İRTİBAT BÜROLARI
İÇİNDEKİLER Giriş İrtibat Büroları Ve Şubeler Şubeler Türkiye de İrtibat Bürosu Kurulması İrtibat Bürolarının İşleyişi İrtibat Bürolarının Türk Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu Sonuç
GİRİŞ Yabancı sermayeli şirketler ve şubelerin ülkemizde kuruluşu günümüze kadar artarak çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Yabancı yatırımcıların en sık kullandığı yöntemlerden biri de yatırım planlanan ülkeye irtibat bürosu kurmaktır. Yabancı firmalar tarafından Türkiye de açılacak olan irtibat bürolarının açılış izni Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından verilmektedir.
İRTİBAT BÜROLARI VE ŞUBELER Gelişen ticaret hayatı, ticari işletmelerin merkezlerinin yanı sıra, şube ve irtibat bürosu gibi yapılanmalara yönelmesine neden olmuştur. Türkiye de yerleşik olmayan ticari işletmeler, Türkiye de şube açabilecekleri gibi, irtibat bürosu da açabilirler. Ancak irtibat büroları, şubelerin aksine ticari faaliyette bulunamaz. Dolayısıyla, irtibat bürolarının masrafları yurt dışındaki ticari işletme tarafından karşılanır.
ŞUBELER TTK, ticari işletmelerin şubeleri için çeşitli yükümlülükler öngörmektedir. Bunlardan ilki, TTK m. 40/3 uyarınca, ticaret siciline tescil ve odaya kayıt zorunluluğudur. Ayrıca merkezi Türkiye de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Merkezi Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye deki şubelerinin, kendi ülkelerinin kanunlarının ticaret unvanına ilişkin hükümleri saklı kalmak şartıyla, yerli ticari işletmeler gibi tescil olunacağı düzenlenmiştir. Bu şubeler için yerleşim yeri Türkiye de bulunan bir ticari mümessil atanması gerekli olup, ilgili ticari mümessil tam yetkili olmadır. Ayrıca, şubelerin bulundukları yerdeki odaya da kayıt ettirilmeleri gerekmektedir.
TÜRKİYE DE İRTİBAT BÜROSU KURULMASI Türkiye de irtibat bürosu kurmak için aşağıdaki belgelerle Hazine Müsteşarlığa müracaat edilir; Ana şirkete ait ve ilgili Türk Konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş Faaliyet Belgesi aslı, Ana şirket hakkında hazırlanmış Faaliyet Raporu veya bilanço ve gelir tablosu, İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olarak atanacak kişiye verilecek yetki belgesi aslı, İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin başka bir kimse aracılığı ile yürütülmesi durumunda vekaletname aslı.
İRTİBAT BÜROLARININ İŞLEYİŞİ Bürolar, adres değişikliği durumunda yeni adreslerini en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğe bildirirler. İrtibat bürolarınca, her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar, büronun geçmiş yıl faaliyetleri hakkında, "İrtibat Bürolarının Faaliyetlerine İlişkin Bilgi Formu" doldurularak Müsteşarlığa gönderilir. Bu müracaatlara, büronun geçmiş yıl harcamalarının yurt dışından gönderilen dövizlerle karşılandığına ilişkin belgeler eklenir. Müsteşarlık, mevzuata aykırı davrandığı tespit olunan irtibat bürolarının kuruluş izinlerini iptal edebilir ve iptal kararını ilgili mercilere bildirir.
İRTİBAT BÜROLARININ TÜRK VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU İrtibat büroları Türkiye de gelir getirici bir faaliyet yapma amacı kapsamı dışında bir izin ile faaliyet göstermektedirler. Bu sebeple ticari bir kazanç oluşmayacağından bunun vergilendirilmesi de söz konusu olamayacaktır. Bu yönde Danıştay kararları ve özelgeler bulunmaktadır. İrtibat büroları, GVK'nin 94. maddesinde sayılan ve hizmet erbabına yaptıkları ücret (G.V.K. nun 23/14. maddesi kapsamındaki ücret) ödemeleri dışındaki ödemeler için, vergi tevkifatı yapacak ve ödeyeceklerdir. Söz konusu GVK'nin 94. madde kapsamı dışında, yukarıdaki şartlara uygun olarak kurulan ve faaliyet gösteren irtibat bürolarının vergi mükellefiyeti bulunmamaktadır. Bu açıklamaya istinaden irtibat bürolarının VUK hükümleri çerçevesinde bilanço usulüne göre zorunlu defterleri tutmaları zorunluluğu da bulunmamaktadır.
SONUÇ İrtibat bürolarının kuruluşuna izin verilmesinin amacı yukarıda da kısaca bahsedildiği gibi Türkiye de yabancı sermayenin teşvik edilmesi, yurtdışından yatırımların arttırılması ve ülkemizin tanıtılmasını sağlamaktadır. Yabancı yatırımların ülkemiz ekonomisine katkısını göz önünde bulundurarak bu konudaki teşviklerin geliştirmesi ülke ekonomisi açısından faydalı olacaktır.
Ayrıntılı bilgi için: info@ozcansagocak.av.tr Adres: Yeni Mecidiyeköy Yolu S.Demirsoy Apt. No.18/11 34367 Mecidiyeköy/İstanbul Telefon: 0212 272 39 88 www.ozcansagocak.av.tr