BAĞIMSIZLIKTAN ARAP BAHARI NA SURİYE İÇ VE DIŞ POLİTİKA

BAĞIMSIZLIKTAN ARAP BAHARI NA SURİYE İÇ VE DIŞ POLİTİKA Editörler MEHMET AKİF OKUR NURİ SALIK

NOBEL AKADEMÝK YAYINCILIK EÐÝTÝM DANIÞMANLIK TÝC. LTD. ÞTÝ. YAYIN NO.: 1431 Yönetim Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler No.: 43 ISBN : 978-605-320-337-7 1. Basım, Şubat 2016 BAĞIMSIZLIKTAN ARAP BAHARI NA SURİYE: İÇ VE DIŞ POLİTİKA Editörler: Mehmet Akif Okur-Nuri Salık Copyright 2016, NOBEL AKADEMİK YAYINCILIK EĞİTİM DANIŞMANLIK TİC. LTD. ŞTİ. SERTİFİKA NO.: 20779 Bu baskının bütün hakları Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Yayınevinin yazılı izni olmaksızın, kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve dağıtımı yapılamaz. Genel Yayın Yönetmeni: Nevzat Argun -nargun@nobelyayin.com- Dizi Editörü: Taliha Aslan -taliha@nobelyayin.com- Redaksiyon: Setenay Sever -setenay@nobelyayin.com- Sayfa Tasarımı: Müzeyyen Zeynep Kara -zeynep@nobelyayin.com- Kapak Tasarımı: Mehtap Yürümez -mehtap@nobelyayin.com- Baskı ve Cilt: Kalkan Matbaacılık Sertifika No.: 16029 Büyük Sanayi 1. Cadde Ali Bey İş Hanı No.: 99/32 İskitler/Ankara Genel Dağıtım: ATLAS AKADEMİK BASIM YAYIN DAĞITIM TİC. LTD. ŞTİ. -siparis@nobelyayin.com- Tel: +90 312 278 50 77 - Faks: 0 312 278 21 65 Dağıtım: Alfa, Arasta, Final ve Prefix e-satış: www.nobelkitap.com - esatis@nobelkitap.com www.atlaskitap.com - info@atlaskitap.com KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI Okur, Mehmet Akif., Salık, Nuri. Bağımsızlıktan Arap Baharı na Suriye: İç ve Dış Politika / Mehmet Akif Okur-Nuri Salık 1. Basım, VIII+436 s., 13,5x21,5 mm Kaynakça ve dizin var. ISBN 978-605-320-337-7 1.Suriye 2. Orta Doğu 3. Baas Partisi 4. Arap Baharı 5. İç Politika 6. Dış Politika NOBEL AKADEMİK YAYINCILIK EĞİTİM DANIŞMANLIK TİC. LTD ŞTİ. Ankara Büro: Mithatpaşa Cad. No.: 74/4 Kızılay / ANKARA Tel: 0312 418 20 10 Faks: 0312 418 30 20 Rasimpaşa Mah. Söğütlüçayır Sok. No.: 16/21 Kat: 5 Kadıköy / İSTANBUL Tel / Faks: +90 (216) 449 20 01 nobel@nobelyayin.com - www.nobelyayin.com

ÖN SÖZ İnsanlık tarihinin önemli dönüm noktalarıyla büyük çatışmalar arasındaki ilişkinin tekerrür etmemesi temennisi, geçen yüzyıl boyunca dünyanın dört bir yanında sürekli dile getirildi. Ancak yine de, her felaketten sonra içilen bir daha asla yeminleriyle yeşeren umutların savaş meydanlarından yükselen alevler tarafından kül edilişi engellenemedi. Bu hazin hakikate dair hafızamız, yeni kritik eşiklere yaklaştığını gördüğümüz dünya sistemindeki dönüşümü kaygıyla izlememize yol açıyor. Suriye savaşı, yerel ve bölgesel bağlamlarının yanı sıra bu küresel dinamiklerle etkileşimi sebebiyle de bir çağ yangını/yangınla çağ değişimi sürecinin önemli sahneleri arasına girmiş vaziyette. Beşinci yılına giren Suriye iç savaşı, tartışmasız biçimde 21. yüzyılın şimdiye dek gördüğümüz en büyük insani dramına sebep oldu. Bu kitaptaki makaleler üzerinde çalışılırken, yüz binlerce ölü ve yaralı ile milyonlarca mülteciye her gün yenilerinin eklenişi ne zaman sona erecek sorusu, cevapsız kalmayı sürdürüyordu. Kimyasal silahların kullanımından, kitlesel ve sistematik işkenceye kadar insanlığın hafızasından silmek istediği ne kadar fecaat varsa hepsini Suriye topraklarına taşıyan nefret sağanağı hızını kesmemişti. Uluslararası toplumun uzun müddet çok sınırlı girişimler dışında nerdeyse tamamen kendi hâline bıraktığı bu yangının nasıl bölgesel ve küresel sonuçlar doğurabileceğini IŞİD in Musul u ele geçirişi tüm çıplaklığıyla gösterdi. Suriye ve Irak a akan yabancı savaşçılar, Orta Doğu nun kalbindeki cehennem coğrafyası ile yeryüzünün dört bir tarafını doğrudan ilişkili hâle getirdiler. Suriye çölleri ile Paris, Londra, Pekin, Berlin, New York, Tokyo ve diğer dünya şehirlerinin güvenliği birbirine bağlanırken; bölgesel ve küresel dinamikler yeniden hareketlenmiş vaziyetteler. iii

Karşımızda herkesin değişik parçalarını önemsediği muazzam bir bilinmeyenler yumağı var. Irak ve Suriye toprak bütünlüklerini koruyabilecek mi? Parçalanma yaşanırsa, yeni sınırlar nasıl ortaya çıkacak? Çöken devletlerin mirası bölgesel ve küresel bir çatışmayı tetikleyebilir mi? Yabancı savaşçıları önce Orta Doğu ya taşıyan, ardından da geldikleri ülkelere gönderen radikalleşme ve çatışma çarkı nasıl durdurulabilir? Tüm bunlar ve daha fazlası hakkında sağlıklı fikir yürütebilmek için geniş bir bilgi yığınının serinkanlılıkla tahliline ihtiyacımız var. Parçalanmaya doğru evrilen yapıların yeniden nasıl ve hangi formlarda istikrar bulabileceğini düşünme işine Arap Baharı na kadar bölgeye hâkim olan aktörlerin tarihsel evrim süreçlerinden başlamak iyi bir ilk adım olabilir. Bu sayede, geri dönüşü zor gibi gözüken çözülme sürecinin ilerleyeceği muhtemel güzergâhları öngörebilmek de mümkün olabilecektir. Suriye devletinin iç ve dış politikasını değişik yönleriyle ele aldığımız bu çalışma, işaret ettiğimiz özel tarihsel bağlam sebebiyle yeni anlamlar kazanıyor. Kendisini, dün le bağlantı içinde kuran yarın ı anlamak isteyenlerin sayfaları karıştırdıkça önlerinde açılan pencereleri fark edeceklerini ümit ediyoruz. Suriye meselesi üzerinde kafa yormuş bir akademisyenler topluluğunun emekleriyle ortaya çıkan bu eser, iç politika ve dış politika olmak üzere iki ana bölümden oluşuyor. Kitap öncelikle Mehmet Akif Okur ve Nuri Salık tarafından Suriye tarihi üzerine yazılan giriş makalesi ile başlıyor. Okur ve Salık, Osmanlı idaresi ve Fransız manda yönetimi altında Suriye nin sosyoekonomik ve siyasal yapısına ışık tutarak kitaba tarihsel bir derinlik kazandırıyor. Okur ve Salık ın tarihî arka planı ele alan makalesinin ardından, okurları kitabın iç politika bölümü bekliyor. İlk bölüm, Nuri Salık ın Modern Suriye de Toplum ve Siyaset: 1946-2000 başlıklı makalesi ile başlıyor. Salık, Suriye nin bağımsızlığını kazandığı 1946 yılından Beşşar Esed in iktidara geldiği 2000 yılına kadar geçen süreçte vuku bulan toplumsal ve siyasal dönüşüm süreçlerini ele alarak, Mart 2011 de patlak veren iç savaşın arka planı ile ilgili okuyucuya detaylı bilgiler sunuyor. İlk bölümün ikinci makalesini kaleme alan Ömer Faruk Topal, öncelikle Beşşar Esed in iktidara geldiği ilk dönemde iv

ortaya çıkan sivil muhalif hareketlere değiniyor. Topal makalesinin diğer kısımlarında Suriye iç savaşı ve savaşa katılan çeşitli aktörler hakkında aydınlatıcı bilgiler paylaşıyor. Bu bölümün üçüncü sırasında, Muhammed Hüseyin Mercan ın Modern Suriye de Anayasal Gelişmeler başlıklı makalesi var. Mercan, 1950, 1973 ve 2012 de yürürlüğe giren üç anayasa metnini ilişki ve çelişkileriyle masaya yatırıyor. Mercan ın ardından Talip Özdoğan ın Suriye de din-devlet ilişkilerine odaklanan makalesi geliyor. Özdoğan makalesinde ulema sınıfının Baas rejimiyle olan ilişkilerini bütün yönleriyle irdeliyor. İlk bölümün beşinci makalesi Ahmet Ayhan Koyuncu ya ait. Koyuncu, Suriye deki azınlıkları ve bunların kendi aralarındaki ilişkilerini ele alıyor. Ardından, Gülşah Neslihan Akkaya nın Suriye Müslüman Kardeşler Hareketi ni kuruluş sürecinden başlayarak hem söylemi hem de siyasi faaliyetleri üzerinden incelediği yazısı geliyor. Okurları ilk bölümün sonunda, Suriye devletinin üzerinde yükseldiği ekonomi politik ilişkilere odaklanan bir çalışma bekliyor. Taha Eğri, Suriye ekonomisi hakkındaki temel göstergeler ile Hafız ve Beşşar Esed dönemi ekonomi politikalarını inceliyor. Dış Politika bölümünün ilk makalesi, iç politika kısmına da katkıda bulunan Muhammed Hüseyin Mercan ın kaleminden çıktı. Mercan yazısında, 1970 ten bugüne uzanan zaman diliminde Suriye dış politikasına yön vermiş temel parametreleri keşfe çalışıyor. İkinci makalemizin odağında Suriye-ABD ilişkileri var. Reyhan Güner, bitmeyen kavga olarak adlandırdığı Suriye-ABD ilişkilerini Suriye nin bağımsızlığından Arap Baharı na kadar geçen süreçte ele alıyor. Üçüncü sırada, Sami Kiraz ın Suriye-Rusya ilişkilerini inceleyen makalesi var. Kiraz ın aktardığı bilgilerin, Suriye krizini bugünkü noktaya getiren en önemli faktörlerden birini, Şam ın Moskova ile ittifakını daha derinden kavramanıza yardımcı olacağını umuyoruz. Bu makalenin ardından Özge Yavuz un Suriye- Türkiye ilişkilerini analiz eden makalesi geliyor. Yavuz, tarihi seyir içerisinde iki ülke arasındaki münasebetleri etkileyen; geçmişe dair hafızalar, Baas Partisi ve bloklaşma gibi parametreleri farklı dönemlerin karakteristiklerini dikkate alarak inceliyor. Bu bölümde beşinci sırayı, Ömer Behram Özdemir in Suriye-İran ilişkilerini konu edinen çalışması işgal edi- v

yor. Özdemir, Suriye nin en önemli bölgesel müttefiki olan İran ile arasında karşılıklı ortaklığa dayanan ilişkilerin iç savaş döneminde nasıl İran ın tek taraflı hâkimiyeti altına girdiğini ele alıyor. Dış politika bölümünün altıncı makalesi Hamza Yavuz tarafından yazıldı. Yavuz, Suriye- İsrail ilişkilerini incelerken, merceğini devletleşme sürecinin öncesinden başlayarak savaş ve sınır meselelerine uzanan sorunlar dizisi üzerinde gezdiriyor. Bu bölümün son makalesi ise Suriye-Lübnan ilişkilerini konu ediniyor. Abdulgani Bozkurt, Şam ın 15. Eyalet muamelesi yaptığı Lübnan la yaşadıklarını iki ülke arasındaki ortaklıkları göz önünde tutan tarihî bir perspektifle ele alıyor. Mehmet Akif Okur Nuri Salık Ankara, Ocak 2016 vi

İÇİNDEKİLER Osmanlı İdaresi ve Fransız Manda Yönetimi Altında Suriye... 1 Mehmet Akif Okur - Nuri Salık İÇ POLİTİKA Modern Suriye de Toplum ve Siyaset: 1946-2000... 31 Nuri Salık Beşşar Esed Döneminde Toplumsal Muhalefet ve İç Savaş... 67 Ömer Faruk Topal Modern Suriye de Anayasal Gelişmeler... 99 Muhammed Hüseyin Mercan Suriye de Din ve Siyaset: Ulema-Devlet İlişkileri... 123 Talip Özdoğan Suriye Müslüman Kardeşler Hareketi: Kuruluşu, Söylemi ve Siyasal Faaliyetleri... 159 Gülşah Neslihan Akkaya Suriye de Azınlıklar ve Azınlıklar Arası İlişkiler... 187 Ahmet Ayhan Koyuncu Suriye nin Ekonomi Politiği: 1970-2014... 213 Taha Eğri DIŞ POLİTİKA 1970 ten Günümüze Suriye Dış Politikasının Temel Parametreleri... 239 Muhammed Hüseyin Mercan Bitmeyen Kavga: Suriye-ABD İlişkilerinin Dünü, Bugünü... 263 Reyhan Güner vii

Bağımsızlıktan 21. Yüzyıla Suriye-Rusya Siyasi İlişkileri... 291 Sami Kiraz Temel Parametreler ve Farklılaşan Dinamikler Çerçevesinde Suriye-Türkiye İlişkileri... 313 Özge Yavuz Suriye-İran İlişkileri: Ortaklıktan Tek Taraflı Hâkimiyete... 341 Ömer Behram Özdemir Suriye-İsrail İlişkileri: Çatışma ve Çözümsüzlük Üzerine İnşa Edilen Bir Tarih... 361 Hamza Yavuz Suriye nin Lübnan (15. Eyalet) Politikası... 391 Abdulgani Bozkurt DİZİN... 423 YAZARLAR HAKKINDA... 431 viii

YAZARLAR HAKKINDA Mehmet Akif Okur Doç. Dr. Mehmet Akif Okur, 2000 yılında Boğaziçi Üniversitesi, İİBF, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü nden mezun oldu. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde, Hegemonya Yaklaşımları Çerçevesinde Bir Dış Politika Aracı Olarak İnsan Hakları başlıklı çalışmasıyla yüksek lisansını, Hegemonya ve İmparatorluk Tartışmaları Bağlamında Irak Savaşı nın Politikası başlıklı teziyle de 2008 de doktorasını tamamladı. 2010 yılında Uluslararası İlişkiler Doçenti unvanını kazandı. 2009 yılında Erasmus Öğretim Üyesi Hareketliliği Programı Çerçevesinde İtalya da University of Foggia da (Universita Delgi Studi Di Foggia) lisansüstü düzeyde ders verdi. 2009 yılında Çin in Şangay şehrindeki Fudan Üniversitesi ne Dünya Düzenindeki Değişimler ve Ortadoğu konulu konferans vermek ve görüşmeler yapmak üzere davet edildi. Ağustos-Aralık 2010 da Georgia State Üniversitesi, Middle East Institute de misafir öğretim üyesi olarak Orta Doğu üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde, Uluslararası İlişkilerde Temel Kavram ve Gelişmeler, Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde Türkçe ve İngilizce Uluslararası Politika ve Uluslararası İlişkiler Teorileri derslerini verdi. Orta Doğu ve Orta Asya Çalışmaları, Amerikan Dış Politikası ve Uluslararası Politik Ekonomi Okur un temel ilgi alanları arasında yer almaktadır. Nuri Salık 1986 yılında İstanbul da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladı. 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Tarih Bölümü nden dereceyle mezun oldu. Ayrıca ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü nde yan dal programını tamamladı. 2012 yılında ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü nden master derecesini aldı. Master tezi daha sonra Syrian Foreign Policy: From Independence to the Baathist Coup, 1946-1963 (Ankara: Orion Kitabevi, 2014) başlığıyla basıldı. Salık, 2009-2011 yılları arasında Kayseri Erciyes Üniversitesi nde 431

Bağımsızlıktan Arap Baharı na Suriye: İç ve Dış Politika araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2011 yılından beri Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tarih Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Hâlen doktora çalışmalarına devam eden Salık ın ilgi alanları; Suriye İç ve Dış Politikası, Modern Orta Doğu Tarihi, Türk Dış Politikası ve Modern Türkiye Siyasetidir. Ömer Faruk Topal Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde doktora eğitimini sürdürmektedir. Ortadoğu da Ülke ve Kimliğin Sorunsallaştırılması: Irak Örneği adlı teziyle yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Çalışma alanları arasında Orta Doğu da Siyaset ve Güvenlik, Orta Doğu da Ulus-Altı Yapılar ve Orta Doğu Tarihi bulunmaktadır. Muhammed Hüseyin Mercan 2008 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü nden lisans, 2011 yılında ise Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı ndan Ulusal Çıkar ve Suriye Dış Politikası: 1990-2010 başlıklı teziyle yüksek lisans derecesini aldı. Hâlihazırda İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı nda doktora çalışmasına devam eden Mercan, aynı zamanda Erciyes Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Orta Doğu Siyaseti, Türk Dış Politikası, Suriye Dış Politikası ve Orta Doğu da İslami Hareketler gibi konularda yoğunlaşan Mercan ın Suriye: Rejim ve Dış Politika (Açılım, 2012) başlıklı bir kitabı bulunmaktadır. Talip Özdoğan 1983 yılında Elazığ da doğdu. Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü nden mezun oldu. Kayseri Erciyes Üniversitesi Tarih Bölümü nde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktadır. Hâlen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi nde Orta Doğu da Din ve Siyaset İlişkileri üzerine doktora çalışmaları devam etmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır. Gülşah Neslihan Akkaya Lisans derecesini Fatih Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Sosyoloji (çift ana dal) Bölümlerinden almıştır. İsveç te Lund Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Merkezi ndeki yüksek lisansını Re-Emergence of the Islamic Opposi- 432

Yazarlar Hakkında tion in Syria: the Syrian Muslim Brotherhood (Suriye de İslami Muhalefetin Yeniden Ortaya Çıkışı: Suriye Müslüman Kardeşleri) başlıklı teziyle tamamlamıştır. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü nde doktoraya devam etmektedir. Orta Doğu da İslami hareketler, İslam Siyasi Düşüncesi, Selefilik, Vehhabilik ve Körfez Ülkeleri üzerine çalışmalarını sürdürmektedir. Ahmet Ayhan Koyuncu 1979 yılında Gaziantep/İslahiye doğumlu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nü 2005 yılında bitirdi. Ardından başladığı Ortadoğu da Milliyetçilik: Hafız Esad Dönemi Suriye Milliyetçiliği başlıklı tezi ile yüksek lisansını 2008 yılında aynı üniversitede tamamladı. Bir süre ara verdiği akademiye 2010 yılı sonunda Muş Alparslan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nde araştırma görevlisi olarak devam etti. 2012 yılında yine Afyon Kocatepe Üniversitesi nde görevlendirmeyle doktora eğitimine başladı. 2014 yılı başında Muş Alparslan Üniversitesi ne geri döndü. 1970 Sonrası Türkiye de İslamcıların Demokrasi Algısı başlıklı doktora çalışmasını Ağustos 2015'te bitirmiştir. Taha Eğri Lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi İktisat Bölümü nde bitirdi. Yüksek lisansını İstanbul Üniversitesi nde İktisat Politikası alanında 2000 Sonrası Türk Tarım Politikalarının Değişimi ve Bir Alan Çalışması: Kırklareli Örneği başlıklı tezi ile tamamladı. Hâlen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi nde araştırma görevlisi olarak çalışan Eğri, George Mason Üniversitesi nde misafir araştırmacı olarak yaptığı Devrimlerin Ekonomi Politiği: Mısır Örneği başlıklı tez çalışması ile iktisat alanında doktora çalışmalarına devam etmektedir. Reyhan Güner Lisans eğitimini Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde, yüksek lisans eğitimini ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü nde tamamladı. Daha önce Journal of Turkish Weekly sitesinde editörlük ve Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi nde kitap incelemesi editörlüğü görevlerini yürüten Güner, doktora çalışmalarına Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü nde devam etmektedir. Başlıca ilgi alanları; Uluslararası Güvenlik, Çatışma Çözümleri ve Radikal Grupların Siber Alandaki Faaliyetlerini kapsamaktadır. 433

Bağımsızlıktan Arap Baharı na Suriye: İç ve Dış Politika Sami Kiraz 1987 yılında Ankara da doğdu. 2009 yılında Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nden mezun oldu. Aynı üniversitede Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı ndan Sosyal İnşacı Bakış Açısından Türkiye-İran İlişkilerinde Çatışma ve İşbirliği Alanları başlıklı tezini savunarak yüksek lisans derecesi aldı. 2010 yılında Niğde Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. Daha sonra 2012 yılında Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaya başladı. Hâlen Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı nda doktora eğitimine devam etmektedir. Temel çalışma ve araştırma alanları; Uluslararası İlişkiler Teorileri, Dış Politika Analizi ve Türkiye nin Komşu Ülkeleriyle İlişkileridir. Özge Yavuz 2009 yılında Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü nden mezun oldu. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü nde Baas Rejimi Döneminde Türkiye-Suriye İlişkileri başlıklı teziyle yüksek lisansını tamamladı. Hâlen aynı enstitüde doktora eğitimine devam etmekte ve 2011 yılından bu yana da Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Orta Doğu ve Amerikan Dış Politikası temel çalışma alanlarını oluşturmaktadır. Ömer Behram Özdemir Lisans eğitimini Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde bitirdi. 2012 yılında Avrupa da Milliyetçi Ayrılıkçı Hareketler: IRA ve ETA Örnekleri teziyle Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı yüksek lisans programını bitirdi. Hâlen Sakarya Üniversitesi nde Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı nda doktora eğitimine devam etmektedir. Aynı zamanda Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü nde araştırma görevlisi olarak görev yapan Özdemir in Suriye İç Savaşı, IŞİD ve Yabancı Savaşçılar alanlarında çeşitli çalışmaları bulunmaktadır. Hamza Yavuz Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü nden 2011 yılında mezun oldu. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens- 434

Yazarlar Hakkında titüsü nde İsrail Devleti nin Vatandaşlık Sorunsalı: Hiyerarşik Kimlikler ve Eşitlik Talepleri başlıklı teziyle yüksek lisansını tamamladı. Hâlen aynı enstitüde doktora eğitimine devam etmekte ve 2012 yılından bu yana da Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Temel çalışma alanlarını; İsrail Odaklı Orta Doğu, Kimlik ve Diaspora teşkil etmektedir. Abdulgani Bozkurt 1985 senesinde Bayburt ta doğdu. Orta ve lise eğitimini Bayburt Anadolu İmam Hatip Lisesi nde aldı. İlk lisans eğitimini Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, İngilizce Uluslararası İlişkiler Bölümü nde, ikinci lisans eğitimini de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde tamamladı. Karadeniz Teknik Üniversitesi nde Lübnan Hizbullah ı üzerine hazırladığı tezle 2010 senesinde yüksek lisans derecesini aldı. Doktora çalışmasını yine aynı üniversitede Ürdün ile ilgili hazırladığı tezle sürdürmektedir. Orta Doğu, Kuzey Afrika, Balkanlar ve Kafkasya da çok sayıda ülkeyi yerinde gözlemledi ve saha çalışmaları yaptı. Gazze de İsmail Haniye, Ürdün de Hemmam Said başta olmak üzere Hamas, El Fetih, Hizbullah ve İhvan ın ileri gelenleri ile röportajlar gerçekleştirdi. Bozkurt un akademik çalışma alanlarından biri olan Orta Doğu üzerine yayımlanmış makaleleri ve bildirileri bulunmaktadır. Ayrıca akademik olmayan Gayriresmi Hayatlar: Mültecilerin Hikâyesi ve Bir Buçuk Günde Seyr-i Alem: Bir Filistin Hikayesi kitaplarının yazarıdır. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü nde araştırma görevlisi olarak görev yapan Bozkurt, İngilizce ve Arapça bilmektedir. 435