PROGRAM VE DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI HAZIRLAMA KILAVUZU

Tunceli Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü PROGRAM VE DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI HAZIRLAMA KILAVUZU HAZIRLAYAN: DOÇ. DR. MİNE ŞENEL YRD. DOÇ. DR. BİLGİN ŞENEL

Bu doküman Bologna Sürecinde Yükseköğretim Kurulu (YÖK) nun Yükseköğretim Kurumlarından beklentilerini karşılamak üzere, Tunceli Üniversitesi Program Çıktıları (Yeterlilikleri) ve Ders öğrenme çıktılarının oluşturulması ve PÇ- ÖÇ ilişkilendirme matrisinin/tablosunun hazırlanması için bir kılavuz olarak hazırlanmıştır. 2

İÇİNDEKİLER Sayfa 1. PROGRAM ÇIKTILARININ (YETERLİLİKLERİ) TANIMI... 3 1.1. Program Çıktılarının (yeterliliklerinin) Oluşturulması.3 2. ÖGRENME ÇIKTILARI TANIMI...5 2.1. Öğrenme Çıktılarını Yazarken Kullanabileceğiniz Fillere Örnekler..8 2.2. Örnek.10 3. DERSİN ÖGRENME ÇIKTILARININ PROGRAM ÇIKTILARINA OLAN KATKI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ...11 3.1.Birinci yaklaşım..11 3.2. İkinci yaklaşım...14 4. DERS TANIMLAMA FORMU ÖRNEĞİ...16 5. DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI ÖRNEKLERİ...18 6. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ...27 7. PROGRAM KATALOĞUNUN, DERS PLANLARININ HAZIRLANMASI VE DERS ÖĞRENME ÇIKTILARININ PROGRAM ÇIKTILARI İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİNDE UYGULANACAK BASAMAKLAR VE YARARLI BİLGİLER...31 3

1. PROGRAM ÇIKTILARI (YETERLİLİKLERİ) TANIMI Program yeterlilikleri/çıktıları; öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir. Öğrencinin mezun olduğunda neyi bilmesinin, neyi yapabilmesinin ve nelere yetkin olmasının beklendiği program çıktıları ile açıklanır. Programın yeterlilikleri programın eğitim amaçlarıyla uyumlu olmalıdır. Eğitim amaçları, programın misyon, vizyon ve hedefleri ile iç ve dış paydaşların görüşleri dikkate alınarak nasıl bir mezun profilinin amaçlandığını gösteren ifadelerdir. Programın eğitim amaçları, mezunların bir programı bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleştirmeleri beklenenleri tanımlayan ifadelerdir. Programın öngörülen eğitim amaçlarını sağlayabilmesi için programdan beklenen program çıktıları nın belirlenmesi gerekir. Eğitim amaçlarını karşılayan program çıktılarının sağlanması ise, programda yer alan derslerin ders amaç ve hedefleri ve ders öğrenme çıktıları ile gerçekleştirilir. Program Yeterliliklerinin belirlenmesinde; Nasıl Bir Program? Nasıl bir Mezun istiyoruz? Öğrencinin hangi yeterliliklere (bilgi, beceri ve yetkinliklere) sahip olması bekleniyor? sorularına yanıt ararız. 1.1.Program Çıktılarının (Yeterliliklerinin) Oluşturulması Program çıktılarının hazırlanmasında Ulusal Yeterlilikler, Alana Özgü Yeterlilikler ve Program Eğitim amaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Bölüm Misyonu Alana Özgü Yeterlilikler Paydaş Görüşleri Eğitim Amaçları Program Çıktıları Öğrenme Çıktıları Şekil 1. Program Çıktılarının Oluşturulması 4

Program çıktıları hazırlanırken aşağıdaki basmaklar takip edilmelidir. 1. Önce programın eğitim amaçları ve hedefleri oluşturulur. 2. Bunun için toplumsal ihtiyaçların belirlenmesi, paydaşlar, kaynak sorunu önemlidir. 3. Program yeterlilikleri açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olarak ifade edilmelidir. 4. Program yeterlilikleri alan yeterliklerine dayalı olarak belirlenir. 5. Program yeterlilikleri bilgi, beceri ve yetkinlik başlıkları altında oluşturulur. 6. Programa ilişkin içerik ve yapı oluşturulur (müfredat geliştirme). 7. Programın yeterliliklerini karşılayacağı varsayılan dersler belirlenir. 8. Derslerin öğrenme kazanımları oluşturulur. 9. Öğretme-öğrenme süreçleri ve değerlendirme yöntemleri kararlaştırılır. 10. Dersin iş yükü ve AKTS kredisi belirlenir. 5

2. ÖĞRENME ÇIKTILARI TANIMI Öğrenme çıktıları öğrenme deneyiminden sonra öğrencinin yeni davranışlarının neler olacağını ortaya koyar. Öğrenme çıktıları, bir öğrenme sürecini tamamlayan öğrencinin neleri bileceği, anlayacağı ve/veya yapabileceğini açıklayan ifadelerdir. Öğrenme süreci, bir ders veya bir modül olabilir. Öğrenme çıktılarında bilgi, beceri veya tutumlar gözlenebilir ve ölçülebilir şekilde tanımlanır. Öğrenme çıktıları, dersi alan öğrencinin ne yapabileceğini ifade eden bilgi ve beceriler bütünüdür. Öğretim elemanın derste yapacaklarını değil, öğrencinin ders sonunda sergileyeceği performansı içermelidir. Öğrenme çıktılarını yazarken bunların nasıl değerlendirileceğini düşünerek, öğrenme çıktılarının mutlaka somut kanıtlar göstererek gözlemlenebilir ve ölçülebilir olmasına dikkat edilmelidir. Öğrenme çıktılarını yazarken dersin süresine, öğrenci özelliklerine, çok ayrıntıya yer vererek çok fazla sayıda olmamasına ve dersin seviyesine (ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora) dikkat ediniz. Öğrenme çıktısı sayısı çok olmamalıdır (3-8 arası önerilir). Bir öğrenme çıktısının altında en az 2- en fazla 10 alt beceri yer alabilir. Öğrenme çıktılarını yazarken ifadelerin açık olmasına dikkat edilmeli, yanlış anlaşılmalara neden olmamak için dil ve anlatıma özen gösterilmelidir. Herhangi bir dersteki konuların başlıkları Öğrenme Çıktısı olarak ifade edilmemelidir. Öğrenme çıktılarının bir öğrenme ürününü dile getirir biçimde yazılmasına özen gösterilmelidir. Her bir öğrenme çıktısı için, mümkün olduğunca tek bir fiil kullanılmalıdır. Dersin öğrenme çıktısı "... -ebilecek" ifadesi ile sonlandırılmalıdır. Alt becerileri ifade eden cümleler geniş zamanlı olmalıdır (.. yapar,... analiz eder vb.) Bilmek, kavramak, öğretmek, takdir etmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kesinlikle kaçınılmalıdır. Bu terimler öğrenme çıktılarından çok öğretme hedeflerine yöneliktir. ( ÖNEMLİ!!!) Eğer öğrenciden bireysel veya takım çalışması halinde yazım yönlü değerlendirdiğiniz bir rapor hazırlamasını istiyor ve/veya yaptırdığınız sözlü bir sunuma not veriyorsanız, dersiniz program çıktılarından olabilecek Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi ile Türkçe veya 6

İngilizce sözlü ve yazılı iletişim kurma becerisi" ne kısmen katkıda bulunuyor demektir. Bunu öğrenme çıktılarına yansıtabilmek için aşağıda verilen örneklere benzer bir maddeyi kendinize göre düzenleyip, öğrenme çıktılarına ilave ediniz. ÖRNEK 1: o Teorik veya uygulamalı bir konuda araştırma sonuçlarını içeren bir projeyi bireysel olarak hazırlayabilecektir. Etik kurallara ve yazım kılavuzuna uygun bir rapor hazırlar. Sınıf ortamında sözlü olarak sunar. ÖRNEK 2: o Problem çözümünü içeren bir raporu, takım halinde veya bireysel olarak hazırlayabilecektir. Örnek olay analizi yapar. Etik kurallara ve yazım kılavuzuna uygun bir rapor hazırlar. ÖRNEK 3: o Hizmet işletmesinde karşılaşılan bir problemin çözümüne yönelik, takım çalışmasına dayanan bir proje hazırlayabilecektir. ÖRN EK 4: Hizmet işletmesini ve problemi tanımlar. Mevcut sistemin benzetimini bir paket program kullanarak yapar. Etik kurallara ve bildiri formatına uygun olarak bir rapor hazırlar. o Bir hizmet veya üretim sisteminin benzetimini içeren bir projeyi, takım çalışması ile hazırlayabilecektir. Sistemi ve problemi tanımlar. Etik kurallara ve istenen formatına uygun olarak bir rapor hazırlar. Sınıf ortamında sözlü olarak sunum yapar. ÖRNEK 5: (Mesleki İngilizceler için olabilir) o İngilizce kaynaklardan, yer alan program (örneğin: Endüstri mühendisliği) ile ilgili bir konunun anlatımını içeren bir çalışmayı, bireysel olarak hazırlayabilecektir. 7

İngilizce bir makalenin / kitap bölümünün istenen ölçütlere göre Türkçe çevirisini yapar. Görsel içeriklere dikkat ederek hazırladığı bir sunumu sınıf ortamında İngilizce/ Türkçe olarak aktarır. Aşağıdakilere benzer durumlarda, yukarıdaki gibi bir öğrenme çıktısı eklemenize gerek yoktur. Burada dikkat edilecek husus yazılan her alt beceri için sizin belli bir yüzde ile not vermeniz yani alt beceriyi somut olarak ölçebiliyor olmanızdır!! o Ödev veriyor fakat, yazım kılavuzuna uygun bir rapor istemiyorsanız ya da raporun uygunluğu için ayrıca bir not vermiyorsanız, ilave bir öğrenme çıktısı eklemeyiniz. o Ödev ya da bir çalışma konusu altında öğrencilere duyuruda bulunuyor, fakat öğrencinin yapıp yapmamasına göre onu değerlendirip dönem sonu notuna yansıtmıyorsanız, ilave bir öğrenme çıktısı eklemeyiniz. o Dersin öğretim dilinin Türkçe veya İngilizce olması (örneğin Endüstri Mühendisliği Bölümü yedinci program çıktısı olan "Türkçe veya İngilizce sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi" ne) diğer derslerden farklı bir katkı sağladığınız anlamına gelmeyeceğinden, öğrenme çıktılarına bununla ilgili bir madde eklemeyiniz. o Yukarıdaki maddeye benzer şekilde, Türkçe ya da İngilizce ders kitaplarının kullanılması da, (örneğin Endüstri Mühendisliği Bölümü yedinci program çıktısı olan "Türkçe veya İngilizce sözlü ve yazılı iletişim kurma becerisi" ne ) diğer derslerden farklı bir katkı sağladığınız anlamına gelmez. Bunların kullanılıp kullanılmadığına bakarak bir not veremediğimiz için (ya da dersin başarı değerlendirmesinde göz önüne alamadığımız için), öğrenme çıktılarına bununla ilgili bir madde eklemeyiniz. 8

2.1.Öğrenme Çıktılarının Yazarken Kullanabileceğiniz Fillere Örnekler Öğrenme çıktılarının yazılmasında, Bloom taksonomisi kullanılır. Bloom taksomisi üç öğrenme alanı içerir: Bilişsel alan Duyuşsal alan Devinişsel alan Bilişsel alan İki boyuttan oluşur: Bilgi boyutu (Knowledge Dimension) ve Bilişsel süreç boyutu (Cognitive Process Dimension). Bilgi ve bilişsel süreç boyutları hiyerarşik bir yapıda sıralanmıştır. Bu iki alan birbiriyle ilişkili olup öğrenci, bilişsel süreç boyutunun herhangi bir aşamasında bilgi boyutundaki dört çeşit bilgiyi de kullanabilmektedir. Bilişsel Süreç boyutu, basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı olarak şöyle sıralanmıştır: Şekil 2. Bloom un Taksonomisi 9

1. Bilgi (Hatırlama) : Uzun süreli bellekten ilgili bilgiyi hatırlama. 1.1. Tanıma : Sunulan materyale uygun bilginin uzun süreli belleğe yerleştirilmesi 1.2. Anımsama : Uzun süreli bellekten ilgili bilginin bulunup getirilmesidir. Örnek: - Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemli olaylarının tarihlerini söyler/yazar.(tanıma) - Tarihte önemli olayların tarihlerini sorulduğunda anımsar/söyler. (Anımsama) 2. Anlama (Understand): Sözlü, yazılı, sembol ve grafik iletişimle gönderilen mesajlardan anlam çıkarma. 2.1. Yorumlama (Interpreting) : Önemli konuşma ve dokümanları yorumlar. 2.2. Örnek Gösterme (Exemplifying) : Bir kavram veya ilke için özel bir örnek veya açıklama bulmaktır. 2.2.Sınıflama (Classifying) : Zihinde düzensiz olarak gözlenen veya tanımlananları sınıflar. 2.4. Özetleme (Summarizing) : Genel konu veya önemli noktaları soyutlar. 2.5. Sonuç Çıkarmak (Inferring): Sunulan bilgiden mantıksal sonuç çıkarır. 2.6. Karşılaştırma (Comparing) : İki düşünce, nesne ve benzeri arasındaki benzerlikleri tespit eder. 2.7. Açıklama (Explaining) : Bir sisteme ilişkin neden sonuç modeli oluşturur. Örnek: - Resim sanatındaki çeşitli stillere ilişkin örnekler verir.(örnek gösterme) - Bir kavram, ilke ve vb nin hangi kategoriye ait olduğunu belirler.(sınıflama) - Videoda gösterilen olayların kısa bir özetini yazar. (Özetleme) - Yabancı dil öğrenirken örneklerden gramatik ilkeleri belirtir.(sonuç çıkarma) - Tarihî olayları günümüz şartlarıyla karşılaştırır. (Karşılaştırma) - Fransa da 18. yüzyılda yaşanan önemli olayların nedenlerini açıklar.(açıklama) 3. Uygulama (Apply): Bir işlemi/yöntemi verilen bir durumda kullanma veya yapma. 3.1. Yapma (Executing) : Bir işlemi benzer bir göreve uygulama. 3.2. Tamamlama (Implementing) : Bir işlemi benzer olmayan bir göreve uygular. Örnek: - Uygun istatistik yöntemleri kullanarak bir testin güvenilirliğini hesaplar.(yapma) 4. Analiz (Analyze): Bütünü bileşenlerine ayırma ve parçaların birbirleriyle ve bütünün genel yapısı veya amacı ile ilişkisini belirleme. 4.1. Farklılaştırma (Differentianting) : Bir materyalin ilgili parçalarını ilgisiz olanlardan veya önemli parçalarını önemsiz olanlardan ayırma. 4.2. Organize Etme (Organizing) : Bir yapı içerisindeki öğelerin nasıl uyduğunu veya işlev gördüğünü belirleme. 4.3. Niteleme/ Atfetme (Attributing) : Sunulan materyalin altında yatan bakış açısını, taraflılığı, değerleri veya niyeti tespit etme. 10

Örnek: - Bir matematik probleminde ilgili ve ilgisiz sayılar arasında ayrım yapar.(farklılaştırma) - Yazarın politik görüşlerine dayanarak bir makalesindeki görüşünü belirler.(atfetme) 5. Sentez (Create): Orijinal bir ürün oluşturmak ya da tutarlı bir bütün oluşturmak için parçaları bir araya getirme. 5.1. Oluşturma (Generating) : Kriterlere bağlı olarak alternatif hipotezler geliştirme. 5.2. Planlama (Planning ): Bazı görevleri yerine getirmek için bir prosedür geliştirme. 5.3. Üretme (Producing) : Bir ürün oluşturma. Örnek: -Gözlenmiş bir olgunun sebebini açıklamak için hipotezler oluşturur. -Verilen bir tarihî konuda bir araştırma planlar. -Belirli bir amaca yönelik ürün oluşturur. 6. Değerlendirme (Evaluation): Kriter ve standartlara göre karara varma / hüküm verme. 6.1. Kontrol Etme (Checking) : Bir süreç veya üründeki tutarsızlık veya hataları tespit etme; uygulanmakta olan bir işlemin etkililiğini belirleme. 6.2. Kritik Etme (Critique) : Bir ürün ile harici ölçütler arasındaki tutarsızlıkların belirlenmesi; bir problem için uygulanan işlemin uygunluğunu tetkik etme. Örnek: - Bir problemi çözmenin olası yolları içinden en uygun olana karar verir. (Kritik etme). - Gözlemlediği verilere göre bir bilim adamının düşüncelerini ve ulaşmış olduğu sonuçların uygunluğunu inceler.(kontrol etme) Örnek: - Verilen bir tarihî konuda bir araştırma planlar. (Planlama) - Gözlenmiş bir olgunun sebebini açıklamak için hipotezler oluşturur. (Oluşturma) Duyuşsal alan Bu öğrenme alanı, öğrenmenin duygusal tarafı üzerine odaklanıp bilgi edinme isteğinden, inançların, fikirlerin ve davranışların birleştirilmesine kadar geniş bir alanı kapsar. Duyuşsal alanın öğrenme çıktılarını yazarken kullanılan bazı fiiller aşağıda gösterilmiştir. Harekete geçme, kabul etme, tamamlama, mücadele etme, müdahale etme, savunma, tartışma, gösterme, takip etme, dinleme, yargılama, sıralama, düzenleme, katılma, paylaşma, ilişkilendirme, rapor etme, çözme, destekleme, değer verme, iş birliği yapma sentezleme, değerlendirme, uygulama, soru sorma. Örnek: - Kendi davranışının sorumluluğunu kabul eder. 11

- Bağımsız olarak çalışma isteğine değer verir. Psikomotor alan Beyin fonksiyonlarının ve kas hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler üzerine odaklanır. Psikomotor alan, genellikle, sağlık bilimleri, sanat, müzik, mühendislik, tiyatro ve beden eğitimi ve laboratuvar çalışmaları gerektiren alanlarda kullanılmaktadır. Psikomotor öğrenme çıktılarını yazarken kullanılan bazı fiiller aşağıda gösterilmiştir. Seçme, tanımlama, ayırt etme, ilişkilendirme, başlama, gösterme, hareket etme, tepkide bulunma, gösterme, izleme, tekrar etme, yapılandırma, güçlendirme, organize etme, uyarlama, değiştirme, yeniden organize etme, çeşitlendirme, ayarlama, birleştirme, oluşturma, yapma, sonuç çıkarma. Örnek: - Kurallara uygun olarak otomobil kullanır. 12

Tablo 1. Öğrenme Çıktılarını yazarken kullanabileceğiniz yüklemler 13

2.3.ÖRNEK Bu dersin sonunda; Öğrenci FİNANSAL YÖNETİM DERSİNİN ÖĞRENME ÇIKTILARI 1. Finansal yönetimle ilgili temel kavramları açıklayabilecektir. 1.1.Finans Yöneticisinin kim olduğunu ve görevlerini ifade eder. 1.2. Finansal yönetimin ne olduğunu ve fonksiyonlarını özetler. 2. Finansal piyasaların yapısını, düzenleyici ve denetleyici kurumları açıklayabilecektir. 2.1.Ekonomik sistem, finansal sistem, unsurlarını tanımlar ve finansal piyasaları ifade eder. 2.2. SPK, Hazine müsteşarlığı, TCMB, BDDK ve TMSF nin görev ve yetkilerini tanımlar. 3. Finansal analizin anlamını ve içeriğini açıklayabilecektir. 3.1. Finansal analizin temel amaçlarını, finansal analiz tekniklerinin uygulanmasında kullanılan bilanço ve gelir tablosunu tanımlar. 3.2. Finansal analizde kullanılan tekniklerden oran analizini anlar ve hesaplama yapar. 4. Finans matematiğinin temel kavramlarını ifade edebilecektir. 4.1. Basit faiz ve bileşik faiz hesaplamaları ve bileşik iskonto hesaplamaları yapar. 4.2. Reel faiz, nominal faiz ve efektif faiz hesaplamaları yapar. 5. Paranın zaman değerini anlatabilecektir. 5.1. Paranın gelecekteki ve bugünkü değerini hesaplar. 5.2. Normal, Peşin, Geciktirilmiş ve Daimi Anüite hesaplamaları yapar. 6. Borç İtfasını (Ödemelerini), Başabaş ve Kaldıraç analizini yapabilecektir. 6.1. Borcun eşit taksitlerle amortismanını hesaplar. 6.2. Borç ödemeleri seti verildiğinde kalan borç miktarını hesaplar. 6.3. Başabaş analizini yapar. 6.4. Faaliyet ve Finansal Kaldıraç analizlerini yapar. 7. Finansal getiri araçlarını tanımlayabilecektir. 7.1. Bir tahvilin değerini hesaplar. 7.2. Bir hisse senedinin değerini hesaplar. 8. Problem çözümü veya araştırma sonuçlarını içeren bir raporu takım çalışması ile hazırlayabilecektir. 8.1. Örnek olay analizi yapar. 8.2. Farklı kaynaklardan bilgi toplar, analiz eder ve derler. 8.3. Etik kurallara ve yazım kılavuzuna uygun bir rapor hazırlar. 14

3. DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARININ PROGRAM ÇIKTILARINA OLAN KATKI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Öğrenme çıktılarının yazımı tamamlandıktan sonra, her bir öğrenme çıktısının hangi program çıktısı / çıktılarıyla ilişkili olduğu belirlenmelidir. Böyle bir ilişkilendirme, dersin programa ne derece katkıda bulunduğunun görülmesine ve dersin programa katkısının arttırılması için dersin genel hedeflerinin ve öğrenme çıktılarının gözden geçirilmesine yardımcı olacaktır. Ders tanımlama formlarının arkasında, dersin öğrenme çıktılarının program çıktılarına olan katkısı hakkında öğretim elemanı tarafından öngörülen düzeyler yer alacaktır. Her ders için öngörülen değerler bir tabloda toplanıp ders programı ile ilgili genel sonuçlara ulaşılacağından, bu düzeylerin de mümkün olduğunca doğru belirlenmesi önemlidir. İzleyen kısımlarda, dersin program çıktılarına olan katkısının belirlenmesinde, öğrenme çıktıları - program çıktıları (ÖÇ-PÇ) ilişki tablosunu kullanan iki yaklaşım tanıtılmaktadır. ÖÇ - PÇ tablosunda, satırlar ders öğrenme çıktılarına sütunlar ise program çıktılarına karşı gelir. Daha somut verilere dayandığından, anlatılan iki yöntemden birini kullanarak katkı düzeylerinin belirlenmesi önerilir. 3.1.Birinci Yaklaşım ÖÇ - PÇ tablosunda, eğer bir öğrenme çıktısı bir program çıktısına katkı sağlıyorsa işaretlenir. Daha sonra her program çıktısına, kaç tane öğrenme çıktısının katkıda bulunduğu hesaplanır. Bu sayı toplam öğrenme çıktısı sayısına bölünerek, dersin öğrenme çıktılarının ilgili program çıktısına sağladığı katkı için bir yoğunluk değeri ( ) elde edilir. Örneğin, bir PÇ'ye karşı gelen değeri % 73 ise, dersin öğrenme çıktılarının %73'ü ilgili program çıktısına katkı sağlıyor anlamına gelmektedir. Dersin öğrenme çıktılarının her program çıktısına sağladığı katkı düzeyini belirlemek için, öncelikle katkı düzeylerinin hangi değerler arasında değişeceğine karar verilmeli, daha sonra için değişim aralıkları tanımlanarak, aralıklara katkı düzeyleri atanmalıdır. Diyelim ki, katkı düzeylerini 0 ile 3 arasında tanımladıysak, Tablo 2'deki gibi bir atama yapabiliriz. Tablo 3'te Finansal Yönetim dersi için yapılan bir örnek, Tablo 4'te ise dersin program çıktılarına olan katkı düzeyleri görülmektedir. 15

DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI Tablo 2. ÖÇ-PÇ Tablosundan hareketle katkı düzeylerinin belirlenmesi Yoğunluk değeri ( ) için değişim aralığı Karşı gelen katkı düzeyi ( 0, 1, 2, 3) 0 1 2 3 Tablo 3. Finansal Yönetim Dersinin program çıktılarına katkı düzeyinin belirlenmesi PROGRAM ÇIKTILARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 X X 2 X X 3 X X X X X 4 X X X X 5 X X X X X 6 X X X X X 7 X X X X 8 X X X X X X X X X X Toplam PÇ Sayısı Toplam/8 Katkı Derecesi 6 6 3 1 1 1 1 1 1 8 0 0 8 %75 %75 %38 %13 %13 %13 %13 %13 %13 %100 %0 %0 %100 3 3 2 1 1 1 1 1 1 3 0 0 3 16

Tablo 4. Dersin program çıktılarına olan katkı düzeyleri DERSİN ÖĞRENİM ÇIKTILARININ, PROGRAM ÇIKTISINA KATKISI ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ PROGRAM ÇIKTILARI 1:Az katkısı var 1 Matematik, fen bilimleri ve endüstri mühendisliği ile ilgili konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi. 2: Orta düzeyde katkısı var 3: Tam katkısı var 3 2 3 4 End.Müh. ile ilgili karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. Endüstri mühendisliği uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. 5 Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. 6 Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. 7 Türkçe ve/veya İngilizce sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi. 1 8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. 9 Mesleki ve etik sorumluluk bilinci. 1 3 2 1 1 1 1 10 Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık. 3 11 Endüstri Mühendisliği uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; endüstri mühendisliği çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. 12 İş dünyası ile araştırma ve uygulama alanlarında işbirliği kurma becerisi. - - 13 Öğrencilerin kurumsal kaynak planlama yazılımı kullanabilme ve Finansal Yönetimde sayısal yöntemleri uygulama becerisi 3 17

DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI 3.2.İkinci Yaklaşım Birinci yaklaşımdan farklı olarak, ÖÇ - PÇ tablosunda, her öğrenme çıktısının hangi program çıktısına katkı sağladığı ve katkının derecesi yer alır. Tablo 5'te görülen örnekte, katkı düzeyleri için O -3 aralığı belirlenmiştir. Daha sonra her program çıktısına karşı gelen toplam katkı hesaplanır. Bu sayı (ÖĞRENME ÇIKTISI SAYISI*TAM KATKI DERECESİ)'ne bölünerek, dersin öğrenme çıktılarının ilgili program çıktısına ne kadar yoğunlukta katkı ( ) sağladığı elde edilir. Daha sonra bir önceki yaklaşıma benzer şekilde için aralık değerler belirlenerek, her program çıktısı için katkı düzeyleri bulunur. Böyle bir tablo hazırlamanın faydası, her öğrenme çıktısının hangi program çıktısına katkı sağladığının yanı sıra ne derece katkı sağladığının da görülmesine imkan vermesidir. Tablo 5. Finansal Yönetim Dersinin program çıktılarına katkı düzeyinin ikinci yaklaşımla belirlenmesi PROGRAM ÇIKTILARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 2 3 5 3 3 3 3 3 6 3 3 3 2 3 7 3 3 3 3 8 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Toplam 17 18 9 3 3 3 3 3 3 22 0 0 24 PÇ Sayısı Toplam/24 %71 %75 %38 %13 %13 %13 %13 %13 %13 %92 %0 %0 %100 Katkı Derecesi 3 3 2 1 1 1 1 1 1 3 0 0 3 18

Eğitim planında yer alan bütün ders ve etkinliklerin öğrenme çıktıları hazırlandıktan sonra her bir dersin hangi program çıktılarını sağladığını gösteren bir matris hazırlanmalıdır. Böylece program çıktılarının ders öğrenme çıktıları ile karşılanıp karşılanmadığı kontrol edilmelidir. Tablo 6. Program Çıktıları ve Program Tüm Dersleri İlişkisi 19

4. DERS TANIMLAMA FORMU ÖRNEĞİ Dersin Kodu ve Adı : Programın Adı: Yarıyıl Eğitim ve Öğretim Yöntemleri (ECTS) Teori Uyg. Lab. Proje/Alan Çalışması Krediler Diğer Toplam ECTS Kredisi Ders Dili Dersin Türü (Zorunlu/Seçmeli) Ön şartlar Dersi Veren Öğretim Elemanı Gruplar/Sınıflar Dersin Amaçları Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ders (katalog) içeriği Ders Kitapları ve/veya Diğer Gerekli Malzeme 1. 1.1. Dersin Öğrenim Çıktıları 2. 1.2. 2.1. İşlenen Konular Dersin Meslek Eğitimini Sağlamaya Yönelik Katkısı. Matematik ve Temel Bilimler Bilgisi Mesleki Eğitim Bilgisi Genel Eğitim Bilgisi (Dersin ECTS kredisini ilgili kategoriye yazınız. Ders birden fazla kategori ile ilgili ise dersin toplam kredisi bu kategoriler arasında dağıtılabilir.) 20

DERSİN ÖĞRENİM ÇIKTILARININ,.. PROGRAM ÇIKTILARI İLE İLİŞKİSİ DERSİN ÖĞRENİM ÇIKTILARININ, PROGRAM ÇIKTISINA KATKISI..PROGRAM ÇIKTILARI 1:Az katkısı var 2: Orta düzeyde katkısı var 3:Tam katkısı var 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14. Düzenleyen Adı Soyadı: Tarih: 21

5. DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI ÖRNEKLERİ.. ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİYEL SANATLAR YÜKSEKOKULU ENDÜSTRİYEL TASARIM BÖLÜMÜ ENT 202 ÜRÜN TASARIMI II ( IV. YARIYIL Proje Dersi 4+4 6 ECTS ) GENEL AMAÇ: Endüstriyel ürün tasarımına yönelik Ürün Kullanıcı, Ürün Malzeme ilişkisi çerçevesinde ve ergonomik veriler temelinde uygulama projelerinin gerçekleştirilmesidir. ÖĞRENME ÇIKTILARI VE ALT BECERİLER: Bu dersin sonunda öğrenci; 1. Ürün Kullanıcı İlişkisini sorgulayabilecek ve kurgulayabilecektir. 1.1. Ürün tasarımında kullanıcı profilini betimler. 1.2. Ürün tasarımında ergonomik verileri kullanır. 1.3. Bir ürün tasarlar. 2. Tasarımlarını kağıda aktarma da iki ve üç boyutlu teknik anlatım yöntemlerini kullanabilecektir. 2.1. Tasarladığı üründe ürün-malzeme ilişkisini kurar. 2.2. Tasarladığı üründe basit detayları çözer. 2.3. Tasarladığı ürünün çalışma maketlerini ve ölçekli modellerini yapar. 2.4. Tasarladığı ürünü görselleştirir. 3. Ürün tasarımında başlangıç düzeyinde geliştirdiği yaratıcı ve özgün fikirlerini savunabilecektir. 3.1. Verilen tasarım problemlerine bağlı yaratıcı ve özgün çözümler geliştirir. 3.2. Öngördüğü çözüme dayalı basit mekanizmalı ürün tasarlar. 3.3. Tasarladığı ürünü jüri önünde savunur. 22

ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Lisans Dersi ÇEV 438 Çevre Yönetimi (ECTS:6 Ders yükü:3+2) Genel Amaç: Çevre yönetiminin teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutunun bir bütün olarak incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Öğrenim Çıktıları ve Alt Beceriler: Bu dersin sonunda öğrenci; 1.Çevresel faktörleri teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutların tümünü göz önünde bulundurarak değerlendirebilecektir. 1.1.Çevre yönetiminde sürdürülebilirliğin gereklerini açıklar. 1.2.Çevresel problemlerin çözümünde teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutların tümünü irdeler. 1.3. Çevre yönetiminde karar verme mekanizmalarını yorumlar. 2.Optimum kaynak kullanımı ve çevre kalitesinin korunması konusunda çevre ekonomisi problemlerini çözebilecektir. 2.1.Çevresel kaynakların ekonomik değerini çeşitli teknikler yardımıyla belirler. 2.2.Çevre kirliliğinde düzeltici ve önleyici faaliyetlerin fayda/maliyet hesabını ve değerlendirmesini yapar. 3.Çevre sistemlerini bütünleşik bir yaklaşımla analiz edebilecektir. 3.1. Çevre sistemleri (hava, su, toprak) arasındaki ilişkileri ve geçişleri betimler. 3.2. Çevre sistemleri ile ilgili problemleri bütünleşik bir yaklaşımla çözer. 4.Yeni kurulacak tesisler için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu hazırlayabilecektir. 4.1.ÇED Raporu için gerekli verileri toplar. 4.2.Topladığı verileri değerlendirir. 4.3.Kurulması planlanan tesisten kaynaklanacak kirletici seviyelerini öngörü tekniklerini kullanarak hesaplar. 4.4.ÇED çalışmaları kapsamında tesis için yer seçiminde çoklu kriterlerin değerlendirilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemini (ARC GIS yazılımını )kullanır. 4.5. Kurulması planlanan tesis için uygun yer seçimini yapar. 4.6.ÇED Raporunu yazar. 23

.. ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİYEL SANATLAR YÜKSEKOKULU ENDÜSTRİYEL TASARIM BÖLÜMÜ ENT 109 ÜRÜN TASARIMINA GİRİŞ ( I.YARI YIL TEORİK 3+0 3 ECTS ) GENEL AMAÇ: Endüstriyel ürün tasarımı ile ilgili temel mesleki kavramları, ürün tasarım sürecini, bu sürecin ögeleri (paydaşları-elemanları) ve diğer tasarım disiplinleri arasındaki ilişkileri ve endüstriyel tasarımın tarihsel gelişimini incelemektir. ÖĞRENME ÇIKTILARI VE ALT BECERİLER: Bu dersin sonunda öğrenci; 1. Mesleki temel kavramlarını açıklayabilecektir. 1.1. Tasarım, ürün tasarımı ve endüstriyel ürün tasarımı kavramlarını tanımlar. 1.2. Bu kavramların benzerlik ve farklılıklarını örneklerle açıklar. 1.3. Tasarımcı - endüstriyel tasarımcı kimlik farkını açıklar. 2. Ürün tasarımı sürecinin ögeleri (tasarımcı ürün kullanıcı üretici) arasındaki ilişkileri tartışabilecektir. 2.1. Ürün tasarımında form malzeme ergonomi üretim yöntemi maliyetmarka pazarlama ilişkilerini açıklar. 2.2. Tasarım sürecinin aşamalarını ve bu aşamalarda gerçekleştirilen işlemleri betimler. 3. Endüstriyel tasarım ile diğer tasarım disiplinlerinin ilişkilerini yorumlayabilecektir. 3.1. Diğer tasarım disiplinlerinin özelliklerini açıklar. 3.2. Tasarımda disiplinler arası ilişkileri karşılaştırır. 4. Endüstriyel tasarım tarihindeki bilgileri temel düzeyde kullanabilecektir. 4.1. Endüstriyel tasarım tarihindeki belli başlı dönemleri örneklerle açıklar. 4.2. Türkiye ve dünyada ki tasarımcılar ve tasarladıkları ürünlerden örnek gösterir. 24

EĞİTİM FAKÜLTESİ OKÖ214 Türk Eğitim Tarihi (Ders yükü 2+0, ECTS: 3) Genel Amaç: Türk eğitim tarihinin amacını, dönemlerini ve kapsamını incelemek, eğitim olgusu içinde önemini tartışmak, cumhuriyetten önceki dönemlerden günümüze kadar Türk eğitim tarihindeki yasal ve yapısal gelişmeleri ve sorunları analiz etmektir. Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler: Bu dersin sonunda öğrenci; 1. Türk Eğitim Tarihinin amaçlarını açıklayabilecektir. 1.1. Türk Eğitim Tarihinin amaçlarını açıklar. 1.2. Geçmişte yaşanan eğitim sorunlarını ve çözüm yollarını irdeler. 1.3. Geçmiş eğitim uygulamalarının üstün ve zayıf yönlerinin tartışır. 2. Türk Eğitim Tarihinin dönemlere göre temel özelliklerini açıklayabilecektir. 2.1. Cumhuriyet öncesi dönemde eğitimin temel özelliklerini açıklar. 2.2. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında eğitimin temel özelliklerini açıklar. 2.3. Planlı kalkınma öncesi dönemde eğitimin temel özelliklerini açıklar. 2.4. Planlı kalkınma döneminden sonra eğitimin temel özelliklerini açıklar. 3. Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarını tartışabilecektir. 3.1. Cumhuriyet dönemi eğitim politikasını açıklar. 3.2. Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarına yön veren yasaları inceler. 3.3. Cumhuriyet dönemi devrimlerinin nedenlerini sorgular. 3.4. Cumhuriyet Dönemi eğitim politikalarının doğurgularını sorgular. 4. Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısını tarihsel gelişimi içinde açıklayabilecektir. 4.1. 1924 1938 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısını açıklar. 4.2. 1938 1960 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısını açıklar. 4.3. Planlı Kalkınma Döneminde (1960 dan günümüze) Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısını açıklar. 4.4. Milli Eğitim Bakanlığı örgüt yapısının farklı dönemlerdeki özelliklerini karşılaştırır. 5. Türk Eğitim Sisteminin geliştirilmesine dönük çalışmaları analiz edebilecektir. 5.1. Türk eğitim sisteminin geliştirilmesinde bilim kurullarının işlevlerini sorgular. 5.2. Türk eğitim sisteminin geliştirilmesinde Milli Eğitim Şuralarının işlevlerini sorgular. 25

5.3. Türk eğitim sisteminin geliştirilmesine dönük çalışmaların sonuçlarını tartışır. 6. Öğretim kademelerine göre yaşanan sorunları tarihsel süreç içinde analiz edebilecektir. 6.1. Okulöncesi eğitimde karşılaşılan sorunları tartışır. 6.2. İlköğretimde karşılaşılan sorunları tartışır. 6.3. Ortaöğretimde karşılaşılan sorunları tartışır. 6.4. Yükseköğretimde karşılaşılan sorunları tartışır. 7. Öğretim kademelerine göre gelişmeleri değerlendirebilecektir. 7.1. Öğretim kademelerine göre sayısal gelişmeleri tartışır. 7.2. Öğretim kademelerine göre niteliğin artırılmasına dönük gelişmeleri değerlendirir. 7.3. Geçmiş uygulamaları göz önünde bulundurarak nicel ve nitel gelişmeleri sağlamaya dönük öneriler geliştirir. 26

. ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI Eğitim Programları ve Öğretim Doktora Programı EBÖ615 Türkiye de Öğretmen Yetiştirme Sorunu (Ders yükü 3+0, ECTS: 7,5) Genel Amaç: Türkiye de Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar eğitim basamaklarına göre öğretmen eğitimini incelemek, yürürlükte olan öğretmen eğitimini değerlendirmek, öğretmen eğitiminde hizmetöncesi ve hizmetiçi eğitim sorunları ile kariyer basamakları uygulamasını analiz etmek ve etkili bir öğretmen eğitimi için öneriler geliştirmektir. Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler: Bu dersin sonunda öğrenci; 1. Türk Eğitim Sistemi ndeki yasal ve yapısal düzenlemeleri açıklayabilecektir. 1.1 Eğitim sistemine yön veren önemli yasal düzenlemeleri açıklar. 1.2 Eğitim sistemindeki yapısal değişiklikleri betimler. 1.3 Eğitim sisteminde yapılan yapısal düzenlemelerin nedenlerini ve sonuçlarını açıklar. 2. Eğitim basamaklarına göre öğretmen yetiştirme uygulamalarını açıklayabilecektir. 2.1 İlköğretim sınıf öğretmenlerinin yetiştirilmesine ilişkin uygulamaları açıklar. 2.2 İlköğretim alan öğretmenlerinin yetiştirilmesine ilişkin uygulamaları açıklar. 2.3 Genel ortaöğretim alan öğretmenlerinin yetiştirilmesine ilişkin uygulamaları açıklar. 2.4 Mesleki ve teknik ortaöğretim alan öğretmenlerinin yetiştirilmesine ilişkin uygulamaları açıklar. 3. Öğretmen eğitimi uygulamalarını gerekçeleri ve sonuçlarıyla analiz edebilecektir. 3.1 Köy için ayrı öğretmen yetiştirme uygulamalarının gerekçelerini ve sonuçlarını sorgular. 3.2 Sınıf öğretmeni yetiştirmede iki yıllık eğitim enstitüsü uygulamasının gerekçelerini ve sonuçlarını sorgular. 3.3 Alan öğretmeni eğitiminde eğitim enstitüsü ve yüksek öğretmen okulu uygulamasının gerekçelerini ve sonuçlarını sorgular. 3.4. Öğretmen eğitiminin üniversiter alana alınmasının gerekçelerini ve sonuçlarını sorgular. 3.5 Öğretmen eğitiminde uzaktan eğitim uygulamasının gerekçelerini ve sonuçlarını sorgular. 4. Yürürlükte olan öğretmen eğitimi programlarını değerlendirebilecektir. 4.1 Öğretmen eğitiminde yeniden yapılanmanın gerekçelerini açıklar. 4.2 Öğretmen eğitiminde yeniden yapılanmanın temel özelliklerini sıralar. 4.3 Öğretmen eğitiminde yeniden yapılanmanın güçlü ve zayıf yönlerini önceki uygulamaları da dikkate alarak karşılaştırır. 27

4.4 Öğretmen eğitiminde yeniden yapılanmanın getirdiği yenilikleri değerlendirir. 5. Öğretmen eğitiminde hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim sorunlarını analiz edebilecektir. 5.1 Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde karşılaşılan sorunları tanımlar. 5.2 Öğretmelerin hizmet içi eğitimlerinde yaşanan sorunları tanımlar. 5.3 Öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim sorunlarının çözümüne ilişkin uygulamaları eleştirir. 6. Öğretmenlikte kariyer basamakları uygulamasını değerlendirebilecektir. 6.1 Kariyer basamakları uygulamasının öğretmenlerin mesleki gelişimlerine etkilerini sorgular. 6.2 Kariyer basamakları uygulamasının sosyal ve ekonomik yönlerini eleştirir. 6.3 Kariyer basamakları uygulamasının eğitimin niteliğine katkılarını tartışır. 7. Bilgi toplumunda öğretmenlerin sahip olmaları gereken yeterlikleri dikkate alarak etkili bir öğretmen eğitimi için öneriler geliştirebilecektir. 7.1 MEB tarafından hazırlanan öğretmen yeterliklerini bilgi toplumunun özellikleriyle karşılaştırır. 7.2 Öğretmen eğitimi programlarını öğretmen yeterliklerini kazandırma yönünden inceler. 7.3 Etkili öğretmen eğitimine ilişkin öneriler geliştirir. 28

. ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ FİZİK BÖLÜMÜ FİZ 117 Fizik Laboratuvarı I (Ders Yükü: 1+2, ECTS:3,5) Genel Amaç Fizik yasalarının temel kavramlarını fiziksel olaylar üzerinde gözlem ve deney yaparak sınamak, çeşitli analizler yoluyla sonuca ulaşmak, genelleme yapmak suretiyle bilimsel görüş oluşturma yeteneğini kazanmak, öğrenim yaşamlarında kullanacakları temel deneysel bilgi, teknik ve becerileri geliştirmektir. Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler Bu dersin sonunda öğrenci; 1. Ölçme işlemini açıklayabilecektir. 1.1 Ölçme kavramını açıklar. 1.2 Fiziksel ölçü aletlerinde bulunması gereken özellikleri ifade eder. 1.3 Ölçme işleminde hataları ve kaynaklarını betimler. 1.4 Ölçüm sonuçlarının uygun hassasiyetle nasıl ifade edileceğini açıklar. 1.5 Basit hata hesaplarını yapar. 2. Birim sistemlerini ve birim sistemlerindeki büyüklükleri açıklayabilecektir. 2.1 Temel ve yardımcı büyüklük kavramlarını açıklar. 2.2 SI ve CGS birim sistemlerindeki temel ve türetilmiş büyüklükleri ifade eder. 2.3 Birim sistemlerindeki ön çarpanların anlamlarını ifade eder. 2.4 SI ve CGS birim sistemlerindeki birimleri birbirlerine dönüştürür. 3. Grafik çizebilecek ve okuyabilecektir. 3.1 Verilen bir grafikte bağımlı ve bağımsız değişkenleri belirler. 3.2 Doğru orantılı ve ters orantılı grafikleri saptar ve çizer. 3.3 Parabolik grafikleri saptar ve çizer. 3.4 Parabolik grafiği doğrusal orantılı grafiğe dönüştürür. 3.5 Grafiğin eğiminden yararlanarak istenilen fiziksel nicelikleri bulur. 4. Cisimlerin hareketlerini fizik yasalarını kullanarak deneysel yolla açıklayabilecektir. 4.1. Çizgisel yerdeğiştirme, çizgisel hız, çizgisel ivme, açısal yerdeğiştirme, açısal hız, açısal ivme, periyod, frekans, yay sabiti, tek ve iki boyutta hareket, sabit ivmeli hareket, basit harmonik hareket kavramlarını kuralları ve fiziksel nicelikleriyle açıklar. 4.2. Sabit ivme ile hareket eden bir cismin konum-zaman, hız-zaman, ivme zaman grafiklerini deneysel verileri kullanarak çizer. 4.3. Elde ettiği deneysel ve teorik sonuçları karşılaştırarak yorumlar. 4.4. Yüzeyler arasındaki statik ve dinamik sürtünme katsayılarını bulur. 4.5. Basit harmonik harekete yapan bir cismin periyod ve frekansının bağlı 29

olduğu fiziksel nicelikleri deneysel yolla belirler. 4.6. Bir yayın yay sabitini denge ve periyod bağıntılarını kullanarak bulur. 4.7. Kinetik enerji, potansiyel enerji ve enerjinin korunumu kavramlarını denklemlerle açıklar. 4.8. Sabit ivmeli hareket eden bir cismin kinetik ve potansiyel enerji değerlerini deneysel yolla bulur. 4.9. Yaptığı deneyin sonuçlarını yorumlar. 30

6. Öğretim Yöntem ve Teknikleri / Instructional Methods and Techniques ( check box biçiminde sunulacak olan materyaller) Ders formlarında yer alan öğretim yöntem ve teknikleri bölümünü aşağıdaki Tablo 7 de yer alan yöntem ve teknikleri kullanarak hazırlayınız. Tablo 7. Öğretim Yöntem ve Teknikleri TÜRKÇE Anlatım Soru-Yanıt Tartışma Uygulama-Alıştırma Gözlem Alan Gezisi Takım/Grup Çalışması Gösterme Deney Rol Oynama/Dramatize Etme Role Örnek Olay İncelemesi Sorun/Problem Çözme Beyin Fırtınası Rapor Hazırlama ve/veya Sunma Proje Tasarımı/Yönetimi Benzetim Bireysel Çalışma İNGİLİZCE Lecture Question and Answer Discussion Drill and Practice Observation Field Trip Team/Group Work Demonstration Experiment Play/Dramatization Case Study Problem Solving Brain Storming Preparing and/or Presenting Reports Project Design/Management Simulation Individual work Öğretim yöntem ve tekniklerinin açıklaması aşağıda yer almaktadır. 1. ANLATIM: Öğretmenin merkezde olduğu yöntemlerin başında gelir. Öğretmenin konuyu aktif olarak anlattığı, öğrencinin ise pasif dinleyici olduğu bir yöntemdir. Bu yöntemle ders; rapor, betimleme ve açıklama şeklinde işlenir. Etkili olması için kısa süreli olmalı, uzun anlatımlardan kaçınılmalıdır. Dersin tamamını anlatımla yürütmek sağlıklı sonuçlara götürmez. Öğrencilerin alternatif beceriler geliştirmelerini desteklemez. İyi bir ön hazırlık yapılmazsa, verimsiz bir çabaya dönüşür. 2. SORU- YANIT: Kullanılan farklı tipteki sorularla (birleştirici, ayırıcı, değerlendirme, bilgi isteyen, motive edici ve beyin fırtınası) öğrencinin süreç içinde daha aktif bir konuma gelse de, öğretmen merkezli yöntemlerdendir. Amaca hizmet eden ve mümkün olduğunca öğrenciyi düşünceye sevk edecek sorular sorulmalı. Yanlış bile olsa, öğrencilerin düşüncelerini rahat ifade etmeleri ve konuşmaları, hem öğrenmeleri hem de kendilerine güven kazanma açısından 31

büyük önem taşımaktadır. Aynı zamanda derse katılımı düşük olan öğrencileri teşvik etmek için etkilidir. Öğretmen tüm öğrencilerle etkileşim sağlamalıdır. 3. TARTIŞMA: Duruma göre sınıftaki bütün öğrencilerin ya da sınıfın belli bir kısmının katılımını sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde, grup üyeleri tartışma konusunu çeşitli görüş noktalarına göre ele alarak tartışırlar ve problem çözme ile ilgili alternatif görüşler ortaya çıkarırlar. Tartışmada esas olan noktalardan biri; grubun birlikte düşünme ve düşüncelerini belli bir mantık örüntüsü içinde ifade etme çabasıdır. Öğrencilerin düşünme, ifade becerileri ve demokratik tutum geliştirmelerine katkı sağlar. 4. GÖZLEM: Genellikle doğaya ilişkin bilgilerimizi gözlemlerimiz yoluyla edinsek de, gözlem yöntemi başka olgu ve durumlar için de kullanılır. Gözlem sonucu elde ettiğimiz bulguları zihnimizde işleyerek belli başlı genellemelere ulaşmaya çalışırız. Eğer belli hatalardan dolayı yanlış genellemelere ulaşmışsak, aynı olgu ve varlıklar üzerinde tekrar gözlem yapmak gerekir. 5. ALAN GEZİSİ: Öğrenmeyi sınıf dışına taşıyan bir yöntemdir. Öğrencileri fabrika, müze, kütüphane, çeşitli devlet kurumları, dağ, orman, göl, park, bahçe gibi yerlere götürerek oralarda doğrudan gözlem yaptırılarak bilgi edinmeyi sağlayan bir yöntemdir. 6. TAKIM / GRUP ÇALIŞMASI: İşbirlikli öğrenme, öğrencilerin ortak bir amaç için birlikte çalışmaları esasına dayanan bir öğrenme türüdür. Farklı yetenekte olan çocuklar, heterojen gruplarda bir araya gelip, birlerine yardımcı olarak öğrenirler. İşbirliği kurma sırasında yardım etme ve yardım alma, içinde bulunduğu grup birliğinin farkına varma gibi önemli deneyimler edinilir. Böylece gelecekte iş yaşamında çok önemli bir beceri olan ekip çalışmasına yatkınlık konusunda kazanımlar gerçekleşir. 7. GÖSTERME: Bu yöntemde, öğretmen; deney, gösteri gibi bir etkinliği sınıf önünde yaparak gösterir ve sonrasında öğrencilerin yapmalarını sağlar. Öğrenciler sadece bakarak ve izleyerek değil, aynı zamanda yaparak ve deneyerek öğrenmeye çalışırlar. Bu yöntem genellikle beceri öğretiminde uygulanır. Kalabalık sınıflarda uygulanması zordur. 8. DENEY: Doğal olayları yapay ortamlarda taklit etmek, belirli amaçlara ulaşmak için, belli bir konuyu kavratmak için kurulan belirli düzeneklerle çeşitli bilgiler edinerek, uygulayarak neticelere ulaşmayı ifade eder. Doğa araştırmacıları, bilim insanları, eğitimciler doğayla ilgili bilgileri ve kuramları doğru biçimde kurmak için deney ve gözlem gibi yollara başvururlar. Bu amaçla doğaya ilişkin bilgileri öğrencilere kazandırmak için var olan bilgi, model, materyal ve araçları okullara taşıyarak öğrencilere gözlem ve uygulama olanağı vermeye çalışırlar. Laboratuardaki deneysel çalışmalar deneyelim ve görelim düşüncesine dayalıdır. 9. ROL OYNAMA/ DRAMATİZE ETME: Rol oynama, öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe bürünerek ifade etmesini sağlayan bir öğrenme yoludur. Yöntemin başarıya ulaşması için öğrencinin yaratıcı düşünceyi kullanması gerekir. Öğrenci, gerçek rolünden ve duygularından arınarak kendini başka birinin yerine koyar. Böylece onların nasıl düşündüklerini, neler hissettiklerini ve nasıl davrandıklarını anlamaya çalışır. Bu teknikte dersin konusu ile ilgili bir sorun, durum, olay ya da fikir bir grup öğrenci tarafından diğer öğrencilerin önünde sergilenerek duruma çözüm üretilmeye çalışılır. Bazı kaynaklarda rol oynamanın, problem çözme süreci şeklinde olması gerektiği de ifade edilmektedir. 10. ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ: Örnek olay incelemesi, öğrencilerin gerçek ve sorunlu bir olaya aktif olarak katılarak çözümlemeci bir bakış açısını kullanmalarını gerektiren bir yöntemdir. Sorunlu olay gerçek ya da gerçeğe çok yakın olabilir. Olayı anlatan ve gerekli verileri kapsayan bir doküman üzerinde çalışan öğrenci(ler), olayı öğrenir, verileri çözümler, sorunu değerlendirirler. Birlikte tartışarak olayın nedenine ya da çözümüne ilişkin öneriler geliştirirler. Özellikle sosyal bilimlerde pek çok konuyu, örnek olay biçiminde sınıfa getirmek 32

olanaklıdır. Öğrenciler süreç içinde aktif konumda kalırlar ve üst düzey kazanımlar elde ederler. 11. SORUN / PROBLEM ÇÖZME: Bir şüphe veya belirsizlikten doğan herhangi bir duruma sorun adı verilmektedir. Genellikle insan hayatında engelleyici veya rahatsızlık verici bir rolü olan sorunlar bilimsel yöntemin aşamalarıyla ele alınarak çözülürler. (a) Sorun belirlenir. (b) Sorun tanımlanır. (c) Olası çözüm yolları aranır ve hipotez geliştirilir. (d) Çözüm yolu sınanır. (e) Sınama doğru çözüme götürürse hipotez doğrulandığı için genellemeye gidilir. (f) Sınama doğru çözüme götürmezse, geriye dönülerek sınama etkinlikleri gözden geçirilir, seçilen diğer bir hipotez tekrar sınanır. Bu yöntem kişinin problem çözme, bağımsız çalışma, yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme gibi yeteneklerini geliştirilir. 12. BEYİN FIRTINASI: Beyin fırtınası, değerlendirme ya da sınırlama olmaksızın bir sorunun çözümüne ilişkin mümkün olduğunca çok çözüm yollarını elde etmek için düzenlenmiş olan bir grup çalışması sürecidir. Beyin fırtınasının amacı, öğrencilerin fikir üretmelerini sağlamak ve onların kendilerini ifade etmesini kolaylaştırmaktır. Bu teknik, üst düzey tartışma tekniği olarak kullanılır. Fırtına dönemi ve değerlendirme dönemi vardır. Başarılı bir beyin fırtınasında; değerlendirmenin sonraya bırakılması, serbest ve neşeli bir ortam yaratılması, olabildiğince çok miktarda fikir üretilmesinin sağlanması, önerilen fikirlerin gruplanması ve geliştirilmesi çok önemlidir. 13. PROJE TASARIMI / YÖNETİMİ: Proje tabanlı öğrenim, öğrencileri ilginç sorunlarla uğraşmaya ve bunun sonunda sıra dışı ürünler oluşturmaya yönlendiren bir öğretim yoludur. Öğrencilerin yaratıcılıklarını kullanmalarına olanak sağlar ve olaylara geniş açıdan bakmalarını gerektirir. 14. BENZETİM: Gerçekte tehlikeli, erişilmesi zor ve pahalı olan durumları, gerçeğine çok benzeyen modeli üzerinde çalışarak öğrenmeyi ifade eder. Örneğin uçak pilotları ve astronotlar uçaklara ve uzay araçlarına binmeden önce, gerçeğine çok benzeyen sanal ortamlarda uygulama yaparlar. Piyasada kimya deneylerini içeren ve gerçeğine çok benzeyen Kimya Laboratuarı yazılımları mevcuttur. Diğer alanlarda da uygulanması olanaklıdır. 33

Program Kataloğunun, Ders Planlarının Hazırlanması ve Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktıları ile İlişkilendirilmesinde Uygulanacak Basamaklar ve Yararlı Bilgiler Basamaklar: 1. Programın eğitim amaçları yazılır. (Programın Eğitim Amaçları: Programın misyon, vizyon ve hedefleri ile iç ve dış paydaşların görüşleri dikkate alınarak nasıl bir mezun profilinin amaçlandığını gösteren ifadelerdir) 2. Programda yürütülmekte olan ders listesi hazırlanır. 3. Program çıktıları (PÇ) yazılır. (Program Çıktıları: Programın eğitim amaçlarına ulaşabilmek için mezunların ne tür yeterliliklere sahip olmaları gerektiğinin açıklandığı ifadelerdir). 4. Ders öğrenme çıktıları yazılır. 5. Program çıktıları-ders Çıktıları İlişki Tablosu hazırlanır (var-yok ilişkisi). (Her bir derse ilişkin Öğrenme çıktıları nın Program Çıktılarından hangisini/hangilerini sağladığını belirleyerek Ders Öğrenme Çıktıları ile Program Çıktıları ilişkilendirilir) 6. PÇ- ÖÇ İlişki Tablosundaki ders öğrenme çıktılarının PÇ ye katkısı puanlandırılır. Kutucuklara yazılır. 7. Dersin öğrenme çıktılarının her PÇ ye ortalama katkı puanı hesaplanır. 8. Tüm Derslerle program çıktıları ilişkilendirilir ve kutucuklara yazılır. 9. PÇ yi karşılamayan ders var ise öğrenme çıktıları gözden geçirilir. 10. Derslerde değişiklik (çıkarma, yeni ders ekleme vb.) varsa düzenlenir. 11. Ders öğrenme çıktıları göz önüne alarak belirlenen ortak formata uygun olarak ders planları hazırlanır. 12. Ders öğrenme çıktılarına ulaşabilmek için gerekli iş yükünü ve Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS ) kredileri hesaplanır. Ardından; 13. Her programın programlarını tanıtıcı bilgi ve ders öğretim planları Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanır. 34