14/11/2002 tarih ve 24936 nolu RG Sanayi ve Ticaret Bakanlığından: Ġki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Arka Tescil Plakasının Takılma Yeri Ġle Ġlgili Tip Onayı Yönetmeliği (93/94/AT) BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca, iki veya üç tekerlekli motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluğunu yerine getirmek üzere, iki veya üç tekerlekli motorlu araçların arka tescil plakasının takılma yeri ile ilgili olarak araç tipinin aksam tip onayına ilişkin hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik; arka tescil plakasının takılma yeri bakımından iki veya üç tekerlekli motorlu araç tipine aksam tip onayı belgesi verilmesi işlemlerine dair hükümleri kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun değişik 29 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık : Sanayi ve Ticaret Bakanlığını, b) AT : Avrupa Topluluğunu, c) Onay KuruluĢu: Bir aracın, aksamın veya ayrı teknik ünitenin tip onayından bütün yönleri ile sorumlu olan, onay belgelerini veren ve gerektiğinde geri alan, diğer onay kuruluşlarıyla temasları yürüten, imalatçının üretim uygunluk düzenlemelerine uyup uymadığını belirlemekten sorumlu, teknik servisleri görevlendiren yetkili merci olan Bakanlığı, d) Teknik Hizmetler KuruluĢu (Teknik Servis): Onay Kuruluşu adına deneylerin veya incelemelerin yapılmasında, bir test laboratuarı olarak Onay Kuruluşunca görevlendirilen kurum veya kuruluşu; bu görevin Onay Kuruluşunun kendisi tarafından da yerine getirilebildiğini, e) Ġmalatçı: İki veya üç tekerlekli motorlu araçları veya aksam veya ayrı teknik üniteleri imal eden, tip onayı işlemlerinin bütün unsurlarından ve imalatın uygunluğunun sağlanmasından Onay Kuruluşuna karşı sorumlu olan kişi veya kuruluşu, f) MOTOY: Avrupa Topluluğunun 92/61/AT sayılı İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlar Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmi Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini, g) MARTOY: Avrupa Topluluğunun 70/156/AT sayılı Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmi Gazete'de yayımlanan şekliyle son seviyesini, h) Tip Onayı: Bir aracın, bu Yönetmelikte teknik şartlara uygunluğunun belgelenmesi işlemini, i) Araç: Araç sınıflarından birine dahil olup, MOTOY'da yapılan tanımlamaya uygun olarak şase üzerine imal edilen iki ve üç tekerlekli mopedler, iki, üç ve dört tekerlekli motosikletler ve sepetli motosikletleri, j) Aksam: Aracın bir parçası olarak ilgili yönetmelik hükümlerine tabi olan ve söz konusu yönetmeliğe göre bu araçtan bağımsız olarak da tip onayı alabilen bir üniteyi, k) Tanıtım Dosyası: Başvuru sahibi tarafından Teknik Hizmetler Kuruluşuna veya Onay Kuruluşuna Tanıtım Bildirimi gereğince verilen bilgi, çizim, fotoğraf ve bunun gibi belgeleri içeren dosyayı, l) Tanıtım Paketi: Tanıtım Dosyası ile Teknik Hizmetler Kuruluşunun veya Onay Kuruluşunun görevlerini yerine getirmeleri sürecinde tanıtım dosyasına eklemiş oldukları deney raporları ve diğer belgeleri, m) Tanıtım Paketi Fihristi: Tanıtım Paketi içinde bulunan belgelerin uygun bir şekilde numaralandırılarak veya bütün sayfaların tanımlanabilmesine imkan verecek şekilde işaretlenerek bir liste halinde yazılmasını, ifade eder. ĠKĠNCĠ BÖLÜM Uygulama Usul ve Esasları Tip Onayı BaĢvurusu Madde 5- Tip Onayı Belgesi başvurusuna ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir. a) Araç için tip onayı belgesi başvuruları, tanıtım paketi içinde tanıtım fihristine uygun olarak düzenlenmiş tanıtım dosyasıyla birlikte imalatçı tarafından Onay Kuruluşuna yapılır. Tanıtım dosyası başvurudan itibaren onayın verildiği veya reddedildiği tarihe kadar onay kuruluşunun incelemesine açıktır. 1
b) Belirli bir tipe ait tip onayı başvuruları, ancak bir onay kuruluşuna yapılabilir. Başvuru sahibi, başka bir ülkenin onay kuruluşuna başvuruda bulunmadığını bir yazı ile Onay Kuruluşuna bildirir. c) Onaylanacak her tip için ayrı bir başvuru yapılır. Tip Onayı ĠĢlemleri Madde 6- Onay Kuruluşu, bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilen teknik özellikleri sağlayan aracın herhangi bir tipi için MOTOY un 6 ncı maddesine ve bu Yönetmeliğe göre tip onayı işlemlerini yerine getirir ve Ek I İlave 2'de örneği bulunan aksam tip onayı belgesini ve tip onayı numarasını verir. Yetkili KuruluĢlar Madde 7- Onay Kuruluşu olarak Bakanlık bu Yönetmeliğin uygulanmasında sorumludur. Deneyleri yapmaya veya yaptırmaya Teknik Hizmetler Kuruluşu (Teknik Servis) olarak Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) yetkilidir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Piyasaya arz ve Tedbirler, Bildirimler ve Muafiyetler Piyasaya arz ve Tedbirler Madde 8- Arka tescil plakasının takılma yeri ile ilgili olarak iki veya üç tekerlekli motorlu araçların piyasaya arz edilmesini düzenleyen prosedürler ve tip onayına uygunsuzluk halinde alınan tedbirler MOTOY da belirtildiği şekilde yapılır. Bildirimler Madde 9- Bildirimlere ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir. a) 1999/26/EC ile değişik 93/94/EEC sayılı AT direktifi dikkate alınarak hazırlanan bu Yönetmeliğin uygulamaya konulduğu ve Onay Kuruluşu ile görevlendirilen teknik hizmetler kuruluşunun adı ve adresi AT Komisyonuna ve AT üyesi ülkelerin onay kuruluşlarına bildirilir. b) Onay Kuruluşu, tip onayı belgesi verdiği veya reddettiği her araç tipinin doldurulmuş tip onayı belgesinin bir kopyasını bir ay içinde AT üyesi ülkelerin onay kuruluşlarına bildirir. c) Onay Kuruluşunca, bu Yönetmelik hükümlerine göre tip onayı belgesinin reddi veya geri çekilmesi veya tescilin reddi, geri çekilmesi veya satışın yasaklanması gibi alınan kararların dayandırıldığı nedenler ilgili tarafa bildirilir. Ayrıca yürürlükteki mevzuat çerçevesinde alınan kararlarla ilgili tanınan süreler belirtilir. Muafiyetler Madde 10- Muafiyetlere ait esaslar aşağıda belirtilmiştir. a) Arka tescil plakasının takılma yeri konusunda teknolojik olarak gelişmiş bu Yönetmelik kapsamındaki araçlar için Tip Onayı Belgesi talep edilmesi halinde, AT Komisyonuna ve AT üyesi ülkelerin onay kuruluşlarına bilgi verilerek, bunlara Ulusal Tip Onayı Belgesi verilebilir. b) Bu Yönetmeliğin uygulama tarihinden önce trafiğe çıkmış mevcut araçlar bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir. c) Onay Kuruluşu; ordu hizmetleri, sivil savunma, itfaiye hizmetleri ve kamu düzenini korumakla görevli birimler tarafından kullanılmak üzere imal edilen araçları bu Yönetmeliğin şartlarından muaf tutabilir Eklerin Uyarlanması Madde 11- bu Yönetmeliğin eklerinin teknik ilerlemelere uyarlanması gerekli her türlü değişiklik, MOTOY'un 12 nci ve MARTOY'un 15 inci maddesinde belirtilen Komitenin çalışma prosedürüne uygun olarak yapılır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Geçici ve Son Hükümler Geçici Madde 1- Ulusal tip onayı belgesi alacak yeni iki veya üç tekerlekli motorlu araçlar için imalatçılar, 31/12/2003 tarihinden sonra bu Yönetmeliğe göre tip onayı belgesi almak zorundadır. Geçici Madde 2- Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce ulusal tip onayı belgesi almış araçlar için imalatçılar, bu 31/12/2004 tarihinden itibaren bu Yönetmeliğe göre tip onay belgesi almak zorundadır. Aksi taktirde bu araçların ulusal tip onayı belgesi iptal edilir. Yürürlük Madde 12- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer. Yürütme Madde 13- Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür. EK I 2
1. BOYUTLAR İki veya üç tekerlekli motorlu araçların (1) arka tescil plakasının takıldığı yerin boyutları aşağıdaki gibi olmalıdır: 1.1. Mopedler ve gövdesiz dört tekerlekli hafif motosikletler 1.1.1. Genişlik: 100 mm 1.1.2. Yükseklik: 175 mm veya 1.1.3. Genişlik: 145 mm 1.1.4. Yükseklik: 125 mm 1.2. Gövdesiz, dört tekerlekli hafif motosikletler hariç; motosikletler, azami gücü 15 kw a kadar olan üç tekerlekli motosikletler ve dört tekerlekli motosikletler 1.2.1. Genişlik: 280 mm 1.2.2. Yükseklik: 210 mm 1.3. Azami gücü 15 kw ı geçen üç tekerlekli motosikletler, gövdeli dört tekerlekli hafif motosikletler ve gövdeli dört tekerlekli hafif motosikletler dıģındaki dört tekerli motosikletler 1.3.1. 70/222/AT Yönetmeliğinde belirtildiği gibi yolcu otomobillerine ait hükümler uygulanmalıdır. 2. GENEL YERĠ 2.1. Bir motosikletin, motosiklet katarının veya üç tekerlekli motosikletin arka tescil plakası aracın arka kısmına aşağıdaki şekilde takılmalıdır: 2.1.1. Plaka, aracın dış uçlarından geçen boylamasına düzlemler içerisinde konumlandırılmalıdır. 3. EĞĠMĠ 3.1. Arka tescil plakası aşağıdaki gibi olmalıdır: 3.1.1. Aracın boylamasına orta düzlemine dik açıda olmalıdır; 3.1.2. Tescil numarasına ait arka plaka yukarıya dönük olduğunda, yüksüz araç durumunda, düşeyle 30 den daha fazla olmayacak şekilde eğim yapabilir; 3.1.1. Tescil numarasına ait arka plaka aşağıya dönük olduğunda, yüksüz araç durumunda, düşeyle 15 den daha fazla olmayacak şekilde eğim yapabilir; 4. AZAMĠ YÜKSEKLĠK 4.1. Araç yüksüz iken, tescil plakasının takıldığı yer üzerindeki hiçbir nokta, yerden 1,5 m den daha fazla olmamalıdır. 5.ASGARĠ YÜKSEKLĠK 5.1. Araç yüksüz iken, tescil plakasının takıldığı yer üzerindeki hiçbir nokta yerden 0,20 m den daha az yükseklikte veya bu yükseklik 0,20 m den az ise, yerden yükseklik tekerlek yarıçapından az olmamalıdır. 6. GEOMETRĠK GÖRÜLEBĠLĠRLĠK (1) Mopedlerde, bunlar tescil ve/veya tanımlama plakasıdır 3
6.1. Plakanın takıldığı yer iki dihedral açısı ile sınırlandırılan bir yer içerisinde görülebilir olmalıdır: biri, plakanın takıldığı yerin üst ve alt yatay kenarlarından geçen iki düzlem tarafından yatay kenarla yapılan açıdır, yataya göre açılar Şekil 1'de gösterilmiştir; diğeri plakanın her bir kenarından geçen iki düzlem tarafından tanımlanan farkedilebilir bir düşey kenar ile yapılan açıdır, aracın boylamasına orta düzlemi ile ilgili açılar Şekil 2'de gösterilmiştir. ġekil 1 - Geometrik görülebilirlik açısı (yatay uçlu dihedral) ġekil 2 - Geometrik görülebilirlik açısı ( farkedilebilir düşey uçlu dihedral ) 4 EK I ĠLAVE I
ĠKĠ VEYA ÜÇ TEKERLEKLĠ MOTROLU ARACIN BĠR TĠPĠNĠN ARKA TESCĠL PLAKASININ TAKILMA YERĠ KONUSUNDA BĠLGĠ DOKÜMANI ( Araç tip onayı için başvurudan ayrı olarak verildiğinde, aksam tip onayı için başvuruya eklenecektir) Başvuru No ( başvuran tarafından verilir) :... İki veya üç tekerlekli motorlu aracın bir tipinin arka tescil plakasının takılma yeri konusunda aksam tip onayı için başvuru, MOTOY'un Ek II, Bölüm A da yer alan aşağıdaki maddeleri içermelidir: Madde 0.1, Madde 0.2, Madde 0.4'den Madde 0.6'ya kadar Madde 2.2, Madde 2.2.1, Madde 9.6, Madde 9.6.1. EK I ĠLAVE 2 İdarenin Adı ĠKĠ VEYA ÜÇ TEKERLEKLĠ MOTORLU ARACIN BĠR TĠPĠNĠN ARKA TESCĠL PLAKASININ TAKILMA YERĠ KONUSUNDA AKSAM TĠP ONAYI BELGESĠ ÖRNEK Teknik servis tarafından verilen Rapor Tarihi No su:. Aksam tip onay No: Kapsam genişletme No: 1. Aracın ticari markası veya adı 2. Aracın tipi... 3. İmalatçının adı ve adresi.. 4. İmalatçı temsilcisinin ad ve adresi (varsa).. 5. Deney için aracın sunulduğu tarih 6. Aksam tip onayı verildi/reddedildi (1) 7. Yeri 8. Tarihi. 9. İmza.. (1) Uygulanmayanı çiziniz 5