EKONOMİ GÖSTERGELERİ

EKONOMİ GÖSTERGELERİ EKİM 2014

ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,86, TR41 Bölgesinde ise %8,28 olarak gerçekleşti Ekonomi Göstergeleri Bülteni 2014-10 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 10% 9% 8% 7% 6% 5% 7,5 7,3 TR41 9,7 Aylık en yüksek artış %0,42 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) de oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %7,06 ile TR10 (İstanbul) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %9,74 ile TR31 (İzmir) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,23 ile TR31 (İzmir) bölgesinde gerçekleşti. TÜFE ANA HARCAMA GRUPLARI 16% 12% 9,4 TR41 Türkiye 8,9 8,3 Türkiye 2014 yılı Eylül ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre ülke genelinde %0,14 artarken TR41 Bölgesinde ise %0,09 azaldı. Yıllık en fazla artış %14,43 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%13,95), sağlık (%9,37), ev eşyası (%9,25), eğlence ve kültür (%8,64) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış %1,78 ile eğitim grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan lokanta ve otellerde %1,21, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,72, konutta %0,49, sağlıkta %0,42 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup %2,44 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan alkollü içecekler ve tütünde %1,12, haberleşmede %0,05 düşüş gerçekleşti. TR41 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %14,43 ile sağlık grubunda gerçekleşti 8% www.bebka.org.tr 4% Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler Endekste yer alan diğer gruplardan lokanta ve otellerde %13,63, çeşitli mal ve hizmetler grubunda %10,30, ev eşyasında %8,49, giyim ve ayakkabıda %8,34, eğlence ve kültürde %7,74, ulaştırmada %7,65, eğitimde %5,17, alkollü içecekler ve tütün %3,28, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunda % 2,85, haberleşmede %1,64, artış yaşandı. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2014 3

ENFLASYON GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %0,85 arttı İHRACAT GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Eylül 2014 İHRACAT (ABD DOLARI, Kanuni Merkez Bazında) Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2014 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,85, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,24, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,84 artış gösterdi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Eylül 2014 SEKTÖRLER (NACE REV.2) ENDEKS AYLIK DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN ARALIK AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ON İKI AYLIK ORTALAMALARA GÖRE DEĞIŞIM (%) Yurt İçi ÜFE 237,79 0,85 7,24 9,84 9,84 B-Madencilik ve Taşocakçılığı 344,85-0,22 3,99 5,54 11,19 C-İmalat Sanayi 234,21 0,90 8,72 10,36 11,04 D-Elektrik, Gaz 232,42 0,94-5,01-4,91-2,78 E-Su temini 202,73 0,16 7,04 9,48 9,67 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları (2003=100), Eylül 2014 ANA SANAYI GRUPLARI Yurt İçi ÜFE 237,79 0,85 7,24 9,84 9,84 Ara malı 236,42 0,50 6,92 8,68 10,88 Dayanıklı Tüketim Malı 162,25-0,83 6,65 6,49 7,03 Dayanıksız Tüketim Malı 218,68 2,32 13,27 15,80 11,76 Enerji 345,75 0,23-2,23-2,05 3,00 Sermaye Malı 197,79 0,14 6,91 8,08 12,01 EYLÜL 2014 OCAK-EYLÜL (2014) OCAK-EYLÜL (2013) ARTIŞ-AZALIŞ Bursa 1.139.645.000 $ 9.683.337.000 $ 9.653.874.000 $ 29.463.000 $ Eskişehir 78.025.000 $ 685.465.000 $ 583.665.000 $ 101.800.000 $ Bilecik 8.354.000 $ 64.061.000 $ 65.479.000 $ -1.418.000 $ TR41 Bölgesi illerinden Bursa da 2014 yılı Eylül ayında 1,140 milyon dolara yakın bir ihracat gerçekleştirilmiştir. 2013 yılı Ocak-Eylül dönemi ile kıyaslandığında 2014 Ocak-Eylül döneminde Bursa ihracatında yaklaşık 29 milyon doları aşan bir artış yaşanmıştır. 2014 yılı Ocak-Eylül döneminde 2013 Ocak-Eylül dönemine göre Eskişehir ihracatında yaklaşık BURSA Milyon Dolar 1.300 ESKİŞEHİR Milyon Dolar 85 Not: Rakamlar yuvarlamaya tabi tutulmuştur 102 milyon dolarlık bir artış yaşanmıştır. Göreceli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olan Bilecik te, 2014 yılının Ocak-Eylül döneminde 8,35 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleşmiştir. 2013 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik te 2014 yılının Ocak-Eylül döneminde 1,4 milyon dolar dolayında bir azalma yaşandığı ortaya çıkmaktadır. BİLECİK Milyon Dolar 11,0 En yüksek aylık artış gıda ürünlerinde gerçekleşti 1.200 80 9,5 15% 12% 9% 6% 13,0 2013 2014 9,5 9,8 6,6 7,0 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; gıda ürünleri (%2,76), deri ve ilgili ürünler (%2,39), giyim eşyası (%1,57) alt sektörleridir. Buna karşılık tütün ürünleri (%-4,17), ham petrol ve doğal gaz (%-2,96), ve diğer mamul eşyalar (%-2,46) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız tüketim malında gerçekleşti 1.100 1.000 900 800 75 70 65 60 8,0 6,5 5,0 3,5 3% 0% Ocak Şubat Mart 1,7 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2014 yılı Eylül ayında en yüksek aylık ve en yüksek yıllık artış dayanıksız tüketim mallarında gerçekleşti. 700 55 2,0 Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2014 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 4 5

İHRACAT GÖSTERGELERİ 2014 yılı Eylül ayında TR41 Bölgesinde en fazla ihracat yapılan 5 ülke arasında Almanya, Fransa ve İtalya önde gelmektedir. İHRACAT GÖSTERGELERİ Sanayi 1.057.396.000 $ ÜLKELER BAZINDA İHRACAT BURSA EYLÜL 2014 Almanya 178.055.000 $ Fransa 134.443.000 $ İtalya 102.530.000 $ EYLÜL 2013 Almanya 163.047.000 $ Fransa 125.888.000 $ Birleşik Krallık 112.946.000 $ BURSA Bursa ili 2014 yılı Eylül ayı ihracatının yaklaşık %93 sini sanayi ürünleri oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık ürünleri ihracatı toplam ihracatın %6 sı kadardır. Madencilik sektöründen yapılan ihracat ise %1 dolaylarındadır. Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 71.884.000 $ Madencilik 10.364.000 $ TOPLAM 1.139.644.000 $ Birleşik Krallık 101.254.000 $ İtalya 102.345.000 $ İspanya 64.375.000 $ Romanya 44.567.000 $ ESKİŞEHİR EYLÜL 2014 ABD 22.259.000 $ Almanya 9.415.000 $ Fransa 5.934.000 $ Romanya 2.981.000 $ Belçika 2.397.000 $ EYLÜL 2013 ABD 17.068.000 $ Almanya 7.992.000 $ Fransa 6.190.000 $ Avusturya 2.657.000 $ Belçika 1.929.000 $ ESKİŞEHİR 2014 yılı Eylül ayında sanayi ürünleri ihracatı Eskişehir ilinde toplam ihracatın yaklaşık %89 unu oluşturmaktadır. Sanayi 69.574.000 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 4.323.000 $ Madencilik 4.131.000 $ BİLECİK Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründe bu oran %6 olarak gerçekleşmiş iken madencilik sektörüne ait olan ihracat da toplam ihracatın %5 i dolaylarındadır. TOPLAM 78.028.000 $ EYLÜL 2014 EYLÜL 2013 Kanada 2.205.000 $ Çin 1.103.000 $ Çin 1.086.000 $ Filipinler 818.000 $ Romanya 549.000 $ Israıl 548.000 $ Bu dönemde, bir önceki yıla göre Bursa ilinden Almanya, Fransa ve İtalya ya yapılan ihracatta artışlar yaşanırken Birleşik Krallık a ihracat azalmıştır. Eskişehir ilinde de 2014 yılında aynı ayda en fazla ihracat Filipinler 735.000 $ Fransa 423.000 $ Rusya 415.000 $ Angola 409.000 $ yapılan ülkelerden ABD, Almanya ve Belçika ya yapılan ihracatta artış Fransa ya olan ihracat azalmıştır. Bilecik ilinin ihracat rakamları incelendiğinde ise özellikle Kanada ya yapılan ihracat dikkat çekmektedir. BİLECİK Bilecik ilinde sanayi sektörü %60 lık ihracat payına sahiptir. Bilecik ilinde %60 lık ihracat payına sahip olan sanayi sektörünü %30 ile madencilik sektörü takip etmektedir. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründen bu dönemde yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı da %10 dolaylarındadır. Sanayi 4.980.000 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 845.000 $ Madencilik 2.528.000 $ TOPLAM 8.353.000 $ Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 6 7

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ İhracat %2,9 arttı İthalat %7 arttı Dış ticaret açığı %13,5 arttı DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Dış Ticaret, Ağustos 2013-2014 Milyon $ 20.000 19.476 18.198 15.000 10.000 11.118 11.440 5.000 Avrupa Birliği ne ihracat %10 arttı Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 2013 Ağustos ayında %41,4 iken, 2014 Ağustos ayında %44,3 oldu. AB ye yapılan ihracat, 2013 yılının aynı ayına göre %10 artarak 5 milyar 65 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu Almanya ya yapılan ihracat 2014 yılı Temmuz ayında 1 milyar 361 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (918 milyon dolar), Irak (590 milyon dolar) ve İtalya (589 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Çin aldı Çin den yapılan ithalat, 2014 yılı Ağustos ayında 2 milyar 257 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Rusya (2 milyar 137 milyon dolar), Almanya (1 milyar 746 milyon dolar) ve İtalya (994 milyon dolar) izledi. 0 Dış Ticaret, Ocak-Ağustos 2013-2014 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Milyon $ 99.312 İhracat İhracat 104.912 167.005 İthalat İthalat 159.096 2014 2013 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %10,5 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Ağustos ayında bir önceki aya göre ihracat %10,5, ithalat %4,3 azaldı. Takvim Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2014 yılı Ağustos ayında, 2013 yılının aynı ayına göre %2,9 artarak 11 milyar 440 milyon dolar, ithalat %7 artarak 19 milyar 476 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ağustos ayında dış ticaret açığı %13,5 artarak 7 milyar 80 milyon dolardan 8 milyar 36 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2013 Ağustos ayında %61,1 iken, 2014 Ağustos ayında %58,7 ye düştü. etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2014 yılı Ağustos ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %3,2, ithalat %1,2 azaldı. AYLARA GÖRE DIŞ TICARET, AĞUSTOS 2014 (MILYON ABD $) İHRACAT (FOB) İTHALAT (CIF) DIŞ TICARET DENGESI İHRACATIN İTHALATI AYLAR YIL DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) KARŞILAMA ORANI Ocak- 2013 99.312 167.005-67.692 59,5 Ağustos 2014 104.912 5,7 159.096-4,7-54.165-20,0 66,0 Ağustos 2013 11.118 18.198 7.080 61,1 2014 11.440 2,9 19.476 7,0 8.036 13,5 58,7 Yüksek teknolojili ürünlerin ihracattaki payı %3,4 oldu Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Ağustos ayında ISIC Rev.3 e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %93,7 dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,4, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %28,7 dir. Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret, Ağustos 2014 (Milyon ABD $) Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ithalatı içindeki payı %13,3 oldu İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %77,8 dir. Yüksek teknolojili ürünlerin 2014 İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %77,8 dir. Yüksek teknolojili ürünlerin 2014 Ağustos ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %13,3, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %41,6 dır. AĞUSTOS OCAK-AĞUSTOS 2013 2014 2013 2014 İHRACAT (FOB) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 10.479 100,0 10.718 100,0 92.819 100,0 98.326 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 423 4,0 364 3,4 3.005 3,2 3.214 3,3 Orta yüksek teknolojili ürünler 3.005 28,7 3.078 28,7 28.694 30,9 30.961 31,5 Orta düşük teknolojili ürünler 3.331 31,8 3.209 29,9 29.591 31,9 29.767 30,3 Düşük teknolojili ürünler 3.720 35,5 4.068 38,0 31.528 34,0 34.385 35,0 İTHALAT (CIF) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 14.134 100,0 15.147 100,0 130.835 100,0 123.029 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 1.732 12,3 2.009 13,3 15.630 11,9 16.878 13,7 Orta yüksek teknolojili ürünler 5.731 40,5 6.294 41,6 53.119 40,6 51.847 42,1 Orta düşük teknolojili ürünler 4.705 33,3 4.622 30,5 45.543 34,8 37.035 30,1 Düşük teknolojili ürünler 1.965 13,9 2.223 14,7 16.543 12,6 17.270 14,0 Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları sınıflaması OECD tarafından ISIC Rev.3 sınıflaması baz alınarak hazırlanmıştır. 8 9

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ İhracat miktar endeksi %3,7 arttı İthalat miktar endeksi %8,5 arttı DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Dış Ticaret Endeksleri, Ağustos 2014 İhracat birim değer endeksi %0,8 azaldı İhracat birim değer endeksi Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %5,7, ham maddelerde (yakıt hariç) %5 artarken, yakıtlar da %4,8 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,6 azaldı. İthalat birim değer endeksi %1,3 azaldı İthalat birim değer endeksi Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %1,7, ham maddelerde (yakıt hariç) %0,5 ve yakıtlar da %4,5 azalırken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %0,3 arttı. İhracat birim değer endeksi %0,8 azaldı İthalat birim değer endeksi %1,3 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %15 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Temmuz ayında 135 olan ihracat miktar endeksi %15 azalarak, 2014 Ağustos ayında 114,7 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Ağustos ayında 116,8 olan ihracat miktar endeksi %4 azalarak, 2014 Ağustos ayında 112,1 oldu. Dış Ticaret Endeksleri (2010=100), Ağustos 2014 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %2,3 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Temmuz ayında 120,3 olan ithalat miktar endeksi %2,3 azalarak, 2014 Ağustos ayında 117,5 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Ağustos ayında 116,7 olan ithalat miktar endeksi %0,2 artarak, 2014 Ağustos ayında 117 oldu. Dış ticaret haddi 2014 yılı Ağustos ayında 99,9 olarak gerçekleşti İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2013 yılı Ağustos ayında 99,3 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2014 yılı Ağustos ayında 99,9 oldu. 150 140 130 120 110 100 90 Dış Ticaret Miktar Endeksleri (2010=100), Ağustos 2014 Ocak 13 Şubat 13 Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13 İhracat miktar endeksi %3,7 arttı Haziran 13 138,1 Temmuz 13 108,3 İhracat miktar endeksi Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,7 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %15,6 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %5,9 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %15,2 ve yakıtlar da %12,8 azaldı. Ağustos 13 107,6 144,3 İthalat miktar endeksi %8,5 arttı İhracat Miktar Endeksi İthalat Miktar Endeksi 117,2 112,3 İthalat miktar endeksi Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8,5 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %31,6, ham maddelerde (yakıt hariç) %16, yakıtlar da %6,4 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde % 11,4 arttı. Ekim 14 Kasım 14 Aralık 14 İHRACAT İTHALAT ENDEKS DEĞIŞIM (%) ENDEKS DEĞIŞIM (%) 2013 Ağustos 2014 Ağustos 2014 Ağustos/ 2013 Ağustos 2014 Ağustos 2013 Ağustos BIRIM DEĞER ENDEKSLERI 2014 Ağustos/ 2013 Ağustos Genel 108,2 107,3-0,8 108,9 107,4-1,3 Gıda, içecek ve tütün 107,8 114,0 5,7 109,6 107,7-1,7 Hammaddeler 105,7 110,9 5,0 103,9 103,5-0,5 Yakıtlar 135,2 128,8-4,8 126,9 121,2-4,5 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 107,8 106,1-1,6 105,1 105,5 0,3 SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 115,1 108,8-5,4 99,1 88,5-10,6 MİKTAR ENDEKSLERI Genel 108,3 112,3 3,7 108,1 117,2 8,5 Gıda, içecek ve tütün 93,1 107,6 15,6 115,0 151,3 31,6 Hammaddeler 141,0 119,5-15,2 90,9 105,4 16,0 Yakıtlar 132,9 115,9-12,8 113,6 120,8 6,4 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 106,9 113,2 5,9 103,0 114,7 11,4 SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 81,6 42,8-47,5 286,8 109,8-61,7 10 11

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %1,4 arttı TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ Tüketici güven endeksi %1 arttı Eylül 2014 120 110 100 90 80 70 60 Ocak 13 Şubat 13 Hizmet Sektörü Güven Endeksi Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13 Haziran 13 Temmuz 13 Ağustos 13 Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %0,2 arttı Ağustos ayında 99,3 olan hizmet sektörü güven endeksi, Eylül ayında 99,6 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş durumunun iyileştiğini ve son üç aylık dönemdeki hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,9 azaldı Ağustos ayında 104,9 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi, Eylül ayında 103,9 değerine düştü. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki azalış; son üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışların arttığını ve mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise arttı. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi %1,8 arttı Bir önceki ayda; 82,2 olan inşaat sektörü güven endeksi, Eylül ayında 83,6 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki artış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısının artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Perakende Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi BIR ÖNCEKI ENDEKS AYA GÖRE DEĞIŞIM (%) 2014 2014 2014 2014 08 09 08 09 Hizmet Sektörü Güven Endeksi 99,3 99,6 1,3 0,2 İş durumu (son 3 aylık dönemde) 94,8 95,3 2,8 0,5 Hizmetlere olan talep (son 3 aylık dönemde) 94,8 95,0 2,7 0,2 Hizmetlere olan talep beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 108,3 108,3-1,1 0,0 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 104,9 103,9 1,0-0,9 İş hacmi-satışlar (son 3 aylık dönemde) 97,3 96,4 1,8-0,9 Mevcut mal stok seviyesi (*) 105,8 101,0 1,9-4,5 İş hacmi-satışlar beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 111,7 114,3-0,4 2,4 İnşaat Sektörü Güven Endeksi 82,2 83,6 3,4 1,8 Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi 63,0 64,8 2,7 2,8 Toplam çalışan sayısı beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde 101,3 102,4 3,8 1,1 Ekim 14 Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Sektörel Güven Endeksleri, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Eylül 2014 (*) Mevcut mal stok seviyesi yayılma endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını göstermektedir. Kasım 14 Aralık 14 Eylül 2014 Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %1 oranında arttı; Ağustos ayında 73,2 olan endeks, Eylül ayında 74 değerine yükseldi. 12 13 85 80 75 70 65 1 69,2 2 3 78,5 İşsiz sayısı beklentisi %1,3 arttı 4 5 6 78,5 Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %1,3 oranında artarak, Eylül ayında 78,7 değerine yükseldi. Bu artış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki azalıştan kaynaklandı. Hanenin maddi durum beklentisi %0,6 azaldı Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,6 oranında azaldı. Ağustos ayında 91,7 olan endeks değeri Eylül ayında 91,2 oldu. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının azalmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali %0,9 arttı Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %0,9 oranında arttı. Ağustos ayında 23,7 olan endeks, Eylül ayında 23,9 değerine yükseldi. Bu yükselme, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. 7 8 73,9 72,1 9 10 2013 11 2014 75,0 12 Aylar Tüketici Güven Endeksi, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Eylül 2014 Tüketici Güven Endeksi (*) Hanenin maddi durum beklentisi Genel ekonomik durum beklentisi İşsiz sayısı beklentisi (**) Tasarruf etme ihtimali Genel ekonomik durum beklentisi %2,3 arttı Ağustos ayında 99,8 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %2,3 oranında artarak, Eylül ayında 102,1 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. BIR ÖNCEKI AYA ENDEKS GÖRE DEĞIŞIM ORANI (%) 2014 2014 2014 2014 2014 07 08 09 08 09 73,9 73,2 74,0-0,9 1,0 91,1 91,7 91,2 0,7-0,6 98,4 99,8 102,1 1,5 2,3 81,1 77,7 78,7-4,2 1,3 25,0 23,7 23,9-5,5 0,9 (*) Beklentiler, gelecek 12 ay için sorgulanmaktadır. (**)İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması, işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı göstermektedir.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,4 azaldı SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti Ağustos 2014 Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,5 arttı, imalat sanayi sektörü endeksi %2,0 azaldı, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %0,3 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %11,3, imalat sanayi sektörü endeksi %4,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %7,7 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %5,2 arttı Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2010=100), Ağustos 2014 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ MEVSIM VE TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 114,9 114,4 5,2 120,5-1,4 Madencilik ve Taşocakçılığı 120,5 119,2 11,3 112,8 3,5 İmalat Sanayi 111,3 111,0 4,3 120,8-2,0 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 135,4 134,3 7,7 121,9 0,3 Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %4,7 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Gruplarına Göre Endeks ve Değişim Oranları (2010=100), Ağustos 2014 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN MEVSIM VE TAKVIM ARINDIRILMIŞ ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 114,9 114,4 5,2 120,5-1,4 Ara malı imalatı 115,2 113,7 1,9 117,6-0,5 Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı 119,5 117,8 5,1 119,4-4,7 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı 111,3 112,3 4,9 118,6-1,0 Enerji 126,5 125,9 6,8 114,5-1,0 Sermaye Malı İmalatı 106,3 106,6 12,8 136,3-3,0 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %13,9 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti. Bu artışı, %7,2 ile mobilya imalatı, %6,1 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş temel eczacılık ürünlerinin imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %25,9 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatında gerçekleşti. Bu düşüşü, %14,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı, %11,3 ile elektrikli teçhizat imalatı takip etti. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Ağustos 2014 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Ağustos 2014 130 124 118 112 119,4 2013 122,1 120,5 120 113,3 2014 119,6 130 124 118 112 108,9 124,5 2013 114,4 124,4 2014 123,7 KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ NUTS 3 KODU İL ADI 2014 EYLÜL (BİR AYLIK) 2013 EYLÜL (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Ger. Kişi Tic. İşl. Ger. Kişi Tic. İşl. Ger. Kişi Tic. İşl. Ger. Kişi Tic. İşl. 106 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 106 100 1 104 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar TR411 BURSA 169 2 58 22 11 31 6 17 143 10 63 36 7 22 6 18 TR412 ESKİŞEHİR 45 1 117 5 3 8 1 35 29 0 113 4 2 7 0 28 TR413 BİLECİK 0 0 9 2 1 0 2 4 9 2 13 0 2 0 1 0 TOPLAM 214 3 184 29 15 39 9 56 181 12 189 40 11 29 7 46 Kaynak: TOBB Kurulan/Kapanan İstatistikleri 14 15

BİLİYOR MUYDUNUZ? NOTLAR Bursa da Hanlar Bölgesi, Sultan Külliyeleri ve Cumalıkızık köyünün 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi ne girdiğini Ülkemizde ilk damperli kamyon üretiminin Eskişehir de yapıldığını İlk Osmanlı padişahı Osman Bey in Bilecik te doğduğunu Bursa nın ilçesi olan İznik in 1081 yılında Anadolu Selçuklu Devleti nin ilk başkenti olduğunu Ülkemizde ilk İlk Temyiz Mahkemesi nin 1923 yılında Eskişehir de açıldığını Bazı Tanımlar İthalat birim değer endeksi: İthalatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir. Girişimlerin doğumu: Daha önceki yıllarda aktif çalışanı olmayıp ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir. Girişimlerin ölümü: Sonraki yıllarda herhangi bir ücretli çalışanı olmayan ve ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir. İhracat birim değer endeksi: İhracatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir. İstihdam Oranı: Çalışan insan sayısının, çalışabilir yaştaki insan sayısına bölünmesiyle bulunan orandır. İşgücüne Katılma Oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır. İşsizlik oranı: İş bulamayan nüfusun toplam işgücüne oranıdır. İşveren girişim: Herhangi bir referans yılda en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade eder. Dış ticaret haddi: İhracat birim değer endeksinin İthalat birim değer endeksine bölünmesi ile bulunur. TÜFE: Halkın en fazla kullanmış olduğu mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışıdır. Tüketici güven endeksi: Tüketicilerin ekonomideki bekleyişlerini belirleyen bir ölçüttür. Sanayi üretim endeksi: Sanayi üretiminde meydana gelen artış ya da azalışı ifade eder. ÜFE: Genel olarak üreticilerin girdilerindeki ortalama fiyat artışıdır. 16 17

NOTLAR www.bebka.org.tr 18

www.bebka.org.tr Yeni Yalova Yolu 4.Km Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Telefon 0224 211 13 27 Faks 0224 211 13 29