek bir nokta aydınlatma ve nokta algılama sistemi ile DMD TM kullanılan bir sistemin karşılaştırılması olmuştur. Karşılaştırmalar 10 µm bir klasik iğne deliği ile 1 DMD pikseli (16 µm x 16 µm) ve 100 µm klasik iğne deliği ile 5x5 DMD pikseli arasında yapılmıştır. Elde edilen deneysel sonuçların ışığında DMD nin klasik iğne deliklerinin yerini almasında teknik ve pratik açıdan herhangi bir problem olmadığı sonucuna varılmıştır. 10 µm iğne Şekil 8. Ölçümler için gerçekleştirilen deney düzeneği Kurulan deney düzeneğinde ışık kaynağı olarak Schott 2500 KL beyaz ışık kaynağı seçilmiş ve kaynaktan DMD ünitesinin girişine kadar 3 mm çapında bir fiber yardımı ile taşınmıştır. DMD ünitesinin girişinden itibaren yönlendirici aynaların yardımı ile ışık demetinin dijital aynaların üstüne gerekli olan 20º açı ile düşmesi sağlanmıştır. Böylece ayna -10º pozisyonunda iken ışık demeti optik eksen boyunca iletilecek ve lens 1 den ve ışın ayırıcıdan geçtikten sonra mikroskop objektifinden geçip obje üstüne odaklanacaktır. Obje üzerinden geri yansıdıktan sonra tekrar önce mikroskop objektifi ardından ışın bölücüden geçip ikinci bir lens yardımı ile CCD üzerine odaklanacaktır. Konfokal üç boyutlu görüntü elde edilmesi temel olarak 2 farklı taramanın, yatay tarama DMD ünitesi ile (x, y yönünde) ve derinlik taraması mikroskop objektifine bağlanan piezo tarayıcı yardımı ile (z yönünde) gerçekleştirilir. Yapılan ilk ölçümde 20 defa büyütmeli ve 0.40 NA değerli mikroskop objektifi ile tam genişlik yarım yükseklik (full 56

Dijital mikro ayna dizinli ve yüksek hassasiyetli konfokal mikroskop dizaynı width half maximum FWHM) değeri olarak 6.2 µm ve 50 defa büyütmeli ve 0.95 NA değerine sahip mikroskop objektifi ile FWHM değeri olarak 1.5 µm ölçülmüştür. Elde edilen deneysel değerler ile teorik değerler arasında küçük bir fark tespit edilmekle birlikte bu farkın küçük olması ve deney düzeneğinde kullanılan lenslerin özel olarak imal edilmiş lensler olmayıp direkt katalog lensleri olmaları nedeniyle bazı lens sapmalarının bu farka neden olacağı tartışma gerektirmeyecek bir konudur. Geliştirilen sistem, çeşitli laboratuvar standartları (Sinüs standardı, Derinlik standardı, Yüzey pürüzlülüğü standardı) ile detaylı olarak test edilmiştir. Sinüs standardı Tepeden tepeye 100 µm periyoda sahip olan bu laboratuvar standardı geliştirilen mikroskobun x ve y yönlerindeki kalibrasyonunu yapmak için kullanılmış ve birbirini takip eden ölçümlerde sinüs standardı 90º çevrilerek ölçme sisteminin x ve y yönlerindeki büyütme katsayısı 1 (bir) olarak bulunmuştur (Şekil 9). Şekil 10. Derinlik standardı ölçüm sonucu Yüzey pürüzlülüğü standardı Geliştirilen sistemin klasik sistemlerden farklı olduğunu göstermek için birçok optik ölçme sistemin zorlandığı veya ölçemediği yüzey pürüzlülüğü standardı ölçümü gerçekleştirilmiştir. Daha önce temaslı ölçme yöntemi ile kalibre edilmiş laboratuvar standardı, bir kez de bu proje kapsamında geliştirilen mikroskop ile ölçülmüştür. Ölçüm sonuçları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Mekanik ölçümlerle optik ölçüm sonuçlarının karşılaştırılması Sa Sq En kötü En iyi En kötü En iyi Optik 0.197 0.118 0.232 0.139 Mekanik 0.193 0.118 0.225 0.140 Şekil 9. Sinüs standardı ölçümü Derinlik standardı Geliştirilmiş mikroskobun düşey çözünürlüğünü ve derinlik ölçme performansını test etme amacı ile, iki paralel yüzeyi arasındaki mesafe 2 µm olan laboratuvar standardı kullanılmış ve ölçüm sonucu Şekil 10 da verildiği gibi 2 µm olarak teyid edilmiştir. Sonuçlar Bu çalışmada Dijital Mikroayna Dizini (DMD TM ) kullanılarak yeni bir tip konfokal mikroskop tasarımı gerçekleştirilmiştir. Sistemde DMD ünitesi ışık nokta kaynağı ve CCD ise algılama nokta kaynağı olarak kullanılmıştır. Bu çalışma ile ilk defa klasik fiziksel iğne deliklerinin yerine hayali iğne delikleri yaratılmış ve kullanılmıştır. Yapılan ölçümlerde geliştirilen sistemin mevcut durumu ile kapasitesi hakkında detaylı deneysel ve teorik bilgi edinilmiş, laboratuvar şartlarında gerçekleştirilen deney düzeneği ile elde edilen ölçüm sonuçları geliştirilen sistemin birçok endüstriyel optik ölçme sisteminden daha iyi ölçüm yaptığını göstermiş- 57

K. A. Tiftikci, A. T. Dinibütün tir. Bütün bunlara ek olarak DMD TM kullanımı ile birlikte klasik konfokal sistemlerden farklı olarak aşağıdaki avantajlar elde edilmiştir. DMD ile istenilen şekil ve istenilen büyüklüklerde iğne deliği yaratılabilir DMD`nin açılıp kapanma sürelerine bağlı olarak detektör üzerinde uniform ışık şiddeti sağlanabilir. Kaynaklar Corle, T.R., (1989). Studies in confocal scanning optical microscopy. Doktora tezi, Stanford University, Stanford, ABD. Dunn, C. ve Hofling, R., (2007). Properties of the DMD digital micromirror device for new emerging applications in optical engineering, Invited Papers Proceedings SPIE on Optical Measurement Systems for Industrial Inspection, 6616. Hornbeck, L., (1997). Digital light processing TM for high-brightness, high-resolution applications, Proceedings (Invited Paper), Electronic Imaging, EI 97, Projection Displays III, San Jose, California, ABD. Minsky, M., (1961). Microscopy apertures, U.S Patent 3.013.467, 1961. Petran, M., Hardravsky, M. ve Edger, D., (1968). Tandem-scanning reflected light microscope, Journal of Optical Society America, 58, 661-664. Schewenke, H., (2002). Optical methods for dimensional metrology in production engineering, CIRP ANNALS Manufacturing Technology, 51/2, 685-699. Wilson, T. ve Sheppard, C., (1984). Theory and practice of confocal scanning microscope, Academic Press, London. Xiao, G. ve Kino, G., (1987). A real time confocal scanning microscope, Proceedings SPIE, Scanning Imaging Technology, 609, 107-113. Xiao, G.G., (1990). Confocal optical imaging systems and their applications in microscopy and range sensing, Doktora Tezi, Stanford University, Stanford, ABD. 58