Doç. Dr. Nurdan DEMİRCİ Marmara Üniversitesi SBF



Benzer belgeler
Polikistik over sendromu olan kadınlarda, cerrahi veya Yardımcı Üreme. Teknikleri ile kanıta dayalı infertilite tedavisi

İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü

Sperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir?

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ

DOĞAL AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ

Abdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor

İNFERTİLİTE NEDENLERİ. İlknur M. Gönenç

MERVE SAYIŞ TUĞBA ÇINAR SEVİM KORKUT MERVE ALTUN

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM

Menopozda Öz-bakım. Doç.Dr.Nevin Hotun Şahin İ.Ü Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi

ADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN

Sadece progesteron içeren kontraseptifler östrojen komponenti nedeniyle KOK kullanamayan kadınlarda alternatif bir kontrasepsiyon seçeneğidir:

SPERM KAYNAĞININ IVF/ICSI BAŞARISINA ETKİSİ VE TESE İÇİN YENİ ENDİKASYONLAR

SİGARANIN GEBELİĞE ETKİLERİ. Mini Ders 2 Modül: Sigara ve Üreme Sistemi

GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ

ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM

İNFERTİLİTE ANAMNEZ FORMU


SİGARA BIRAKMA SÜRECİ

Yardımcı üreme teknolojisi (YÜT) son yıllarda birçok infertil çiftin çocuk sahibi olmalarını sağlamaktadır.

5A 5R KAVRAMLARI. Dr.Cengiz ÖZGE Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın?

DİABETLİ HASTALARDA CİNSEL SAĞLIK

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ

14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Kadınlar ve Diyabet: Sağlıklı bir gelecek hakkımız

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI

Sağlıklı bir hamilelik için izlenmesi gereken 10 adım

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi

YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER

(İnt. Dr. Doğukan Danışman)

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi

İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016

Tüp Bebek Merkezi her şey bebek için

Karolinska Üniversite Hastanesi Onkoloji Kliniği, FEC TEDAVİSİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

PCOS ve GEBELİK KOMPLİKASYONLARI. Prof. Dr. Nazan Başak Yıldırım Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.

Varikoselde en iyi tedavi hangisi? Prof.Dr.Önder YAMAN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.B.D

vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları

GEBELİK VE LOHUSALIK

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

START Çalışmasının Sonuçları: Antiretroviral Tedavide Yeni Bir Dönem mi Başlıyor?

KOLOREKTAL KANSERE DUR DEMENİN 12 YOLU

DERS X Küresel Sağlık Sorunları

Gestasyonel Diyabet (GDM)

1-Mevcut var olan evliliğinden çocuk sahibi olmaması gerekmemektedir.

Gebelik nasıl oluşur?

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

DOĞURGANLIK BİLİNCİ GELİŞTİRME VE İNFERTİLİTE AÇISINDAN ÖNEMİ. İlknur M. Gönenç

Obezite Nedir? Harun AKTAŞ - Trabzon

Sema DOĞU, Kader KOÇ, Zeynep ASLAN, Serpil TÜRKER, Nur İHTİYAR GİRİŞ

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ

Uzm. Dr. Ayşe Burcu Akıncı

Nebile ÖZDEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Organ Nakli Merkezi

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ

İN-VİTRO FERTİLİZASYON (IVF) VE EMBRİYO TRANSFERİ (ET)

GEBELİK VE MEME KANSERİ

Sıfır Beden Erken Menopoz Nedeni - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

Sağlıklı Hamilelik BR.HLİ.081

YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ VE ETİK SORUNLAR 12/11/2009

Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor

29 EYLÜL DÜNYA KALP GÜNÜ FAALİYET RAPORU TEKİRDAĞ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır.

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

DİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC

VAY BAŞIMA GELEN!!!!!

POLİKİSTİK OVER SENDROMU (PCOS)

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

Aşırı doğurganlığın anne ve çocuk sağlığına etkileri İstenmeyen gebelikler ve isteyerek düşükler

Tip 2 Diyabetlilerde Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltma: Eğitimin Etkinliği

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum

SPİNA BİFİDA VE NÖROJEN MESANE TANILI HASTALARDA MESANE İÇİ HYALURONİK ASİD UYGULAMASI

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez

SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği

KANSER TANIMA VE KORUNMA

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

CERRAHİ ÖNCESİ HAZIRLIK VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ YÖNETİMİ

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor

İLK TRİMESTERDE PROGESTERON. Dr. Tuncay Nas Gazi Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim?

Ektopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK

PROCTOLOG hemoroid krizleri sırasında ağrılı ve kaşıntılı anal semptomların ve fissürlerin semptomatik tedavisinde endikedir.

KİMLER DOMUZ GRİBİ AŞISI

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI

DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar

Hepatit B ile Yaşamak

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI

TÜTÜNÜN ÇOCUKLARIN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ DİĞER ETKİLERİ. Mini Ders 2 Modül: Tütün ve Çocuk Sağlığı

Tekrarlayan Gebelik Kayıpları

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Transkript:

Doç. Dr. Nurdan DEMİRCİ Marmara Üniversitesi SBF 16 Ekim 2012 İSTANBUL 16 Ekim 2012 de Acıbadem Kadıköy Hastanesi nde I. Üreme Sağlığı ve İnfertilite Hemşireliği Seminerinde sunuldu

Kanıta dayalı uygulama, bakım verilen alanlardaki uygun kaynakları, hasta tercihlerini, klinik uzman görüşü ve bilimsel araştırmalardan elde edilen kanıtları hastalara en iyi bakım hizmetini vermek için bir araya getirme olarak tanımlanmaktadır (Colyer and Camath 1999,Yılmaz 2005,Kocaman 2007)

Düzey 1a 1b 2a 2b Kanıt Sistematik gözden geçirme ya da RKÇ nın meta analizi En azından 1 RKÇ Randomizasyon yapılmadan iyi tasarlanmış en az 1 kontrollü çalışma İyi tasarlanmış en az 1 deneysel çalışma 3 İyi tasarlanmış deneysel olmayan çalışma (karşılaştırmalı/vaka çalışması) 4 Uzman komite raporları/otorite görüşü/uzmanları uygulamaları

Çiftlerin % 35 i birlikte başvurmakta (Bromham et all 1988) Bilgi verilmesi HFEA 2004 (kendi durumları, tedavi, sonuçlar,seçenekler, IVF yolculuğunun aşamaları, seçimlerin in tıbbi,bilimsel,yasal ve psikolojik etkileri) Bilgi kanıta dayalı (KD 4) Sözel ve yazılı, görsel materyaller (KD 4) Bilgilendirme ve önerilerde transkültürel yaklaşım (KD 3)

Stres libido azalmasına coitus sıklığında azalma CFB sıklığında artma KD 3-4 İnfertil kadınlarda anksiyete ve depresyonda artma /Ank. Ve dep.düzeyi KD 3 kanser ve HIV li kişilerle benzer(newton 1990,Domar1993,Domar 2000) İnfertil kadınlar anksiyete ile başa çıkmada profesyonel desteğe gereksinim KD 3 duymakta (Domar 2000). en stresli aşama ise daha önce başarısız bir sonuç alındıktan sonra yapılan denemenin sonucunu bekleme aşaması Bilişsel davranışsal terapi ve destek stresi önlemekte ve gebelik oranlarını KD 1b arttırmakta(%55/ %20 Domar 2000). Psikiyatrik morbidite açısından kadınlar daha fazla etkilenmekte KD 3 Çiftlerin çoğu psikolojik destek ve danışmanlığı yararlı bulmakta KD 3 IVF tedavisi sırasında çiftlerin çoğu basın ve yayın araçlarını izlemekte, KD 3 gönüllü destek gruplarına katılmakta (Boivin 1999)

Fertilite sorunu yaşayan çiftler stres nedeniyle eş ilişkilerinin libido azalması dolayısıyla cinsel ilişki sıklığının azalması nedeniyel etkilenebileceği konusunda bilgilendirilmelidir (2004 değiştirilme 2012). Fertilite sorunu yaşayan kişiler fertilite destek grupları ile iletişime geçerek yararlanabilecekleri konusunda bilgilendirilmelidir (2004). Fertilite sorunu yaşayan kişiler tanı ve tedavi işlemleri sırasında psikolojik stres yaşayabilecekleri için danışmanlık almaları önerilmelidir(2004). Danışmanlık tanı ve tedavi işlemleri öncesi,sırası ve sonrasında yapılan işlemlerin sonucuna bakılmaksızın önerilmelidir (2004). Danışmanlık çiftlerin fertilite sorunlarının yönetiminde doğrudan yer almayan bir kişi tarafından verilmelidir (2004 değiştirilme 2012).

Fertilite sorunlarının yönetiminde uzman olmayan bakımın etkisi değerlendirilmemiştir. Fertilite tedavisini uzman bir klinikte gören hastalar genel jinekoloji kliniklerinde alanlara göre daha memnun (Souter 1998) (KD3). İnfertilite kliniklerinin bekleme odalarında antenatal sınıflara katılanlarla beraber olmak istemediklerini (Child National Report 2000) Öneri:Fertilite sorunu yaşayan kişiler uzman bir ekip tarafından tedavi edilmelidir.

Genel nüfusta kadınların % 84 ü ilk bir yıl içinde düzenli ve korunmasız cinsel ilişki ile gebe kalabilmektedir. Bu oran artarak 2.yılın sonunda % 92 ye, 3. yılın sonunda ise % 93 e ulaşır. Doğal kadın fertilitesi yaşla azalırken, bu azalma 30 yaşından sonra görülmeye başlar ve 35 yaşından sonra da daha belirgin hale gelir (KD 3) (Te Velde 1992)

Haftada 2 kez cinsel ilişkide bulunan farklı yaş kategorilerinde gebe kalma oranları (Dunson et al. 2004) Yaş 1 yıl sonra gebe kalma (12 siklüs) % 2 yıl sonra gebe kalma (24 siklüs) % 19-26 92 98 27-29 87 95 30-34 86 94 35-39 82 90

Kadın 40 yaşın altındaysa ve doğum kontrolü kullanmıyorlarsa ve düzenli olarak cinsel ilişkide bulunuyorlarsa ilk yılda sonunda gebe kalacaktır (2012) % 80 i, kalamayanların yarısı da 2. yılın Yapay döllenme yoluyla gebe kalmaya çalışan ve fertilite problemi yaşayanlar, 40 yaş altı kadınların %50 si intrauterin inseminasyonunun altı siklüsü içinde gebe kalacaktır İntrauterin inseminasyonunun altı siklüsü içinde gebe kalmayanların yarısı sonraki altı siklüs içinde gebe kalacaktır (kümülatif gebelik oranı %70 ın üzerindedir). (yeni 2012) Yapay döllenme yoluyla gebe kalmaya çalışan ve fertilite problemi yaşayanlar bilmelidirler ki, intrauterin inseminasyonda gebelik oranları intraservikal inseminasyondan daha yüksektir ve taze sperm kullanımı çözülmüş spermden daha yüksek gebelik oranı oluşturmaktadır. (yeni 2012) Kadın fertilitesi ve erkek fertilitesinin(daha küçük boyutta olsa da) yaşla beraber azaldığı konusunda bireyler bilgilendirilmelidir (yeni 2012)

Her gün cinsel ilişki konsepsiyon kapasitesini arttırır ancak konsepsiyonu KD 3 etkileyen tek faktör değildir En iyi sperm motilitesi ortalama 3-4 günlük aralıklara atılan semendedir Spermatozoidler 7 gün canlı kalabildiği için, 2-3 günlük aralıklarla yapılan cinsel ilişkide doğal konsepsiyon şansı en yüksek düzeydedir (Ferreiare 1997). Ovulasyondan 2 gün önce yapılan cinsel ilişki ile konsepsiyon hızının en yüksek düzeyde olduğu (Wilcox et al. 2000, Dunson 1999) Bazal vücut ısısı ve idrarda LH takibi ile cinsel ilişkinin zamanının KD 2b KD 3 KD 3 KD 4 ayarlanması ile doğal konsepsiyon şansının arttığına ilişkin bir sonuç yok Cinsel ilişki zamanının belirtilmesi infertilitenin tanı ve tedavi sürecinde KD 4 duygusal olarak stresli bir uygulama

Fertilite endişesi olan kişiler 2-3 günlük aralıklarla cinsel ilişkide bulunmanın gebelik şansını arttırdığını bilmelidirler. (2004 düzeltilmiş 2012) Gebe kalmak için suni döllenme yolunu seçenler zamanlamayı ovulasyon dönemine denk getirmelidirler (yeni 2012)

Alkol alımının kadın fertilitesine etkisine ilişkin kanıtlar birbiri ile KD2b çelişkilidir ( Zaadstra et al. 1994, Jensen et al. 1998, Juhl et al. 2001) Haftada 7 kadeh şarap içen kadınlar şarap içmeyen ya da alkol tüketmeyen kadınlara göre gebe kalma süresi hafifçe daha KD 2b uzundur (www.doh.gov.uk/alcohol/pdf/sensible drinking.pdf] 2004. ) Aşırı alkol tüketimi semen kalitesine zarar verebilir ancak bu etki reversibldır, orta derecede alkol tüketimi ile kötü semen kalitesi KD 2b arasında nedensel bir ilişki olduğuna ilişkin kanıt yoktur (Oldereid 1992) Anne ve babanın YÜT uygulanmasından önceki 1 yıl içinde günde 12 gr ın üzerinde alkol tüketmeleri IVF başarısını önemli KD 3 ölçüde azaltmaktadır (Klonoff-Cohen et al. 2003)

Gebe kalmaya çalışan kadınlara haftada 1-2 kez 1-2 kadehten daha fazla alkol içmemeleri ve gebe kaldıktan sonra da büyüyen fetüsü zararlı etkisinden korumak için de alkol zehirlenmesinden kaçınmaları önerilmektedir. (2004) Erkekler, günlük üç dört bardak alkol tüketiminin semen kalitelerini etkilemeyeceğini bilmelidirler. (2004 düzeltilmiş 2012) Aşırı alkol tüketiminin semen kalitesine zararlı olduğu konusunda erkekler bilgilendirilmelidir. (2004). Günlük 1 üniteden fazla alkol tüketiminin YÜT girişimlerinin ve IVF ın etkisini azaltacağı konusunda kişiler bilgilendirilmelidir(2012). Erkekler için güvenli alkol tüketim limiti günde üç veya dört bardak önerilmektedir (Alcohol and Health report 2004). olarak

Sigara içen kadınlarda fertilitede azalma Sigara içen erkeklerde semen parametrelerinde bozulma (Trummer 2002, Zhang et al. 2000, Kunzle et al. 2003) Kadın ya da erkek intrauterin dönemde sigaraya maruz kaldığında fertilite azalmakta,pasif sigara içen kadınlarda konsepsiyon gecikmekte (Jensen et al. 2008, Hull et al. 2000) KD 2b KD 2b KD 2b Fertilite problemi olan kadınlara, sigara içmenin fertiliteye etkisi hakkında temel bilgi vererek, konu ile ilgili hazırlanmış sigara bırakma broşürlerini vermek, solunumla dışarıya atılan karbon monoksiti izletmek kadınların sigarayı bırakmasında etkili girişimlerdir. Fakat bu girişimler gebelik oranını arttırmada etkili değildir 1b

Nikotin replasman tedavisinin infertilite üzerine etkisini araştıran bir çalışmaya rastlanmamıştır Annenin gebelikte sigara içmesi ile SGA lı (gestasyon yaşına göre küçük) KD 2b bebek, ölü doğum ve bebek mortalitesi arasında önemli bir ilişki vardır Anne yada babanın YÜT girişimlerinden önce sigara içmesi IVF başarısını KD 3 azaltmakta, erkeğin sigara kullanması IVF ve ICSI başarı oranlarını azaltmakta (Zitzman et al. 2003)

Sigara içen kadınlar, sigara içmenin fertilite şansını düşürebileceği konusunda bilgilendirilmelidir (2004). Sigara içen kişiler YÜT girişimlerinin başarı oranlarının azalacağı konusunda bilgilendirilmelidir (2004 düzeltilmiş 2012). Sigara içen kadınlara, sigarayı bırakma programları önerilmeli ve sigarayı bırakma çabaları desteklenmelidir (2004). Kadınlar pasif sigara içicisi olmanın gebe kalma şansını azalttığı konusunda bilgilendirilmelidir (2004). Sigara içen erkekler, sigara içme ile semen kalitesinin düşmesi arasında bir ilişki (sigara içmenin erkek infertilitesine etkisi tam olarak bilinmese de) olduğu konunda bilgilendirilmeli ve genel sağlıkları açısından sigarayı bırakmaları tavsiye edilmelidir (2004).

Sağlıklı popülasyonda kafein alımı ile fertiliteyi etkilemez iken subfertil grupta IVF tedavisi sırasında 2-50mg/günde fazla alanların 0-2mg/günde alanlara göre risk faktörü oluşturduğu (Klonoff-Cohen et al. 2002). KD 3 Annenin kahve tüketimi bebeğin gestasyonel yaşını azaltmakta KD 3 Kafein alımı ile kötü (bozuk) semen parametresi arasında bir ilişki olduğuna ait kanıt yoktur. Bununla beraber, kahve ve sigara birlikte kullanıldığında, sperm motilitesi azalmakta ve ölü sperm oranı artmaktadır (Marshburn et al. 1989). KD 2b

Fertilitesi ile ilgili endişesi olan kişiler, kafeinli içecek tüketimi ile (çay, kahve ve kola) fertilite problemleri arasında bir ilişki olduğunu gösteren tutarlı bir kanıt olmadığı konusunda bilgilendirilmelidir (2004 düzeltilmiş 2012). Kafein tüketiminin YÜT ve IVF tedavisinin başarı oranlarını azaltabileceği konusunda bilgilendirilmelidir (2004 düzeltilmiş 2012).

BKİ si 30 un üzerinde olan kadınların, BKİ 30 un altında olan kadınlarla kıyaslandığında gebe kalmalarının daha uzun zaman aldığı (Bolumar et al. 2000). BKİ 29 un üzerinde olan anovulatuar infertil kadınlarda egzersizi de içeren kilo verme programlarının kilo vermeye yardımcı olduğu, ovulasyonun yeniden başlamasına neden olduğu ve gebelik oranını arttırdığı (Bellver 2003). Oosit alınan kadınlarda 30 ya da üzerindeki BKİ spontan abortus için bağımsız bir risk faktörü olduğu (Bellver 2003). Ovulasyon indüksiyonu yapılan PCOS lu orta derecedeki obez kadınlarda (BKI 25-27.9 kg/m 2 olan) düşük riskinin arttığı 2b 1b 3 2b

OI,IUI ve IVF tedavisinde obez infertil kadınlarda kilo verme KD 2b ovulasyon ve gebelik sonuçlarını etkilemekte (Clark et al. 1995-1998) Obezite ( 25-30 kg/m2 ) IVF ve ICSI sonrasında spontan düşük için KD 2b risk faktörü olduğu (Fedorcsak et al. 2000). BKİ 25-30 arasında olan kilolu erkekler ile BKİ 30 dan fazla olan obez erkeklerin sperm hücrelerinin sayısının, normal ağırlıktaki erkeklerin (BKİ 20-24 arasında olan) sperm hücrelerinden önemli düzeyde az olduğu, BKİ 25 in üzerinde olan erkeklerde sperm KD 3 DNA sının daha yüksek oranda parçalandığı (Kort 2003). Kalp hastalığı ve diyabet gibi damarsal yapı ile ilgili risk faktörleri olan erkeklerde obezite, erektil fonksiyonun üzerinde zararlı bir KD 2b etkisi olabilir (Chung 1999).

BKİ 29 un üzerinde olan kadınlar gebe kalmalarının daha uzun bir süre alacağı konusunda bilgilendirilmelidir (2004). BKİ 29 dan fazla olan ve ovulasyonu olmayan kadınlar kilo verdikleri takdirde konsepsiyon şansının artacağı konusunda ilgilendirilmelidir (2004). Kadınlar tek başlarına kilo vermelerinden daha çok diyet ve egzersizi de içeren grup programlarına katıldıkları takdirde daha fazla gebelik şanslarının olduğu konusunda bilgilendirilmelidir (2004). YÜT işlemlerine başlamadan önce kadınların 19-30 arası BKİ de olmaları idealdir,bu sınırlar dışında ki kadınlarda başarı şansının azaldığı konusunda bilgilendirilmelidir (2004). BKİ 29 un üzerinde olan erkeklerde fertilite şanslarının azaldığı konusunda bilgilendirilmelidir (2004).

İdeal vücut ağırlığının % 15 ini kaybeden kadınlar da menstrüel fonksiyon bozuklukları, vücut yağının % 30 unu kaybederlerse sekonder amenore görülür. Vücut ağırlığının ideal duruma getirilmesi ovulasyonun tekrar başlamasına ve fertilitenin düzenlenmesine yardım edebilir Normal kilonun altında olan kadınlarda erken doğum riskinin arttığına ilişkin bulgular vardır ve ovulasyon indüksiyonu yapılan bu kadınlarda SGA lı bebek görülme sıklığı daha yüksek olarak saptanmıştır KD 2b KD 2b BKİ 19 un altında ve düzensiz menstrüasyonu olan ya da menstrüasyonu olmayan kadınlara vücut ağırlıklarının artması ile konsepsiyon şansının da artacağı belirtilmelidir (2004).

BKİ 19 un altında ve düzensiz menstrüasyonu olan ya da menstrüasyonu olmayan kadınlara vücut ağırlıklarının artması ile konsepsiyon şansının da artacağı belirtilmelidir (2004).

Sağlıklı popülasyonlarda, skrotal sıcaklığın artışı ile semen kalitesinin KD 3 düştüğüne ait bir ilişki mevcuttur (Hlollund et al. 2000) Sedanter (oturarak) çalışma pozisyonu ya da işte yüksek ısıya maruz kalma KD 3 gibi faktörlerin testislerdeki ısıyı etkileyerek semen kalitesinde anormalliğe yol açtığı belirlenmiştir (Thonneau 1998). Fertil popülasyonlarda da sıkı iç çamaşırı giymenin semen kalitesini KD 1b etkilediğine ilişkin kanıtlar vardır Ancak etkilenmiş semen kalitesi ile gebelik oranı/hızı arasında bir ilişki KD 2b kurulamamıştır. Şort (boxer tipte) giyen grup ile külot giyen grup arasında sperm parametreleri KD 2b ve skrotal sıcaklık açısından bir fark bulunmamıştır

Erkekler skrotal sıcaklığın yükselmesi ile semen kalitesinin düşmesi arasında bir ilişki olduğu konusunda bilgilendirilmelidir. Gevşek iç çamaşırı giyilmesinin fertiliteyi iyileştirdiği konusu kesin değildir (2004).

Günümüzde işyerlerinde 104.000 den fazla kimyasal ve fiziksel ajanın kullanıldığı saptanmış olup, bunların % 95 inin üreme üzerine etkileri belirlenememiştir. Isı, röntgen ışınları, metal ve pestisidlerin üreme sistemi üzerine zararlı etkileri konusunda daha fazla araştırma yapılmasına gereksinim vardır (KD 2b-3) Öneri Tehlikeli etkenlere maruz kalan bazı meslekler, kadın ve erkek fertilite şansını düşürebilir. Bu nedenle fertilitesi konusunda endişeli olan kişilerin meslekleri özel olarak sorgulanmalı ve uygun önerilerde bulunulmalıdır (2004).

Nonsteroid antienflamatuar ilaçların ovulasyonu engellediğine (Janssen and Genta 2000). Romatizmal hastalıklarda kullanılan immunosupresif ve antienflamatuar ilaçlar konsepsiyonu etkileyebilir Tiroid replasman hormonu, antidepresan, trankilizan ve astım ilaçları kullanan kadınlarda anovulatuar infertilite riskinin yükseldiği Simetidin, sulfasazalin, uzun süreli her gün kullanılan bazı antibiyotikler ve androjen enjeksiyonları semen kalitesini etkileyebilir ve oligozoospermiye neden olabilir. Sitotoksik ilaçlarla yapılan kemoterapötik tedavi rejimleri de overyal yetmezliğe neden olabilir Kemoterapi tedavisi çoğu vakada kalıcı olarak azospermiye neden olabilir. Betabloker ve psikotropik ilaçların kullanımı impotansa neden olabilir. Artrit tedavisinde kullanılan metotreksatın erkek infertilitesi üzerine etkisi açık değildir 1b 3 2b 3 2b 3 3 3 Anabolik steroid ve kokain kullanımı semen kalitesini olumsuz etkileyebilir 2b-3

Reçeteli verilen bazı ilaçlar gereğinden fazla kullanılırsa, kötü amaçla kullanılan bazı ilaçların kullanılması erkek ve kadın fertilitesine zarar verir ve bu sebepten dolayı fertilitesinden endişeli olan kişilerden kullandıkları ilaçlar konusunda ayrıntılı bir anamnez alınmalı ve uygun önerilerde bulunulmalıdır (2004).

Oral selenyum verilen infertil erkeklerde plasebo grubunun aksine 1b sperme hareketliliğinin ve gebelik oranlarının iyileştiği (Scott 1998, Bergmann 2000) Embriyo transferi ile aynı gün yapılan akupunktur uygulamasında plasebo gubuna göre gebelik ve canlı doğum oranında farklılık yok (Andersen et al. 2010) IVF tedavisi gören hastalarda dua seanslarının etkisi ölçmek amacıyla yapılan gözlemsel bir çalışmada gebelik oranlarının arttığı???? (Cha 2001).

Fertilitesinden endişe duyan kişilere fertilite problemlerinde tamamlayıcı tedavinin etkinliğinin tam olarak değerlendirilmediği şeklinde bilgi verilmelidir ve öneri yapılmadan önce daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir (2004).

Multivitaminlerin tek başına nöral tüp defektini önlediğine ilişkin bir bulgu saptanmamıştır ve multivitaminler folat ile beraber verildiklerinde de ilave olarak önleyici bir etki göstermemiştir Yüksek doz folik asitin olumsuz etkileri henüz yeterince araştırılmamıştır

Gebe kalmaya niyetlenen kadınlar çocuklarında nöral tüp defekti olma riskini düşürmek için konsepsiyondan önce gestasyonun 12. haftasına kadar folik asit alması konusunda bilgilendirilmelidir. Önerilen doz günlük 0.4 mg dır. Antiepileptik ilaç kullanan, daha önce nöral tüp defektli çocuğu olan ve diyabeti olan kadınlara ise günlük 5.0 mg folik asit kullanması önerilmektedir (2004 düzeltilmiş 2012)

Konsepsiyondaki gecikmeden kaygılı kişilere başlangıç değerlendirilmesi yapılmalıdır. Gebe kalmada sorunu olanlarda ise yaşam stili ve cinsel anamnez araştırılmalıdır. (2004). Fertilite sorunları araştırılırken, kişilerin bulunduğu çevrenin özellikleri ve cinsel istismar gibi hassas konuların tartışılması için uygun ortam yaratılmalıdır. (2004). Sağlık profesyonelleri, infertiliteyi gerekli araştırmalar yapılıp olası tedaviler uygulandıktan sonra da gebe kalma sürecinde başarısızlık yaşanan süreç olarakta tanımlayabilmelidir.(yeni 2012). 1 yıl düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonrası gebe kalamayan üreme çağındaki kadınlara infertiliteye neden olabilecek bir durum yoksa daha fazla klinik inceleme ve araştırma yapılmalıdır. (yeni 2012).

Üreme çağında karşı heteroseksüel ya da homo seksüel ilişkisi olan ve yapay döllenme ile (partner ya da donör spermi kullanılarak) gebe kalmaya çalışan kadınlar, altı siklüs tedavisi sonunda gebe kalmamışlarsa ve infertilite nedeni bilinmiyorsa klinik değerlendirme ve muayeneden geçmelidir.(yeni 2012). Klinik olarak tanı konmuş fiziksel engel ya da psikolojik sorunlardan dolayı vajinal ilişkide bulunamayanlara ya da zorlananlara konsepsiyon denemesi, değerlendirme ve uygun tedavi konularında seçenekleri anlatılmalıdır.(yeni 2012).

Kadın 36 yaşında yada daha yaşlı ise bilinen bir infertilite nedeni ya da anamnezde predispoze eden faktörler varsa konsepsiyon denemesi, değerlendirme ve uygun tedavisi için hemen uzman hekime sevk edilmelidir (yeni 2012). Geçirilmiş kanser tedavisi gibi infertilitenin bilinen bir nedeni olduğu zaman, zaman geçirmeden uzmana sevk edilmesi önerilmektedir (2004). Hepatit B, Hepatit C ve HIV gibi kronik viral bir enfeksiyonu olan kişiler uygun uzmanların olduğu merkezlere sevk edilmeli ve infertilite tanılama ve tedavi sürecinde hasta güvenliği sağlanmalıdır (2004).