Sami Çukadar Kütüphane Müdür Yardımcısı samic@bilgi.edu.tr İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphane ve E-Kaynaklar ÜNAK 04 Bilgide Kaybolmamak İçin Bilgiyi Yönetmek, İstanbul, 23-25 Eylül 2004 İçerik Dergi Sayıları Dergi Fiyatları Üniversite Kütüphaneleri, Dergiler ve Akademi Dergi, Elektronik Dergi, Elektronik Dergi Veri Tabanları Elektronik Dergiden Bilgiye Erişimde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 1
Yıllara göre dergi sayıları Yıl Dergi sayısı At Artış oranı % 1953 14.000 1963 20.000 42 1973-74 80.000 300 1983 102.000 27 1993-94 94 140.000 37 1997 171.000 22 2004 260.000 52 Kaynak: Ulrich s Periodical Directory -Bowker Dergi ve kitap fiyatları Yıl Ort. Dergi Dergi Ort. Kitap Kitap Fiyatı ($) Büt. ($) Fiyatı ($) Büt. ($) 1986 89.77 1,496,775 28.99 1,118,931 1994 200.85 2,912,495 44.51 1,282,569 1999 269.98 4,095,934, 47.40 1,496,687, 2003 283.08 5,392,007 52.75 1,858,280 Kaynak: ARL statistics 2002-03 (37 kütüphane) 2
Üniv. kütüphaneleri, dergiler ve akademi Ortalama bir dergi fiyatı: $283 Ortalama bir kitap fiyatı: $52 Kütüphane bütçelerinin %60-69 u dergiler için Üniversite kütüphaneleri için önemli kaynaklardır Alıntı ve aktarmaların %95 i süreli yayınlardan (Kaynak: Osborn, Andrew) Araştırmacılar sık kullanır DERGİ, E-DERGİ, E-DERGİ VERİ TABANLARI 3
SORUNLAR: Standart olmayan istatistikler Duplike / Overlap Basılı dergi aboneliği zorunluluğu Yayınevlerinin toptan satış politikası Lisans anlaşmaları Ambargo Eksik sayı / yıl / makale Yetersiz müşteri hizmetleri Keyfi fiyat politikaları, sık yaşanan birleşme ve ayrılmalar Doküman kalitesi Dergiye farklı veri tabanlarından erişebilme SORUNLAR: Standart olmayan istatistikler Farklı istatistik kriterleri Zamanında alınamayan istatistikler En sık okunan makale / dergiler Çözüm: ICOLC (Uluslararası kütüphane konsorsiyumları koalisyonu birliği)nin web e dayalı bilgi kaynaklarının kullanımında istatistik ölçüm rehberi nin temel alınması 4
Duplike / Overlap International Affairs is available in Academic Search Premier (Available: 1975 to 12 months ago ) Business Source Premier (Available: 1975 to 12 months ago ) EBSCOhost EJS (Available:Jan1 1998 to 2004) JSTOR Arts & Sciences I-II Collections (Available: 1944 to 5 years ago ) Business Economics is available in Academic Research Periodicals (Available: 1988 to present ) Business Source Premier (Available: 1990 to present ) Student Resource Center Gold (Available: 1989 to present ) Basılı dergi aboneliği zorunluluğu Basılı dergi aboneliği iptal edilemez En az 3 basılı dergi almak zorunludur Çözüm: Basılı dergi aboneliği iptal edilemez maddesinin kaldırılması ve yayıncıların farklı fiyatlandırma modelleri oluşturmaları 5
Yayınevlerinin toptan satıs politikası Criteria: All Subjects / 23 Konu başlığı 747 dergi Yayınevlerinin toptan satış politikası Criteria: All Subjects /21 Konu başlığı 998 dergi Agricultural and Biological Science; Geography Arts & Humanities; Business and Management Chemistry; Health Science Physics and Astronomy; Rheumatology Engineering and Technology; Psychology Çözüm: Yayıncılar dergileri akademik disiplinlere göre sınıflandırarak satmalı. 6
Lisans anlaşmaları Ambargo 7
Ambargo Eksik sayı / yıl / makale Bazı önemli makalelerin açılmaması, Bazı yılların eksik olması, Bazı sayıların olmaması, Bazı makalelerin olmaması, Basılı formatta bulunan içeriğin e-dergide olmaması Çözüm: Yayıncılar basılı dergilerin i basımında gösterdikleri i özeni yayınları e-ortama aktarırken de göstermeli. Kütüphane web sayfasına bu tür sorunlarla ilgili kullanıcılara yönelik bir form konmalı. 8
Yetersiz müşteri hizmetleri Dergi adı: International journal of the legal profession Yapılan yazışma sayısı : 7 Sorunun çözümü için yapılan ilk yazışma: Sent: March 03, 2004 Sorunun çözümü (henüz YOK): Sent: September 06, 2004 Veri tabanı: Taylor&Francis Yetersiz müşteri hizmetleri Dergi adı : International affairs Yapılan yazışma sayısı: 6 Sorunun çözümü için yapılan ilk yazışma: Sent: Friday, May 14, 2004 Sorunun çözüm tarihi: Sent: Thursday, July 22, 2004 9
Keyfi fiyat politikaları, sık yaşanan birleşme ve ayrılmalar Science Direct fiyat politikası Kluwer /Aspen Brill Academic Publishing Kluwer - Springer Science Direct / Academic Press (2001 sonrası) Yayınevi değişikliğinden dolayı yarıda kalan dergiler Doküman kalitesi 10
Doküman kalitesi Dergiye farklı veri tabanlarından erişebilme Full text: Int. journal of electronics, 1965 through present delay of 12 Months due to publisher restriction. PDF full text 11
Dergiye farklı veri tabanlarından erişebilme Full text: Int. journal of electronics from January 1996 to 2004 SONUÇ Proaktif hareket edebilme Geleceğin planlanması Ortak girişimleri destekleme ve ortak kararlar SPARC (http://www.arl.org/sparc/) ANKOS (http://www.ankos.gen.tr/) ICOLC (http://www.library.yale.edu/consortia/) yale edu/consortia/) DOAJ (http://www.doaj.org/) SHERPA (http://www.sherpa.ac.uk/) vb. Akademisyenlerle daha iyi iletişim 12
Teşekkür Ederim Sami Çukadar İstanbul Bilgi Üniversitesi samic@bilgi.edu.tr ÜNAK 04 Bilgide Kaybolmamak İçin Bilgiyi Yönetmek, İstanbul, 23-25 Eylül 2004 13