Herkesin ortak sı VANTAA ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK PROGRAMI 2014-2017 Laajennettu tiivistelmä turkki Türkçe
Ön söz Bu program, 2014-2017 yılları için Vantaa nın çokkültürlülük programıdır. Bu program 2009-2012 yılları için yapılmış olan bir çokkültürlülük programının güncellemesidir. Vantaa nın 208 100 lik nüfusunun yüzde 13 ü yani yaklaşık 28 000 kişi ana dili olarak Fince, İsveçce ya da Samiceden başka dil konuşmaktadır. Vantaa da toplam olarak 107 dil konuşulmaktadır. Ayrıca da Vantaa da kökeni yurt dışında olan yüzlerce Finli çocuk ve genç yetişmektedir. Tahminlere göre 2025 yılına kadar göçmen kökenli halkın oranı yüzde yirmiden fazla olacaktır. Yurt dışından Vantaa ya doğrudan taşınanlar, diğer ilden gelenler ya da burada doğmuş olan göçmen kökenliler oldukça heterojen bir gruptur. Şu anda Finlandiya ya taşınmanın nedenlerinden en önemlileri aile bağı, öğrenim ve iştir. Burada bulunmak genellikle gecicidir. Bir ülkeden başka bir ülkeye temelli olarak taşınan göçmenler artık günümüzde kalmamıştır. Değişik nedenlerden dolayı taşınan ya da hareket eden göçmenlerin geniş dil becerilerine ve kültürel becerilerine şu ankinden daha fazla değer vermek lazımdır. Finlandiya daki yabacıların becerilerini değerlendirebilirsek uluslararası ekonomik hayatı da güçlendiririz. Uyum sağlamak insanların günlük hayatlarını düzenlemek ve barış içinde yaşamak anlamına gelmektedir herkesin toplumda yerini bulması anlamına gelmektir. Irkçılığa karşı ve eşitlilik için uğraşmak gereklidir. Vantaa nın güncelleştirilmiş çokkültürlülük programı hem çalışmanın başarılarını hem de yeni hedef ve zorlukları vurgulamaktadır. Başarılar gelecekteki çalışmayı kolaylaştırmaktadır. Vantaa da zorlukları beraber hareket ederek yeneceğimizi inanmaktayız. Üçüncü sektor ile olan beraberlik yeni bir şekilde meydana çıkmaktadır. İyi bir uyum sağlanma orkestranın birlikte çalması gibidir; her çalgıç ve çalgının kendi görevi ve sesi vardır ve her bestenin kendi temposu vardır. En iyi sonuç beraber çalarak, diğerlerini dikkate alıp aynı besteyi çalarak elde edilmektedir. Vantaa herkesindir Vantaa da bütün dünya buluşmaktadır. Benim bir hayalci olduğumu söyleyebilirsin ama tek ben değilim Umarım bir gün sen de bize katılırsın Ve dünya yekvücut olarak yaşar. (John Lennon, Imagine) Heidi Nygrén Belediye Başkan Vekili 2
Vantaa nın çokkültürlülük programının özeti Vantaa nın 2014-2017 yılları için olan çokkültürlülük programı Vantaa için uyum sağlamanın yol tarifini çizerek Vantaa lı göçmenlere ve çocuklarına ve de etnik azınlıklara yönelen eylemleri belirlemektedir. Program, yasanın gerektirdiği uyum sağlama programını içermektedir. Uyum Sağlamayı İlerletme Yasası (Uyum Sağlama Yasası) tüm toplumun çokkültürleştirmesini vurgulamaktadır. Hedef, değişik kültürel ve dil kökenli grupların Finlandiya kökenlilerle eşit konumunda olmasıdır. Yeni çokkültürlülük programı 2009-2012 yıllar için yapılmış olan programın güncelleştirilmiş versiyonudur. Program, belediyenin farklı i ile üçüncü sektör uzmanları, halk ve diğer ortaklar ile hazırlanmıştır. Program, in ve belediyenin yönetim kurullarında ve belediye encümeninde görüşüp 12.5.2014 tarihinde belediye meclisinde kabul edilmiştir. Vantaa nın çokkültürleşmesi, program döneminde değişik ölçümlerle takip edilmektedir. Programın hedeflerinin gerçekleşmesi trafik lamba yöntemi ile değerlendirilip yıllık olarak belediye yönetim kuruluna ve çokkültürlülük heyetine rapor verilmektedir. Yasaya göre göçmenlerin uyum sağlamasının geliştirilmesi, planlanması ve takip edilmesi ilin genel ve koordinasyon sorumluluğundadır. Bu, ildeki hizmetlerin yabacılara göre uygun olması için girişimlerde bulunması ve gerekli önlemler alınması gerektiği anlamına gelmektedir. İl, uyum sağlamanın yerel yürütmesinden, geliştirmesinden ve takibinden sorumludur. Uyum sağlamak il, İş ve Gelir Sağlama Kurumu (työ- ja elinkeinotoimisto) ve üçüncü sektör çalışanları ile yapılan çokalanlı işbirliğidir. Vantaa da uyum sağlama ve çokkültürlülük konularının hazırlanması, koordinasyonu ve geliştirilmesinden Müdürlüğü (asukaspalveluiden toimiala) sorumludur. Ayrıca da göçmenlerin istihdamını ilerletmek Müdürlülüğünün sorumluluğundadır. Yabacılarla ilgili konular konuşulurken birçok değişik kavram kullanılmaktadır. Duruma göre kullanılan kavramlar göçmen (maahanmuuttaja), göçmen kökenli (maahanmuuttajataustainen), yabancı dilli (vieraskielinen), değişik dilli (muunkielinen) ve yeni Finli dir (uussuomalainen) (ek 3). Bu programdaki kavramlar örneğin istatistiklerde ve değişik in sunduğu hizmetlerde nasıl kullanıldıklarına bağlı değişmektedir. 3
Vantaa nın çokkültürlülük programının sütunları Çokkültürlülük programının hedefleri üç sütuna yazılmıştır. Bu sütunlar Vantaa daki uyum sağlama ve çokkültürlülüğün temelini oluşturmaktadır. İŞ, BECERILER VE GELECEK HERKESİN ORTAK BELEDİYESİ GÜÇ KAYNAĞI OLARAK SOSYAL AĞLAR VE ORTAKLIKLAR ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK PROGRAMININ HEDEFLERİ Yabacı kökenlilerin istihdam oranı artar Yabacıların girişimciliğinin koşulları gelişir Uluslararası alanda bilgili çalışanlar Vantaa ya taşınır Herkes eğitim youluyla ilerler Belediyedeki göçmen kökenli çalışanların oranı artar İş toplulukların çeşitlilik becerileri güçlenir Sağlıklı etnik ilişkilere önem verilir Hizmetler herkes için ortaktır ve gerekli olduğu takdirde özel hizmetler onları tamamlar Uyum sağlamanın merkezinde aileler vardır Şehir herkes için rahat ve güvenli bir çevredir Herkesin istediği topluluklarda hobi edinme ve faaliyet gösterme olasılığı vardır Uluslarası işbirlik ağları güçlenir Devlet ile işbirliği güçlenir Hakların savunmasında baş kent bölgesinin işbirliği güçlenir Baş kent bölgesinin hizmetlerinin geliştirmesindeki işbirliği devam eder Üçüncü sektör ile olan çeşitli ortaklıklar çoğalır VANTAA DAKİ UYUM SAĞLAMANIN TEMELI Vantaa Nicehearts ry nin Qutomo projesinde yapılmış olan uyum sağlama yolunun resmi. Resim: Maija Kotamäki. Vantaa nın çokkültürlülüğün ve uyum sağlamanın yön çizgileri Uyum sağlama kavramı esner, çeşitlenir ve hafifler Çokkültürlü atmosfer güçlenir Uyum sağlama hizmetleri esner İşbirliği daha iyi bir şekilde koordine edilir İstatistik ve araştırma bilgileri daha iyi bir şekilde uyum sağlamanın planlamasında ve geliştirmesinde faydalanılır 4
Sütun I: İş, beceriler ve gelecek Programın hedefleri, hedefleri gerçekleştirmek için olan somut hareketler, sorumluluklar ve takip değişik tablolarda belirtilmiştir. İş, beceriler ve gelecek isimli sütun, değişik yaşlardakilerin bilgilerini ve iş hayatı becerilerini geliştirmeye yardımcı olan hedefleri ve hareketleri içermektedir. İlk hedef, göçmen kökenlilerin istihdam oranının artmasıdır. İş bulmanın en önemli koşulu yeterli seviyede Fince ya da İsveçce bilmektir. Bu yüzden her seviyelerde Fince ve İsveçce eğitim çoğaltmak gereklidir. Geç gelen ve temel eğitimden sonraki eğitime geçen göçmen kökenli gençlere yönelik destek ve rehberlik geliştirilir. Ayrıca da göcmenlerin girişimciliğinin koşulları geliştirilir. Belediyenin kendi hedefi, daha fazla göçmen kökenli çalışan işe almak ve bunun yanı sıra iş toplulukların çeşitlilik becerilerini güçlendirmektir. HEDEFLER HAREKETLER SORUMLULUK Göçmen kökenlilerin istihdam oranı artar Göçmenlerin girişimciliğinin koşulları iyileşir Uluslarası alanda bilgili çalışanlar Vantaa ya taşınır Herkes eğitim yoluyla ilerler Belediyedeki göçmen kökenli çalışanların oranı artar İş toplulukların çeşitlilik becerileri güçlenir 1. 2013-2015 yılları için olan niyet anlaşması yürürlüğe girer Töihin Suomessa (Finlandiya da çalışmak) isimli bir proje göçmen müşterilere iş için eğitim ve istihdamı ilerletmek için faaliyet sunar 2. Vantaa ya açılan sosyal girişim göçmenlerin de ihtiyaçlarını karşılar 3. YritysHelsinki (GirişimHelsinki) ile beraber farklı dillerde girişimci danışmanlık sunulur 4. Daha iyi bir şekilde Vantaa daki girişimlerinin işci ihtiyaçlarına cevap verilir göçmenlerin istihdam ve eğitim ağı güçlendirilir TalentMatch isimli bir proje işci bulma faaliyetlerini düzenler eğitimi tanıma haklarının savunması sıkılaşır 5. Yetişkinlerin Fince ve İsveçce eğitimi çoğaltılır ve daha doğru bir şekilde yöneltilir uyum sağlama eğitminin kaynakların dağıtılmasında Vantaa nın hakkı savunur eğitim veren makamlar (il, örgütler, eğitim kuruluşları, gönüllüler) arasındaki iş paylaşımı geliştirilir 6. Temel eğitiminden sonra göçmen kökenli ve Roman gençlerinin mezuniyete hedefleyen eğitime katılma oranı şuankinden daha fazla olur temel eğitim sonrası eğitime geçerken göçmen ve Roman öğrencilerin desteği rehberlik vererek geliştirilir Temel eğitimden sonra nereye? isimli kılavuz daha yaygın şekilde kullanılır lise hazırlık eğitimi geliştirilir Monikulttuurinen opetus ja ohjaus työkaluja lukioihin, Vantaan lukiot 2013 (Çokkültürlü eğitim ve rehberlik liseler için yöntemler, Vantaa liseleri 2013) isimli kılavuz kullanıma alınır 7. Okul öncesi eğitimde ana dil eğitimi çoğaltılır 8. Ülkeye geç gelmiş olan gençlerin destek hizmetlerinin daha etkili olması için hak aranır 9. Gençlerin çalışma grubu faaliyetleri (työpajatoiminta) ve işte öğrenim sözlesmesi eğitimi (oppisopimuskoulutus) ve de rehberlik ve destek çoğaltılır 10. Personelin ve hizmetlerin çokçeşitliliğini sağlamak için önceden işe alma yöntemleri geliştirilir Fin dili sınav yöntemleri daha fazla geliştirilir 11. Avaimia monimuotoisuuden johtamiseen (Çokkültürlülüğün yönetimine anahtarlar) isimli kılavuz yönetmenlerin yöntem paketinin bir kısmı olur İstihdam Hizmetleri Gelir Kaynağı Hizmetleri Girişimcilik Hizmetleri Tüm İstihdam Hizmetleri, Tüm Eğitim Müdürlüğü, tüm Eğitim Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü, tüm Eğitim Müdürlüğü Eğitim Müdürlüğü Personel Hizmetleri, tüm Personel Hizmetleri, tüm 5
Sütun II: Herkesin ortak belediyesi Herkesin ortak belediyesi isimli sütuna Vantaa yı tüm sakinlerine rahat ve güvenli bir şehir yaratmak için hedefler ve hareketler toplanmıştır. Sosyal bütünlük güçlenir ve halk, yakın çevre ve hizmetlerin planlamasına ortak olur. Ailelerin ihtiyaçları daha iyi bir şekilde dikkate alınır. Halk, önemli gördüğü konuları desteklemek için derneklere yöneltilir ve halk faaliyetlerine katılmalarına teşvik edilir. Sağlıklı etnik ilişkiler ve çokkültürlü atmosfer halkın buluşmasına imkân sağlayarak ve açık sohbet ortamı yaratarak güçlendirilir. Çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin hobilere katılma imkânı katılmalarına teşvik ederek, dernek faaliyetlerine destek vererek ve bilgilendirmeyi arttırarak sağlanır. HEDEFLER HAREKETLER SORUMLULUKLAR Hizmetler herkes için ortaktır ve özel hizmetler gerekli olduğu takdirde onları tamamlar 12. Hizmetlerin göçmenlere uygun olmasını sağlamak rehberlik ve danışmanlık hizmetleri güçlenir çeşitli uluslardan gelen sakinler diğer sakinlerle katılma programı çerçevesinde düzenli olarak göçmenler sohbetlerini vb. düzenleyerek hizmetlerin planlamasına katılır çocuklar ve gençlerin katılımı Lasten ja nuorten Vantaa II (Çocukların ve gençlerin Vantaa sı II) isimli faaliyet programı çerçevesinde çoğaltılır Tüm, Uyum sağlamanın merkezinde aileler vardır Şehir herkes için rahat ve güvenli bir çevredir 13. Açık kreşler yurt dışından gelen aileler için toplanma yeri olarak coğalır 14. Bölgelerin sosyal çokçeşitliliği sağlanır örneğin genel plana göre olan ek inşaat bölgeleri ve konut programında belirlenen faaliyetleri şeklinde gerçekleşir ikâmet segregasyonu (ayrımcılık) önceden önlenir Helsinki ve Espoo ile beraber sosyal bütünlüğü ölçmek için göstergeler geliştirilir Eğitim Müdürlüğu, Sosyal ve Sağlık Müdürlüğü Tapu Kadastro Herkesin istediği topluluklarda hobi edinme ve faaliyet gösterme olasılığı vardır Sağlıklı etnik ilişkilere önem verilir 15. Göçmenler Länsimäki banliyö projesine aktif bir şekilde katılırlar 16. Dernekler, uyum sağlamayı destekleyen ve kendi dil ve kültürlerini koruyan çalışmada desteklenir derneklerin çokkültürlü atmosferini çoğaltmak için yapılan çalışma meydana çıkarılır* 17. Göçmen kökenlilerin hobi elde etmeleri kolaylaştırılır Sporttia kaikille (Herkese spor) isimli faaliyet yayılır hobi ve uğraş imkânları hakkında daha fazla bilgi verilir 18. Halkın bulusması için daha fazla imkân sunulur buluşma yeri ağları geliştirilir dini topluluklar arası diyalog desteklenir 19. Irkçılık kesinlikle hiçbir seviyede tahammül edilmez -Irkçılığa karşı çalışma ve önyargıları azaltma yöntemleri geliştirilir Tapu Kadastro, Tüm, Eğitim Müdürlüğu Tüm Tüm * belediyenin dernekleri desteklediği şekiller programın üçüncü sütununda belirlenmiştir 6
Sütun III: Güç kaynağı olarak sosyal ağlar ve ortaklıklar Güç kaynağı olarak sosyal ağlar ve ortaklıklar isimli sütunda belediyenin değişik iyle yapılan ortaklıklarla ilgili çizgiler ve hareketler belirlenmiştir. Hedef her seviyede işbirliğinin güçlendirilmesi ve hakların savunmasının artırılmasıdır. Bu, baskent bölgesindeki ortak hizmetlerinin geliştirilmesinde ve bölgesel ve ulusal projelerde aktif olarak gerçekleşir. Üçüncü sektör ile olan ortaklık geliştirilir ve genişletilir. Uluslararası işbirliği güçlendirmek için çabalanır. HEDEFLER HAREKETLER SORUMLULUKLAR Uluslararası işbirlik ağları güçlenir Devlet ile işbirliği güçlenir 20. Daha aktif bir şekilde bu alanın Avrupa daki ağlardan (örn. Eurocities ve URBACT eğitim alınıp daha fazla tecrübe sahibi olan göçmenlik ülkelerin tecrübelerinden faydalanır 21. Vantaa, önemli olan ulusal göçmenlik ve azınlık sorunlarına değinen geliştirme projelerinde yer alır 22. Vantaa HERIEC ortaklığına ve 2013-2015 yılların devlet ile Helsinki bölgesi büyüme anlaşmasına katılmaktadır, tüm, tüm Girişimci Hizmetleri, İstihdam Hizmetleri Hakların savunmasında baş kent bölgesinin işbirliği güçlenir Başkent bölgesinin hizmetleri geliştirmesindeki işbirliği devam eder Üçüncü sektör ile olan çeşitli ortaklıklar çoğalır 23. Birçok değişik ortamlarda hakların savunmasındaki en önemli temalar ortaya çıkarılır eğitim yükümlülük yaşını geçen gençlerin hakları savunur yetiskinlerin uyum sağlama eğitiminin yeterliliğinin sağlanması için harekete geçilir 24. Başkent bölgesinin ortak göçmenlik politikasının hizmet çizgisini belirginleştirilmek için çalışılır ortak danışmanlık hizmetleri şuanki durumdan daha fazla geliştirilir 25. Uyum sağlama hizmetlerinin geliştirilmesinde derneklerin bilgi birikiminden ve ağlardan daha iyi bir şekilde faydalanılır belediyenin kendi hibeleri ve diğer maddi yardım alma olanakları hakkında bilgiledirilir dernekler belediyenın dışında olan maddi yardım almak için desteklenir derneklerle ortak geliştirme projeler yapılır hizmetlerin geliştirilmesinde ve değerlendirilmesinde derneklerin fikirleri sorulur Rus kökenli derneklerle diyalog güçlendirilir (Cultura Vakfın Osaava projesine katılınır), tüm Tüm, Eğitim Müdürlüğü, *HERIEC Ticaret Odasının yönettiği Helsinki Region Immigrant Employment Council isimli bir projesidir Daha hafif uyum sağlamaya doğru Vantaa daki çokkültürlülüğünün ve uyum sağlamanın geliştirilmesi bir yandan yasa ile ilgilidir, öbür yandan ise geleceğe bakan gerçekçilikle ilgilidir. Uyum sağlamayi desteklemek, bireyin uyum sağlamasını desteklemek için devlet görevlisinin yaptığı hareketlerdir. Ayrıca da uyum sağlamak, bireyin yeni ülkede kendi yerini tespit etme çabası demektir. Yeni uyum sağlama yasası her göçmen için geçerlidir ve bu yüzden uyum sağlamanın içine daha öncekinden çok daha fazla insan dahildir. Bu, ağır ve sınırlı sayıda insanlara yönelik olan sosyal hizmetlerinden daha hafif ve esnek örneğin danışmanlık gibi hizmetlere geçileceği anlamına gelmektedir. Uyum sağlamak çeşitlenecektir çünkü gelecekte hizmetler, derneklerin, gönüllü çalışanların ve bir olasılıkla da girişimlerin bulunduğu bir bütünlük oluşturacaktır. Uyum sağlamak hafifleşir birçok göçmene başlangıç için danışmanlık yeterlidir. Yasa gereği yapılan İlk Değerlendirmeler Vantaa da Ortak Hizmet Birimlerinde (yhteispalvelupiste) ve gerekli olduğu takdirde Sosyal Hizmetlerde yapılacaktır. Diğer danışmanlık halka verilen ortak danışmanlık hizmetinin ya da derneklerin bir parçası olcaktır. Uyum sağlamak daha esnek olacaktır, örneğin çocuklarına evde bakan anne baba, Fince yi açık kreşlerde okuyabilecekler. Hedeflerin gerçekleşebilmesi için değişik tarafların işbirliği daha iyi bir şekilde koordine edilmesi ve iş paylaşımı için anlaşılması gerekmektedir. Uyum sağlamak istatistiklere ve araştırmalara dayanarak geliştirilir. Çokkültürlü atmosfer olumlu ve farklılığı kabul eden tutum demektir. Başarılı bir şekilde uyum sağlama, çokkültürlü atmosferi güçlendirip, çokkültürlü atmosfer ise uyum sağlamayı teşvik etmektedir.