WWW. O N E R Y M M.COM.TR 20 14 Tarih-Sıra No 2.1.2014 2 Başlık SİRKÜLER Asgari Ücret Ve Bu Ücret Esas Alınarak Belirlenen Bazı Had ve Tutarlar Özet 4857 sayılı İş Kanunu nun 39. maddesi gereğince, iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin asgari ücretini tespit etmekle görevli Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2014 yılının birinci ve ikinci yarıyıllarında uygulanacak olan asgari ücretleri belirlemiştir. Yeni yılın asgari ücretleri 31.12.2013 tarihli ve 28868 (Mükerrer 3) sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Asgari ücret, özel sektör işverenleri tarafından işçilerine verilebilecek en az ücret seviyesi olmasının yanında belli başlıları aşağıda yer almakta olan diğer bazı mali ya da hukuki hadleri ve tutarların belirlenmesine de esas oluşturan bir niteliğe sahiptir. Sigorta prim matrahından istisna yemek parası, çocuk ve aile zammı tutarları Asgari geçim indirimi tutarları İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının sigorta matrahına dâhil olmayan kısmı Ay içinde asıl ücrete ilave olarak çeşitli adlar altında (ikramiye, prim gibi) yapılan ödemelerden sosyal güvenlik prim matrahına izleyen aylarda ilave edilecek kısım Sosyal güvenlik kurumu idari para cezaları (Diğer bir sirkülerimizde ele alınacaktır) 1) 2014 Yılının Asgari Ücretleri (AÜ) Bu yıl ilk kez 16 yaş altı ve üstü çalışanlar için aynı tutarda asgari ücret belirlenmiştir. Brüt AÜ Brüt AÜ Net AÜ İşverene Toplam Maliyeti (Aylık) (*) (Günlük) (Aylık) (Aylık)(*) 5 Puan İnd. Var 5 Puan İnd. Yok 1.1.2014-30.06.2014 35,70 1.071 845,99 1258,43 1.311,98 1.7.2014-31.12.2014 37,80 1.134 888,98 1332,45 1389,15 (*) Normal koşullar altında (normal çalışan, özürlü olmayan, gelir vergisi/sosyal güvenlik primi indirimi / istisnalarından yararlanmayan vb.) bekâr bir asgari ücretli çalışanın Asgari Geçim İndirimi (AGİ) dâhil Net Ücreti ile bunun 5 puanlık sosyal güvenlik primi (SGP) indiriminden yararlanıp yararlanmama durumuna göre işçinin ortalama net ücreti ve işverene aylık maliyetidir.
2) Sosyal Güvenlik Prim Tabanı ve Tavanı 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun 82. maddesi uyarınca Bu Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır. Bu yıl ilk kez 16 yaş altı ve üstü çalışanlar için aynı tutarda asgari ücret belirlenmiş olduğundan, her iki çalışan grubu içinde SG primine esas taban ve tavan aylık ücretler aynıdır. Taban Aylık (TL) Tavan Aylık (TL) (Günlük) (Aylık) (Günlük) (Aylık) 1.1.2014-30.06.2014 35,70 1.071 232,05 6.961,50 1.7.2014-31.12.2014 37,80 1.134 245,70 7.371,00 3) Asgari Geçim İndirimi Tutarları Esasları Gelir Vergisi Kanunun 32. maddesi ve 265 sıra numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirlenen Asgari Geçim İndirimi (AGİ) kapsamında, ücretleri gerçek usulde belirlenen işçilere yapılacak ve işverenlerce Muhtasar Beyannamede ya da ücretlerini yıllık beyanname ile beyan eden ücretlilerin gelir vergisi beyannamesi üzerinde ödenecek gelir vergisinden mahsup edecekleri AGİ tutarları asgari ücretteki artışa paralel olarak değişmiştir. AGİ tutarlarının hesaplanmasında ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarı (2014 yılının tamamı için 1071 TL) esas alınmakta, çalışanın medeni durumu da esas alınarak yıllık asgari ücretin % 15 i olarak hesaplanmakta ve 1/12 i aylık AGİ olarak ödenmektedir. Buna göre; 2014 yılının tamamı için AGİ hesaplamasında temel alınacak tutar 12 x 1071 = 12.852 TL olmaktadır. Buna göre, çalışanların medeni durumları esas alınarak ödenebilecek en yüksek aylık AGİ tutarları şöyle olmaktadır. Ücretlinin Medeni Durumu Aylık AGİ (TL) (*) Bekâr / Boşanmış 80,33 Evli, eşi çalışmıyor 96,39 Evli, eşi çalışmıyor, 1 çocuklu 108,44 Evli, eşi çalışmıyor, 2 çocuklu 120,49 Evli, eşi çalışmıyor, 3 çocuklu 128,52 Evli, eşi çalışmıyor, 4 çocuklu (**) 136,55 Evli, eşi çalışıyor 80,33 Evli, eşi çalışıyor, 1 çocuklu / Boşanmış, 1 çocuklu 92,37 Evli, eşi çalışıyor, 2 çocuklu / Boşanmış, 2 çocuklu 104,42 Evli, eşi çalışıyor, 3 çocuklu / Boşanmış, 3 çocuklu 112,46 Evli, eşi çalışıyor, 4 çocuklu / Boşanmış, 4 çocuklu 120,49 2
(*) Çalışanın ücreti üzerinden o ay hesaplanan gelir vergisi daha az ise; ödenebilecek ve indirilebilecek AGİ tutarı, en fazla ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisi kadar olacaktır. Örneğin; Bekâr asgari ücretli bir çalışanın Ocak 2014 ayında 10 gün çalışmış olması halinde, brüt ücreti 345,48 TL, ücreti üzerinden hesaplanacak gelir vergisi 44,05 TL olacaktır. Bu durumda, kendisine ödenebilecek AGİ tutarı 80,32 TL değil, azami 44,05 TL olacaktır. (**) Asgari ücretin 2014 yılı ilk 6 aylık dönemi için hesaplanan Gelir Vergisi tutarı 136,55 TL olduğundan Asgari Geçim İndirimi 2014 yılında 136,55 TL yi aşamayacaktır. 4) Sigorta Prim Matrahından İstisna Yemek Parası, Çocuk ve Aile Zammı Tutarları 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80/b maddesi aynen aşağıdaki gibidir. b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. Öte yandan Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazançların Aylık Tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Olan Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarlarının Tespitine İlişkin Tebliğ (R.G. 29.01.2004-25361) ile işçilere ödenen yemek parası, çocuk ve aile zammı olarak yapılan ödemelerden ne kadarının prime esas kazanca dâhil edilmeyeceğinin esasları belirlenmiştir. Buna göre, yemek, çocuk ve aile zammı olarak yapılan ödemelerden sigorta priminden istisna tutarlar aşağıda gösterilmiştir. SG Priminden İstisna Ödemeler 1.1.2014-30.06.2014 1.7.2014-31.12.2014 Yemek Parası (fiilen çalışılan günler için geçerlidir) Günlük 2,14 2,27 Çocuk Zammı (en fazla 2 çocuktan, her bir için) Aylık 21,42 22,68 Aile Zammı Aylık 107,10 113,40 Diğer taraftan, sigortalılara yemek parası ile çocuk ve aile zamlarının yıllık olarak bir defada ödenmesi halinde, bu defa ödemenin yapıldığı tarihteki asgari ücret üzerinden; yemek parası, çocuk zammı, aile zammı yıllık toplam olarak hesaplanarak bulunan istisna tutarı yapılan ödeme ile mukayese edilerek fazlası ödemenin yapıldığı ayın kazancına dâhil edilecektir. İstisna tutarını aşan yemek parası, çocuk zammı, aile zammı tutarları ilgili ay sigorta prim matrahına dâhil edilecektir. 3
5) İşverenler Tarafından Sigortalılar için Özel Sağlık Sigortalarına ve Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Paylarından Sigorta Priminden İstisna Olan Tutarlar Bizzat sigortalı adına ay içinde özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işveren tarafından yapılan ödemeler toplamının aylık asgari ücretin % 30 una isabet eden kısmı prime esas kazanca dâhil edilmeyecek, kalan tutar ise ödendiği ayın prime esas kazancına dâhil edilecektir. Buna göre, sigorta prim matrahına dâhil edilmeyecek azami katkı payı aylık tutarları şöyledir. Aylık (TL) 1.1.2014-30.06.2014 321,30 1.7.2014-31.12.2014 340,20 Örneğin, işverence çalışanı adına düzenli olarak aylık brüt 400.- TL bireysel emeklilik ve 200 TL özel sağlık sigortası primi ödendiğinde, Ocak-Haziran 2014 dönemi için aylık 321,30 TL, Temmuz-Aralık 2014 dönemi için ise 340,20 TL, sigorta prim matrahına dâhil edilmeyecek, artan kısımlar ise (sırasıyla 278,70 TL, 259,80 TL) sosyal güvenlik prim matrahına dâhil edilecektir. 6) Ay İçinde Asıl Ücrete İlave Olarak Çeşitli Adlar Altında (İkramiye, Prim gibi) Yapılan Ödemelerden Sosyal Güvenlik Priminin Hesaplanması 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80/d Maddesi aynen aşağıdaki gibidir. Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz. Bu düzenlemeye göre; işçiye asıl ücreti dışında çeşitli adlar altında (prim, ikramiye, işçi adına işverence ödenen özel sağlık sigortası, bireysel emeklilik katkı payı vb.) yapılan ödemeler öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilecektir. Ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilecektir. 4
ÖRNEK 1: Brüt ücreti 2.000 TL olan bir işçiye, Mart 2014 ayında ücretine ilave olarak 8.000 TL prim verilmesi halinde, sosyal güvenlik prim matrahı aşağıdaki şekilde belirlenecektir. Önceki Aydan Devreden Prim Matrahı Sosyal Güvenlik Prim Matrahı Asıl Ücreti Ödenen Aylar Prim Sonraki Aya Devreden Matrah Mart 2014 2.000,- 8.000,- - 6.961,50 10.000-6.961,50= 3.038,5 Nisan 2014 2.000,- - 3.038,5 5.038,5 5.038,5 < 6.961,5= 0,00 Mayıs 2014 2.000,- - 0,00 2.000,- 0,00 Görüldüğü üzere, Mart 2014 ayında sigorta primine tabi tutulmayan ödenen primden kaynaklanan 3.038,50 TL, 5510 sayılı Kanunun 80/d maddesindeki ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. hükmü uyarınca sonraki ayda sigorta prim tavanına ulaşılıncaya sigorta prim matrahına ilave edilmiştir. ÖRNEK 2: Brüt ücreti 2.000 TL olan bir işçiye, Mart 2014 ayında ücretine ilave olarak 18.000 TL prim verilmesi halinde, sosyal güvenlik prim matrahı aşağıdaki şekilde belirlenecektir. Önceki Aydan Devreden Prim Matrahı Sosyal Güvenlik Prim Matrahı Asıl Ücreti Ödenen Aylar Prim Sonraki Aya Devreden Matrah Mart 2014 2.000,- 18.000,- - 6.961,50 20.000-6.961,50= 13.038,5 Nisan 2014 2.000,- - 13038,5 6.961,50 15.038,50-6.961,5= 8077 Mayıs 2014 2.000,- - 8077,0 6.961,50 0,00 Görüldüğü üzere, Mayıs 2014 ayında sigorta primine tabi tutulmayan hala (8077 6.961,5 = ) 1.115,5 TL devreden tutar kalmasına rağmen, 5510 sayılı Kanunun 80/d maddesindeki ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere hükmü uyarınca Sonraki Aya Devreden Matrah sıfır kabul edilmektedir. Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı isarikaya@onerymm.com.tr ye iletebilirsiniz. Saygılarımızla. ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş. 5