HABER BÜLTENĐ 6 Ocak 2006 Haber Özetleri Irak Irak'ta Abdulaziz El-Hekim liderliğindeki Şii partisi Irak Đslam Devrim Yüksek Konseyi (IĐDYK) çok uluslu gücü ve terörü destekleyen Iraklı siyasi oluşumları Şii karşıtı saldırılardan sorumlu tuttu. Irak'ta 15 Aralık'ta yapılan seçimlerin galibi olduğu sanılan muhafazakar Şiileri bir araya getiren IĐDYK, yazılı açıklamasında, ''Bu saldırıların, seçim hedeflerine ulaşamayan Iraklı partilerin kamuoyu açıklamaları ve iç savaş tehditlerinin ardından yapıldığı'' belirtilerek, ''Bu partiler, masum Iraklıların akan her bir damla kanından sorumludur ve siyasi çıkarlar uğruna Iraklıların yaşamıyla oynamaktan ibaret olan pazarlıkları, kurulacak hükümete katılmama yönündeki kanaatimizi pekiştiriyor'', ifadelerine yer verildi. (AA)(AFP) Irak Başbakanı Đbrahim El-Caferi yaptığı açıklamada Kerkük ün hiç kimseye ait olmadığını, Irak Anayasasının özellikle 58. maddesinin de bu durumu ispat niteliği taşıdığını söyledi. (www.iraq-ina.com) AKĐ Đtalyan Haber Ajansı nda yayınlanan bir habere göre, Birleşik Irak Đttifakı nın bazı üyeleri yaptıkları açıklamada Orta ve Güney Irak ta federal bir devletin kurulması konusunun kesinleştiğini ve gelecek haftalarda bu bölgelerde federalizmin ilan edileceğini bildirdiler. (www.bizturkmeniz.com) Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu üyesi Hüseyin El-Hindavi, yurt dışında bir ülkede açılan bazı sandıkların sonuçlarının iptal edilmesi yönünde karar alındığını açıkladı. Ancak bu ülkenin ismi açıklanmadı. (www.ninanews.com) Kürdistan a yatırımı destekleyen heyetin başkanı Muhammed Kerim, 2005 senesinde Süleymaniye şehrinde 250 şirketin 1.5 milyar dolarlık yatırım yaptığını söyledi. Bunların 225 inin yurt dışından, 25 inin Irak içinden şirketler olduğu belirtildi. 225 şirketin 70 inin Türk şirketi olduğu bildirildi. (www.nahrain.com) Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Muvaffak El-Rubai, güvenlik güçlerinin yakın bir gelecekte ülkedeki direnişçilerle baş edebilecek güce ulaşacağını söyledi. Rubai, yaptığı açıklamada, Irak ordusu ve polisinin direnişçilerle mücadele için eğitim ve teçhizat açısından güçlenmeye başladığını, önümüzdeki iki yıl içinde uluslararası gücün yardımına ihtiyaç duymayabileceklerini söyledi. (BBC) 1
El-Fazilet Đslam Partisi Genel Sekreteri ve aynı zamanda başbakanlığa aday olan Nedim El-Cebiri, Irak Birleşik Đttifakı içinde, bu ittifakı siyasi bir merci yapma yönünde çok farklı düşüncelerin bulunduğunu söyledi. Bazı gruplar, bu konunun görüşülmesi için henüz erken olduğunu düşünüyorlar. (www.iraq-ina.com) ABD Başkanı George W. Bush, 5 Ocak Perşembe günü Beyaz Saray da Irak konulu önemli bir toplantı gerçekleştirdi. Bush, ABD'nin eski dışişleri ve savunma bakanlarıyla biraraya gelerek, kendilerinin Irak politikasına yönelik eleştirileri dinledi. Toplantının ardından basına bir açıklama yapan Bush, ''Bu masanın etrafındaki herkes, benim Irak'a girme politikama katılmamıştı Tavsiyeleri samimiyetle dinledik'' dedi. Bush, ancak herkesin, şu anda Irak'ın başarısının önemini kavradığını söyledi. (AA) (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ) Seçim sonrasında Irak, en kanlı günlerinden birini yaşadı. Bağdat'ta Amerikan konvoyunun hedef alındığı saldırıda 5 Amerikalı asker öldürüldü. Amerikan ordusundan yapılan açıklamada, yol kenarına yerleştirilen bombanın, intihar saldırısının düzenlendiği Kerbela'ya destek için gitmekte olan Amerikan konvoyunun yakınında infilak ettiği belirtilmişti. Đmam Hüseyin Türbesi'nin girişlerinden birinin yakınlarında düzenlenen saldırıda 49 kişi öldü, 68 kişi yaralandı. Polis, ölenler arasında Đranlı hacılar bulunduğunu bildirdi. Bu arada, Ramadi'deki intihar saldırısında ölenlerin sayısının 67'ye yükseldiği bildirildi. Öte yandan, güneydeki Kutsal Necef kentinde yola yerleştirilen bombanın patlaması sonucu ölen 2 kişinin Amerikan askeri olduğu açıklandı. (AA)(AFP) Nasiriye de iki gün üst üste gösteri düzenlendi. Gösterilerde, Đran ve Bedir güçlerinin aleyhinde sloganlar atıldı. (www.summereon.net) Danimarka Savunma Bakanı 3 gün süren Irak ziyaretini 5 Ocak Perşembe günü sonlandırdı. Irak ta 530 askeri bulunan Danimarkalı yetkililer, bu ziyareti sırasında askerleriyle bir araya geldiler. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ) Đngiltere Başbakanı Tony Blair, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani yi arayarak yeni yılını kutladı. Blair in görüşmede Talabani yi çalışmalarından ötürü kutladığı bildirildi. (www.pukmedia.com) Orta Doğu Đsrail Dışişleri Bakanı Silvan Şalom, Erez sanayi bölgesinin yeniden canlandırılması projesine önem verdiklerini vurgulayarak, projeye katkılarından ötürü Türkiye'ye teşekkür etti. Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ile Şalom 5 Ocak Perşembe günü, sanayi bölgesi projesine ilişkin mutabakat zaptının imzalanması öncesinde bir araya geldiler. Abdullah Gül ün proje çalışmalarına, özellikle limanlar konusundaki destek talebi, Şalom tarafından olumlu karşılandı. Đran konusunun da ele alındığı görüşmede Şalom, Đran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın Đsrail'e ilişkin açıklamalarına yönelik tepkisini ortaya koyarak, bu ülkenin bölgede istikrar istemediğini savundu. Đran'ın, nükleer faaliyetler konusunda Rusya'nın alternatif önerisini reddettiğini kaydeden Şalom, bunun tehlikeli bir durum olduğunu belirtti. Dışişleri Bakanı Gül de bölgede nükleer silah istemediklerini 2
vurgulayarak, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumuyla (UAEK) iş birliği yapılmasını desteklediklerini söyledi. (AA) Suriye'nin vatana ihanet ve yolsuzlukla suçlanan eski Devlet Başkan Yardımcısı Abdülhalim Haddam ve ailesinin mallarına el konulduğu bildirildi. 3 oğlu ve 1 kızı bulunan Haddam'ın birçok şirketin sahibi olduğu biliniyor. Suriye hükümeti, yolsuzlukla suçladığı Haddam hakkında soruşturma başlatma kararı almıştı. Haddam, El-Arabiya televizyonuna yaptığı bir açıklamada, ''Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile Suriye hükümeti üst düzey yetkililerinin, geçen şubat ayında bombalı suikastte öldürülen Lübnan'ın eski Başbakanı Refik Hariri'yi tehdit ettiklerini'', öne sürmüş, Suriye'de iktidardaki Baas Partisi de Haddam'ın partiden ihracına karar vermişti. (AA)(AFP) Đngiliz The Guardian gazetesi, batılı bir istihbarat örgütüne göre, Sudan'ın, nükleer silah yapımında kullanılan bir malzemenin kaçakçılığını yapmış olabileceğini yazdı. Habere göre, 11 Eylül saldırılarından 3 yıl önce, aralarında Sudan'ın da bulunduğu Afrika ülkelerine yüz milyonlarca sterlinlik teçhizat gönderildi. Bu malzemenin büyük bölümünün akıbeti bilinmiyor. Batılı bir istihbarat örgütünün raporuna göre, Sudan paravan şirketler ve üçüncü ülkeleri kullanarak, makine, cihaz ve yüksek teknoloji ithal etti. Malzemenin büyük bölümü, Sudan silah sanayisinin üretim alanı dışındaki teçhizattı. Gazetenin haberinde, malzemenin Pakistan için alınmış olabileceği, El-Kaide örgütüyle bağlantının da araştırıldığı, malzemenin Afganistan'da bulunamadığı belirtildi. Haberde ayrıca batılı ülkelerin istihbarat örgütlerinin, Hartum'da devlete ait bir işletmenin, Sudan'ın sözü edilen alımlarında öncü rol oynadığına, şirketin Tahran, Moskova, Sofya, Đstanbul ve Pekin'de büroları bulunduğuna dair raporlar hazırladıkları kaydedildi. Haberde, malzemenin Đran'a gönderilmiş olabileceği ifade edildi. (AA) Kafkasya ve Orta Asya Özbekistan, 2006 yılında Kazakistan'a satacağı doğal gazın fiyatını, bin metreküpü 42 dolardan 55 dolara çıkardı. Uztransgaz şirketinden yapılan açıklamada, Kazakistan'ın Kaztransgaz şirketi ile Uztransgaz arasında 29 Aralık 2005'te Taşkent'te yapılan görüşmeler sonucunda bu mutabakata varıldığı bildirildi. Açıklamada, Uztransgaz ile Kaztransgaz arasında bu çerçevede imzalanan anlaşmaya göre, Özbekistan 2006 yılında Kazakistan'a 1.6 milyar metreküp doğal gaz satacak. Daha önce Özbekistan, 1 Ocak 2006 tarihi itibarıyla Rusya, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan'a satacağı doğal gaz fiyatını dünya enerji kaynakları fiyatlarındaki artış dolayısıyla yüzde 30.9 oranda arttırdığını ve böylece bin metreküp başına 42 dolardan 55 dolara çıkardığını açıklamıştı. (AA) Gürcistan Savunma Bakanı Irakli Okruaşvili, tek yanlı bağımsızlık ilan eden Güney Osetya'daki sorunlu bölgede görevli Rus barış güçlerinin sorumluluklarını yerine getirmediğini söyledi. Okruaşvili, yaptığı açıklamada, Rus barış güçlerinin görevlerini yerine getirmediğine dair ellerinde bulunan kanıtları parlamentoya sunmaya hazır olduklarını belirtti. Bu yüzden Rus barış güçlerinin bölgedeki görev süresinin uzatılmasını doğru bulmadıklarını ifade etti. (AA) 3
Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı, 22-23 Ocak tarihlerinde Rusya'ya resmi ziyarette bulunacak. Devlet Başkanı Türkmenbaşı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin le dün yaptığı telefon görüşmesinde, başta doğal gaz konusu olmak üzere, iki ülke arasında ticaret ve enerji alanlarında iş birliği konularını da ele aldı. Görüşmede, Türkmenbaşı, Putin in Moskova ya davetini kabul etti. (AA) Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin bugün, Yakutya Özerk Cumhuriyetine yaptığı resmi ziyaret sırasında, bölgede bulunan Elgin kömür yatağının işletilmesinin 2010 yılına kadar, yıllık 30 milyon ton kömür sağlayacağını açıkladı. Doğal gaz ve petrol kompleksinin geliştirilmesi sadece bölgeye değil, Asya ve Büyük Okyanus bölgesindeki komşulara enerji sağlanması açısından önemli olduğunu vurgulayan Putin, Büyük Okyanus boru hattının yazın kullanıma açılacağını belirtti. Bu yüzden Doğu Sibirya ve Uzak Doğu da doğal gaz çıkartma ve transfer sisteminin kurulmasının hızlandırılmasını önerdi. Putin, özerk cumhuriyetin gelişmesine engel olan en önemli sebep olarak, ulaşım hizmetlerinin gelişmemiş olmasını ve uzun vadeli yatırımların olmamasını gösterdi. (www.regnum.ru) 04.01.2006 tarihinde Çin Gelişme Bankası Özbekistan a, ülkedeki özel sektörün gelişimini sağlaması için 20 milyon dolar verdi. Bu ödeme, Şangay Đşbirliği Örgütü Bankalar Arası Đş Birliği Anlaşması çerçevesinde gerçekleştirildi. 2006 Haziran ayında Bankalar Arası Đş Birliği Anlaşması üyelerinin toplantı yapacağı bildirildi. (www.regnum.ru) 03.01.2006 tarihinde Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memdyarov iki günlük ziyaretle Bahreyn devletinde bulundu. Bahreyn Dışişleri Bakanı Şeyh Halid bin Ahmed El-Halife yle iki ülke arasında çok yönlü ilişkilerin geliştirilmesi üzerine görüşmeler yapıldı. (www.regnum.ru) 2006 yılının ilk altı ayında Almanya Büyükelçiliği Azerbaycan da AB dönem başkanlığını yapacak. Bunun sebebi ocak-temmuz ayları arası AB dönem başkanlığı yapmakta olan Avusturya nın Azerbaycan da Büyükelçiliğinin bulunmayışıdır. (www.regnum.ru) Tacikistan Tarım Partisi, sonbaharda gerçekleşecek olan cumhurbaşkanı seçiminde iktidar partisi olan Halk Demokrasi Partisi yle ittifak kurmayacağını belirtti. (www.regnum.ru) Avrupa Birliği Kıbrıs Haber Ajansı nın "Hrisostomidis Gül'ün Açıklamasını Yorumladı", başlıklı haberinde, Kıbrıs Rum yönetimi Hükümet Sözcüsü Kipros Hrisostomidis in, Türkiye'nin AB'ye üye yeni on ülkeyi kapsayan Ankara Anlaşmasının Uyum Protokolünü imzalama ve uygulamayı kabul ettiği yönündeki sözlerine yer veriyor. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün Ankara'nın söz konusu Protokolü uygulamayacağı yönündeki açıklamalarıyla ilgili olarak Hrisostomidis in, Avusturya Dönem Başkanlığı tarafından da ifade edildiği gibi 4
Avrupa Birliği'nin bu konudaki tutumunun, "varılan anlaşmalara uyulması gerektiği", yönünde olduğunu bildirdiği kaydedilmektedir. Haberde ayrıca, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan'ın yeni Kıbrıs Özel Temsilcisi ve Kıbrıs'taki BM Barış Gücü (UNFICYP) Başkanı Michael Moller in görevine başladığı yer almaktadır. (KIBRIS HABER AJANSI) Diğer Haberler Doğal gazda kaynak çeşitliliğini sağlamak ve ihtiyaç durumunda değerlendirmek üzere oluşturulan Tuz Gölü Yeraltı Doğal gaz Depolama Projesi'nin inşaatına, bu yıl başlanması bekleniyor. Proje kapsamında Tuz Gölü'nün altındaki tuz yatakları eritilerek, yaklaşık 1 milyar metreküplük doğal gaz depolama tesisi oluşturulacak. Bu projenin temel amacının, ülkede halen tamamı ithal edilen doğal gazın, mevsimsel, günlük ve saatlik taleplerini düzenlemek ve önümüzdeki yıllarda ortaya çıkacak olan doğal gaz arz açığına çözüm getirmek olduğunu vurgulayan Çiftçi, ''tesis inşaatı için ön hazırlık çalışmalarında son aşamaya gelindi. Proje, Dünya Bankası ndan temin edilen 325 milyon dolarlık krediyle gerçekleştirilecek ve yapımı 10 yıl sürecek. dedi. (AA) Dünya Basını Gazetelerde 4 Ocak çarşamba gecesi ağır bir beyin kanaması geçirerek hastaneye kaldırılan ve yoğun bakımda yaşam mücadelesi veren Đsrail Başbakanı Ariel Şaron'un rahatsızlığı ve yokluğunun Orta Doğu sorununu nasıl etkileyeceğine ilişkin yorumlar önemli yer tutuyor. Đngiltere'de yayımlanan Guardian "Đsrail siyasetinde bir dönemin sonu" başlıklı haberinde şunları kaydediyor: ''Kamuoyu yoklamaları, halkın Şaron'un Batı Şeria'yı bariyer olarak kullanıp, Filistinlilerle aralarına tek taraflı olarak sınır çekme ve bazı Yahudi yerleşimlerini boşaltarak işgal topraklarından daha fazla pay elde etme siyasetini desteklediğini gösteriyordu. Aynı anketler, Şaron'un seçimler için kurduğu Kadima Partisinin Mart sonunda yapılacak seçimlerden birinci parti çıkacağına işaret ediyordu. Halk, ekonomi politikaları ve kişiliğine değilse bile Filistinlilerle yürüttüğü pazarlıklarda Şaron'a güveniyordu.'' Guardian'ın Şaron'un yerini kimin alabileceğine ilişkin değerlendirmesi ise şöyle: ''Gözlemciler, Đsrail'de Şaron gibi zor kararlarda halkın desteğini alabilecek başka bir lider olmadığını söylüyor. Bu yüzden Kadima sıkışmış durumda. Başbakan'ın yetkilerini üstlenen Ehud Olmert'in Kadima'nın sadece Şaron tarafından ve Şaron için yaratılan bir parti olmadığını kanıtlama şansı var. Ama Likud'un yıkıntıları üzerine kurulan Kadima'ya Şaron'la birlikte katılan hiçbir liderin büyük popülaritesi yok. Bu durum Likud lideri Benjamin Netanyahu'nun işine yarayabilir. Fakat Netenyahu da Filistin devletine ve Gazze'den çekilmeye karşı çıkıyor ve birçok Đsrailli seçmen tarafından fazla şahin bulunuyor Sonuçta Olmert, Şaron'a alternatif güvenilir bir lider olarak ortaya çıkamazsa işgalin devam etmesi ve soruna müzakereler yoluyla çözüm bulunması seçenekleriyle karşı karşıya olan Đsrail halkı arasındaki kutuplaşma artacak.'' 5
Almanya'da yayımlanan Sueddeutsche Zeitung, Şaron'un hastalığı sonrası Đsrail'i büyük bir belirsizliğin beklediği görüşünde. Gazetenin yorumu şöyle: ''Đsrail, çok iyi işleyen bir demokrasiye sahip olmasına ve ülkede kuvvetler ayrılığının kesin hatlarla belirlenmiş olmasına karşın, önümüzdeki aylara siyasi belirsizlik damgasını vuracak. Filistinli militanlar, bu durumu saldırılarını yoğunlaştıracakları bir fırsat olarak kullanacaktır. Bu yüzden işgal topraklarında sükunet beklememek gerek." Financial Times gazetesi ise, Amerika Birleşik Devletleri'nin dış politikasında önümüzdeki aylarda belirgin bir çizgi değişikliği olacağını belirtiyor. Haberde özetle şöyle deniyor: ''Beyaz Saray dört yıl aradan sonra Ulusal Güvenlik Stratejisini yeniden değerlendiriyor. Bu konudaki çalışmaların sonuçlarının önümüzdeki ay açıklanması bekleniyor. Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi dış politikadaki olası değişiklikler konusunda bilgi vermiyor. Ancak gözlemciler yeni Amerikan dış politikasının sorunlu devletlerle kavgadan çok, zayıf ülkelerin sorunlarının çözümüne odaklanacağını tahmin ediyorlar.'' Rusya ile Ukrayna arasındaki doğal gaz krizini değerlendiren Washington Post (5.1.2006), bugünkü doğal gaz piyasasını 1970 lerdeki petrol piyasasına benzetiyor. 70 li yıllarda, petrol üreticilerinin, tüketici ülkelere istediği gibi baskı yapabildiğini hatırlatan Gazete, zaman içinde petrol kaynaklarının ve nakliye yöntemlerinin çeşitlendiğini belirtiyor ve oluşan küresel petrol piyasası sayesinde, üretici ülkelerin artık petrolü siyasi bir silah olarak kullanamadığını vurguluyor: "Rusya, dünyada bilinen doğal gaz rezervlerinin dörtte birine sahip. Yapılan sondaj çalışmaları bu oranı yüzde 30 a çıkartabilir. Rusya nın doğal gaz konusunda bir Suudi Arabistan olduğu gerçeğini kabullenmek gerekiyor. Đkinci büyük üretici ülke ise Đran ve bu da durumu daha da zorlaştırıyor. Tüketici ülkeler, ya farklı ülkelerden doğal gaz alacak biçimde boru hatları inşa ederek ya da sıvılaştırılmış doğal gazı depolayacakları tesisler kurarak Rusya nın tek başına fiyat belirleme gücünü kırmalıdır." New York Times (5.1.2006), eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri ye düzenlenen suikastle ilgili olarak Suriye ye yönelik baskıların giderek arttığını vurguluyor. Gazete, geçmişte Suriye nin Lübnan politikalarını oluşturan Abdülhalim Haddam ın istifaya zorlandıktan sonra yaptığı açıklamalarla, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ı iyice zora soktuğunu da ifade ediyor: "Suriye nin Hariri soruşturmasını engelleme çabası sadece katillerin adalet önüne çıkmasını geciktirmekle kalmıyor, Lübnan halkının yıllar süren bir askeri işgalden sonra yeniden kendi ülkesinin yönetimini ele almasını da imkansızlaştırıyor. Güvenlik Konseyi nin Şam a uyguladığı baskı, geçen yıl Suriye askerlerinin Lübnan dan çekilmesini sağlamıştı. Suriye nin Lübnan ın içişlerine karışmasına son vermek içinse daha fazla baskı uygulanması gerekiyor." 6