Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s

Benzer belgeler
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 70, Mayıs 2018, s

Yıl: 2, Sayı: 5, Aralık 2015, s

GEDĐZ GELENEKSEL KADIN CEPKENLERĐNĐN MOTĐF, DESEN VE KOMPOZĐSYON ÖZELLĐKLERĐNĐN ĐNCELENMESĐ

Yüksel DOĞDU Emel BULMUŞ**

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 869 KAHRAMANMARAŞ İLİ BİNDALLI ELBİSELERİ

DENİZLİ İLİ ÇARDAK İLÇESİ SÖĞÜT KÖYÜ GELİN ENTARİLERİ * BRIDAL WEAR IN THE VILLAGE OF SOGUT IN CARDAK IN DENIZLI

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 827 KAHRAMANMARAŞ MÜZESİNDE BULUNAN KADIN CEPKENLERİNİN İNCELENMESİ

SİNOP GERZE GELENEKSEL GÖYNEK ÖRNEKLERİNİN GİYİM SANAT DALI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yrd. Doç. Songül KURU Atılım Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü,

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 853 KAHRAMANMARAŞ GELENEKSEL ERKEK KIYAFETLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE GÜNÜMÜZ MODASINA AKTARILMASI

Konya İli Müzelerinde ve Özel Koleksiyonlarda Bulunan Erkek Entari Örnekleri *

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BURSA OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜ PRATİK KIZ SANAT OKULU ARAŞTIRMA BÖLÜMÜ BURSA'DA GEÇMİŞ DÖNEM KADIN GİYSİLERİ ARAŞTIRMA FORMU

GAZİANTEP GELENEKSEL ERKEK GİYİMLERİNDEN ABA VE ABA YELEK ÜZERİNE BİR İNCELEME 1

ÜLKER (OKÇUOĞLU) MUNCUK MÜZESİNDE BULUNAN HAVLULARDAN ÖRNEKLER

ŞANLIURFA GELENEKSEL HALK OYUNLARI KADIN VE ERKEK GİYSİSİ. Halk oyunları Araştırmacısı ŞÜKRÜ ÜZÜMCÜ

BALKAN ÜLKESİ BULGARİSTAN DAN GÖÇ EDEN TÜRK AİLELERİNE AİT GELENEKSEL İÇ GÖMLEKLERİN İNCELENMESİ

BURDUR EVLERİNDE VE MÜZELERİNDE BULUNAN ERKEK İÇ GİYİMİNDEN DON VE GÖYNEKLER

Gülfizar ÇAYLI 1, Doç. Dr. Filiz Nurhan ÖLMEZ 2

GİRESUN MÜZESİNDE BULUNAN GELENEKSEL KADIN CEPKEN ÖZELLİKLERİNİN KORE JEOGORİ SİNE UYARLANMASI

Türk Giyiminde Konya İli Sille Yöresi ne Ait Geleneksel Kadın Kıyafetleri ve Süslemeleri

ADANA İLİ KARAİSALI İLÇESİ EL SANATLARINDAN ÖRNEKLER. Prof.Dr. Taciser ONUK. Yrd. Doç.Dr. Feriha AKPINARLI

XVIII. VE XIX. YÜZYIL OSMANLI SARAYI KADIN GĐYSĐLERĐ VE BĐR MODERNĐZASYON ÇALIŞMASI

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 67, Mart 2018, s

Doç. Dr., Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Moda Tasarımı Bölümü, 2.

GELENEKSEL TÜRK KADIN GİYİMİNDE DİVAL İŞİ VE ÖRNEKLERİ

BULDAN DOKUMALARININ KULLANIM ALANININ ARTTIRILMASINA YÖNELİK BİR UYGULAMA ÇALIŞMASI

DENĠZLĠ TAVAS ĠLÇESĠ GELENEKSEL KADIN KIYAFETLERĠ

TOKAT YÖRESİ GELENEKSEL KADIN GİYİMİ. Yrd. Doç. Kürşad GÜLBEYAZ. Okt. Mustafa KAYA

AZERBAYCAN IN 19. YÜZYIL YÖRESEL KIYAFETLERİ

T.C. İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BARBAROS HAYRETTİN GEMİ İNŞAATI VE DENİZCİLİK FAKÜLTESİ DENİZ ULAŞTIRMA İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ

Business Projesi için Talimatlar

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

DÜZCE İLİ GELENEKSEL BOŞNAK GİYSİLERİNİN İNCELENMESİ *

YOZGAT İLİ NİZAMOĞLU KONAĞI ETNOĞRAFYA MÜZESİ EL SANATLARI VE GİYİM KUŞAM KÜLTÜRÜ ÖRNEKLERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA TANITILMASI

MUĞLA İLİ MİLAS İLÇESİ ÇOMAKDAĞ KÖYÜ GELENEKSEL KADIN KIYAFETİ

Anahtar Kelimeler: İç Giyim, Geleneksel Giyim, Kadın İç Giyimi, Konya. Abstract

KASTAMONU GELENEKSEL KADIN GİYSİLERİ

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ. AMBLEM ve BEYAZ ÖNLÜK KALİTE STANDARDI

IJOEEC (International Journal of Eurasian Education and Culture) (ISSN: )

HÂKİM VE SAVCILARIN RESMİ KIYAFET YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak

Tokat Geleneksel Kadın Giysileri

Çizim No:1 Tel kırma + puan Çizim No:2 Tel kırma x puan

587 Ürün Listeleniyor Sırala / Filtrele

BEYPAZARI İLÇESİ GELENEKSEL ÖZEL GÜN KIYAFETLERİ

LİBYA GHADAMES GELENEKSEL ÖZEL GÜN KADIN GİYİM KÜLTÜRÜNÜN İNCELENMESİ * Libya Analysis of Ghadames Traditional Special Day Clothing Culture

BOLU İLİNDE GELENEKSEL KADIN BAŞLIKLARI. Doç. Dr. Melda Özdemir

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 73, Temmuz 2018, s

H A L K G İ Y İ M İ TAŞKÖPRÜ DE KADIN VE ERKEK GİYİMİ

ERZURUM YÖRESİ GELENEKSEL ERKEK GİYSİLERİNİN ÖZELLİKLERİ Fikri SALMAN* Zeynep ATMACA**

ERZURUM DA GELENEKSEL KADIN GİYSİLERİNİN ÖZELLİKLERİ* Yrd. Doç. Dr. Fikri SALMAN** Arş. Gör. Zeynep ATMACA***

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNDE GÖREV YAPAN EMNİYET HİZMETLERİ SINIFI PERSONELİ SAYGI NÖBETİ İLE CENAZE TÖRENİ KIYAFETİ YÖNERGESİ

No: 228 Mahreç işareti AYANCIK GÖYNEK YAKASI AYANCIK HALK EĞİTİM MERKEZİ VE AKŞAM SANAT OKULU MÜDÜRLÜĞÜ

PİRİ REİS ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK KIYAFET/CÜBBE VE TÖREN GİYSİLERİNE İLİŞKİN AKADEMİK KURUL (SENATO) ESASLARI

BEYPAZARI YÖRESİ GELENEKSEL KADIN GİYİMİNDE İŞLEMELİ ÇEVRE HIRKA ÖRNEKLERİ

-AYSEL KİBAROĞLU nun çeyizinden..

GELENEKSEL KADIN GİYİMİ KESİM TEKNİĞİNDE MODANIN ETKİSİ

The Journal of Academic Social Science Studies

T.C. ZİRVE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DENİZ ULAŞTIRMA İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ

-- \ SEMPOZYUMU BiLDİRİLERi ULUSLARARASI AHMET YESEVİ'DEN GÜNÜMÜZE İNSANLIGA YÖN VEREN TÜRK BÜYÜKLEIÜ ROMANYA-KÖSTENCE EYLÜL 2008.

El sanatları bir milletin kültürel kimliğinin en canlı belgelerinden sayılır. Asırlar boyu insanoğlunun

Atatürk Üniveristesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi Journal of the Fine Arts Institute (GSED), Sayı/Number 34, ERZURUM 2015,

Yargıtay Kıyafet Yönetmeliği

BULDAN BEZİ ÜRETİLEBİLİR TASARIMLARI ve UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER

GELENEKSEL DOKUMADAN GİYSİ TASARIMINA

YOZGAT NİZAMOĞLU KONAĞI ETNOĞRAFYA MÜZESİ İŞLEMELERİ

Doç. Dr. Emine KOCA* Arş. Gör. Zeynep KIRKINCIOĞLU**

EK-1 DEĞERLENDİRME FORMU

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SÜRMENE DENİZ BİLİMLERİ FAKÜLTESİ DENİZ ULAŞTIRMA İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ KIYAFET YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

CEZA İNFAZ KURUMLARI PERSONELİ İLE CEZA İNFAZ KURUMLARI VE TUTUKEVLERİ PERSONELİ EĞİTİM MERKEZLERİ ÖĞRENCİLERİNİN KIYAFET YÖNETMELİĞİ

Yıl: 4, Sayı: 12, Eylül 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 73, Temmuz 2018, s

KÜTAHYA KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ PERSONEL ÖRNEK KIYAFET RESİMLERİ KIYAFET ÖRNEĞİ AÇIKLAMA

DÜZCE İLİ GELENEKSEL ÇERKES GİYSİLERİNİN İNCELENMESİ. Investigatıon of Traditional Circassians Duzce Clothing

TÜRK GELENEKSEL GİYİM KÜLTÜRÜNÜN BİR PARÇASI OLAN ŞALVARIN TÜRK VE DÜNYA MODASINA YANSIMALARI

ZABITA MONT ZABITA PANTOLON ZABITA GÖMLEK ZABITA KIŞLIK BOT ZABITA AYAKKABI ESN1021 ESN1022 ESN1023 ESN1024 ESN1025

İ L K B A H A R / Y A Z

KÜTAHYA GEDİZ İLÇESİ İĞNE OYALARI 1

YOZGAT İLİ NİZAMOĞLU MÜZESİ VE KARAMAN MÜZESİ GİYİM-KUŞAM ÖRNEKLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

MERZİFON DOKUMASI. Dokuma Tezgahları Merzifon Bez Dokuma Ürünleri Bağlama Çeşitleri.

Ethnic Style Projeleri için Talimatlar

DENİZLİ İLİ SERİNHİSAR İLÇESİ ÜÇ ETEKLERİ

495 TL. Ne istersen o, SONBAHARDA SOKAK MODASI. Sadece Tchibo dünyasına özel. Sadece Tchibo dünyasına özel. LATTE Şimdi SADECE

SULTAN GENÇ OSMAN A AİT KAFTANLARDAN ESİNLENEREK OLUŞTURULAN GİYSİ TASARIMLARI

BOLU İLİNDE GELENEKSEL KADIN BAŞLIKLARI. Doç. Dr. Melda Özdemir

GAZİANTEP ERKEK CEPKEN, BÜRÜMLÜ YELEK VE ŞALVAR ÖRNEKLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME * ÖZET

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Gazi Üniversitesi Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi Bilim Dalı

LİBYA NAFUSA DAĞI YAFREN ŞEHRİ GELENEKSEL ERKEK GİYİMİNİN İNCELENMESİ * Analysis of Libyan Nufusa Mountain Yafren Traditional Man Clothing Culture

GELENEKSEL AYAŞ DİVAL İŞLEMELERİ

BURSA KENT MÜZESİNDE BULUNAN 19. VE 20. YÜZYILLARA AİT BURSA GELİN KIYAFETLERİNİN İNCELENMESİ

PERSONEL KIYAFET UYGULAMA TALİMATLARI

YÖNETMELİK EMNİYET HİZMETLERİ SINIFI MENSUPLARI KIYAFET YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK

DENİZCİLERE MAHSUS KIYAFET YÖNETMELİĞİ

FASIL 61 ÖRÜME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Yıl: 5, Sayı: 19, Aralık 2018, s

GEREDE İĞNE OYALARI. Gerede Poınt Laces

CHP YEREL SEÇİM 2019 KURUMSAL MALZEMELER

BOLU-MENGEN İLÇESİ KIYASLAR KÖYÜ GELENEKSEL KADIN KIYAFETLERİ TRADITIONAL WOMAN CLOTHINGS IN KIYASLAR VILLAGE OF BOLU-MENGEN DISTRICT

.. EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI EV TEKSTİLİ ÜRÜNLERİ HAZIRLAMA PROGRAMI ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI HEDEF VE DAVRANIŞLAR

Simetrik biçimde, merkezi kompozisyon düzeninde,

Transkript:

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s. 394-406 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Published Date 12.05.2016 17.08.2016 Öğr.Gör. Emel BULMUŞ Sinop Üniversitesi, Gerze Meslek Yüksekokulu emelm@sinop.edu.tr SİNOP ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN KADIN CEPKEN ÖRNEKLERİ Öz Sinop çeşitli kültürleri bir arada barındırılmış kültürel zenginliği olan bir ilimizdir. Kültürel değerlerimizin bir parçası olan yöresel giysilerimiz halan Sinop un bazı ilçe ve köylerinde giyilmektedir. Unutulmaya mahkûm edilmiş yöresel giysilerimizi yaşatmak, gün yüzüne çıkartmak öncelikli amaçlarımız arasında olmalıdır. Araştırma kapsamında Sinop Arkeoloji Müzesinde bulunan yöresel kadın cepkenleri ile ilgili bilgilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında betimsel yöntem kullanılmıştır. Araştırma kapsamında ele alınan cepkenler gözlem ve doküman incelemesi teknikleri ile incelenerek belgelenmiştir. Çalışma kapsamındaki cepken örnekleri, oluşturulan gözlem fişleri doğrultusunda incelenmiştir. Bu gözlem fişlerinde, giyside kullanılan malzemeler ve renkleri, giysinin modeli, kesimi, dikimi, astarlanması ile ilgili bilgiler, süsleme özellikleri belirlenmiştir. Uygulama kapsamında giysilerin resimleri çekilmiş, ölçüleri alınmış, kumaşları, dikişleri, süslemeleri analiz edilerek belgelenmiştir. Alınan ölçüler doğrultusunda kalıpları çizilmiştir. Anahtar kelimeler: Sinop, Müze, Cepken

EXAMPLES OF WOMEN S BOLERO IN SINOP ARCHEOLOGICAL MUSEUM Abstract Hosting various cultures, Sinop is a city that holds cultural. Our traditional clothing which is a piece of our cultural values is still worn in some of the districts and the villages of Sinop. Keeping our traditional dresses which are convicted to be forgotten alive should be among our primary purposes. Within the scope of the study, six women s boleros in Sinop Archaeological Museum were examined. The boleros were recorded by using observation and interview techniques. The collected data were interpreted using descriptive method. The samples of bolero in the scope of the study were examined in accordance with the observation receipts. In these observation receipts, the materials and the colours used in the clothing, information about its pattern, cutting, sewing, lining, adornment and mould properties and sizes were specified. In the scope of the practice the clothes were photographed; their sizes were measured; the fabrics and stitches were documented after analysis. The moulds were drawn in accordance with the measures. In the course of document research, secondary sources were examined. Keywords: Sinop, Museum, Bolero Giriş 395 İnsanlık tarihi kadar eski bir olgu olan giyim, insanoğlunun sürekli yenilik ve farklılık arayışı içerisinde olması nedeni ile gelişerek günümüze kadar gelmiştir.(abanoz vd, 2011:2). Yaşanılan coğrafya, kültürel değerler, inançlar, uğraşlar ve ekonomik durum insanların giyim tarzlarını etkileyerek, kendilerine has giyim şeklini oluştur ve bize o toplum hakkında bilgi verir.( Güldür ve Irmak, 2015: 173). Sosyal normlar, gelenek-görenek, inanç, örf ve adetler yoluyla toplumsal davranışlarla şekillenmiş olan kültür, bir ulusu diğerlerinden farklı kılan maddi ve manevi karakteristik özellikleri içinde barındırır. Bu özellikleri nedeniyle toplumların yaşanmışlıkları hakkında önemli bir tarihi belge niteliği taşıyan giyim kuşam ürünleri ve onları oluşturan dokumalar, üretim şekli, tekniği, malzemesi, renk ve deseniyle anlam kazandırılmış özelliği ile maddi kültür değerleri arasında yer almaktadır (Koca vd, 2015:126). İnsanların geçirdiği kültürel süreçte toplumlara göre farklı nitelikler kazanan giyim geleneği, günümüzde endüstrileşme ve modern toplum yaşantısının yaygınlaşmasıyla eski anlam ve önemini yitirmiştir Artık müze ve aile sandıklarında rastlanabilen bu giysiler, yapıldıkları toplumun ekonomik, teknolojik ve sosyal yapıları hakkında ipuçları verir ve manevi değerleri üzerlerinde taşırlar (Sümbül 2006: 2). Bu sebeple günümüze ulaşabilen bu giysi örneklerini tespit edilerek bilimsel bir yaklaşımla incelenip belgelenmesi kültürel değerlerimizin yaşatılması açısından önemlidir. Türk giyim sanatında önemli bir yere sahip olan geleneksel giysilerden cepkenler Türk kültürünün önemli bir öğesidir. Cepkenler Kültürler arası etkileşim sonucu bir kültürden öteki kültüre aktarılarak varlıklarını sürdürmüştür (Uysal vd, 2010: 2)

Reşat Ekrem Koçu Türk Giyim Kuşam Ve Süsleme Sözlüğünde cepkeni: gömlek üstüne giyilen, yakası düz kesim, önü düz veya çapraz, eteği kısa, ancak bele kadar inen ve kolları uzun, el üstüne kadar düşen bir giyim parçası olarak anlatmıştır.( Koçu, 1967: 51). Cepken: yakasız veya dik yakalı, önü açık, arkası kapalı, boyu bele kadar, uzun kollu, kol ağzı, ön ve arka bedenleri sim sırma ve harçlarla süslü çuha, keten ve kadife gibi kumaşlardan dikilen kısa bir cins cekettir. ( Küçükosmanoğlu, 1992: 11). Kadınlar tarafından giyilen bir nevi işlemeli cepken, köydekiler renkli ipliklerle işlemeli, şehirdekiler ise sırmalıdır( Özbel, 1949:16). Orta Asya giyim kuşam geleneğini sürdüren Selçuklularda kadınlar ferace, kaftan, hırka ve şalvar giymişlerdir. Ferace, kaftanların altına dar kollu hırka ve cepkenler giymiştir. Giysilerin kumaşları yün, pamuk ve ipek karımışımı iplikten dokunmuş. Giysilerde kırmızı ve yeşil hâkimdir.( Eftelioğlu, 2006: 19). Osmanlı döneminde ise hemen her bölgede, her çeşit meslekte insanın kullandığı anlaşılmaktadır. Kol kesimlerinin iki türlü olduğu, birinci tür cepkenin kollarının tümünün bedene dikildiği, ikincinde ise, kolun sadece omuz başından bedene dikildiği diğer yerlerin (koltuk altı) dirsek iç hizasına kadar dikilmeden açık olduğu ve bu açıklıktan gömlek kolunun kumaşının görüldüğü açıklanmıştır. Ayrıca yaşlıların koyu renk gençlerin ise al ve mavi gibi daha canlı renkte cepkenler kullandığı ve giyenin varlığına göre yaka uçları, ön ve arka etek uçları ipek veya sırma ile işlenerek süslendiği de belirtilmiştir (Koçu 1967). Osmanlı döneminde kadın ve erkeklerin vazgeçilmez giysileri arasında yer alan cepkenler, kadınlarda daha çok gezmelik giysi olarak, gömlek, içlik veya üç etek üstüne, erkeklerde ise daha çok gömlek üstüne, bele sarılan kuşağın üzerini kapatmayacak şekilde kısa olarak kullanılmıştır. Önceleri sivil bir kıyafet olarak kullanılan cepkenler, daha sonra yeniçeri ordu teşkilatında üniforma geleneğinin başlamasıyla birlikte askeri alanda giyilen bir üniformaya dönüşmüştür (Uysal vd,2010). 396 Cepkeneler - Kullanım amaçlarına göre kına gecesi, düğün vb özel günlerde, sosyal sınıfların belirlenmesinde ve folklorik amaçlı. - Kullanılan malzemeye göre; çuha, keten, kadife, pazen, aba, brokar, atlas, pamuklu ve saten vb. Süslemesi için; gümüş ve sarı renkte kordonlar, harçlar, payetler ve pullar. - Model ve kalıba göre: -kol oyuntusu olan; kupsuz V yaka -kol evi düz olan; kuplu, O yaka, dik yaka - kupsuz beden kesimi olan; O yaka kesimli dik yaka, U yaka kesimli dik yaka, U yaka kesimli şeklinde - Süsleme ve desen özelliğine göre sınıflandırılmaktadır( Bedük ve Özkan, 2004: 830). Yöntem Araştırmanın evrenini Sinop İli Arkeoloji Müzesi nde bulunan geleneksel kadın dış giyimleri, örneklemini ise müzede bulunan 6 adet cepken oluşturmaktadır. Araştırmanın konusunu oluşturan cepkenlerle ilgili bilgilerin incelenmesinde, çözümlenmesinde ve

yorumlanmasında betimsel yöntem kullanılmıştır. Araştırma kapsamında ele alınan cepkenler gözlem ve doküman incelemesi teknikleri ile incelenerek belgelenmiştir. Çalışma kapsamındaki cepken örnekleri, oluşturulan gözlem fişleri doğrultusunda incelenmiştir. Bu gözlem fişlerinde, giyside kullanılan malzemeler ve renkleri, giysinin modeli, kesimi, dikimi, astarlanması ile ilgili bilgiler, süsleme özellikleri belirlenmiştir. Uygulama kapsamında giysilerin resimleri çekilmiş, ölçüleri alınmış, kumaşları, dikişleri, süslemeleri analiz edilerek belgelenmiştir. Alınan ölçüler doğrultusunda kalıpları ve boyutları çizilmiştir. Doküman araştırmasında ise ikincil kaynaklar kullanılmıştır. ÖRNEK NO: 1 397 İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 19-10-77 Geliş Biçimi: Satın alma (Sinop-Boyabat) Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Lacivert renk kadife, kırmızı renk keten kumaş, sarı ve krem renk sim harç, siyah ve sarı ip kullanılmıştır. Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 3 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir ve kapama yoktur. Arka ortası kumaş katına yerleştirilmiştir. Düz kare kollu olup, kol rahatlığı için kuş parçası çalışılmıştır. Kol ortası dikişlidir. Giysinin boyu bele kadardır. Dikiş Tekniği: Cepken parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Astar ara baskı ile elde tutturulmuştur. Süslemeler makinede dikilmiştir. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası etek uçları ve kol ağızları S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde ve arkada sarı ve krem renk sim harçlarla saç örgüsü motifi ve daire motifleriyle bezenmiştir. Daire motiflerin ortasına kırmızı renk kumaş dikilmiştir.

Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı keten kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa ara baskı ile tutturulmuştur. Giysinin Boyutu: Çizim No: 1 398 Örnek No: 2 İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 19-15-77 Geliş Biçimi: Satın Alma (Sinop-Boyabat) Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Mavi kaşe kumaş, kırmızı pamuklu kumaş, sarı ve krem renk sim harç, siyah ve sarı ip kullanılmıştır.

Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 2 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir. Ön de kapama yoktur. Arka ortası kumaş katıdır. Düz kare kol çalışılmış ve kol rahatlığı için kuş parçası yerleştirilmiştir. Kol ortası dikişlidir. Giysinin boyu bele kadardır. Dikiş Tekniği: Cepken parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Astar ara baskı ile elde tutturulmuştur. Süslemeler makinede dikilmiştir. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası, etek uçları ve kol ağızları S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde ve arkada sarı ve krem renk sim harçlarla saç örgüsü motifi ve daire motifleriyle bezenmiştir. Daire motiflerin ortasına kırmızı renk kumaş dikilmiştir. Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı pamuklu kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa ara baskı ile tutturulmuştur. 399 Örnek No: 3

İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 4-3-94 Geliş Biçimi: Satın Alma (Sinop- Dibekli Köyü) Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Lacivert kaşe kumaş, kırmızı pamuklu kumaş, kırmızı, sarı ve krem renk sim harç, siyah ip kullanılmıştır. Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 2 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir. Arka ortası kumaş katıdır. Düz kare kol çalışılmış ve kol rahatlığı için kuş parçası yerleştirilmiştir. Kol ortası dikişlidir. Giysinin boyu bele kadardır. Dikiş Tekniği: Cepken tüm parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Astar ara baskı ile elde tutturulmuştur. Süslemede kullanılan sim harçlar makinede dikilmiştir. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası etek uçları ve kol ağızları iç içe geçmiş S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde tüm yüzeyi kaplayacak şekilde sarı, kırmızı ve krem renk sim harçlarla iri ve ters yüz yerleştirilmiş damla ve baklava motifli 3 adet madalyon ile bezenmiştir. Arkada iç içe geçmiş zincir şeritlerin üzerine 7 adet damla ve baklava motifli madalyon yapılmıştır. Daire motiflerin ortasına kırmızı renk kumaş dikilmiştir. Kollara stilize ağaç motifi ve kıvrım dallar yapılarak hareketlilik katılmıştır. 400 Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı pamuklu kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa çırpma dikişi ile tutturulmuştur.

Örnek No: 4 İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 2-8-91 Geliş Biçimi: Satın Alma( Sinop-Dikmen) Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Mavi aba kumaş, kırmızı pamuklu kumaş, pul, altın sarı, gümüş ve krem renk sim harç, siyah ve sarı ip kullanılmıştır. 401 Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 3 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir. Önde kapama yoktur. Arka ortası kumaş katıdır. Düz kare kol çalışılmış ve kol rahatlığı için kuş parçası yerleştirilmiştir. Kol ortası dikişlidir. Giysinin boyu bele kadardır. Dikiş Tekniği: Cepken parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Astar çırpma dikişi ile elde tutturulmuştur. Süslemelerde kullanılan sim harçlar makinede dikilmiş, pullar elde tutturulmuştur. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası etek uçları ve kol ağızları iç içe geçmiş S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde tüm yüzeyi kaplayacak şekilde sarı, gümüş ve krem renk sim harçlarla iri ve ters yüz yerleştirilmiş damla ve baklava motifli 3 adet madalyon ile bezenmiştir. Arkada iç içe geçmiş zincir şeritlerin üzerine 7 adet damla ve baklava motifli madalyon yapılmıştır. Madalyonların içindeki çiçek motiflerinin ortasına kırmızı renk kumaş dikilmiştir. Pullar giysinin ön ve arkasında şeritlerin üzerine dikilmiştir. Omuz ve kollarda stilize ağaç motifi, kıvrım dallar yapılarak hareketlilik katılmıştır. Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı pamuklu kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa çırpma dikişi ile elde tutturulmuştur.

Örnek No: 5 402 İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 1-4-89 Geliş Biçimi: Satın Alma( Sinop-Dikmen) Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Bordo kaşe kumaş, kırmızı pamuklu kumaş, kırmızı, sarı ve krem renk sim harç, siyah ip kullanılmıştır. Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 2 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir. Arka ortası kumaş katıdır. Düz kare kol çalışılmış ve kol rahatlığı için kuş parçası yerleştirilmiştir. Giysinin boyu bele kadardır.

Dikiş Tekniği: Cepken parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Astar ara baskı ile elde tutturulmuştur. Süslemede kullanılan sim harçlar makinede dikilmiştir. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası etek uçları ve kol ağızları iç içe geçmiş S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde ve arkada tüm yüzeyi kaplayacak şekilde sarı, kırmızı ve krem renk sim harçlarla iri ve ters yüz yerleştirilmiş damla ve baklava motifi ile bezelidir. Dairelerin içinde rozet çiçeği yer almaktadır. Çiçeklerin ortasına kırmızı, lacivert ve pembe kumaş dikilmiştir. Ara bölmelerde sutaşı kullanılmıştır. Omuzda ve kollarda stilize ağaç motifi kıvrım dallar işlenmiştir. Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı pamuklu kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa ara baskı ile tutturulmuştur. 403 Örnek No: 6 İnceleme Tarihi: 20.12.2012 Envanter No: 2-1-91 Geliş Biçimi: Satın Alma

Giyside kullanılan Malzeme ve Renkler: Bordo süet kumaş, kırmızı keten kumaş, altın sarı renk sim kordon harç, siyah, sarı ip kullanılmıştır. Giysinin Modeli ve Kesimi: Cepken düz bir beden üzerine 3 cm genişliğinde hâkim yaka uygulanmıştır. Ön ortası karşılıklı gelecek şekildedir. Önde kapama yoktur. Arka ortası kumaş katıdır. Düz kare kol çalışılmış ve kol rahatlığı için kuş parçası yerleştirilmiştir. Kol ortası dikişlidir. Giysinin boyu bele kadardır. Dikiş Tekniği: Cepken parçaları makine dikişi ile birleştirilmiştir. Süslemede kullanılan sim kordonlar makinede dikilmiştir. Giysinin Süsleme Tekniği: Cepkenin yaka etrafı, ön ortası etek uçları ve kol ağızları iç içe geçmiş S kıvrım ve düz şeritler ile süslenmiştir. Önde ve arkada tüm yüzeyi kaplayacak şekilde altın sarı renk sim kordon harçla madalyon işlenmiş ve madalyonların etrafı cami şeklinde bir kompozisyonla bezenmiştir. Omuzda ve kol uçlarında stilize bitkisel motifler işlenmiştir. Astar ve Astarlama İle İlgili Bilgiler: Cepken kırmızı keten kumaşla astarlanmıştır. Astar kumaşa ara baskı ile tutturulmuştur. 404 SONUÇ Araştırma kapsamında Sinop arkeoloji müzesinde bulunan 6 adet cepken örneği incelenmiştir. Cepkenlerin kalıp özelliğine bakıldığında sitemli bir kalıp tekniği kullanılmadığı görülmektedir. Kumaşlara genellikle katlanarak şekil verilmiştir. Cepkenler düz bir beden üzerine yaka oyuntusu verilmiş, 2 ya da 3 cm genişliğinde hâkim yaka geçirilmiştir. Ön ortaları karşılıklı gelecek şekildedir. Örneklerin tümünde kapama yoktur. Kapama kullanılmamasının neden içe giyilen giysi özelliklerinin görülebilmesi olduğu düşünülmektedir. Kollar düz kare kol şeklinde kesilmiş kol altına kuş parçası eklenmiştir. Hareket kolaylığı sağlamak için kuş parçasının yerleştirildiği düşünülmektedir. Vural ve arkadaşlarının geleneksel giysilerinin kol formlarını inceledikleri çalışmalarında, geleneksel giysilerde kolların, kolun germe ve bükme hareketleri dikkate alınarak dikildiğini ve bu durumda kola rahatlık ve hareket serbestisi kazandırıldığı

ortaya konmuştur (Vural,vd.,2006, 27). Kol ortaları dikişlidir. Cepkenlerin tümünde kesim özelliklerinin birbirine benzediği görülmektedir. Cepkenlerin kumaş özelliklerine bakıldığında sırasıyla kaşe kumaş, aba kumaş, kadife ve süet kumaşın kullanıldığı görülmektedir. Osmanlı döneminde kadife kumaşının çok ünlü olduğu, çeşitli kadife türlerinin dışarıya ihraç edildiği kaftan, entari, hırka, yelek, cepken ve şalvar yapımında sıkça kullanıldığı, ayrıca kadife kumaşının işlemeye elverişli bir kumaş olmasından dolayı genellikle işlenerek kullanıldığı kaynaklarda belirtilmiştir (Özel ve Tan 1992). Kumaşların renklerine bakıldığında mavi, bordo, lacivert tonlar ağırlıklıdır. Süsleme malzemesi olarak en çok altın sarı sim harç kullanılmıştır. Astarlarda en çok kırmızı renk kullanılmıştır. Giysilerin tümünde makine dikişi kullanılmıştır. Astarları giysiye elde baskı dikişi ya da çırpma dikişi ile tutturulmuştur. Cepkenlerin süslemelerinde ön ve arka bedenlerin yoğun işlemeli olduğu görülmektedir. O dönem insanlarının gösterişe önem verdiği düşünülmektedir. Osmanlı döneminde ekonomik durumu iyi olanlar kumaş görülemeyecek derecede kaytan, sim, kordon ve harçlarla işli cepken ve yelek kullanmışlardır (Barışta.1995). Bu nedenle incelenen cepkenlerin maddi durumu iyi kişiler tarafından giyildiği söylenebilir. Kıyafetlerin süslemelerinde altın renk, gümüş ve krem renk harçlar yoğun bir şekilde kullanılmıştır. Hazır harçlar hepsinde makine dikişi ile tutturulmuştur. Süslemelerde desenlerde farklılık vardır. ÖNERİLER 405 - Yöresel giysilerimiz kültürümüzün vazgeçilmez parçalarından biridir. Bu kıyafetleri gelecek nesillere aktarmak öncelikli amacımız olmalıdır. - Sandıktaki kıyafetlerin yok olup gitmemesi açısında müzelere bağışlaması sağlanmalı, evde saklamak isteyenler için saklama koşulları konusunda bilgilendirilmelidir. - Milli eğitim bakanlığınca yöresel kıyafetler ilgili ortak projeler yapılması sağlanmalıdır bu sayede kıyafetlerin yok olması engellenmiş olur. - Kültürel değerleri koruma altına alarak yok olmalarını engelleyen müzelerdeki kıyafetlerin saklama koşullarının iyileştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu konuda Müzelerde kıyafetlerin saklama koşulları yeniden gözden geçirilmeli kıyafetler uygun ortamlarda muhafaza edilmesi, envanter bilgilerinin kontrol edilmesi gerekmektedir. - Gelenek ve göreneklerimiz canlı tutularak, kıyafetlerin modernize edilerek yeni kıyafetlerle yaşatılması sağlanmalıdır. - Cepkenlerdeki süsleme tekniği kullanılan motifler günümüze uyarlanarak farklı modellerin ortaya çıkması sağlanmalıdır. - Değişik çalışma ve projelerle geleneksel giyimlerimizi Türkiye de ve dünyada tanıtılması amaçlanmalıdır. KAYNAKLAR Abanoz G., Gemici F., Özeren F., (2011), Samsun Arkeoloji Müzesinde Bulunan Geleneksel Kadın Cepken Örneklerinin İncelenmesi, Ulusal Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim, Samsun Barışta,H.Ö.,(1995), Türk İşleme Sanatı Tarihi, Gazi Üniversitesi Yayın No:201,Ankara

Bedük, Saadet, ÖZKAN, Mücella (2004). Kahramanmaraş Müzesinde Bulunan Kadın Cepkenlerinin İncelenmesi. I. Ulusal Kahramanmaraş Sempozyumu 6-8 Mayıs, Cilt 2, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş. Eftelioğlu Ayşe, ( 2006), Hakkari- Van Yöresi Kadın Kıyafetleri Yayınlanmış Yüksek Lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Anabilim Dalı, Van Güldür M.M., Irmak D., (2015), Beypazarı Yöresi kadın Cepkenleri ve Bu Cepkenlerin Kesim, Dikim ve Süsleme Özellikleri The Journal of Turk & Islam World, Social Studies, Yıl: 2, sayı: 5 s.172-185 Koca, Emine, Koç Fatma, Kaya Özlem., (2015), Yöresel Dokumaları Güncel Tasarımlarda Yorumlamak Kargı Bezi Örneği, Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 9, s. 125-133 Koçu, Reşat Ekrem, (1969), Türk Giyim kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara, Küçükosmanoğlu, Şerife (1992). Konya Müzelerinde Ve Evlerinde Bulunan Cepkenler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü El Sanatları Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. 406 Özbel, Kenan (1949). El Sanatları IV Eski El İşlemeleri. C.H.P. Halkevleri Bürosu. Kılavuz Kitapları-XII. Ulus Basımevi, Ankara. Özel,M.,Tan,N.,(1992), Folklorik Türk Kıyafetleri, Türkiye Güzel Sanatları Geliştirme Vakfı Yayınları:1, Ankara Sümbül M.,(2006), Adana-Osmaniye Bölgesi Giyim Kültüründe ve Halk Oyunları Ekiplerinin Giysi Tercihlerinde Kadın Başlıkları,Halk Kültüründe Giyim-Kuşam ve Süslenme Uluslararası Sempozyumu, 15-17 Aralık, Eskişehir. Uysal,B., Aygün M., Karayel F.S., (2010) Gediz Geleneksel Kadın Cepkenlerinin Motif, Desen Ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 Ekim -Düzce. Vural,T, Koç, F.,Koca E., Pamuk, B. (2006), Geleneksel Kadın Giysilerinde Kol Formu Özelliklerinin Giysi Konforu Açısından İncelenmesi, 12. Ulusal Ergonomi Kongresi, 16-18 Kasım,, Ankara.