1. BAYLAN TAM OTAMATİK TEST PANOSU

1. BAYLAN TAM OTAMATİK TEST PANOSU Bu test panosunda, elektromanyetik debimetre ile ölçüm metodu kullanılmaktadır. Debimetrelerin kalibrasyonu, su toplama tankı ile kalibre edilmiş terazi ve hacim tankıyla gerçekleştirilir. Sayaçlardan geçen su miktarı ve debisi elektromanyetik debimetreler yardımıyla ölçülmekte ve sayaçların üzerindeki optik sensörlerden elde edilen değerlerle karşılaştırılmaktadır. Karşılaştırma sonucu sayaçların hataları hesaplanıp ekrana gelmektedir. Test masasındaki tesisatlar, bilgisayardaki yazılım ile otomatik olarak kullanılabilmekte sadece sayaçları panoya bağlayan pistonun ileri geri hareketi panodaki butonlarla gerçekleştirilmektedir. Bu test masasında DN15 ile DN40 çapları arasındaki sayaçların, istenilen debi aralıklarında testleri yapılabilir. Aşağıdaki tablo, değişik uzunluktaki sayaçların kaç adet bağlanabileceğini, sayaç çaplarını ve Q 3 ölçüm debilerini göstermektedir. Uzunluk ( mm) Parça Q 3 (m³/h) DN 110 10 2,5 20 165 8 2,5 15 190 8 2,5 20 190 8 4,0 20 260 3 6,3 25 300 2 16 40 Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 1

2. TEST PANOSUNUN KISIMLARI 2.1. Test Masası Test panosunun ana yapısı çelik karkas yapı üzerine paslanmaz saç malzemeden meydana gelir. Bağlantı boruları ve aparatları P.O.M malzemeden yapılmıştır, darbe ve kırılmaya karşı dayanıklıdır. Pano üzerinde, Hava basıncını düzenlemeye yarayan bir şartlandırıcı 3 Adet elektromanyetik debimetre ve su akışını kontrol etmeye yarayan debi ayar vanaları Bütün sistemin yönetilebilmesi için bilgisayar, klavye, mouse ve ekran Besleme ve yönlendirmeler için pnömatik vanalar Optik okumalar için sensör Terazi Göstergesi Pano butonları ve acil durum butonları Manuel su giriş vanası Statik basınç testi için piston Emniyet valflı ve çekvalflı pnömatik sıkma pistonu Kesintili aşındırma için vana Basınç manometreleri ve basınç manometresi mevcuttur. Su toplama tankı Elektromanyetik debimetreler Pano butonları Bilgisayar monitörü Pnömatik su besleme vanası Su akış kontrol vanaları Su giriş vanaları Şekil 1 Test Masası Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 2

Optik sensör baglantı girişleri Statik basınç testi için basınç pistonu Şekil 2 Statik Basınç Pistonu 2.2. Terazi Terazinin maksimum ölçüm kapasitesi 350kg dır. Beş dijitli göstergeye sahiptir. Hassasiyeti 2g. dır. 220 VAC, 50 HZ gerilimde çalışır. (170 VAC'ye kadar gerilim düşüşlerinden etkilenmez) Şekil 3 Terazi Göstergesi Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 3

2.3. Manometre BTB-08 test masasında 3 tip manometre vardır. a) Basınç Manometresi: Çalışma basıncı 0 ile 40 bar arasıdır. Hareketli kısmı pirinçten yapılmıştır. Basınç elemanı bakır alaşımdır. Muhafazası çeliktir ve ön halkası ABS plastiktir. Manometre bağlantısı G 1/4 pirinçtir. Çalışma sıcaklığı -25 C ve +60 C arasıdır. Şekil 4 Basınç Manometresi b) Basınç Farkı Manometresi: Çalışma basıncı 0 ile 2,5 bar arasıdır. Hareketli kısmı pirinçten yapılmıştır. Basınç elemanı alüminyumdur. Muhafazası paslanmaz ve ön halkası ABS plastiktir. Manometre bağlantısı G 1/4 pirinçtir. Çalışma sıcaklığı -25 C ve +60 C arasıdır. Şekil 5 Basınç Fark Manometresi c) Vakum Manometresi: Çalışma basıncı 0 ile -760 mmhg arasıdır. Hareketli kısmı pirinçten yapılmıştır. Basınç elemanı bakır alaşımdır. Muhafazası çeliktir ve ön halkası ABS plastiktir. Manometre bağlantısı G 1/4 pirinçtir. Çalışma sıcaklığı -25 C ve +60 C arasıdır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 4

Şekil 6 Vakum Manometresi 2.4. Debimetreler Panoda büyük ve küçük debiler için üç farklı debimetre bulunmaktadır. Kullanılan debimetreler elektromanyetik debimetrelerdir. (1) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 20,000-800 l/s debide (2) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 850-70 l/s debide (3) numaralı debimetrenin ayarları maksimum 72,00-3 l/s debilerinde ölçüm yapacak şekilde ayarlanmıştır. Elektromanyetik debimetre (Q 4 için) Elektromanyetik debimetre (Q 1 için) Elektromanyetik debimetre (Q 3 için) Q 4 debisi için ayar vanası Manometre Q 3 debisi için ayar vanası Acil stop butonu Şekil 7 - Debi Kontrol Paneli Q 1 debisi için ayar vanası Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 5

Elektromanyetik debimetrenin ölçüm kısmı Şekil 8 Debimetre Ölçüm Kısmı 2.5. Butonlar Şekil 9 - Butonlar Masa aktif lambası. (Test masası Pistonun kapalı çalışmaya başladığında aktif (sayaçların sıkılı) durumda Sayaçları sıkıştırma butonları. (Pistonun çalışması için iki sarı Sistem gevşetme butonu. buton aynı anda basınız) (Butona basmadan önce sistemde su basıncı olmadığından emin olunuz.) Sayaçları sıkıştırma butonları. (Pistonun çalışması için iki sarı Acil stop butonu. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 6

2.6. Görülebilir Lazer Işın Sensörü 1. sınıf hassasiyette, ölçüm menzili içerisinde mükemmel performans gösteren bir sensördür. 20 ve 50 mm arasında en yüksek algılama performansına sahiptir. Sensör dış gövdesinde, 8 adet LEDden oluşan grafik gösterge yer almakta ve sensörün kolay programlanabilmesi ve çalışma esnasındaki durumunun izlenmesi sağlanmaktadır. 1. sınıf 650 nm dalga boyuna sahip görülebilir kırmızı algılama ışığına sahiptir. 10 ile 30 V arası DC gerilim, maksimum akım 35 ma (Yük haricinde) ile çalışır. Ters kutuplama, yüksek voltaj ve dalgalanmalara karşı korumalıdır. 8-segmentli Grafik gösterge: Sinyalin kuvvetini, anahtarlama noktasını referans alarak gösterir. Yeşil LED : Power ON Sarı LED : Çıkış iletimde Sensörün programlanması için, test edilecek sayaç panoya bağlanarak sensör yerleştirilir. Düşük bir debide (90 l/h gibi) su akışı sağlanır. Sensör üzerindeki (+) tuşuna basılı tutulur. 7 ve 8 numaralı LEDler yandığında tuş bırakılır. Bu durumda eğer tek bir LED yanıyor ise programlama kabul edilmiştir. Eğer 1, 3, 6 ve 8 LEDleri yanıyor ise programlama kabul edilmemiştir. Bu durumda işlem tekrarlanmalıdır. Programlama tamamlandıktan sonra sensör üzerindeki grafik ışıkları sağa ve sola ilerleyerek yanmaya başlayacaktır. Programlama işlemi bir kere yapılır, her test için programlamaya gerek yoktur. Sensörlerin doğru yerleştirilebilmesi için yerleştirme esnasında uygun bir debide su akıtılmalıdır. Sensörler yerleştirildiğinde, sensör üzerindeki grafik gösterge üzerindeki ışık, iki taraftaki son ışığa kadar ilerleyerek yanıyorsa en mükemmel okuma durumundadır. Ancak ortadaki LEDi her iki yana doğru ikişer LED geçmesi durumu da doğru okuma için yeterlidir. Şekil 10 Sensör Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 7

3. Baylan Test Masası Yazılımı Baylan Test Masası yazılımı Baylan Ölçü Aletleri Ar-Ge departmanında geliştirilmiştir. Su sayaçlarını otomatik olarak test eder Test sonuçlarını kaydeder Hata eğrisini hesaplar ve grafiğini çizer Test masasını otomatik olarak kontrol eder Şekil 11 3.1. Menüler 3.1.1. Ayarlar Menüsü Seri port ayarları ve kullanıcı tipleri Ayarlar menüsünden ayarlanabilir. I. SeriPort Seri (COM) port menüsünde seri port parametreleri aşağıdaki gibi olmalıdır: Baud Rate : 9600 Data Bits : 8 Stop Bits : 1 Parity Flow Control : None :None Bu menüde aynı zamanda test masası ile haberleşme kayıtları tutulur. İstenildiğinde test masasına dışarıdan komut gönderilebilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 8

Şekil 12 II. 1.2.Kullanıcılar Her kullanıcı programa kendi şifresi ile girebilir. Kullanıcı yetkilerine göre test masasında işlem yapabilir. Sadece Admin yetkisi olan kullanıcı yeni kullanıcı tanımlayabilir. Normal yetkili kullanıcı sadece kendi şifresini değiştirebilir. Şekil 13 3.1.2. Raporlar Menüsü Test sonrasında kaydedilen test sonuçları raporlar menüsünde görüntülenir. Hiçbir kutucuk işaretlenmemişse bütün kayıtlar listelenir. Uygun kısıtlamalar yapılarak aranan kayıt kolayca bulunabilir. Sadece ilgili test ve sensor numarası girildiğinde hata eğrisi grafiği de çizilir. İlgili test seçildikten sonra Yazdır butonuna basılarak ön izleme ve yazdırma işlemi yapılabilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 9

Şekil 14 3.1.3. Tank Aç Komutu Tahliye vanasını açar. 3.1.4. Tank Kapa Komutu Tahliye vanasını kapatır. 3.1.5. Hava Tahliye Komutu Tüm vanaları açar. Test masasında hava kalmaması sağlanır. 3.1.6. Vana Kapat Komutu Vanayı kapatır. 3.1.7. Görüntüle Komutu Test masasının son durumunu ister. Gelen bilgiler ekranda gösterilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 10

3.2. Test Menüsü Test Menüsüne girerken ilk olarak Tank Açık Olacak Mı? sorusu ekrana gelir. Eğer kalibrasyon yapılacaksa tank kapalı olması gerekir. Aksi halde teraziden veri elde edilemez. Şekil 15 Tip menüsünde birbiriyle ilişkili üç menü vardır: Su Sayaçları Tipleri, Su Sayaçları Testleri, Su Sayaçları Test Noktaları. Su Sayacı Test Noktaları sayfası seçilen ilgili test ile ilgili kayıtları gösterir. Aynı şekilde Su Sayacı Test sayfası seçilen ilgili su sayacı tiplerin kayıtlarını gösterir. 3.2.1. Su Sayacı Tipleri: Su sayacının tipik karakteristiklerini gösterir. Tip Kodu Class Water Pulse/Litre Qn : Sayacın adı veya kodunu gösterir. : Sayacın A,B,C gibi sınıf tipini belirtir. : Sayacın Soğuk ve Sıcak tipte olduğunu gösterir. : Göstergenin bir litredeki tur sayısını belirtir. : Sayacın debisini belirtir. 3.2.2. Su Sayacı Testleri: Test Kodu : Testin adı veya kodunu belirtir. Su Test Type : Testin sıcak veya soğuk suyla yapılacağını belirtir. : Testin tipini belirtir. Baylan Test Masasında bir tane test tipi olduğundan bu test tipi sadece Start Stop olabilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 11

3.2.3. Su Sayacı Test Noktaları: Seçilen test noktasının parametrelerini gösterir.. Nokta Tipi Nokta Debisi Test Süresi : Testin yapılacağı debinin tipinin gösterir. : Testin yapılacağı debiyi gösterir. : Test süresini saniye cinsinden belirtir. Hacim : Test süresince sayaçtan geçecek suyun hacmini gösterir. Bu miktar Test süresi ve Debinin çarpılması ile otomatik olarak hesaplanır. Debimetre Debimetre Sabiti Max Debi Min Debi Max Hata Oranı Min Hata Oranı : Test noktasına göre seçilecek debiyi gösterir. : Debimetrenin her litrede kaç pals vereceğini belirtir. : O test noktasında izin verilen maksimum debi oranını belirtir. : O test noktasında izin verilen minimum debi oranını belirtir. : O test noktasında izin verilen maksimum hata oranını belirtir. : O test noktasında izin verilen minimum hata oranını belirtir. Şekil 16 3.2.4. Yeni Butonu Tip Kodu, Test Kodu ve Test Noktası menülerinden hangisi seçili ise seçili kısım mavi olarak gösterilir. Yeni eklenecek kısım hangisi ise o kısım seçilip Yeni butonuna basılır. Parametreler girildikten sonra Tamam butonuna basılır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 12

Şekil 17 3.2.5. Düzenle Butonu Girilen parametrelerde değişiklik yapmak için değiştirilecek kısım seçilir. Düzenle butonuna basılır. Değişiklik yapıldıktan sonra Tamam butonuna basılır. Şekil 18 3.2.6. Sil Butonu Herhangi bir parametreyi silmek için ilgili kısım seçilir ve Sil butonuna basılır. Seçilen Nesne Silinecek. Emin misiniz? sorusuna Evet denildiğinde silme işlemi tamamlanır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 13

3.2.7. Yükle Butonu Test başlamak için seçilen test parametreleri Yükle butonu ile hafızaya alınır. Ekrana Test menusu gelir. 3.3. Test Menüsü Teste başla denildiği anda Test Başlama komutu test masasına gönderilir. Test masasından gelen ağırlık, sıcaklık gibi bilgiler ekranda gösterilir.herhangi bir anda test bitirilebilir ya da iptal edilebilir. Test Bitir butonuna basıldığında test bitirilir ve o ana kadar olan test sonuçları ekranda gösterilir. Test İptal komutu ile test iptal edilir. Herhangi bir sonuç gösterilmez. Test bittikten sonra her sayaçtan gelen pals sayıları ve hesaplanan hata değerleri ekranda gösterilir. Şekil 19 Şekil 20 Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 14

Şekil 21 3.3.1. Tamam Butonu Test bittikten sonra Tamam butonuna basılarak aşağıdaki ekran gelir. Şekil 22 3.3.2. Yeni Test Butonu Yeni Test butonuna basıldığında seçilen sayaç tipi ve test tipindeki test noktaları ekrana gelir. Aynı şekilde yapılmak istenen seçilerek Yükle butonuna basılıp hafızaya alınır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 15

Şekil 23 3.3.3. Kaydet Butonu Kaydet butonuna basılarak test sonuçları kaydedilir. Test Numarası arttırılır. Kaydet butonuna basılmadığı sürece test numarası aynı numaradan devam eder. 3.3.4. Seri No Butonu Seri No butonu ile test edilen sayaçların seri numaraları girilebilir. Şekil 24 3.4. Parametreler Bu parametrelerin test işlemi için hayati önemi vardır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 16

Pals Litre Test Süresi Qn : Sayaçtan 1 litre geçtiğinde üretilen pals sayısı : Saniye cinsinden test süresi. :Sayacın debisi İlk ağırlık İlk sıcaklik : Test başladığında kazanın ağırlığı : Test başladığında su sıcaklığı İlk Pals : 0 Son ağırlık Son sıcaklık Son pulse : Test sonunda kazanın ağırlığı : Test sonunda su sıcaklığı : Test işlemi boyunca sayacın ürettiği pals sayısı Net Ağırlık Ort. Sıcaklık Yoğunluk : Son ağırlık ile ilk ağırlık arasındaki fark : Son sıcakılık ile ilk sıcaklığın ortalaması : Ortalama sıcaklığa gore su yoğunluğu Debimetre Sabiti: Debimetrelerin litrede gönderdiği pals sayısı Hata : Gerçek hacim değeri ile ölçülen hacim değeri arasındaki hata miktarı. OK : Hata kabul edilen sınırlar içerisinde değilse 1 aksi halde 0 dır. Ağırlık ve yoğunluk bilgileri sadece Kalibrasyon işleminde kullanılmaktadır. Hacim bilgisi debimetreler ile elde edilmektedir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 17

TEST İŞLEMLERİ Su toplama tankı Elektromanyetik debimetreler Pano butonları Bilgisayar monitörü Ayar vanaları Pnömatik su besleme vanası Su giriş vanaları Şekil 25 - Test Masası 1) Su giriş vanası kapatılır. 2) Pompa ve bilgisayar çalıştırılır. 3) Ayar masasına test edilecek anma çapına uygun bağlama aparatları yerleştirilir. 4) Bağlantı bölgelerinde o-ringlerin olduğu ve bu o-ringlerin sağlamlığı kontrol edilir. 5) Sayaçlar, panoya su akış yönüne dikkat edilerek, seri olarak yerleştirilir (Aralık kalan kısımlar ilave borular ile tamamlanır. Sayaçların giriş ve çıkışlarındaki borular belirli uzunluklarda olmalıdır). 6) Sayaç sıkıştırma butonlarının ikisinede basılır ve sayaçlar sıkıştırılır (Yeşil piston lambası yanacaktır). Bütün bağlantılar kontrol edilir, sayaç ve boruların düzgün oturduğu ve bağlantıda hiç boşluk olmadığı kontrol edilir. 7) Panoda iki ayrı su girişi bulunur. Bu farklı iki basınca sahip su beslemeleri içindir (Hidrafor ve kule gibi). Her iki su besleme vanasını aynı anda açılmamalıdır. Aksi taktirde yüksek basınca sahip hattan gelen su düşük basınca sahip hatta doğru akacaktır. Vanalardan yalnızca biri açık olmalıdır. 8) Bilgisayar programından pnömatik su besleme vanası (Hava Tahliye) açılır. Su giriş vanasını açılır. Bu esnada hat ve sayaçlar kontrol edilip bir sızıntı olmadığı tespit edilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 18

Şekil 26 - Program Ana Menüsü 9) Eğer bir su sızıntısı varsa, su giriş vanası kapatılır. Su, programdan (Vana Kapat) veya acil durum butonundan kapatılabilir. Sızıntı yoksa debi ayarlama vanaları ve vakum vanası açılarak sistemdeki hava tahliye edilir. 10) Vakum işleminde her iki vakum vanası açılarak basınç, manometrede -0,5 bara getirilmelidir. Vakum işlemi için 3 dakika beklenmelidir. Vakum vanaları kapatılır. 11) Operatörün seçimine göre otomatik, manuel, statik basınç, basınç kaybı, kesintisiz aşındırma veya kesintili aşındırma testi uygulanır (Otomatik, manuel, statik basınç, basınç kaybı, kesintisiz aşındırma veya kesintili aşındırma testleri aşağıda detaylı bir şekilde anlatılmıştır). 12) Test bittikten sonra Vana Kapat tuşuna basılır, su girişi durdurulur. 13) Test sonunda, pistonu gevşetmeden önce, sistemdeki basınçlı suyun tahliyesi yapılmalıdır. Manometreden basınç düşüşü gözlenmelidir. 14) Başka test yapılmayacak ise program, pompa ve bilgisayar kapatılır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 19

4. Test Açıklamaları Kesin test sonuçları için, test koşulları aşağıda belirtilen koşullara uyumlu olmalıdır. Ortam bağıl nemi Ortam atmosfer basıncı : % 45 %75 arası : 86 kpa 106 kpa (0,86 bar 1,06 bar) Ortam sıcaklığı : 15 C 25 C Test panosu ve çevresi tozlu ve kirli olmamalıdır. Her bir test esnasında, sıcaklık ve bağıl nem 5 C ve % 10'dan fazla değişim göstermemelidir. Dikkat edilecek hususlar: Debimetre ve sayaçlar bütün test boyunca gözlenmelidir. Herhangi bir yerde kaçak tespit edilirse test tekrarlanmalıdır. Otomatik testte sensörlerin bütün test boyunca sayacın hassas göstergesini okuduğu gözlenmelidir. Test öncesi su toplama tankı kontrol edilmelidir. Su seviyesi belli bir seviyenin üstüne çıkarsa şamandıra uyarı verir ve test iptal edilir. Kazan otomatik olarak boşaltılır. 4.1. Otomatik Test Hata değerleri, otomatik testte sensörlerden gelen veri ile debimetre veya teraziden gelen verinin karşılaştırılması sonucu, bilgisayar ekranına otomatik olarak gelmektedir. Şekil 27 Sayaç, Sensör ve Aparatlar Optik sensörler Sayaç bağlantı aparatları 1) Düşük bir debide su akmasını sağlanır. Sensörler, sayaçların üzerine yerleştirilir. Sensörlerin tüm ışıkları yanması gereklidir. 2) Tank Aç tuşuna basılır, tankın tahliyesi yapılır. 3) Sayaç tipi ve test yapılacak debi noktası, bilgisayardaki yazılımdan seçilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 20

Şekil 28 Test Menüsü 4) Test debisi için uygun olan su akışı, debi ayarlama vanalarından ayarlanır. Teste Başla veya Kalibrasyon tuşuna basılır, teste veya kalibrasyona başlanır. Şekil 29 Test Kontrol Menüsü 5) Testin bitmesi için gerekli süre beklenir veya Test Bitir tuşuna basılır, test istenilen zamanda bitirilir. 6) Sayaçlar kalibre edilecekse İptal tuşuna basılır. Sayaçlar hata değerlerine göre, ayar vidalarından kalibre edilirler ve daha sonra kalibrasyonlarını kontrol etmek amacıyla Hava Tahliye butonuna basılır. Yeni Test butonundan test tekrarlanır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 21

Şekil 30 Test Sonuç Menüsü 7) Sayaçların kalibrasonu tamamlandıktan sonra, Q 4 veya Q 3, Q 2 ve Q 1 debilerinde test edilerek hata değerleri tespit edilmelidir. 8) Test bitiminde, sonuçlar kaydedilecekse Ok tuşuna basılır, varsa daha önceki verilere eklenmesi sağlanır. 9) Sayaç seri numarası girilip, Kaydet tuşuna basılır. Sonuçlar veri tabanına kaydedilir. 10) Sonuç beklenmeden test bitirilmek istenirse Test İptal tuşuna basılıp testten çıkılır. Bu işlemde sonuçlar kaydedilemez. 4.1.1. Debimetre Kalibrasyonu Kalibrasyon testi, debimetrenin teraziye göre hatasını % olarak gösterir. Kalibrasyon değeri, testin sonunda ekrana gelir. Debimetre menüsündeki GKL değeri, kalibrasyon değerine göre değiştirilip kalibre edilir. Eski GKL: Kalibre etmeden önceki GKL değeri Kalibrasyon değeri: Kalibrasyon işlemi sonunda bulduğumuz değer Yeni GKL: Kalibrasyon testi sonunda, olması gereken GKL değeri Eski GKL [(Eski GKL x Kalibrasyon değeri) / 100]=Yeni GKL Örnek Yapılan kalibrasyon testi sonucu, kalibrasyon değeri: 3,21 Debimetrenin ilk GKL değeri 5236. Buna göre, GKL değerinin % 3,21 azaltılması gerekmektedir. 5236 - [(5236 x 3,21) / 100] = 5067 Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 22

Şekil 31 Elektromanyetik Debimetre Yeni GKL değeri debimetre menüsünden girilir. Debimetreye değer girebilmek için, I. 2,5 saniye 1 numaralı buton basılı tutulur. II. 1 numaralı buton ile Quick Setup menüsüne girilir. III. 1 numaralı buton ile Process Input menüsüne girilir. IV. 3 veya 4 numaralı butonla GKL değeri, ekrana getirilir. V. 1 numaralı butonla GKL değerinin seçimi yapılır. VI. 1,3 ve 4 numaralı butonlarla yeni GKL değeri girilir. VII. 2 numaralı butona 4 defa basılarak yeni GKL değeri debimetreye kaydedilir. 4.2. Manuel Test Manuel testte, operatör sayaçların endekslerden ve teraziden gelen verileri karşılaştırarak sayaçların hata değerlerini hesaplar. 1) Endeks okuyarak yapılacak testte, test debisi için uygun olan su akışı, debi ayar vanalarından ayarlanır. 2) Vana Kapat tuşuna basılır. 3) Tank Aç tuşuna basılıp tankın tahliyesi yapılır. Tahliye işlemi bittikten sonra Tank Kapa butonuyla tank kapatılır. 4) Sayaçların endeksleri okunur. Terazi sıfırlanır. 5) Sayaç tipi ve test yapılacak debi noktası, bilgisayardaki yazılımdan seçilir. 6) Teste Başla butonuna basılır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 23

7) Testin bitmesi için gerekli süre beklenir veya Test Bitir tuşuna basılıp test istenilen zamanda bitirilir. 8) Sonuçlar manuel testte bilgisayar tarafından kaydedilemez. İptal tuşuna basılır. 9) Sayaçların endeksleri ve terazideki değer okunur ve aşağıdaki gibi hesaplaması yapılır. 9.1. Manuel Test Hesabı Aşağıdaki tabloda sayaçların Q 4 ve sınıflarına göre Q 2 Q 1 debileriyle birlikte bu debilerde yapılan testlerde sayaçlardan geçirilmesi gereken en az su miktarı görülebilir. Parantez içleri geçirilmesi gereken en az su miktarını göstermektedir. TESTLERDE GEÇİRİLECEK SU MİKTARLARI R=160 R=100 Q 3 (l/h) Q 4 (l/h) Q 1 (l/h) Q 2 = (l/h) Q 1 = (l/h) Q 2 = (l/h) 2500 (80) 3125 (90) 15,625 (6) 25 (15) 25 (6) 40 (15) 4000 (90) 5000 (100) 25 (10) 40 (20) 40 (6) 64 (15) 6300 (100) 7875 (100) 39,375 (10) 63 (20) 63 (6) 100,8 (15) Teraziden okunan değer ağırlıktır (kg), sıcaklığa göre suyun yoğunluğuna bölünerek hacimsel değeri bulunur. Sayacın gösterdiği hacim ve gerçek hacim arasındaki farka göre sayacın hatası hesaplanır. [(Son Endeks İlk Endeks) Gerçek Hacim] x 100 / Gerçek Hacim Çok hassas ölçümler için suyun sıcaklığına göre yoğunluğu hesaba katılmalıdır. SU SICAKLIĞI/YOĞUNLUK Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) 4 1 30 0,995718 6 1 32 0,995124 8 0,9999 40 0,9923 Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 24

Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) Sıcaklık ( C) Yoğunluk (kg/l) 16 0,999 50 0,988 18 0,998702 60 0,9832 20 0,998303 70 0,9777 22 0,997805 80 0,9716 28 0,996314 90 0,9652 Örnek Su Sıcaklığı: 18 C Suyun yoğunluğu tablodan okunur: 0,998702 kg/l Sayaçtan geçen suyun gerçek hacmi: 75,60 / 0,998702 = 75,698 l Sayaçtan okunan hacim: 422,15 346,85 = 75,30 l Sayacın Hatası: (75,30 75,698)*100 / 75,698 = % - 0,51 10) Sayaçlar hata değerlerine göre, ayar vidalarından kalibre edilirler ve daha sonra kalibrasyonlarını kontrol etmek amacıyla test tekrarlanır. 11) Sayaçların kalibrasonu tamamlandıktan sonra, Q 4 veya Q 3, Q 2 ve Q 1 debilerinde test edilerek hata değerleri tespit edilmelidir. 12) Hava Tahliye butonuna basılır. Başka debiler için ayar vanaları ayarlanır. Test butonundan gerekli test seçilir. Test prosedürü tekrarlanır. 4.3. Statik Basınç Testi Panoda sızdırmazlık testini gerçekleştirmeye yarayan bir basınç pistonu bulunmaktadır. Bu piston pnömatik kontrolörler tarafından kontrol edilir. 1) Vana Kapat tuşuna basılır. 2) Su besleme ve debi ayar vanaları kapatılır. 3) Pnömatik kontrolör vasıtasıyla sistem basıncı artırılır. Aynı esnada basınç artışı manometreden gözlenebilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 25

Şekil 32 - Statik Basınç Pistonu 4) Sistem istenilen basınca ulaştıktan sonra test süresi boyunca beklenir. 5) Süre tamamlandığında piston geri çekilerek basınç salınır. Şekil 33 Statik Basınç Piston Kolu 4.4. Basınç Kaybı 1) Hatta yalnızca borular bağlı olmalıdır. 2) Test debisi için uygun olan su akışı (Q 3 ), debi ayarlama vanalarından ayarlanır. 3) Basınç farkı manometresinin vanaları açılıp basınç farkı not alınır. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 26

4) Aynı işlem, hatta sadece bir adet sayaç bağlanarak uygulanır. Sayacın test masasına bağlanması TS EN 14154 standardına uygun olmalıdır. TS EN 14154 standardına göre: Şekil 34 Basınç Farkı Sayaç Bağlantı Şeması (Kaynak: TS EN 14154) 5) İkisi arasında fark sayacın basınç kaybıdır. Örnek Düz borularla yapılan test sonucu basınç farkı 0,12 bar Hatta sadece bir adet sayaç bağlanmış ve basınç farkı 0,45 bar olmuştur Sayacın Basınç farkı = 0,45 bar - 0,12 bar =0,33 bar dır 4.5. Kesintisiz Aşındırma Bu testin amacı, su sayacı, sürekli olarak ve aşırı yükleme şartlarında bir su akışına mâruz bırakıldığında, sayacın dayanıklılığını koruduğunu doğrulamak. 1) Test debisi için uygun olan su akışı (Q 4 ), debi ayarlama vanalarından ayarlanır. 2) Gerekli süre beklenir. 4.6. Kesintili Aşındırma Bu testin amacı, çevrimli bir su akışına mâruz bırakıldığında, sayacın dayanıklılığını koruduğunu doğrulamak. 1) Aparatların en sonunda (Debimetre kısmı) kesintili çevrim vanası bağlı olması gerekmektedir. 2) Vananın veri kablosu bağlanır. 3) Vananın anahtarı yatay konuma getirilir. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 27

4) Test debisi için uygun olan su akışı (Q 3 ), debi ayarlama vanalarından ayarlanır. 5) Vananın anahtarı dikey konuma getirilir. 6) Yazılımdan Aşındırma menüsü seçilir. Şekil 35 Kesintili Aşındırma Menüsü 7) Gerekli bilgiler girildikten sonra Başla butonuna basılır. 8) Pano üzerinde ve yazılım içindeki sayıcının artması gözlenir. 9) Gerekli çevrimden sonra vananın anahtarı yatay konuma getirilir. Ürünlerimizde yapmış olduğumuz sürekli iyileştirme çalışmalarından dolayı, önceden haber vermeden ürün dizayn ve yapısında değişiklik yapma hakkını saklı tutarız. Baylan Ölçü Aletleri Sayfa 28