T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ MUKAVEMET TESTLERİ 1

Benzer belgeler
EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME KADIN PANTOLON KALIPLARI 542TGD518

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ÇORAPTA FORM 542TGD503

ELSANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ KORD ÖRGÜLER 542TGD706

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ BASKI KOMBİNASYONLARI 1

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GEMİ YAPIMI BAŞ BLOK RESMİ 521MMI400

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MATBAA PAKETLEME VE SEVKİYAT

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ KOMBİNEZON-JÜPON KALIBI

TESTLER. Haslık Testleri. Fiziksel Testler. Boyutsal Değişim Testleri. Ekolojik Testler. Elyaf Analizi Testleri

T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON BÖLÜMÜ ÜNİTE PLANI

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME SÜVETER KALIPLARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME

T.C. UŞAK ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ANALİZ ve TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA ve UYGULAMA MERKEZİ ANALİZ ÜCRETLERİ. 1 Optik Beyazlatıcı Tayini 100 UV Kabini

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

ÇEKME DENEYĠ. ġekil 1. Düşük karbonlu yumuşak bir çeliğin çekme diyagramı.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ OVAL HALILARDA KENAR OVERLOĞU

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ YÜN ELYAFININ HAM MADDE KONTROLLERİ 3 542TGD1029

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON GRUBU ÜNİTE PLANI (TEMEL HASLIK TESTLERİ)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

TEKSTİLDE KALİTE DERSİ. Reklamasyon durumlarını belirlemek. İstatistik hesaplamaları yapmak

Mühendislik Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME ETEK KALIPLARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ KİMYASAL VE FİZİKSEL TESTLER

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ TALİMATLAR

KUMAŞLARDA YIRTILMA MUKAVEMETİ TEST YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

DENEYİN YAPILIŞI: cm lik küp kalıbın ölçüleri mm doğrulukta alınır. Etiket yazılarak içine konulur.

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI

ULAŞTIRMA LABORATUVARI

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİ GÖRÜNÜM VE ANİMASYON

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ (İSGÜM) KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM LABORATUVARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI DENİZCİLİK IĞRIP AVCILIĞI 624B00028

5-AGREGA BİRİM AĞIRLIĞI TAYİNİ (TS 3529)

Raporun İngilizce hazırlanmasını istiyorsanız lütfen işaretleyiniz.

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DİMİ ÖRGÜLÜ KUMAŞ DOKUMA

Raporun İngilizce hazırlanmasını istiyorsanız lütfen işaretleyiniz.

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ

ENDİREKT (DOLAYLI) ÇEKME DAYANIMI (BRAZILIAN) DENEYİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME YELEK KALIPLARI

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ OPEN END İPLİK MAKİNESİ 542TGD496

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

ÇEKME DENEYİ 1. DENEYİN AMACI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ HALIYI RULO OLARAK SARMA

HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI RAYLI SİSTEMLER TEKNOLOJİSİ MAKİNE İLE YOL TAMİRATI 582YIM296

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

FL 3 DENEY 4 MALZEMELERDE ELASTĐSĐTE VE KAYMA ELASTĐSĐTE MODÜLLERĐNĐN EĞME VE BURULMA TESTLERĐ ĐLE BELĐRLENMESĐ 1. AMAÇ

Şekil 1. Sarkaçlı darbe deney düzeneği

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ

3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3)

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİNGÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ SATEN ÖRGÜLÜ KUMAŞ DOKUMA

5. KONSOLİDAS YON DENEYİ:

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇÜM VE DENETİM DAİRE BAŞKANLIĞI BACA GAZINDA HIZ TAYİNİ (TS ISO 10780) SONER OLGUN

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri:

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ BİNA ÖN VE ARKA CEPHE GÖRÜNÜŞ ÇİZİMLERİ 582YIM371

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9B - BURULMA DENEYİ

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MATBAA TİFDRUK SİLİNDİR TEMİZLİĞİ

Raporun İngilizce hazırlanmasını istiyorsanız lütfen işaretleyiniz.

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEST LABORATUVARLARI TALEP, TEKLİF VE SÖZLEŞME

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ICS TÜRK STANDARDI TS EN 538/Ocak 2000

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ METALİK MALZEMELERİN ÇEKME VE BASMA DENEY FÖYÜ

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ

ALIN KAYNAKLI LEVHASAL BAĞLANTILARIN EĞME TESTLERİ

T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON BÖLÜMÜ ÜNİTE PLANI

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI RAYLI SİSTEMLER SİNYALİZASYON SİSTEMLERİNDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI

METALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ

Transkript:

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ MUKAVEMET TESTLERİ 1 Ankara, 2015

. Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PARA İLE SATILMAZ.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR... ii GİRİŞ... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1... 2 1. PATLAMA MUKAVEMETİ TESTİ... 2 1.1. Amacı... 2 1.2. Teste Uygun Numune Hazırlama... 2 1.3. Numuneyi Kondüsyonlama... 3 1.4. Testin Uygulanışı... 3 1.5. Patlama Testi Metotları... 5 1.5.1. Yağ Basıncı ile Patlama... 5 1.5.2. Hava Basıncı ile Patlama... 5 1.6. Patlama Mukavemeti Değerini Hesaplama... 5 1.7. Testi Değerlendirme... 5 UYGULAMA FAALİYETİ... 6 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 8 ÖĞRENME FAALİYETİ 2... 9 2. KOPMA MUKAVEMETİ TESTİ... 9 2.1. Amacı... 9 2.2. Teste Uygun Numune Hazırlama... 9 2.3. Numuneyi Kondüsyonlama... 10 2.4. Numuneyi Test Cihazına Yerleştirme... 10 2.5. Testin Yapılışı... 11 2.6. Kopma Mukavemeti Test Metotları... 11 2.6.1. Grap Metodu... 11 2.6.2. Strip Metodu... 11 2.7. Testi Değerlendirme... 12 UYGULAMA FAALİYETİ... 13 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 16 MODÜL DEĞERLENDİRME... 17 CEVAP ANAHTARLARI... 18 KAYNAKÇA... 19 i

AÇIKLAMALAR ALAN Tekstil Teknolojisi DAL/MESLEK Tekstil Laborantlığı MODÜLÜN ADI Mukavemet Testleri 1 Mukavemet testlerinden patlama ve kopma testlerinin MODÜLÜN TANIMI önemini kavrama ve standartlara göre uygulama becerisinin kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir. SÜRE 40/24 ÖN KOŞUL Bu modülün ön koşulu yoktur. YETERLİK Patlama ve kopma mukavemet testlerini yapmak Genel Amaç Uygun ortam sağlandığında standartlara göre mukavemet testlerini yaparak yaptığınız testleri değerlendirebileceksiniz. MODÜLÜN AMACI Amaçlar 1. Ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda patlama mukavemeti testlerini yapabileceksiniz. 2. Ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda kopma mukavemeti testlerini yapabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM Ortam: Aydınlık laboratuvar ortamı ORTAMLARI VE Donanım: Patlatma makinesi, kopma mukavemet test DONANIMLARI cihazı, makas, kumaş, cetvel ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME AÇIKLAMALAR Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. ii

GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Bir tekstil materyalinin kullanımı sırasında karşılaştığı etkenlere karşı dirençli olması beklenir. Bu nedenle kullanım haslıkları testlerinin önemi gittikçe artmaktadır. Günümüz tüketicileri daha bilinçli, daha eleştirel olduklarından materyalin üzerindeki kullanım talimatına dikkat etmekte, kullanımı sırasında oluşabilecek hasarın müşteri hatası dışındaki nedenlere bağlı olması durumunda tazminini talep etmektedir. Firmalar ürün değişimi ile müşteri memnuniyetini sağlamaya çalışsalar da itibarın yeniden kazanılması zor ve zahmetli bir süreçtir. O hâlde ürün satışa sunulmadan yapılacak testler sonucu alınacak tedbirler işimizi kolaylaştıracaktır. Bu modül ile bir tekstil ürününün patlama ve kopma dayanıklılığının ulusal ve uluslararası standartlara uygunluğunun ölçülmesinde kullanılan mukavemet test yöntemlerini öğrenecek ve bu testleri uygulayabileceksiniz. 1

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda patlama mukavemeti testini yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Basınç ve güç karşısında çok dayanıklı olması beklenen tekstil ürünlerinden bir liste oluşturunuz. 1.1. Amacı 1. PATLAMA MUKAVEMETİ TESTİ Patlama mukavemeti, aynı anda çeşitli yönlerden kuvvet etkisi altında kalan tekstil ürünlerinin mukavemetini ölçebilecek bir test metodudur. Örgü kumaşlar, dokunmuş kumaşlar, dokusuz yüzeylere ve lamine kumaşlara uygulanabilir. Özellikle paraşüt kumaşları, filtre bezleri, çuval ve ağ gibi bezler için patlama mukavemeti son derece önemlidir. 1.2. Teste Uygun Numune Hazırlama Test ortamı, hidrolik veya pnömatik patlatma cihazı ve numune deney alanı olarak iki parçadan oluşur.standarda göre örülmüş kumaşlar için deney alanı 50 cm² (79,8 mm çap) seçilmektedir fakat yüksek veya düşük kumaş genleşmesi veya diğer kumaş özellikleri söz konusu ise 100 cm 2 (112,8 mm çap), 10 cm 2 (37,7 mm çap) ve 7,3 cm 2 lik (30,5 mm çap) deney alanları da kullanılabilir. 7,3 cm 2 lik bir deney alanı içeren numune örneği için önceden standart atmosfer koşullarında 24 saat bekletilerek kondüsyonlanmış kumaş düz bir zemin üzerine yayılır. 150 mm içeriden 140x140 mm ölçülerinde 5 adet numune kesilerek hazırlanır. Numunelerin farklı atkı ve çözgü iplikleri içermesine, kırışık olan yerlerden alınmamasına dikkat edilmelidir. Cihazın kavrama özelliğinden dolayı test kumaşı kesilmeden de cihaza yerleştirilebilir. Kumaş numunesi için verilmiş bir özelliğin olmaması durumunda Şekil 1.1 de verilen örnek kullanılmalıdır. 2

Şekil 1.1: Deney parçalarının önerilen konumu Islak şartlarda yapılan deneyler için deney numunesi sıcaklığı 20 (+/-2) C olan su içine bir saat süreyle daldırılır. Su yerine 1 litrede en fazla 1 gram ıslatma reaktifi içeren sulu çözeltiler kullanılabilir. Deney numunesi sudan çıkarıldıktan hemen sonra fazla suyu almak için bir kurutma kağıdının üzerine kısa bir süre konularak kurutulur, kenarlarından kesilir ve cihaza yerleştirilerek deneye geçilir. 1.3. Numuneyi Kondüsyonlama Deneyden önce standart atmosfer koşullarında (%65 nispi nem ve 20± 2 o C oda sıcaklığı) 24 saat bekletilerek numune kondüsyonlanır. 1.4. Testin Uygulanışı Patlama mukavemet testi uygulanırken kumaşa yüklenen elastik bir diyafram kullanılır. Cihazın genel görünümü Şekil1.2 deki gibidir. 3

Şekil 1.2: Patlatma mukavemeti test cihazı Belirtilen ebatların herhangi birinde hazırlanan deney parçası diyaframın üzerine, herhangi bir gerilim uygulamadan yerleştirilir. Test numunesi alanı ile cihazın kavrama alanının aynı olmasına dikkat edilmelidir. Deney numunesi dairesel tutturucu ile sıkıca tutturulur. Cihaz sıfıra ayarlanır ve emniyet mahfazası yerine yerleştirilir. Deney numunesinin patlatılması için çalışma hızı 20 ±5 saniye olacak şekilde ayarlanır. Kumaş patlayıncaya kadar belirtilen çalışma hızında numuneye basınç uygulanır (Şekil 1.3). Şekil 1.3: Diyafram kalınlığı 2 mm ye kadar ve yüksek genleşmeye sahip olmalıdır. Kumaş patladıktan sonra cihaz eski konumuna geri getirilir. Patlama anındaki yükseklik (mm) ve/ veya patlama hacmi, patlama basıncı (kg/ cm², kp/ cm², N/ cm² ) ve deney süresi (saniye) kaydedilir. Tutturma çizgisinin 2 mm içinde oluşan tutucu çene kopmaları kabul edilmez. Böyle bir durumda deney kumaşın farklı yerlerinden en az 4 defa tekrarlanır. 4

1.5. Patlama Testi Metotları Patlama dayanımı test cihazı kumaşların patlama mukavemetinin ve patlama yüzey gerilmesinin tayini için yağ basıncı ile ( pnömatik) veya hava basıncı ile (hidrolik ) çalışır. 1.5.1. Yağ Basıncı ile Patlama Kumaş üzerindeki gerilimi ölçmek için diyaframın gerisinde basınçlı bir akışkan kullanılır. 1.5.2. Hava Basıncı ile Patlama Bu metotta diyafram basıncı hava ile sağlanır. 1.6. Patlama Mukavemeti Değerini Hesaplama Test numunesinin patlaması 20±5saniyede gerçekleşmelidir.20±5saniyede patlamayanların test sonucu kabul edilmez. Patlama gerçekleştiğinde cihaza bağlı bilgisayar ekranında patlama anındaki hız, süre, numunedeki şişme, kaç kilo/ pascal da patladığı tespit edilir. Bu şekilde 5 adet numune test edilerek aritmetik ortalaması alınır. 1.7. Testi Değerlendirme En son diyafram tek başına aynı işleme tabi tutulur. Diyafram basıncı numunenin aritmetik ortalamasından çıkarılarak patlama mukavemeti otomatik olarak hesaplanır. 5

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Patlama mukavemeti testi için gerekli malzemeleri hazırlayınız. İşlem Basamakları Standarda uygun numune hazırlayınız (7.3 cm 2 deney alanı için 140x140mm lik numune). Öneriler Test edilecek kumaş numunesini önceden standart atmosfer koşullarında düz bir zemin üzerinde 24 saat bekleterek kondüsyonlayınız. Numuneye uygun taban levhasını cihaza yerleştiriniz. Numuneyi cihaza yerleştiriniz. Basıncı, numuneyi patlatacak şekilde ayarlayınız. Kumaşı diyafram üzerine halka yardımıyla tutturunuz. 6

Cihazı çalıştırınız. 20±5saniyede patlamayan numunelerin test sonucunu geçerli saymayınız. Cihaz durunca göstergeden değerleri okuyarak kaydediniz. Aynı numune üzerinde farklı bölgelerde testi tekrarlayınız. Standarda uygun sayıda numune için testi tekrarlayınız. 7

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız. 1. Patlama mukavemeti, aynı anda çeşitli yönlerden.etkisi altında kalan tekstil ürünlerinin mukavemetini ölçebilecek bir test metodudur. 2. Test ortamı, hidrolik veya pnömatik patlatma cihazı ve numune.olarak iki parçadan oluşur. 3. Islak şartlarda yapılan deneyler için deney numunesi sıcaklığı.. olan su içine bir saat süreyle daldırılır. 4. Test numunesi alanı ile cihazın alanının aynı olmasına dikkat edilmelidir. 5. Test numunesinin patlaması..saniyede gerçekleşmelidir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 8

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 2 Ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda kopma mukavemeti testini yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Kopma mukavemetinin yüksek olması beklenen tekstil ürünlerinden bir liste oluşturunuz. Test yapılacak numunelerin kondüsyonlanması ne demektir, nasıl yapılır araştırınız. 2.1. Amacı 2. KOPMA MUKAVEMETİ TESTİ Dokuma ve dokunmuş bant kumaşlarda yapılan basit kopma mukavemeti testinin amacı, kopma gerçekleşmeden hemen öncesine kadar etki eden kuvvet ile uzama arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Bu deney jeotekstil ürünlerine, dokusuz yüzeylere, dokunmuş elastik kumaşlara, cam elyaftan dokunmuş kumaşlar, karbon elyaf, poliolefin şeritli ipliklerden üretilmiş kumaşlar ve kaplanmış kumaşlar haricindeki diğer dokunmuş kumaşlara uygulanmaktadır. 2.2. Teste Uygun Numune Hazırlama Düz bir zemin üzerinde serilip 24 saat bekletilerek kondüsyonlanan test kumaşından atkı yönünde 5, çözgü yönünde 5 er adet iki takım numune hazırlanmalıdır. Numuneler kumaş kenarına çok yakın yerden alınmamalı; 150 mm içeriden, kat izli ve kırışık olmayan yerlerden alınmasına dikkat edilmelidir. 60 mm eninde 300 mm boyunda (çene payları ile beraber) kesilip hazırlanacak numuneler çizilirken aynı atkı ve çözgü ipliklerini içermeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Uzun kenarı atkıya paralel olanlar atkı, uzun kenarı çözgüye paralel olanlar çözgü numunesi olarak adlandırılır. Test cihazına yerleştirilmeden önce numune, eninden 5mm, sağ taraftan 5mm, soldan iplikleri sökülerek eni 50 mm ye ayarlanacak şekilde saçaklandırılır. Böylece deney parçası içerisinde kuvvete maruz kalmayan iplik bulunmaz. Atkı ve çözgü mukavemeti kuru ve ıslak hâlde tespit edilmesi isteniyorsa o zaman numune ölçüleri iki katı alınır, yarısı ıslak (Şekil 2.1 de kesik çizgi ile gösterilmiş.), yarısı kuru test için kullanılır. Islak hâlde yapılan deneylerde, deney parçası 20 C ±2 C deki ISO 3696 ya uygun sınıf -3 C suya 1 saat süreyle daldırılır. Su yerine içinde en fazla 1 g/l iyonik olmayan ıslatma maddesi ihtiva eden bir sulu çözelti de kullanılabilir. 9

Test edilecek kumaştan alıncak numunelerin aşağıdaki şekilde hazırlanması önerilir (Şekil 2.1). Şekil 2.1: Kumaş numunelerinin hazırlanması 2.3. Numuneyi Kondüsyonlama Test edilecek kumaş parçasından numune alınmadan önce düz bir zemin üzerine yayılarak standart atmosfer şartlarında (% 65 nispi nem ve 20±2 o C oda sıcaklığı) 24 saat bekletilir. Böylece normal hava koşullarına uyumlanmış olur (kondüsyonlanır). 2.4. Numuneyi Test Cihazına Yerleştirme Kopma dayanımı test cihazı (uzatma hızı sabit (CRE) çekme cihazı) deney parçasını gerdirerek koparmak için uygulanan kuvvet (hareketsiz sabit alt ve hareketli üst çeneler) ile bu kuvvete karşılık gelen uzamayı gösteren veya kaydeden bir donanıma sahip olmalıdır. Cihazın kullanıldığı aralıktaki herhangi bir noktada gösterilen veya kaydedilen en büyük kuvvetin hatası ± %1 i geçmemelidir. Belirtilen ve kaydedilen çeneler arası mesafenin hatası 10

± 1 mm yi geçmemelidir. Kuvvet ve boyca uzama değerleri, veri toplama kartı ve yazılımı ile kaydediyorsa veri toplama sıklığı saniyede en az 8 kez olmalıdır. Cihazın her iki çenesinin orta noktasını birleştiren doğru çekme doğrusuna paralel, çene ağızları ise bu doğrultuya dik ve iki çene arası mesafe 200 mm olmalıdır. Dokuma kumaşların kopma mukavemeti ve kopma uzaması standarda göre tespit edilir. Deney parçası test cihazının çeneleri arasına çalışma prensibine bağlı olarak ön gerilmeli olarak veya gevşek olarak yerleştirilir. Kumaş gramajına bakılarak ön gerilme değeri girilir. Kumaş kütlesi 200gr/m 2 den küçük ise ön gerilme 2 N, Kumaş kütlesi 200-500 gr/m 2 arasında ise ön gerilme 5 N ve 500 gr/m 2 den büyük ise ön gerilme 10 N. Ön gerilmeli olarak yerleştirildiğinde bu gerilmenin % 2 den büyük bir boyca uzamaya sebep olmamasına dikkat edilir. Ön gerilme ile deney parçası yerleştirildiğinde cihazın kuvvet ve uzama değerleri göstergesi deneye başlamadan önce sıfırlanır. Cihazın çekme hızı kumaşın kuvvet altında boyca uzama oranına bağlı olarak standartta belirtilen değere ayarlanır (100 mm/sn) ve test başlatılır. 2.5. Testin Yapılışı Kopma meydana geldiğinde en büyük kuvvet ve en büyük kuvvet altında meydana gelen uzama miktarı milimetre olarak veya % olarak bilgisayara kaydedilir ve ikinci numuneye geçilir. Bu şekilde atkı ve çözgü doğrultusunda en az beş numune test edilir. Bu değerlerin aritmetik ortalaması test değeri olarak belirlenir. 2.6. Kopma Mukavemeti Test Metotları 2.6.1. Grap Metodu Test standardı ile uygulanan bu metot bir kumaş şeridinin genişliğinden daha dar çeneler ile çekilerek kopma direncinin bulunması esasına dayanır. Bu yöntem İngilizler tarafından tercih edilmektedir. 2.6.2. Strip Metodu Test standardı ile uygulanan bu metod bir kumaş şeridinin genişliğinden daha geniş çeneler ile çekilerek kopma direncinin bulunması esasına dayanır. Bu test Orta Avrupa ülkelerinde tecih edilir.. 11

2.7. Testi Değerlendirme Her bir doğrultuda yapılan deneyden elde edilen en büyük kuvvetlerin ve isteniyorsa kopma kuvvetlerinin aritmetik ortalaması Newton cinsinden hesaplanır ve 100 newtondan küçük sonuçlar 1 N yaklaşımla 100 N (dahil) ile 1000 N arasındaki sonuçlar 10 N yaklaşımla 1000 N (dahil) üzerindeki sonuçlar 100 N yaklaşımla yuvarlanır. Ayrıca her bir doğrultuda yapılan deneylerden elde edilen en büyük kuvvet altındaki ve isteniyorsa kopmadaki uzama oranlarının aritmetik ortalaması hesaplanır ve elde edilen sonuçlar. % 8 den küçük uzama oranları için %0,2 yak laşımla % 8 ( dahil ) ile %75 ( dahil ) arasındaki uzama oranları için %0,5 yaklaşımla % 75 ten büyük uzama oranları için % 1 yaklaşımla yuvarlatılır. İsteniyorsa, deneye tabi tutulan özellikler için değişim katsayısı (% 0,1 yaklaşımla) ve % 95 güven sınırı hesaplanır ve elde edilen sonuçlar ortalama sonuçlara uygulanan kesinlik değerleri üzerinden yuvarlatılır. 12

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Kopma mukavemeti test uygulaması için gerekli malzemeleri hazırlayınız. İşlem Basamakları Öneriler Standarda uygun olarak numuneleri Test edilecek kumaş numunesini standart hazırlayınız (30x600mm). atmosfer koşullarında düz bir zemin üzerinde bekleterek kondüsyonlayınız. Farklı atkı ve çözgü ipliklerini içerecek şekilde numune almaya dikkat ediniz. Numuneyi 5 mm soldan, 5 mm sağdan saçaklandırınız. Saçaklandırılan numunenin orta ölçüsünün 50 mm olmasına dikkat ediniz. Numuneyi test cihazının çeneleri arasına yerleştiriniz Test numunesine uygun çenelerin cihaza takılı olduğunu kontrol ediniz. 13

Cihazın standarda uygun olarak ayarlarını yapınız. Kuvvet ve uzama değerlerini sıfırlayınız. Numunenin çenelere simetrik yerleştirilmesine, çok gergin veya gevşek yerleştirilmemesine dikkat ediniz. Cihazı çalıştırınız. Çene içinde gerçekleşen kopmaları dikkate almayınız. 14

Test sonunda cihazdaki sayaç değerini okuyarak kaydediniz. Testi standarda uygun sayıda atkı ve çözgü yönlerinde hazırlanmış numuneler için tekrarlayınız. Cihazı ve çalışma ortamını bir sonraki kullanıma hazır hâle getiriniz. 15

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız. 1. Dokuma kumaşların kopma mukavemeti ve kopma uzaması TS EN ISO standardına göre tespit edilir. 2. Kopma mukavemeti testi için atkı ve çözgü doğrultusunda en az beş numune test edilir. Bu değerlerin.test değeri olarak belirlenir. 3. metodu kumaş şridinin genişliğinden daha geniş çeneler ile çekilerek kopma direncinin bulunması esasına dayanır. 4. Kopma testi için kumaş gramajına bakılarak değeri girilir. 5. Cihazın her iki çenesinin orta noktasını birleştiren doğru çekme doğrusuna paralel, çene ağızları ise bu doğrultuya dik ve iki çene arası mesafe mm olmalıdır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise Modül Değerlendirme ye geçiniz. 16

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız. 1. Özellikle paraşüt kumaşları, filtre bezleri, çuval ve ağ gibi bezler için.mukavemeti son derece önemlidir. 2. Numunelerin atkı ve çözgü iplikleri içermesine, kırışık olan yerlerden alınmamasına dikkat edilmelidir. 3. Patlama dayanımı test cihazı kumaşların patlama mukavemetinin ve patlama yüzey gerilmesinin tayini için yağ basıncı ile ( pnömatik) veya..basıncı ile (hidrolik) çalışır. 4. Düz bir zemin üzerinde serilip 24 saat bekletilerek test kumaşından atkı yönünde 5, çözgü yönünde 5 er adet iki takım numune hazırlanmalıdır. 5. Her bir doğrultuda yapılan deneyden elde edilen en büyük kuvvetlerin ve isteniyorsa kopma kuvvetlerinin aritmetik ortalaması. cinsinden hesaplanır. 6. Kopma meydana geldiğinde en büyük kuvvet ve en büyük kuvvet altında meydana gelen. miktarı milimetre olarak veya % olarak bilgisayara kaydedilir ve ikinci numuneye geçilir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 17

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 İN CEVAP ANAHTARI 1 Kuvvet 2 Deney alanı 3 20±2 o C 4 Kavrama 5 20±5sn ÖĞRENME FAALİYETİ-2 NİN CEVAP ANAHTARI 1 13934-1 2 Aritmetik ortalama 3 Strip metodu 4 Ön gerilme 5 200 MODÜL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI 1 Patlama 2 Farklı 3 Hava 4 Kondüsyonlama 5 Newton 6 Uzama 18

KAYNAKÇA e-tex lab.com.tr (23.11.2013/ 16.00) KAYNAKÇA 19