FTR 205 Elektroterapi I Düz (Galvanik) Akım yrd. doç. dr. emin ulaş erdem
DÜZ (GALVANİ) AKIMLAR 2 kutbu olan (+ ve -) ve bir kutuptan diğer kutba düz, sabit, devamlı olan akımlardır. Akımın elde edilişi; Kuru piller Akümülatörler Diyot ve triyot lambaları Metal redresörler
DÜZ AKIMIN ETKİLERİ Kimyasal etkileri Fizyolojik etkileri Isı etkisi
KİMYASAL ETKİLERİ İyontoforez; örneğin göz, deri ya da diğer vücut yüzeylerine karşı maddeleri taşımak için bir elektrik akımı kullanan bir tekniktir. Etkisi ilk olarak XVIII. yüzyılda fark edilmesine rağmen, tıpta kullanımı Fransız hekim Stéphane Leduc tarafından konuyla ilgili bir seri bildiri yayımlanmasını takiben, 1900'dan sonra popüler oldu. Stéphane Leduc (1853-1939)
LEDUC S RABBIT EXPERIMENT Leduc un klasik deneyine göre, elektrik akımı maddelerin cilt içine penetre olmasını sağlamaktadır. Deneyde 2 tavşan aynı devreye bağlı galvanik akıma bağlanır. İlk tavşan strychnine sulphate çözeltisine batırılmış ped ile negatif kutba bağlanır. İkinci tavşan potassium cyanide çözeltisine batırılmış ped ile pozitif kutba bağlanır. Akım açıldığında tavşanlar akımı hisseder, tetanik kontraksiyon oluşur, fakat herşey yolundadır. Kutup ters çevrildiğinde her iki tavşan da ölür.
LEDUC S POTATO EXPERIMENT
İYONTOFOREZİN AMAÇLARI Vücuda verilmek istenen kimyasal maddeleri istenilen yere lokalize etmek Sistemik olarak verilmesi istenen maddeleri deri yolu ile vücuda vermek Sistemik olarak alındığı takdirde çok yavaş olarakabsorbe edilen maddeleri deriye depo ederek o maddenin tesirini artırmak
TEKNİK Kutuplar tam olarak bilinmeli Elektrotlar karbonize edilmiş lastikten ya da başka bir metalden olmalı ve tedavi edilecek bölgeye uygun seçilmeli Hastaya hangi iyon verilecek ise solüsyonu hazırlanmalı Tedaviden önce tedavi bölgesi temizlenmeli Uygulama yapılacak bölgede skar ya da yara varsa üzerine vazelin sürülmeli Hastaya yapılacak tedavi ile ilgili bilgi verilmeli Tedavi bölgesinde duyu testi yapılmalı
TEKNİK Akım şiddeti inç kareye (6,25 cm 2 ) 1 3 ma, 1cm 2 için 0,16-0,48 ma olmalı Ağrıyı azaltmak için pasif elektrot aktif elektrottan büyük olmalı Elektrot ve yastıkların tam teamsı için elastik bandaj kullanılmalı Akım şiddeti yavaş yavaş arttırılıp azaltılmalı Hastaya rahat bir pozisyon verilmeli Tedavi süresi 15-30 dk olmalı Tedaviden sonra elektrot yastıkları iyice temizlenmelidir
(-) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR İyot: KI (Potasyum İyodür) solüsyonu halinde, enfeksiyon durumlarda, skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır. Vazodilatasyon sağlayarak dolaşımı hızlandırır. Klor: NaCl ve CaCl 2 solüsyonu halinde skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır. Salisilat: Sodyum Salisilat solüsyonu halinde romatizmal hastalıklarında kullanılır. Duyu sinirleri üzerine analjezik etkisi vardır. Sitrat: Na veya Potasyum sitrat solüsyonu halinde kullanılır. Romatizmal hastalıklarda kullanılır. Asetik Asit: Myositis ossifikans, kalsifik tendinit gibi durumlarda kullanılır. Asetik ortam yaratarak Ca absorbsiyonunu hızlandırır.
(+) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR Çinko: ZnCl 4 solüsyonu halinde enfekte yüzeyel yaralar, sinüzit, kulak enfeksiyonlarında kullanılır. Bakır: CuSO 4 solüsyonu halinde fungus enfeksiyonlarında ve yüzeyel yaralarda kullanılır. Hidrokortizon. Anti-inflamatuar etkisi vardır. Artrit, tendinit, bursit gibi durumlarda kullanılır. Lidocaine: Analjezik etkisi vardır. Kalsiyum: Kas spazmı, donmuş eklemler, tetik parmak gibi durumlarda kullanılır. Lityum: Gu tofüllerinde kullanılır. Hyaluronidase: Ödem ve ezilmelerde kullanılır. Priscoline: Geç iyileşen yaralarda kullanılır.
İYONLAR Her iki kutuptan kullanılanlar; Çeşme suyu: Hiperhidroziste kullanılır. Ringer solüsyonu: Açık yaralarda kullanılır.
Vücuda iyontoforezis ile verilen madde miktarı: I xt x ECE I: şiddet (A) T: süre (saat) ECE: Elektro kimyasal eşdeğer MGSO 4 solüsyonu ile 30 süre 5mA şiddetinde yapılan iyontoforez sonucunda; 0.005 x 0.5saat x 0.115 = 0.0002875 gr = 0.2875 mgr Mg dokuya girer
PATOLOJİLER Ağrı: Hidrokortizon, salisilat, magnezyum, lidocaine İnflamasyon: Hidrokortizon, salisilat Spazm: Magnezyum, kalsiyum İskemi: Magnezyum, mekolil, salisilat, hyaluronidase Kalsifik Tendinit: Asetik asit Fungus: Bakır Gut tofüsleri: Lityum Açık yaralar: Bakır Skar adezyon: Klor, iyot, salisilat Hiperhisrosis: çeşme suyu Hipo/hiper irritabilite: Kalsiyum
İYONLAR Histamin Etkileri 1 direkt olarak kapiller dilatasyon 2 Akson refleksi ile arteriyal dilatasyon 3 Kapiller geçirgenliğin artması ile lokal ödem meydana gelmesi Kullanıldığı durumlar 1Kronik enfeksiyöz durumlar 2 Dolanım bozuklukları
İYONLAR Mekolil; kronik romatoid artrit, periferik damar hastalıklarında, Raynoud Fenomeni ve varikoz ülserler Magnezyum; Bursit, Periartrit Prokayn; Burkulmalar, musküler spazmlar
KOMPLİKASYONLAR Yanıklar: Kimyasal Yanıklar: Katot altında aşırı NaOH birikmesinden dolayı meydana gelir. Katodun anottan daha geniş kullanılması tavsiye edilir. Isı yanıkları: Aşırı ısı yüksek rezistans bölgelerinde (çiller, sklerotik deri bölgeleri) yanıklara yol açar. Elektrot pedlerinin yeterince nemli olması Tam temasın sağlanması Deri ile elektrot arasında hava boşluğunun kalmaması önemlidir.
KOMPLİKASYONLAR Hassasiyet ve alerjik reaksiyonlar Deniz ürünlerine alerji var ise İyot kullanılmaz Aktif ülser ve gastrit varsa hidrokortizon reaksiyona neden olabilir Aspirine karşı alerji varsa salisilat kullanılmaz Saat kayışı, bilezik gibi metallere hassasiyet varsa bakır, çinko, magnezyum gibi metaller kullanılmaz
TIBBİ GALVANİZM Anodal Galvanizm: Akımın anottan hastaya uygulanmasıdır. Kullanım alanları: Akut travmalar, burkulmalar, inflamasyonun akut dönemi, ödem, romatoid artrit, tenosinovit Akım şiddeti: inçkare 0,25 0,5 ma Uyg süresi: 45 60 dk
TIBBİ GALVANİZM Katodal Galvanizm: Akımın katottan hastaya uygulanmasıdır. Kronik enfeksiyöz durumlar, OA, skar dokular İnçkareye 2 ma 20 30 dk
TIBBİ GALVANİZM Anot Katot karşılıklı kullanılması: Eklem problemlerinde kullanılır. Kronik enfeksiyöz durumlar, OA, skar dokular İnçkareye 2 ma 20-30 dk
TIBBİ GALVANİZM Su içi uygulamaları Bipolar uyg. Monopolar uyg. Schnee dört kap uyg. Steiner Küvet uyg. Çift kap uyg. Avantajları: Suyun iyi bir iletken olması Deri su içinde olduğu için rezistansının düşük olamsı Geniş sahaları stimule edebilmesi 20-30dk
CERRAHİ GALVANİZM Deri kabarıntılarının tahrip edilmesi Kılların çıkarılması
DÜZ AKIMIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ Polar Etkiler: Elektrotların altında meydana gelen değişiklikler Anelektrotonus: Sinirin anot ile uyarılması ile sinir iletim hızı azalır. Katelektrotonus: Sinirin katot ile uyarılması ile sinir iletim hızı artar.
DÜZ AKIMIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ İnterpolar Etkiler: Akımın geçtiği yolda meydana gelen tesirler. Histamin gibi maddelerin salınmasına neden olur. Vazodilatasyon yapar. İyon hareketleri mekanik olarak vazodilatasyon yapar. İyon hareketlerinin sonucu olarak duyu sinirlerinin uyarılması ile refleks vazodilatasyon meydana gelir.
DÜZ AKIMIN ISI ETKİLERİ Kondüktörden geçen akım ısı meydana getirir. Isı akımın şiddetine, geçiş süresine ve vücut direncine bağlıdır. Galvanik akım akım şiddeti tolere edilmesi zor olduğundan ısı amacıyla kullanılmaz.