ÖZET MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİMİ KAPSAMINDA VİYOLONSEL EĞİTİMİNDE GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN KULLANIMINA İLİŞKİN DURUM Yrd.Doç.Dr.Erol DEMİRBATIR* Ülkemizde Musiki Muallim Mektebinin kuruluşundan günümüze değin müzik öğretmenliği eğitiminde viyolonsel eğitiminin önemli ve vazgeçilmez bir yeri olmuştur. Halen mevcut bir çok müzik eğitimi anabilim dalında viyolonsel eğitimi sürdürülmektedir. Viyolonsel öğretiminde geleneksel müziklerimizden yararlanma fikri öteden beri kabul görmekte, ancak bu alana uyarlanmış materyal bulma konusunda sıkıntılar çekilmektedir. Bildiride, viyolonsel eğitiminde geleneksel müziklerimiz çerçevesinde Türk Halk Müziğinin yeri, kullanımı ve viyolonsel eğitimine yansımasına ilişkin öğretim elemanlarının görüş ve önerileri değerlendirilecektir. GİRİŞ Türkiye'de 1924 yılında ulu önder Atatürk'ün kurduğu Musiki Muallim Mektebi'nden günümüze değin eğitim enstitüsü müzik bölümlerinde, yüksek öğretmen okullarında ve 1982 yılından itibaren eğitim fakülteleri müzik eğitimi bölümlerinde ana çalgısı viyolonsel olan yüzlerce müzik öğretmeni yetişmiş; viyolonsel eğitimiyle kazandıkları bilgi ve becerileri eğitim kurumlarında, yükseköğretim kurumlarında, orkestralarda ve diğer alanlarda eğitimci, sanatçıeğitimci ya da sanatçı olarak değerlendirme imkanları bulmuşlardır. 1925 tarihli Musiki Muallim Mektebi Talimnamesi'nin 9. maddesinde öğretimi zorunlu tutulan 4 çalgıdan biri olarak yer alan viyolonselin belirtilen tarihten günümüze değin müzik eğitimi bölümlerinde süren ve sürekli gelişen bir e- ğitim geleneği ve yaylı çalgı eğitimi alanında vazgeçilmez bir yeri vardır. Çağdaş toplumlarda çok yönlü bir yaklaşımla uygulanmaya çalışılan eğitim sürecinde "sanat eğitimi" eğitimin, "müzik eğitimi" sanat eğitiminin, "çalgı eğitimi" müzik eğitiminin ve "viyolonsel eğitimi" de çalgı eğitiminin temel boyutla- 251
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR rından biri olarak kabul edilebilir. Müzik eğitimi bölümlerinde çalgı eğitiminin bu önemli boyutunu oluşturan viyolonsel eğitimi ve öğretimi etkinlikleri, bireyi bilişsel, devinişsel ve duyuşsal yönleriyle bir bütün olarak geliştirmekte; bu etkinlikler viyolonselin öğrenilmesiyle bireyin müziksel davranışlarına doğrudan yansımaktadır. Bu kapsamda viyolonsel eğitimi; viyolonsel öğretimi yoluyla bireylerin bilişsel, devinişsel ve duyuşsal davranışlarında, kendi yaşantıları yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişiklikler oluşturma ya da onlara bu nitelikte yeni davranışlar kazandırma süreci olarak tanımlanabilir. Çağdaş müzik eğitimcisi yetiştirmede şüphesiz en temel ilkelerden biri, çalgısında belli bir yetkinliğe ulaşmış, belli birikim, deneyim ve dağara sahip müzik eğitimcilerinin yetiştirilmesidir. Bu bakımdan çağdaş müzik eğitimcisi yetiştirmede çalgı eğitiminin niteliği büyük önem taşımaktadır. Çalgı eğitimi, çalgı çalmanın gerçekleşmesi ve çalgıyı seslendirmek için bireyin davranışlarında teknik ve estetik nitelikli yeni davranışlar geliştirmek amacıyla uygulanan süreçlerin tümüdür. Çalgı öğretimi sürecinde bilgi, beceri kazanılır ve davranış geliştirilir, böylece estetik anlayış gelişir ve müziksel kişilik oluşumu sağlanır. 1 Geleneksel müziklerimizden Türk Halk Müziğinin viyolonsel eğitimine yansımalarının değerlendirilmeye çalışılacağı bu bildiride halk müziği kavramına kısaca değinmekte yarar görülmektedir; Halk bir ülkede aynı uyruktan olan ya da çeşitli milletlerden meydana gelen insan topluluğu 2 olarak tanımlanmaktadır. Toplumların kendi yaşantılarının bir yansıması olan geleneksel müziğin değişik tanımları yapıla gelmiştir. Bu tanımlardan bazıları şunlardır: Toplumların bütün boyutlarıyla hayatından kaynaklanan duygu, düşünce ve zevklerini işleyerek dile getiren, ait oldukları toplumların kültürünü yansıtan sözlü ve sözsüz ezgilerdir. 3 Moser e göre halkın ortak malı olan şarkı ve molodiler halk türküsüdür. Fransız Michelle Brenne halk türküsünü halk tarafından benimsenen ve kulaktan kulağa verilmek suretiyle yayılan ezgiler olarak tanımlar. İngiliz Prat, köylü ve halk arasından çıkıp geleneksel hale gelen ezgiler halk türküsüdür demektedir. 1 AKKUŞ, Ramazan., "AGSL'den Mezun Olan Öğrencilerin Giriş Davranışlarının Çalgı Eğitimi Bakımından Değerlendirilmesi", I. Ulusal AGSL Müzik Bölümleri Sempozyumu-Bildirileri, Bursa, 1996. 2 TULUM, Mertol,..; Yeni Türkçe Sözlük ve Yeni İmla Kulavuzu, Tercüman Kültür Yayınları, İstanbul-1989, s. 240. 3 SAY, Ahmet; Müzik Ansiklopedisi, Başkent Yayınevi, Ankara-1992, II. Cilt s.578. 252
İngiliz Bireniers, halkın ortak malı olan en basit, düz ve yalın şarkılardır ve yapanı belli değildir tanımını kullanır. Halk müziğinin en belirgin niteliği anonim olmasıdır. Bu ürünler, söyleyeni bilinmediği için, halkın malı olarak kalmıştır ve folklor değeri ağır basmaktadır. Dolayısıyla halk müziği, müzik bilimcilerin araştırma alanında olduğu ölçüde, folklorcuların da araştırma alanına girmektedir 4. Ülkemizde cumhuriyet dönemiyle birlikte birçok eğitimci ve besteci çağdaşlığa uzanan yolda yerel kaynaklardan yola çıkılması, buradan da evrensele gidilmesi düşüncesini öne sürmüş, savunmuş ve uygulamışlardır. Halk müziğinden yararlanma, çağdaş Türk müziğinde her zaman yaşayan bir ilke olarak devam etmektedir. Bestecilerimizin yapıtlarında çağın bir çok eğilimi gözlemlenebilir. Bununla birlikte bir takım halk ezgileri, çeşitli yapıtlarda, tema olarak kullanılmıştır. Bu bildiride, Türk Halk Müziğinin ülkemizde müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda viyolonsel eğitimine yansımasının belirlenmesi amacıyla viyolonsel öğretim elemanlarının görüşlerine başvurulmuş; böylece viyolonsel eğitiminin geliştirilmesi ile ilgili yeni görüş, öneri ve çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Yöntem Araştırmada durum tespitine yönelik bir model esas alınmış Survey (betimleme) yöntemi kullanılarak mevcut durum, görüş ve özellikler aynen yansıtılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini eğitim fakülteleri güzel sanatlar eğitimi müzik eğitimi anabilim dalları ve bu bölümlerde görevli viyolonsel öğretim elemanları oluşturmakta; örneklem grubunda ise halen viyolonsel eğitimi sürdürülen 13 müzik eğitimi anabilim dalı ve görev yapmakta olan 14 viyolonsel öğretim elemanı yer almaktadır. Örneklem grubu bu özelliğiyle evreni büyük ölçüde temsil eder niteliktedir. Araştırmada veriler anket uygulanarak toplanmış, anket sorularının bir bölümünde likert tipi beş bölmeli tutum ölçeği kullanılmıştır. Verilerin işlenmesinde dağılım ve yığılım ölçülerinden frekans (f) ve yüzde (%) kullanılarak gruplandırma yapılmıştır. Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın amacı doğrultusunda elde edilen bulgular tablolar halinde dü- 4 SAY, Ahmet. A.g.e. s: 578 253
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR zenlenerek işlenmiştir. Tablolarda viyolonsel eğitimi sürdürülen müzik eğitimi anabilim dalları ve görev yapmakta olan viyolonsel öğretim elemanlarının görüşleri yer almaktadır. Tablo 1.Viyolonsel Eğitimi Yapılan Müzik Eğitimi Anabilim Dalları Müzik Eğitimi Anabilim Dalları Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Balıkesir Üniversitesi Necati Bey Eğitim Fakültesi Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi İller Bolu Erzurum Balıkesir Çanakkale İzmir Ankara Malatya Trabzon Niğde Samsun Denizli Konya Isparta Bursa Van TOPLAM 15 Tablo 1. de görüldüğü gibi ülkemizde bulunan üniversitelerin eğitim fakülteleri güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dallarının 15 inde viyolonsel eğitimi yapılmaktadır. Ülkemizde mevcut 22 müzik eğitimi anabilim 254
dalı olduğu düşünüldüğünde, müzik öğretmeni yetiştiren bu kurumların %68 inde viyolonsel eğitimi yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Bu doğrultuda viyolonsel eğitiminin müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yaygın olarak yapıldığı; ancak istenilen düzeyde olmayan bu oranın öğretim elemanı, kadro sıkıntısı vb. nedenlerden ötürü tamamını kapsamadığı düşünülmektedir. Tablo 2. Viyolonsel Eğitimi Veren Öğretim Elemanları ÖĞR.ELM. F % Profesör - - Doçent - - Yard. Doçent 4 21 Öğrt. Görevlisi 6 31,6 Araş. Görevlisi 2 10,5 Okutman - - Ücretli 7 36,8 TOPLAM 19 100 Tablo 2. de öğretim elemanlarının kadrolara göre dağılımı görülmektedir. Müzik eğitimi anabilim dallarında viyolonsel eğitimi veren profesör ve doçent bulunmaması bu alanda önemli bir eksiklik olarak görülmektedir. Bununla birlikte 4 yardımcı doçent, 6 Öğretim görevlisi ve 2 araştırma görevlisinin dışında, 7 ücretli öğretim elemanıyla viyolonsel eğitimi sürdürülmektedir. Ücretli olarak görev yapan öğretim elemanlarının sayısal çokluğu dikkat çekici olup, bu alanda ciddi bir kadrolu öğretim elemanı sıkıntısının çekildiği ortaya çıkmaktadır. Tablo 4. Viyolonsel Öğrencilerinin Sınıflara Göre Dağılımı SINIFLAR F % 1. sınıf 38 24,5 2. sınıf 42 27,1 3. sınıf 39 25,1 4. sınıf 36 23,2 TOPLAM 155 100 Tablo 4 de viyolonsel öğrencilerinin sınıflara göre dağılımı görülmektedir. Tabloya bakıldığında 2. sınıfta okuyan viyolonsel öğrencilerinin çoğunlukta olduğu, 1., 3. ve 4. sınıfta okuyan viyolonsel öğrencilerinin ise yaklaşık sayılarda dağılım gösterdikleri dikkat çekmektedir. Ülke genelinde müzik öğretmenliği programlarında viyolonsel eğitimi alan öğrencilerin toplam sayısının 155 olması, müzik öğretmenliği eğitiminde viyolonsel eğitimine ciddi ve önemli bir yer ayrıldığını göstermektedir. 255
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR Tablo 5. AGSL Çıkışlı Viyolonsel Öğrencilerinin Sayısal dağılımı VİYOLONSEL EĞİTİMİ AGSL MEZUNU YAPILAN BÖLÜMLER ÖĞRENCİ SAYISI Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi 7 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi A.B.D. 2 Balıkesir Üniversitesi Necati Bey Eğitim Fakültesi 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi 15 Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi 20 İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi 6 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi - Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 2 Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi - Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi 2 Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi 15 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi - TOPLAM 72 Tablo 5. te görüldüğü gibi viyolonsel eğitimi yapılan bölümler içerisinde AGSL çıkışlı viyolonsel öğrencilerinin en fazla olduğu bölümler Gazi Eğitim Fakültesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi A.B.D. ve Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi 256
Bölümü Müzik Eğitimi A.B.D. dır. Viyolonsel eğitimi verilen 15 müzik eğitimi anabilim dalında bulunan toplam 155 viyolonsel öğrencisinin % 46,5 ini AGSL çıkışlı viyolonsel öğrencileri, % 53,5 ini ise diğer lise mezunları oluşturmaktadır. Buna göre AGSL mezunu öğrencilerin viyolonsel eğitiminde önemli bir yeri olduğu, ancak uzun süreli bir eğitimi gerektiren viyolonsel eğitiminde AGSL mezunları için istenilen orana ulaşılamadığı görülmektedir. Tablo 7. Viyolonsel öğretim elemanlarının Viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere yer verilmelidir görüşüne katılma dereceleri Tamamen 1 7.14 Büyük Ölçüde 8 57.12 Kısmen 3 21.43 Çok Az 2 14.28 Hiç - - Tablo 6. de görüldüğü gibi, viyolonsel öğretim elemanlarının büyük bölümü viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere tamamen ve büyük ölçüde yer verilmelidir görüşünü benimsemekte; diğerleri ise bu görüşe kısmen ve altında katılmaktadırlar. Bu durum öğretim elemanlarının THM kaynaklı eserlere önemli ölçüde yer verilmesi gerektiği görüşünde olduklarını göstermektedir. Tablo 7. Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde kullanılmak üzere THM kaynaklı viyolonsel dağarına ulaşabilme dereceleri Tamamen - - Büyük Ölçüde 1 7.14 Kısmen 3 21.43 Çok Az 7 50.00 Hiç 3 21.43 Tablo 7. de görüldüğü gibi, viyolonsel öğretim elemanlarının büyük bölümü viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere çok az ulaşabilmektedirler. Kısmen ve büyük ölçüde ulaştığını ifade edenlerin oranı % 29 dur. Bu durumda eğitim amaçlı viyolonsel dağarı sıkıntısı çekildiği söylenebilir. 257
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR Tablo 8. Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere yer verme dereceleri Tamamen - - Büyük Ölçüde 1 7.14 Kısmen 3 21.43 Çok Az 7 50.00 Hiç 3 21.43 Tablo 8. de görüldüğü gibi, öğretim elemanlarının büyük bölümü viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere çok az ve altında yer vermektedirler. Bu durumun viyolonsel eğitimine uyarlanmış yeterli çeşitlilik ve düzeyde THM kaynaklı eser bulunamamasından kaynaklandığı düşünülebilir. Tablo 9. Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı dağarı yeterli bulma dereceleri Tamamen - - Büyük Ölçüde - - Kısmen 3 21.43 Çok Az 4 28.56 Hiç 7 50.00 Tablo 9. da görüldüğü gibi, viyolonsel öğretim elemanlarının büyük bölümü viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı dağarı yeterli bulmamaktadırlar. Bu durum kaynak yetersizliğine önemli ölçüde dikkat çekmektedir. Tablo 10. Uygulanmakta olan viyolonsel öğretim programında THM kaynaklı viyolonsel eserlerine yer verilme düzeyleri Başlangıç düzeyi 4 28.56 Orta düzey 3 21.43 İleri düzey 4 28.56 Hiç 3 21.43 Tablo 10 da viyolonsel öğretim elemanlarının uygulamakta oldukları programda büyük ölçüde THM kaynaklı viyolonsel eserlerine farklı düzeylerde yer 258
verdikleri; %21 inin ise hiç yer vermedikleri görülmektedir. Bu durum sahip o- lunan dağarın düzey ve yeterliliğiyle doğru orantılı olarak değerlendirilebilir. Öğretim elemanlarının bir bölümünün hiç yer vermediklerini belirtmesi dikkat çekicidir. Tablo 11. Viyolonsel öğretim elemanlarının dağarlarında sahip olduklarını belirttikleri THM kaynaklı viyolonsel eserleri Besteleyen/ Uyarlayan ALNAR, H.F. BOZKURT, H. CANGAL, N. ÇİLDEN,Ş. SAYGUN, A.A. SUN, M. TUĞCULAR, E. Viyolonsel Konçertosu İki viyolonsel için halk türküleri, Viyolonsel-piyano için halk türküleri Anılar (kemandan uyarlama) Özlem, Fidayda (iki viyolonsel için düzenleme) Yemen Türküsü (iki viyolonsel ve piyano için düzenleme) Viyolonsel sonatı Köçekçe (kemandan uyarlama) Uzun Hava, Horon Tablo 11. de Viyolonsel öğretim elemanlarının dağarlarında sahip olduklarını belirttikleri THM kaynaklı viyolonsel eserleri görülmektedir. Bu eserler yukarıda görüldüğü gibi başta bestecilerimiz Alnar, Saygun, Sun olmak üzere Cangal, Çilden, Tuğcular ve Bozkurt un eser ve düzenlemelerinden oluşmaktadır. Tablo 12. Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde Türkçe metot veya kaynak kitap bulabilme dereceleri Tamamen - - Büyük Ölçüde - - Kısmen 2 14.28 Çok Az 3 21.43 Hiç 9 64.26 Tablo 12 de görüldüğü gibi öğretim elemanlarının büyük çoğunluğu viyolonsel eğitiminde Türkçe metot veya kaynak kitap bulamadıklarını belirmişlerdir. Bu durum uygulanmakta olan viyolonsel eğitiminde büyük bir eksiklik olarak kendisini göstermektedir. 259
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR Tablo 13.Öğretim elemanlarına göre yazılmış olan THM kaynaklı eserlerin viyolonsel eğitiminde kullanılabilirlik dereceleri Tamamen 1 7.14 Büyük Ölçüde 8 57.12 Kısmen 3 21.43 Çok Az 2 14.28 Hiç - - Tablo 13. de görüldüğü gibi, öğretim elemanlarının büyük çoğunluğu yazılmış olan THM kaynaklı viyolonsel eserlerini eğitimde kullanılabilir olarak görmektedirler. Diğer bölümü bu görüşe kısmen ve çok az katıldıklarını belirtmişlerdir. Bu durum çoğunlukça olumlu yönde değerlendirilmiştir. Tablo 14. Öğretim elemanlarının viyolonsel eğitiminde yer verilmek üzere, eğitim amaçlı bir dağarın oluşturulması amacıyla ilgilileri bu alanda eser yazmaya özendirici çalışmalar, ödüllü yarışmalar vb. etkinlikleri gerekli görme ve destekleme dereceleri Tamamen 10 71.40 Büyük Ölçüde 4 28.60 Kısmen - - Çok Az - - Hiç - - Tablo 14. de öğretim elemanlarının tamamı viyolonsel eğitiminde yer verilmek üzere, eğitim amaçlı bir dağarın oluşturulması amacıyla ilgilileri bu alanda eser yazmaya özendirici çalışmalar, ödüllü yarışmalar vb. etkinlikleri gerekli görüp desteklediklerini belirtmişlerdir. SONUÇ VE ÖNERİLER Ülkemizde viyolonsel eğitimi verilen üniversitelerin güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dalı viyolonsel öğretim elemanlarının görüşleri çerçevesinde, geleneksel müziklerimizden Türk Halk Müziği kaynaklı eserlerin yeri, kullanımı ve viyolonsel eğitimine yansımasına ilişkin durumun değerlendirilmeye çalışıldığı bu araştırmada ortaya çıkan sonuçlar aşağıda yer almaktadır: 1. Ülkemizde müzik eğitimcisi yetiştiren kurumlarda viyolonsel öğretim 260
elemanları ve öğrencileri gerek sayısal bakımdan gerekse gerçekleştirdikleri işlev bakımından önemli bir konuma sahiptirler. 2. Türkiye deki üniversitelerin bünyesinde yer alan 22 müzik eğitimi anabilim dalından 15 inde viyolonsel eğitimi yapılmaktadır. Toplam %68 oranla viyolonsel eğitiminin müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yaygın olarak yapıldığı söylenebilir. 3. Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda viyolonsel eğitimi veren profesör ve doçent bulunmamakta; bir çok müzik eğitimi anabilim dalında dışarıdan ücretli öğretim elemanlarından yararlanılmaktadır. Bu alanda yeterli sayıda öğretim üyesi bulunmaması önemli bir sorun ve eksiklik olarak ortaya çıkmaktadır. 4. 4.Ülke genelinde müzik öğretmenliği programlarında viyolonsel eğitimi alan öğrencilerin toplam sayısının 155 olması, müzik öğretmenliği eğitiminde viyolonsel eğitimine büyük oranda yer verildiğini göstermektedir. 5. Viyolonsel eğitimi verilen 15 müzik eğitimi anabilim dalında bulunan toplam 155 viyolonsel öğrencisinin % 46,5 ini AGSL çıkışlı viyolonsel öğrencileri, % 53,5 ini ise diğer okul mezunları oluşturmaktadır. Buna göre AGSL mezunu öğrencilerin uzun süreli bir eğitimi gerektiren viyolonsel eğitiminde henüz istenilen orana ulaşamadıkları görülmektedir. 6. Öğretim elemanlarının büyük çoğunluğu viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere yer verilmelidir görüşünü paylaşmaktadırlar. Bu görüşler öğretim elemanlarınca THM kaynaklı eserlerin viyolonsel eğitimi için faydalı ve gerekli görüldüğü şeklinde de yorumlanabilir. 7. Öğretim elemanlarının büyük çoğunluğuna göre viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı dağar sıkıntısı çekilmektedir. 8. Öğretim elemanlarının büyük bölümü viyolonsel eğitiminde THM kaynaklı eserlere çok az ve altında yer verebilmektedirler. Bu durumun viyolonsel eğitimine uyarlanmış yeterli çeşitlilik ve düzeyde THM kaynaklı eser bulunamamasından kaynaklandığı bilinmektedir. 9. Öğretim elemanlarının büyük bölümü başlangıç, orta ve ileri düzeyde THM kaynaklı viyolonsel eserlerine yer verdiklerini; %21 i hiç yer vermediklerini belirtmişlerdir. Bu durum düşündürücüdür. 10. Öğretim elemanlarının dağarlarında sahip olduklarını belirttikleri THM kaynaklı viyolonsel eserleri listesi oldukça sınırlıdır. 11. Öğretim elemanlarının büyük çoğunluğu viyolonsel eğitiminde Türkçe metot veya kaynak kitap bulamadıklarını belirmişlerdir. 12. Öğretim elemanlarının büyük çoğunluğu yazılmış olan THM kaynaklı viyolonsel eserlerini eğitimde kullanılabilir olarak görmektedirler. 261
Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİRBATIR 13. Öğretim elemanlarının tamamı viyolonsel eğitiminde yer verilmek üzere, eğitim amaçlı bir dağarın oluşturulması amacıyla ilgilileri bu alanda eser yazmaya özendirici çalışmalar, ödüllü yarışmalar vb. etkinlikler yapılmasını gerekli görüp desteklemektedirler. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler oluşturulmuştur: 1. Viyolonsel eğitimi, Musiki Muallim Mektebi'nin kuruluşundan günümüze değin çalgı eğitiminin önemli bir boyutunu oluşturmuştur. Aynı zamanda oda müziği/orkestra eğitiminin de temel öğelerinden biri olan viyolonselin henüz yeni kurulmuş yada gerekli alt yapısı sağlanamamış bölümlerde de uygun koşullar sağlanarak eğitimi verilmelidir. 2. Viyolonsel eğitiminin verimli ve etkin hale getirilmesinde viyolonsel öğretim elemanları ve öğrencilerinin sorunları, kendi görüş ve önerileri öncelikle dikkate alınarak çözümler getirilmelidir. 3. Viyolonsel eğitiminde uzmanlaşmış öğretim üyesi açığını giderici önlemler alınmalıdır. 4. Viyolonsel eğitimi AGSL ile koordineli bir bütün olarak planlanmalı, çağdaş program geliştirme model ve esaslarına uygun biçimde öğretim programı oluşturulmalı ve viyolonsel öğrencileri olabildiğince AGSL mezunu öğrencilerden seçilmelidir. 5. Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlar başta olmak üzere müzik eğitimi yapılan tüm kurumlar arasında iletişim ve etkileşim arttırılmalıdır. 6. İlgililere acilen ortak buluşma zemini sağlayacak internet sitesi oluşturulmalı, bilgi paylaşılmalıdır. 7. Konservatuarlarla işbirliği yapılarak besteci ve uzmanlarımızın alana dikkatleri çekilmeli, yeni yaratılar ortaya koymaları sağlanmalıdır. 8. Viyolonsel eğitiminde ve konser etkinliklerinde THM kaynaklı eserlere muhakkak yer verilmelidir. 9. Uzmanlarca Türk Halk Müziği yapıtları ve temrinlerini de içeren viyolonsel öğretim metodu ve çeşitli albümler hazırlanmalıdır. Konservatuarlar da dahil olmak üzere viyolonsel eğitiminde uzmanlaşmış kişiler yayın etkinliklerini arttırmalıdırlar. 10. İlgilileri eser yazmaya özendirici ve teşvik edici ödüllü yarışma vb. etkinlikler düzenlenmelidir. 262
KAYNAKLAR AKKUŞ, Ramazan. "AGSL'den Mezun Olan Öğrencilerin Giriş Davranışlarının Çalgı Eğitimi Bakımından Değerlendirilmesi", I. Ulusal AGSL Müzik Bölümleri Sempozyum Bildirileri, Bursa, 1996. DEMİRBATIR, R. Erol. Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde Viyolonsel Eğitimi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Sempozyum Bildirileri, Bursa, 1996. DEMİRBATIR, R. Erol. Türkiye deki Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümlerinde Viyolonsel Eğitimi (Genel Durum), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1998. SAY, Ahmet. Müzik Öğretimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2001. SAY, Ahmet. Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2002. SAY, Ahmet. Müzik Ansiklopedisi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1999. SAY, Ahmet. Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1995. UÇAN, Ali. "Çevreden Evrene Keman Eğitimi Üzerine", Çağdaş Eğitim Dergisi, Sayı: 5, Ankara. UÇAN, Ali. "Gazi Yükseköğretmen Okulu Müzik Bölümü Müzik Alanı Birinci Yıl (Yetişeğinin) Programının Değerlendirilmesi", Yayınlanmış Doktora Tezi, H.Ü. Mezuniyet Sonrası Eğitim Fakültesi, Çağrı Matbaası, Ankara (1982) 1996. UÇAN, Ali. Müzik Eğitimi Temel Kavramlar İlkeler Yaklaşımlar, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1994. USLU, Mustafa. Türkiye de Çalgı Eğitiminin Yaygınlaştırılmasında ve Geliştirilmesinde AGSL Müzik Bölümlerinin Önemi, I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Sempozyum Bildirileri, Bursa, 1996. TULUM, Mertol. Yeni Türkçe Sözlük ve Yeni İmla Kulavuzu, Tercüman Kültür Yayınları, İstanbul, 1989. 263