ÖN ADLAR (SIFATLAR ) Adların önüne gelerek onları çeşitli yönlerden niteleyen ve belirten sözcüklere ön ad denir. Akıllı öğrenciyi her öğretmen sever. On kişi buraya doğru geliyor. Bazı olaylara hiç dayanamıyorum. Bu sefer pazardan nasıl elbise aldın? Bana şu kitabı verir misin? Sıfatlar iki ana gruba ayrılır : A) NİTELEME ÖN ADLARI B) BELİRTME ÖN ADLARI : 1) İşaret Ön Adları 2) Sayı Ön Adları 3) Belgisiz Ön Adlar 4) Soru Ön Adları NİTELEME ÖN ADLARI Adların durumunu, biçimini ve rengini bildiren ön adlardır. Adlara sorulan nasıl? sorusunun cevabı niteleme ön adını verir. güzel insanlar siyah elbise köşeli kutu çalışkan öğrenciler mavi eldiven nasırlı eller ( Nasıl? ) ucuz ev mor menekşe eğri direk gülen gözler ela göz yuvarlak fincan Aşağıdaki sorulara uygun niteleme ön adları yazınız. Nasıl kazak? sökülmüş kazak ( durum ) Nasıl kurabiye?..kurabiye Nasıl soru?..soru Nasıl dağ?..dağ Nasıl kumaş?..kumaş Nasıl araba?..araba Nasıl öğretmen?..öğretmen Nasıl limon?..limon Nasıl çiçek?..çiçek Nasıl masa?..masa
Aşağıdaki adların yanına uygun niteleme ön adları yazınız... su..ev..bahçe..kiraz..kitap.. at.. iş.. yol.. etek.. gün Aşağıdaki metinde yer alan niteleme ön adları bulunuz. Çocuk olmak zor iştir. Sorumluluk ister. Şirin çocuk olacaksın. Akıllı çocuk olacaksın. Saygılı çocuk olacaksın. Çalışkan çocuk olacaksın. Büyük insanlara saygılı, küçük çocuklara sevgili davranacaksın. Bütün hayvanları, bütün bitkileri seveceksin. Güzel oyuncaklar görüp istemeyeceksin. Ağlayan, mızırdanan çocuk olmayacaksın. Kimseyi üzmeyeceksin. Büyüklerin istediği zaman koskoca adam, istedikleri zaman küçücük çocuk olacaksın. Zor iş zor Zor BELİRTME ÖN ADLARI 1- İŞARET ÖN ADLARI: Varlıkların yerini işaret yoluyla belirten ön adlara denir. Bu, şu, o, öteki, beriki, ileriki gibi kelimelerin adların önüne getirilmesiyle meydana gelir. Adlara sorulan hangi sorusu işaret ön adını verir. Bu konuyu bir türlü anlayamadım. Öteki yolu denersen soruyu çözebilirsin. İleriki yaşlarda bu hastalık görülebilir. Beriki evde kim oturuyor? Beni şu kata çıkarabilir misin? O sıraya ben oturacağım. Aşağıdaki adların yanına uygun niteleme ön adları yazınız. sınıf insan gezegen öğrenci şiir bina oda dergi dağlar
2- SAYI ÖN ADLARI: Adları sayı bakımından belirten sıfatlardır. Adlara sorulan kaç, kaçıncı, kaçar, kaçta kaç soruları sayı ön adlarını verir. Atmış yedi okul gezdik. Kaç? On kişi toplantıya katıldı. Kaç? Maaşlara yüzde elli zam yapacak. Kaçta kaç? Çeyrek asırdır bu topraklarda yaşar. Kaçta kaç? Sekizinci sınıfa gidiyorum. Kaçıncı? Güller beşinci katta oturuyor. Kaçıncı? İkişer soru cevaplayacaksınız. Kaçar? Birer gün arayla maç yapacağız. Kaçar? Aşağıdaki sayı ön adlarının karşılarına uygun adlar yazınız. Üç Bir milyon Yirmi sekiz Birinci Dördüncü Yüzüncü Çeyrek Yarım Yüzde beş Onar Altışar Beşer 3- BELGİSİZ ÖN ADLAR: Adların özelliklerini kesin olarak belirtmeyen ön adlardır. Birkaç, birçok, birtakım, her, bir, biraz, fazla, hiçbir, herhangi bir, bazı vb. belgisiz ön ad olarak kullanılabilir. Bazı olayları aklım bir türlü almıyor. Birkaç kişi tarafından yakalandı. Sınava az öğrenci katıldı. Her konuda yardım alabilirim. Herhangi bir söz beni etkilemez. Hiçbir zaman bana karışmadı. Aşağıdaki adların yanına uygun belgisiz ön adları yazınız.. ekmek. insanlar. soru. para.şanslar.gün.zorluk.eşya.bebekler
4- SORU ÖN ADLARI: Adları soru yoluyla belirten ön adlardır. Kaçıncı soruyu yapamadın? Elbiseleri hangi adam getirdi? Nasıl hediye alacaksın? Hangi öğrenciler daha çok çalışır? Beşinci soru Sayı sıfatı Şu adam İşaret sıfatı Güzel hediye Niteleme sıfatı Bazı öğrenciler Belgisiz sıfat Aşağıdaki soru ön adlarının karşılarına uygun adlar yazınız. Kaç.? Ne...? Nasıl.? Hangi? Neredeki? Kaçıncı...? Kaç.? Ne...? Nasıl.? Hangi? Neredeki? Kaçıncı...? ÖN ADLARDA KÜÇÜLTME Küçültme ön adları -ce, -cık, -msı, -mtırak ekleriyle yapılır. Ufacık çocuktan ne istiyorsun. Büyükçe bir evde oturuyor. Yeşilimsi gömleğiyle herkesin dikkatini çekti. Sarımtırak bir kazak almış. ÖN ADLARDA PEKİŞTİRME Niteleme sıfatların anlamlarını güçlendirmeye pekiştirme denir. 1- Niteleme sıfatının ilk ünsüzüne kadar olan bölüm alınır. Bu bölüme m,p,r,s ünsüzlerinden biri getirilip sıfat olan kelimenin aynen yazılmasıyla yapılır: beyaz elbise / bembeyaz elbise temiz ev / tertemiz ev 2- İkilemeler yoluyla yapılır. eğri büğrü yol yeşil yeşil gözler 3- Niteleme sözcüklerinin arasına mi soru edatı getirilerek yapılır.. güzel mi güzel konak akıllı mı akıllı çocuk
Aşağıdaki cümlelerde yer alan küçültme ve pekiştirme ön adlarını bulunuz. CÜMLELER ÖN ADLAR KÜÇÜLTME PEKİŞTİRME Kıpkırmızı bir kazak almış. Kıpkırmızı x Mavimsi gömleğini giymişti. Genişçe bahçelerinde top oynadık. Çirkin mi çirkin oyuncağı var. Yeşilimtırak çanta aldım. Yalan yanlış bilgilerle doluylu kitap. Ayvalık ın masmavi denizi var. Büyükçe elleriyle elimi sıktı. Bebeğin küçücük elleri vardı. Aşağıdaki çizelgede verilen cümlelerde kullanılan sıfatları bulunuz. Altını çizip hangi tür ön ad olduğunu işaretleyiniz. CÜMLELER NİTELEME İŞARET SAYI BELGİSİZ ÖN AD SORU Eski eşyalarını atma. x Bazı adamlar bize seni sordu. Nasıl ev arıyorsunuz Dar sokaklarda ilerleyemedik. İki elma almak için mi geldin O çocuğu tanıyan var mı Kaç yıldır okuyorsun O kitap benim. Her insan bunu yapmaz. Üç buçuk litre süt içmiş. Yaşlı amcaya yardın edin. Ben şu filmi izlemek istiyorum. Zor soruları hep bana sorar. Herhangi bir defter al. Hangi sınıf sizinki Minik minik elleri var. Az pilav alabilir miyim Beşer ceviz yedik. Birçok insan bunu bilmez. Bir gün ellet dönecek.