Spor Haberciliği ve Twitter: Ulusal Spor Gazeteleri Üzerine Bir Araştırma Duygu Dumanlı Kürkçü Yrd. Doç. Dr., İstanbul Arel Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, İstanbul duygukurkcu@arel.edu.tr Özet: İnternet, bilgiye hızlı bir biçimde ulaşma ve yayma konularında getirdiği avantajlar nedeniyle her alanda olduğu gibi habercilik açısından da önemli bir konuma sahiptir. Yeni medya sunduğu özelliklerle bireylerin haber alma ortamlarını da değiştirmektedir. Artık bireyler, geleneksel basın aracılığı ile haber takip etmenin yanı sıra gazetelerin internet sitelerinden ya da sosyal medya hesaplarından haberleri takip etmektedirler. Günümüzde birçok televizyon ve radyo kanalı, haber ajansları, dergiler, gazeteler gibi çeşitli haber organizasyonları okuyucu kitlesine güncel haberleri hızlı biçimde ulaştırabilmek için çeşitli sosyal medya ortamlarını kullanmaktadır. Sporun her dalına ilişkin haber yayını yapan basılı spor gazeteleri de haber yayma aracı olarak sosyal medyayı etkin biçimde kullanmaktadır. Sosyal medya ortamlarından Twitter, içeriklerin anlık olarak güncellenmesi nedeniyle gazeteler tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı ulusal basılı spor gazetelerinin Twitter ı haber yayma ortamı olarak kullanım şekillerini belirlemeye çalışmaktır. Anahtar Sözcükler: Spor Gazeteciliği, Sosyal Medya, Twitter, Sosyal Medyada Spor Haberciliği. Abstract: The Internet has an important place in journalism as well just like other areas due to the advantages it provides in terms of speedily accessing and distributing information. The new media changes individuals medium of receiving news as well with the characteristics it presents. Individuals are able to follow news from the Internet sites of newspapers or from their social media accounts, as well as from traditional press. Today, many news organizations such as television and radio channels, news agencies, magazines and newspapers make use of various social media platforms with the purpose of bringing current news to their reader groups. Printed sports newspapers which publish news related to all sports branches make efficient use of social media as well. Twitter, which is one of the social media platforms, is widely used by newspapers since its content is updated instantly. The purpose of this study is to determine the ways printed national sports newspapers use Twitter as a tool for dissemination of news. 1. Giriş Yeni medya sunduğu özelliklerle bireylerin haber alma alışkanlıklarını ve ortamlarını değiştirmektedir. Haber organizasyonları da okuyucuların haber alma ortamlarındaki değişimleri yakından takip ederek onlara anlık gelişmeleri aktarabilecekleri ortamları haber yayma mecrası olarak kullanmaktadır. Günümüzde spor haberciliği gün geçtikçe önem kazanmakta ve geniş kitleler tarafından ilgiyle takip edilmektedir. Spor haberlerine ilişkin yayın yapan basılı spor gazeteleri de haber takipçilerine güncel haber içeriklerini hızlı biçimde ulaştırabilmek için kendi resmi internet sitelerini kullanmanın yanı sıra sosyal medya ortamlarını da etkin bir şekilde kullanmaktadır. Bu çalışmada öncelikle ülkemizde geleneksel spor gazeteciliğinin gelişimi, internette spor gazeteciliği ve daha sonra sosyal medyada spor haberciliği konuları ele alınmıştır. Araştırma kısmında ulusal basılı spor gazetelerinin sosyal medya
ortamı olan Twitter ı haber yayma mecrası olarak kullanım şekilleri ve kullanıcıların etkileşim düzeyleri incelenmiştir. 2. Türkiye de Spor Gazeteciliğinin Tarihsel Gelişimi Spor haberciliği, geçmişten günümüze kadar geniş okuyucu ve izleyici kitleleri tarafından ilgiyle takip edilen önemli bir gazetecilik alanıdır. Sporla aktif ya da pasif olarak ilgilenen geniş halk kitlelerinin oluşması sonucu kitle iletişim araçları da spora yönelmiş, spor haberciliği ve gazeteciliğinin yapısı ve işlevleri şekillenmeye başlamıştır. Ülkemizde ilk spor haberlerinin gazetelerde yer alması Cumhuriyet öncesine dayanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yayınlanan ilk spor yazısı 14 Mart 1981 tarihinde Servet-i Fünun Dergisi nde yayımlanan Ali Ferruh Bey in Paris ten gönderdiği eskrimle ilgili makaledir [1]. Spor basını açısından bakıldığında ilk spor yazısını yayınlayan günlük gazete ise, Selanik te çıkan Asır gazetesi dir. Asır gazetesi, 1895 yılında bisiklet ve at yarışları, 1896 yılında Atina da yapılan ilk modern olimpiyat oyunlarının hazırlık süreçleriyle ilgili haberler yayınlamıştır [2]. İlk spor fotoğrafı ise dönemin tüm basın fotoğraflarını çeken Avusturyalı Abdullah Kardeşler tarafından çekilmiştir. Ancak gerçek anlamda spor fotoğraflarını spor adamı ve gazeteci Burhan Felek çekmiştir. Burhan Felek in 28 Eylül 1910 tarihinde yayınlamaya başladığı Futbol adlı dergi, spor basın tarihinin ilk yayınları arasındadır. Derginin yayın hayatı 6 ay sürmüş ve bu süreç içerisinde dönemin anlayışına uygun olarak yarısı Türkçe yarısı Fransızca olarak yayınlanmıştır. Futbol dergisinde futbol haberlerinin yanı sıra, güreş, at yarışları, eskrim, jimnastik, atletizm, izcilik, denizcilik ile ilgili haberlere de yer verilmiştir [1]. Türkiye de bir futbol haberi ilk kez 1911 yılında günlük bir gazete olan Tasvir-i Efkar da yayınlanmıştır. Galatasaray kulübünün de üyesi olan Abidin Daver, Galatasaray-Tamşuar (Macar) maçını Tasvir-i Efkar da haber olarak yayınlatarak spor basınına önemli bir açılım getirmiştir [3]. 1910-1913 yılları arasında Tasvir-i Efkar, Tanin, Sabah ve Peyam gazetelerinde spor haberleri yayımlanmaya başlamıştır. 1913 yılında Cem Bey tarafından İdman Dergisi, 1926'da "Gol" Dergisi ve 1934 yılında ise "Top" adlı spor dergileri yayımlanmıştır [4]. 1933 yılında Haber gazetesi ilk spor sayfasını yayınlayan gazete olmuştur. 1952 yılında Türk Spor adlı ilk günlük spor gazetesi çıkarılmıştır. Türkiye'de 1950'li yıllardan sonra birçok gazete spor haberleri için ayrı birimler kurarak, birden fazla gazete sayfasını spor haberlerine ayırmıştır. 1954 yılında Abdi İpekçi ve Namık Sevik yönetimindeki Milliyet Gazetesi ve 1960'lı yılların sonuna doğru Necmi Tanyolaç yönetiminde yayınlanan Tercüman gazetesi arasında spor haberciliği açısından büyük bir rekabet yaşanmıştır [5]. 1970'li yıllarda günlük gazeteler, futbola diğer spor dallarına oranla daha geniş yer vermeye ve futbol takımları hakkında detaylı bilgileri okuyuculara aktarmaya başlamışlardır. 1980'li yıllarda gazetelerin spor sayfalarının renkli, fotoğraflı olarak yayınlanması geniş kitlelerin ilgisini toplamıştır. 1985 yılında İzmir'de Yeni Asır'ı yayınlayan Bilgin Grubu, İstanbul'da Sabah Gazetesi'ni yayınlamaya başlamıştır. Sabah Gazetesi'nin yayın hayatına başlamasıyla birlikte spor haber dağıtımı 3 tam sayfadan 6-8 sayfaya kadar çıkmıştır [1]. 1990'lara gelindiğinde ise spor dallarından özellikle futbolun kitleselleşmesiyle birlikte spor gazetelerine olan ilgi de artmıştır. 1988 yılında ilk kez bir spor gazetesi olan Fotospor yayınlanmış, 1991 yılında Dinç Bilgin'in Foto Maç gazetesi ve Erol Aksoy'un Spor Gazetesi yayınlanmıştır. 1995 yılı içerisinde Taraftar ve Fanatik gazeteleri de spor içerikli olarak yayınlanmışlardır. 28 Haziran 1996 tarihinde Bilgin'in sahip olduğu Taraftar ve Fotomaç Gazeteleri, Aydın Doğan'ın sahip olduğu Fanatik gazetesi ile rekabet etmek amacıyla birleşmişlerdir [6]. Bu spor gazetelerinde ana konuyu üç büyük futbol takımı (FB-GS-BJK) ile ilgili haberler oluşturmuştur. Ayrıca söz
konusu bu gazeteler üç büyük takımın taraftarlarına yönelik sayfalar ayırıp, sadece bu takımlar hakkında yazı yazan köşe yazarları dönemini de başlatmışlardır [1]. Türk spor basını büyük bir gelişim göstererek spor severlere, okuyuculara ilgilendikleri spor dalına ilişkin en güncel haberleri aktarmıştır. Özellikle 1990'lı yıllardan itibaren spor artık geniş kitleler tarafından okunan hatta gazetenin satın alınma nedenini oluşturan önemli bir konuma gelmiştir. Bu nedenle okuyuculara sadece spor haberleri aktaran spor gazetelerinin yayınlanmasının yanı sıra yeni iletişim teknolojilerinin beraberinde getirdiği internet gazeteciliğinden de spor haberciliğinde yararlanılmıştır. Böylece basılı spor gazeteleri okuyucularına internet üzerinden de hizmet vermeye başlamıştır. 3. Türkiye'de İnternette Spor Gazeteciliği İnternet, bilgiye hızlı bir biçimde ulaşma ve yayma konularında getirdiği avantajlar nedeniyle her alanda olduğu gibi habercilik açısından da önemli bir konuma sahiptir. Günümüzde gazeteler iletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmelerin sonucunda geleneksel basılı gazete yayınlamanın yanı sıra okuyucu kitlelerine internet üzerinden haber aktarma ve hizmet sunma fırsatını yakalamışlardır. Günümüzde birçok basılı gazetede olduğu gibi basılı spor gazeteleri de internet ortamında haber aktarma faaliyetlerini yürütmekte ve gün geçtikçe internet ortamında yayın yapmaya daha fazla önem vermektedirler. Spor basını internet gazeteciliğini, ilk kurulduğu dönemlerde haber metinleri ve görsellerinde büyük bir değişiklik yapmadan olduğu gibi internet ortamına aktararak yapıyordu. İnternet siteleri için yeniden haber ve içerik üretilmiyor, video gibi multimedya imkânlardan yararlanılmıyordu [4]. Diğer bir deyişle basılı spor gazeteleri kendi resmi web sitelerinde haberleri ve görselleri gazetenin basılı versiyonunu internete olduğu gibi aktararak yayın yapıyordu. Ancak 2009 yılında yaşanan ekonomik krizden dolayı basılı gazetelerin hızla tiraj kaybetmesi, okuyucuların gazete satın alma ve okuma alışkanlıklarının değişmesi, internet üzerinden haber takibinin yayılması gibi nedenler spor basınının internet yayınına daha fazla önem vermesini sağlamıştır [4]. Artık spor gazeteleri, haberleri, yeni medyanın sunduğu multimedya özelliklerini etkin bir şekilde kullanarak web siteleri üzerinden okuyucularına aktarmaktadırlar. Mayıs 2000'de Doğan Online bünyesinde yayın hayatına başlayan fanatik.com.tr, 2008 yılından itibaren Doğan Gazetecilik A.Ş çatısı altında yayınlarını sürdürmüştür. Fanatik Gazetesi'nde olduğu gibi, sitenin haberlerinin merkezinde de futbol bulunmaktadır. Sitede ayrıca basketbol, voleybol, at yarışı, Formula1, atletizm, bisiklet, boks, güreş, halter, motor sporları gibi farklı spor dallarına ilişkin haberler kategorize edilerek sunulmaktadır [7]. 21 Haziran 2004 tarihinde yayınlanmaya başlayan fotomac.com.tr sitesinde yayınlanan haberler de Fotomaç Spor Gazetesi'ndeki gibi futbol ağırlıklı olarak yayın faaliyetini sürdürmektedir. Yayın hayatına başladığı ilk yıllarda internet sitesi için özel içerik üretmeden yayınlanan fotomac.com.tr, 2009 yılında Turkuaz Medya Grubu tarafından alındıktan sonra internet sitesi için özel içerik üretmiş ve multimedya ortamlardan daha fazla yararlanmıştır. Sitede ayrıca dört büyük futbol takımı için özel bölüm ve basketbol için özel bölüm bulunmasının yanı sıra diğer spor dalları, yazarlar, galeri ve Fotomaç Tv bulunmaktadır. Fotomaç Tv bölümünde ise dört büyük futbol takımına ait videolar yayınlanmaktadır [8]. 9 Haziran 2012 tarihinde Çağdaş Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. bünyesinde yayın hayatına başlayan amkspor.sozcu.com.tr sitesi futbol, basketbol ve diğer sporlara ilişkin haberleri okuyucu kitlesine aktarmaktadır. Sitenin yayın içeriği futbol ağırlıklı olsa da diğer sporlara ilişkin haberler, yazarlar, galeri ve Amk Tv bulunmaktadır. Amk Tv bölümünde spor haberlerinin videoları bulunmaktadır [9].
Günlük olarak yayınlanan üç ulusal spor gazetesinin (Fanatik Spor Gazetesi, Fotomaç Spor Gazetesi ve AMK Spor Gazetesi) internet ortamındaki resmi web siteleri incelendiğinde üçünün de sosyal medya hesaplarının bulunduğu ve okuyucuları bu hesaplara yönlendirdiği görülmektedir. Bu durum söz konusu spor gazetelerinin web siteleri ile birlikte sosyal medya mecraları üzerinden de okuyucularına ulaştıklarını göstermektedir. 4. Sosyal Medyada Spor Haberciliği Gazeteler yeni iletişim teknolojilerinin getirdiği yenilikler sonucunda geleneksel basılı gazete yayınlamanın yanı sıra okuyucu kitlelerine yeni yöntemlerle ulaşabilme fırsatı yakalamışlardır. Gelişen teknoloji sayesinde internetin yaygınlaşması sonucu geleneksel basılı gazetecilikten internet ortamında yayınların yapıldığı internet gazeteciliğine geçilmiş hatta okuyucu kitlelere sosyal medya mecraları üzerinden de haber aktarma faaliyetleri giderek önem kazanmıştır. Günümüzde televizyon kanallarından, radyo kanallarına, haber ajanslarına ve basılı gazetelere kadar tüm haber organizasyonları haber aktarma ve yayma konusunda sosyal medya mecralarını etkin bir şekilde kullanmaktadırlar. Ulusal spor gazeteleri de okuyucu kitlelerine internet sitelerinden haber aktarmanın yanı sıra çeşitli sosyal medya mecralarını da haber mecrası olarak kullanmaktadırlar. İnternette gün geçtikçe kullanıcı sayısını artıran Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri, sporla ilgili haberlerin okuyucu kitlelerine yayılması için yoğun kullanılan sosyal medya mecralarının başında gelmektedir. Twitter ın sunduğu 140 karakterlik mesaj uzunluğu, profesyonel etkinliklerin ve haberlerin düzenli bir şekilde güncellenmesi ve kullanıcılara hızlı biçimde aktarılması gibi önemli avantajlar sağlamaktadır. Twitter da içeriklerin anlık olarak güncellenmesi nedeniyle haber organizasyonları söz konusu bu mecrayı haber yayma aracı olarak etkin biçimde kullanmaktadırlar. Bireylerin sürekli haber alma ihtiyacına karşılık veren Twitter, anlık gelişmeleri ve haberleri sahip olduğu yüksek kullanıcı sayısı nedeniyle haber organizasyonları ve gazeteler tarafından en çok tercih edilen sosyal medya kanalı haline gelmiştir [10]. Kwak, Lee, Park ve Moon dünya genelinde Twitter kullanıcılarının yönelimlerini inceledikleri çalışmada Twitter'da paylaşılan tweetlerin %85'inin haberlerle ilgili olduğunu bulgulamışlardır. Twitter'ın sosyal ağdan ziyade haber yayma ve paylaşma mecrasını andırdığını tespit etmişlerdir. Bu durum Twitter'ın yeni olay ve güncel gelişmelerle ilgili önemli bir bilgi ve haber kaynağına dönüştüğünü göstermektedir [11]. Twitter, taraftarlara, sporculara, antrenörlere, spor gazetelerine ve okuyucularına kendi aralarında doğrudan iletişim kurma fırsatı sunmaktadır. Dünyaca ünlü birçok sporcunun Twitter hesaplarının milyonlarca takipçisi bulunmaktadır [12]. Aynı durum spor gazetelerinin Twitter hesapları için de geçerlidir. Çalışma kapsamında incelenen üç ulusal spor gazetesinin Twitter hesaplarına bakıldığında; Fanatik Gazetesi'nin (@fanatikcomtr) 1 milyon, Fotomaç Gazetesi'nin (@fotomac) 255 bin, AMK Gazetesinin (@Amkspor) 263 bin takipçisi bulunmaktadır. 5. Araştırma Amaç, Kapsam, Metodoloji Bu araştırmada günlük olarak yayın yapan üç ulusal basılı spor gazetesinin (Fanatik Spor Gazetesi, Fotomaç Spor Gazetesi ve AMK Spor Gazetesi) sosyal medya ortamlarından Twitter ı haber yayma mecrası olarak kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda söz konusu üç ulusal basılı spor gazetesinin resmi Twitter hesaplarından 1 Temmuz 2016 ile 31 Ağustos 2016 tarihleri arasında yapılan gönderiler toplanmış ve analiz edilmiştir. Toplanan tweetlerin içerisinde bulunan retweet gönderileri çıkarılmıştır. Böylece sadece hesaplar tarafından gönderilen orijinal tweetler analizde kullanılmıştır.
Bu doğrultuda çalışma kapsamında AMK Spor Gazetesi'nin @Amkspor adlı hesabından 6.064 tweet, Fanatik Spor Gazetesi'nin @fanatikcomtr adlı hesabından 7.566 tweet ve Fotomaç Spor Gazetesi'nin @fotomac adlı hesabından 3.394 tweet olmak üzere toplam 17.024 tweet toplanmış ve analiz edilmiştir. Analiz öncesinde, elde edilen tweetler spor konusunda bilgili 3 kişi tarafından kodlanmıştır. Bulgular Araştırmadan elde edilen bulgular şu şekildedir. Tweet Sayısı Günlük Ortalama Amk Fanatik Fotomaç Toplam 6.064 7.566 3.394 17.024 97,8 122 54,7 274,6 Tablo 1. Ulusal Spor Gazetelerinin Toplam ve Günlük Ortalama Tweet Sayıları Amk Gazetesi resmi Twitter hesabından günde ortalama 97,8 kez, Fanatik Gazetesi günde ortalama 122 kez ve Fotomaç Gazetesi 54,7 kez spor haberlerine ilişkin tweet atmıştır. Fanatik gazetesinin diğer spor gazetelerine oranla daha fazla tweet paylaştığı görülmektedir. Spor Gazeteleri'nin günlük tweet paylaşım sayılarını gösteren grafik incelendiğinde gazetelerin belli günlerde yaptıkları paylaşımların diğer günlere göre daha yüksek sayıda olduğu görülmektedir (Şekil 1). Paylaşım sayılarının daha yüksek olduğu günler araştırıldığında bu günlerde genellikle UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi ve ulusal lig futbol maçlarının olduğu görülmüştür. Özellikle Avrupa'da oynanan maç sonuçlarını paylaşan Fotomaç Gazetesi'nin günlük artışları diğer gazetelere göre daha yüksek olmaktadır. Şekil 1. Spor Gazetelerinin Günlük Tweet Sayıları
Retweet Edilme Oranı Beğeni Alma Oranı Amk Fanatik Fotomaç %78,1 %86,8 %40,4 %97,7 %99,9 %88,2 Tablo 2. Retweet Edilen ve Beğeni Alan Tweetlerin Oranı AMK Gazetesi'nin paylaştığı tweetlerin %78,1'i, Fanatik Gazetesi'nin tweetlerinin %86,8'i ve Fotomaç Gazetesi'nin tweetlerinin %40,4'ü takipçiler tarafından retweet edilmektedir. Fotomaç gazetesinin spor haberlerine ilişkin paylaştığı tweetlerin diğer gazetelere oranla düşük olduğu görülmektedir. Benzer şekilde Fotomaç Gazetesi'nin tweetlerinin beğeni alma oranı (%88,2), AMK Gazetesi (%97,7) ve Fanatik Gazetesi'nden (%99,9) daha düşüktür. Türkiye'deki spor haberi takipçileri tarafından çok takip edilmeyen futbol maçlarına ait skorların paylaşılması nedeniyle Fotomaç gazetesinin tweetlerinin retweet edilme oranının ve beğeni alma oranının düşük olduğunu söylemek mümkündür. Amk Fanatik Fotomaç Hashtag 306 2.332 759 Mention 57 247 1 Tablo 3. Hashtag ve Mention Kullanımı Tweetlerin daha kolay bulunmasını sağlamak amacıyla kullanılan hashtag, bir konu ya da kişi hakkında mesaj topluluğu oluşmasını sağlamaktadır. Bu durum konu ya da kişi hakkında paylaşılan tweetlerin takibini kolaylaştırmaktadır. Gazetelerin hashtag kullanımı incelendiğinde Fanatik Gazetesi'nin diğer gazetelere oranla daha fazla hashtag kullandığı görülmektedir. Fanatik Gazetesi'ni sırasıyla Fotomaç ve Amk Gazeteleri takip etmektedir. Çalışma kapsamında en çok kullanılan hashtagler arasında sırasıyla Türkiye'deki 4 büyük futbol takımına ait #fenerbahçe, #galatasaray, #beşiktaş ve #trabzonspor hashtagleri yer almaktadır. Fanatik Gazetesi'nin kullandığı hashtaglerin %46'sı, Fotomaç Gazetesi'nin kullandığı hashtaglerin %20'si söz konusu hashtaglerdir. Farklı olarak Amk Gazetesi bu hashtaglerden hiçbirini kullanmamıştır. Amk Gazetesi genellikle gazete köşe yazılarını paylaştıkları tweetlerde yazarların mentionlarını kullanmaktadır. En fazla mention kullanan Fanatik Gazetesi ise tweetlerinde @canererkin, @ardaturan, @emremor29 gibi Türk futbolcularla birlikte @cristiano, @antogriezmann, @gvanderwiel, @sneijder101010 gibi Avrupa ve Türkiye'de oynayan, tanınırlıkları yüksek yabancı futbolcuların da mentionlarını kullanmaktadır. Böylelikle gönderdikleri tweetlerin bu futbolcular tarafından da görülmesi sağlanmaktadır. Amk Fanatik Fotomaç Toplam Futbol %84,3 %84,9 %95,4 %86,8 Diğer %15,7 %15,1 %4,6 %13,2 Türk Futbolu %81,5 %77,4 %72,9 %77,8 Dünya Futbolu %18,5 %22,6 %27,1 %22,2 Üç büyükler %54,3 %72,0 %70,5 %65,3 Diğer %45,7 %28,0 %29,5 %34,7 Tablo 4. Tweetlerin Sınıflandırılması ve Oranları Spor gazetelerinin paylaştıkları gönderilerin ortalama %86,8'inin futbol ile ilgili olduğu belirlenmiştir. Fotomaç Gazetesi'nin futbol ile ilgili paylaşımlarının (%95,4), Amk Gazetesi (%84,3) ve Fanatik Gazetesi nden (%84,9) daha fazla olduğu görülmektedir. Paylaşımlarda futbol haricinde basketbol, atletizm, güreş, halter, tenis gibi diğer spor dallarıyla ilgili haberler de yer almaktadır. Ancak diğer spor dallarıyla ilgili paylaşımlar (%13,2) futbol kadar yoğun olmamaktadır. Futbol ile ilgili paylaşımlar daha detaylı bir analiz için Türk futbolu ve Dünya futbolu olmak üzere 2 alt gruba ayrılmıştır. Analiz sonucuna göre futbol paylaşımlarının yaklaşık dörtte üçü Türk futboluyla ilgili paylaşımlardır. Burada en yüksek oran %81,5 ile Amk Gazetesi'ne aitken en düşük oran %72,9 ile Fotomaç Gazetesi'ne aittir.
Fotomaç Gazetesinin dünya futbolu ile ilgili paylaşım oranının (%27,1) diğer gazetelere göre yüksek olmasının nedeni Fotomaç Gazetesi'nin Avrupa'da oynanan maçlara ait skor bilgisini daha fazla yayınlamasıdır. Türk futbolunda üç büyükler olarak tabir edilen Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray ile ilgili haber paylaşımlarının oranını belirlemek amacıyla Türk futbolu 2 gruba ayrılmıştır. Türk futboluyla ilgili paylaşımların %65,3'ünün üç büyükler ile ilgili olduğu görülmüştür. Fanatik ve Fotomaç Gazeteleri'nin üç büyükler ile ilgili paylaşım oranları birbirine yakınken, Amk Gazetesinin üç büyüklerle ilgili paylaşım oranı (%54,3) diğer gazetelere göre daha düşüktür. Bu durum, Amk Gazetesinin üç büyükler haricindeki takımlara diğer gazetelere göre daha fazla yer verdiğini göstermektedir. Amk Fanatik Fotomaç Ret Beğ Ret Beğ Ret Beğ Genel 2,1 9,3 7,1 45,2 1,4 9,4 Futbol 2,0 9,1 6,9 44,9 1,3 9,1 Diğer 3,1 10,5 8,7 47,2 3,1 15,8 Türk Futbolu 2,0 8,9 7,5 46,0 1,5 9,7 Dünya Futbolu 1,7 10,2 4,7 41,1 0,9 7,4 Üç büyükler 2,5 11,1 8,2 48,2 1,6 10,0 Diğer 1,5 6,2 5,7 40,2 1,2 9,0 Tablo 5. Tweetlerin Retweet ve Beğeni Sayıları Spor gazetelerinin paylaşımlarının kullanıcılar tarafından ne kadar beğenildiği ve tekrar paylaşıldığı ile ilgili bilgiler Tablo 5 te yer almaktadır. Buna göre ortalama olarak en fazla retweet yapılan (7,1) ve beğeni alan (45,2) paylaşımlar Fanatik Gazetesi ne aittir. Bu durum takipçi sayısının diğer gazetelere oranla çok daha fazla olmasının doğal sonucudur. Tablo 5 incelendiğinde kullanıcılar futbol haricindeki spor dallarıyla ilgili tweetlere, futbol ile ilgili olanlara göre daha fazla etkileşim göstermektedirler. Paylaşımlarda özellikle basketbol, güreş, halter gibi spor dallarındaki başarıların yer alması bunun en önemli sebebidir. Futbol tweetleri içinde ise Türk futbolu ile ilgili tweetler dünya futbolu ile ilgili tweetlere göre daha fazla kullanıcı tarafından etkileşime girmektedir. Taraftar sayısının çokluğu, üç büyükler ile ilgili tweetlerin daha yüksek retweet ve beğeni sayısına ulaşmasını sağlamaktadır. 6. Sonuç ve Tartışma Yapılan araştırma sonucunda spor gazetelerinin resmi Twitter hesaplarından paylaştıkları gönderilerin ortalama %86,8'inin futbol ile ilgili olduğu sadece %13,2 oranında diğer spor dallarına ilişkin haberlere yer verildiği görülmektedir. Ortaya çıkan oranlara bakıldığında ülkemizdeki spor gazetelerinin ve spor haber takipçilerinin futbol ile ilgili haberlere diğer spor dallarına oranla daha fazla ilgi gösterdiğini söylemek mümkündür. Çalışmadan elde edilen verilere göre Fotomaç Gazetesi nin Twitter hesabının paylaştığı spor haberlerinde futbola %95,4 oranında, Fanatik Gazetesi nin hesabının %84,9 oranında, Amk Gazetesi nin hesabının ise %84,3 oranında yer verdiği saptanmıştır. Futbol ile ilgili paylaşımlar detaylı bir analiz için Türk futbolu ve Dünya futbolu olmak üzere iki alt gruba ayrılmıştır. Analiz sonucuna göre futbol paylaşımlarının %77,8 inin Türk futboluyla ilgili olduğu %22,2 sinin ise Dünya futbolu ile ilgili olduğu görülmektedir. Türk futbolunda üç büyükler olarak tabir edilen Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray ile ilgili haber paylaşımları incelendiğinde Türk futboluyla ilgili paylaşımların %65,3'ünün üç büyükler ile ilgili olduğu görülmüştür. Amk Gazetesinin üç büyükler haricindeki takımlara diğer gazetelere göre daha fazla yer verdiği belirlenmiştir. Büyükbaykal, Türkiye deki yazılı spor basınında futbolun yeri ve önemini ortaya koymak için gerçekleştirdiği çalışmada
geleneksel basılı gazetelerin spor sayfaları incelendiğinde de futbol en geniş ölçüde yer alan spor dalı olmuştur. Benzer şekilde üç büyükler ile ilgili futbol yazılarının spor sayfalarındaki toplam futbol yazılarına oranlarının %60 ın üzerinde olduğu saptanmıştır [1]. Söz konusu çalışmada elde edilen veriler de bizim çalışma sonucunda elde ettiğimiz verilere benzerlik göstermektedir. Geleneksel basılı spor gazetelerinin gerçekleştirdiği spor haberciliği ile sosyal medyada gerçekleştirilen spor haberciliği incelendiğinde bazı noktalarda birbirine paralel biçimde faaliyette bulunduklarını söylemek mümkündür. Gerek basılı spor gazeteleri gerek onların sosyal medya üzerinden haber tweet paylaşımları göstermektedir ki spor dalları içerisinde futbola geniş ölçüde yer verilmektedir. Aynı şekilde her iki spor haberciliğinin üç büyük futbol takımı ile ilgili haberlere diğer spor dallarına ilişkin haberlere oranla daha fazla yer verdiği görülmektedir. Ülkemizde gerek basılı spor gazeteciliği gerekse de internet ve sosyal medya spor haberciliği, spor dalları içerisinde yalnızca futbol üzerine yoğunlaşmamalı, diğer spor dallarına ilişkin gelişmeleri ve haberleri de okuyucu kitlesine aktarmalıdır. Sadece futbola ilişkin haber vermek diğer spor dallarının ihmal edilmesine neden olmaktadır. Bu durum ise ülkemiz spor haberciliğine zarar vermekte ve içerik zenginliğini ortadan kaldırmaktadır. Kaynaklar [1] Büyükbaykal, G. Geçmişten Günümüze Türkiye deki Yazılı Spor Basınında Futbolun Yeri ve Önemi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İstanbul, 2004, ss. 37-52. [2] Atalay, A. Spor, Medya ve Serbest Zaman, Beta Yayınevi, İstanbul, 2004, s. 90. [3] Özsoy, S., Spor Basını Açısından Türkiye de 1950 den Günümüze Milliyet Gazetesi nde Yaşanan Değişim, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.7, 2011, ss.212-221. [4] Köktener, A. Spor Gazeteciliği Örneğinde İnternet Gazeteciliğinin Geleneksel Gazeteciliğe Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.8 S.1, 2013, ss.233-250. [5] Kazaz, M. Geleneksel Habercilikten İnternet Haberciliğine Geçiş Sürecinde Spor Basını, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.4 S.4, 2007, ss.220-229. [6] Kaya, A.Y. Dünya'da ve Türkiye'de Basının Gelişimi ile Türk Basınında Sporun Haber Öğeleri Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.3, 2002, ss.161-167. [7] http://www.fanatik.com.tr/, [8] http://www.fotomac.com.tr/ [9] http://amkspor.sozcu.com.tr/ [10] Kürkçü, D.D. Ulusal Haber Ajanslarının Twitter Üzerinden Haber Yayımı, Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, S.11, 2016, ss.458-478. [11] Tao, K. Hauff, C. Abel, F. Houben G.J. Twitter Verileri için Enformasyon Erişimi, K. Weller ve A. Bruns vd. (Der), Twitter ve Toplum, İstanbul, Kafka Epsilon Yayıncılık, 2016, ss.275-288. [12] Özsoy, S., Türkiye'de Bilişim Teknolojisi ile Değişen Spor Gazeteciliği, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, Sayı: 41, ss.81-102.