Dünyada Ana D l Öğret m

Transkript

1 Dünyada Ana D l Öğret m -Program İncelemeler - Editör Yazarlar Yrd. Doç. Dr. Bekir İNCE Elif AYDIN Nuran BAŞOĞLU Tuğba DEMİRTAŞ Üzeyir SÜĞÜMLÜ Zekeriyya KANTAŞ Zeynep AYDEMİR

2 Editör: DÜNYADA ANA DİLİ ÖĞRETİMİ Program İncelemeleri ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2013, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Aralık 2013, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Selda Kılıç Kapak Tasarımı: Selda Tunç Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: E-ileti: pegem@pegem.net

3 ÖN SÖZ Eğitim sürecinde okullarda gerçekleştirilen ana dili öğretimi, öğrencilerin anlama (dinleme/izleme-okuma) ve anlatma (konuşma-yazma) becerilerinin geliştirilmesini hedeflemektedir. Ayrıca bu öğretim, öğrencilerin günlük yaşamlarında toplumla sağlıklı bir iletişim kurmalarını sağlayarak kişilik gelişimlerine de katkı sağlamaktadır. Toplum açısından bakıldığında ana dili, maddi ve manevi değerleri bünyesinde taşıyıp geçmişteki yaşantıyı günümüze aktardığı gibi içinde bulunduğumuz anı da geleceğe taşıyarak milletlerin belleğini oluşturmaktadır. Bunun yanında yaşadığı çevrede yazılı ve sözlü eserlerle topluma yol göstermektedir. Dilin bu nitelikleri taşıması, ülkelerin eğitim sistemlerinde ana dili öğretimine yer verilmesinin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Dünyadaki eğitim sistemlerine bakıldığında, okul öncesi dönemden başlayarak yükseköğretim de dâhil olmak üzere tüm kademelerde ana dili öğretiminin gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu çalışmada farklı ülkelerin ana dili öğretim programları; programın temel felsefesi, program geliştirme yaklaşımı, programın ögeleri olan amaç (hedef), içerik, öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme süreçleri bakımından betimsel bir yaklaşımla incelenmiştir. Çalışma, dünya genelinde ana dili öğretim programlarına bütüncül bir bakış açısıyla bakmaya olanak sağlaması bakımından işlevsel; ana dili öğretim programlarındaki sorunları, eksiklikleri veya olumlu yönleri göstermesi, karşılaştırmalar yaparak Türkiye deki ana dili öğretimine katkı sağlaması bakımından gerekli; ülkelerin halen yürürlükte olan ana dili öğretim programlarını ele alması bakımından güncel bir nitelik taşımaktadır. Amerika Birleşik Devletleri New York Eyaleti, Kaliforniya Eyaleti ve İngiltere ana dili programları benim tarafımdan; Fransa ana dili programı Yrd. Doç. Dr. Bekir İnce; Finlandiya ve İsveç ana dili programları Arş. Gör. Tuğba Demirtaş; Kanada Ontoria Eyaleti, Avustralya ve İspanya ana dili programları Üzeyir Süğümlü; Danimarka, Mısır ve Güney Afrika ana dili programları Okt. Nuran Başoğlu; Yunanistan, İrlanda ve Çek Cumhuriyeti ana dili programları Okt. Elif Aydın; Almanya, Macaristan ve Singapur ana dili programları Zekeriyya Kantaş tarafından incelenmiştir. Kore ana dili programını Arş. Gör. Zeynep İleri Aydemir inceleyerek kitabın oluşmasına katkı sağlamıştır. Hepsine ayrı ayrı teşekkür ederim. Ayrıca akademik çalışmalarımda bana destek olan eşime, çocuklarım Giray ve Zeynep İdil e teşekkür ederim.

4 Kitabın yayına hazırlanma sürecindeki katkılarından dolayı Tuğba Demirtaş a ve Üzeyir Süğümlü ye; yayınlanma aşamasında göstermiş oldukları ilgiden dolayı Pegem A Yayınevi ne teşekkür ediyorum. Bu kitabın Türkçe eğitimi alanındaki akademisyenler, yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile birlikte yabancı dil eğitimi ve dilbilim bölümlerindeki uzmanlar ve eğitimde program geliştirme alanında çalışanlar için yararlı olacağı düşünülmektedir. Aralık, 2013

5 BÖLÜMLER VE YAZARLAR BÖLÜM 1 Ana Dili Öğretim Programlarının Temel Özellikleri Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ BÖLÜM 2 Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya Eyaleti Ana Dili Öğretim Programı BÖLÜM 3 Amerika Birleşik Devletleri New York Eyaleti Ana Dili Öğretim Programı BÖLÜM 4 Almanya İlköğretim Almanca Öğretim Programı (Berlin-Brandenburg Eyaletleri) Zekeriyya KANTAŞ BÖLÜM 5 Avustralya İngilizce Öğretim Programı Üzeyir SÜĞÜMLÜ BÖLÜM 6 Çek Cumhuriyeti Çek Dili ve Edebiyatı Temel Eğitim Programı Okt. Elif AYDIN BÖLÜM 7 Danimarka Dili Öğretim Programı Okt. Nuran BAŞOĞLU BÖLÜM 8 Finlandiya Ana Dili ve Edebiyat Öğretim Programı Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ BÖLÜM 9 Fransa Ana Dili Öğretim Programı Yrd. Doç. Dr. Bekir İNCE

6 BÖLÜM 10 Güney Afrika Cumhuriyeti Ana Dili Öğretim Programı Okt. Nuran BAŞOĞLU BÖLÜM 11 İngiltere Ana Dili Öğretim Programı BÖLÜM 12 İrlanda Cumhuriyeti İlkokul İngilizce Müfredatı ve Ortaokul İngilizce Öğretimi Taslağı Okt. Elif AYDIN BÖLÜM 13 İspanya İspanyol Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı Üzeyir SÜĞÜMLÜ BÖLÜM 14 İsveç Ana Dili Öğretim Programı Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ BÖLÜM 15 Kanada Ontario Eyaleti Dil Öğretim Programı Üzeyir SÜĞÜMLÜ BÖLÜM 16 Kore Dili Öğretim Programı Arş. Gör. Zeynep AYDEMİR BÖLÜM 17 Macaristan Macar Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı Zekeriyya KANTAŞ BÖLÜM 18 Mısır Arap Cumhuriyeti Dil Öğretim Programı Okt. Nuran BAŞOĞLU BÖLÜM 19 Singapur Malayca Öğretim Programı Zekeriyya KANTAŞ BÖLÜM 20 Yunanistan Cumhuriyeti İlköğretim Programı Disiplinler Arası Yunan Dili Müfredatı Okt. Elif AYDIN

7 İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...iii BÖLÜMLER VE YAZARLAR... v 1. BÖLÜM ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA HEDEFLER... 4 ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA TEMEL DİL BECERİLERİ...11 ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ...17 ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...18 KAYNAKÇA BÖLÜM AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ KALİFORNİYA EYALETİ ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI ABD...23 Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri...23 Ekonomisi...24 Tarihî Gelişimi ve Siyasî Yapısı...25 Eğitim Sistemi...26 PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI...28 PROGRAMIN ÖĞRENME ALANLARI...30 ÖĞRENME ALANLARINA AİT GENEL VE ÖZEL KAZANIMLAR...31 PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI...74 SONUÇ...75 KAYNAKÇA...76

8 viii Dünyada Ana Dili Öğretimi -Program İncelemeleri- 3. BÖLÜM AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ NEW YORK EYALETİ ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI...77 ÖĞRENME ALANLARINA AİT GENEL VE ÖZEL KAZANIMLAR SINIFLARA AİT TEMEL PERFORMANS GÖSTERGELERİ VE 8. SINIFLAR İÇİN TEMEL PERFORMANS GÖSTERGELERİ PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM ALMANYA İLKÖĞRETİM ALMANCA ÖĞRETİM PROGRAMI (BERLİN-BRANDENBURG EYALETLERİ 5-6. SINIF) Zekeriyya KANTAŞ ALMANYA Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihi ve Siyasi Yapı Eğitim Sistemi İLKÖĞRETİM ALMANCA ÖĞRETİM PROGRAMI Giriş İlköğretimde Eğitim ve Öğretim İlköğretimdeki Eğitim ve Öğretime Alan Etkisi Öğretim Hedefleri Öğretim Tasarımı İçerik Başarı Düzeyinin Belirlenmesi, Başarının Değerlendirilmesi ve Belgelendirme SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM AVUSTRALYA İNGİLİZCE ÖĞRETİM PROGRAMI Üzeyir SÜĞÜMLÜ AVUSTRALYA Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi...171

9 İçindekiler ix PROGRAMIN HAZIRLIK AŞAMASI VE GENEL YAKLAŞIMI Programın Hazırlık Aşaması Programın Genel Yaklaşımı PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI PROGRAMIN TEMEL BECERİLERİ Okuryazarlık Becerisi Aritmetik/Matematik Okuryazarlığı Becerisi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Becerisi Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme Becerisi Kişisel ve Sosyal Beceriler Etik Davranış Becerisi Kültürlerarası Kavrayış Becerisi PROGRAMIN ÖĞRENME ALANLARI ÖĞRENME ALANLARINA AİT GENEL KAZANIMLAR VE GENEL KAZANIMLARA BAĞLI ALT KAZANIMLAR Yedinci Yıl Düzeyinin Genel Değerlendirmesi PROGRAMIN ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ Öğrenme Alanları Arasındaki İlişkiler PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI Ölçme ve Değerlendirmede Başarı Standartlarının Rolü Başarı Standartları (7. Yıl seviyesi) SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM ÇEK CUMHURİYETİ ÇEK DİLİ ve EDEBİYATI TEMEL EĞİTİM PROGRAMI Okt. Elif AYDIN ÇEK CUMHURİYETİ Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi...203

10 x Dünyada Ana Dili Öğretimi -Program İncelemeleri- ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM DANİMARKA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Okt. Nuran BAŞOĞLU DANİMARKA Nüfusu ve Coğrafyası Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi DANİMARKA ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Programın Genel Amaçları Kazanım Hedefleri ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM FİNLANDİYA ANA DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETİM PROGRAMI Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ FİNLANDİYA ÜLKENİN GENEL ÖZELLİKLERİ FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİ FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİNDE GENEL AMAÇLAR DEĞERLENDİRME SİSTEMİ ANA DİLİ VE EDEBİYAT ÖĞRETİM PROGRAMI Ana Dili Ana Dile Yönelik Çalışmalar SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA...270

11 İçindekiler xi 9. BÖLÜM FRANSA ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Yrd. Doç. Dr. Bekir İNCE FRANSA Fransa Hakkında Genel Bilgi Fransa da Eğitim Sistemi FRANSA DA ANADİLİ ÖĞRETİMİ PROGRAMI VE PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI PROGRAMDA YER ALAN ÖĞRENME ALANLARINDA GENEL VE ÖZEL KAZANIMLAR PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Okt. Nuran BAŞOĞLU GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ Nüfusu ve Coğrafyası Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi Genel Eğitim ve Öğretim GÜNEY AFRİKA ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Dil Öğretimi Yaklaşımları EDEBİYAT ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMLARI DİL YAPISI VE DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMLARI GÜNEY AFRİKA MÜFREDAT PROGRAMININ GENEL AMAÇLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM İNGİLTERE ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI İNGİLTERE Nüfusu, Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı...342

12 xii Dünyada Ana Dili Öğretimi -Program İncelemeleri- Eğitim Sistemi PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI PROGRAMIN TEMEL BECERİLERİ ÖĞRENME ALANLARINA AİT GENEL VE ÖZEL KAZANIMLAR DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM İRLANDA CUMHURİYETİ İLKOKUL İNGİLİZCE MÜFREDATI VE ORTAOKUL İNGİLİZCE PROGRAMI TASLAĞI Okt. Elif AYDIN İRLANDA CUMHURİYETİ Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi PROGRAMA GENEL YAKLAŞIM GENEL AMAÇLAR TEMEL HEDEFLER ÖĞRENME ALANLARI İLKOKUL İNGİLİZCE PROGRAMI İÇERİĞİ ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİ ÖLÇME-DEĞERLENDİRME SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM İSPANYA İSPANYOL DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM PROGRAMI Üzeyir SÜĞÜMLÜ İSPANYA Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi...427

13 İçindekiler xiii PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI PROGRAMIN ÖĞRENME ALANLARI VE KAZANIMLARI PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI Birinci Aşama Değerlendirme Kriterleri SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM İSVEÇ ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Arş. Gör. Tuğba DEMİRTAŞ İSVEÇ Nüfus ve Coğrafi Konum İklim Siyasi ve İdari Yapı Ekonomi İSVEÇ EĞİTİM SİSTEMİ Eğitim Sisteminin Temel Yapısı Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı İSVEÇ ÖĞRETİM PROGRAMI İSVEÇCE ANA DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI AMAÇ TEMEL İÇERİK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YETERLİLİKLER SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM KANADA ONTARİO EYALETİ DİL ÖĞRETİM PROGRAMI Üzeyir SÜĞÜMLÜ KANADA Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI...470

14 xiv Dünyada Ana Dili Öğretimi -Program İncelemeleri- PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI PROGRAMIN TEMEL BECERİLERİ PROGRAMIN ÖĞRENME ALANLARI ÖĞRENME ALANLARINA AİT GENEL VE ÖZEL KAZANIMLAR PROGRAMIN ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ PROGRAMIN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA BÖLÜM KORE DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI Arş. Gör. Zeynep AYDEMİR KORE Coğrafya İklim Halk ve Nüfus GİRİŞ EĞİTİM SİSTEMİ Eğitim Sisteminin Temel Yapısı ve İşleyişi EĞİTİM PROGRAMININ GENEL YAKLAŞIMI KORE DİLİ KORE DİLİ ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRETME VE ÖĞRENME YÖNTEMLERİ DEĞERLENDİRME VE SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM MACARİSTAN MACAR DİLİ ve EDEBİYATI TEMEL ÖĞRETİM PROGRAMI (TEMEL EĞİTİM 5-8) Zekeriyya KANTAŞ MACARİSTAN Nüfusu ve Coğrafyası Ekonomisi Tarihi ve Siyasi Yapısı EĞİTİM SİSTEMİ...544

15 İçindekiler xv PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI PROGRAMIN TEMEL BECERİLERİ [6] PROGRAMDAKİ ÖĞRENME ALANLARI VE KAZANIMLAR [6] KONULAR VE İÇERİK ÖĞRENME VE ÖĞRETME SÜRECİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER KAYNAKÇA BÖLÜM MISIR ARAP CUMHURİYETİ DİL ÖĞRETİM PROGRAMI Okt. Nuran BAŞOĞLU MISIR ARAP CUMHURİYETİ Nüfusu ve Coğrafyası Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi SONUÇ KAYNAKÇA BÖLÜM SİNGAPUR MALAYCA ÖĞRETİM PROGRAMI Zekeriyya KANTAŞ SİNGAPUR Nüfusu ve Coğrafyası Ekonomisi Tarihi ve Siyasi Yapısı Singapur Eğitim Sistemi (Kaytan, 2007) PROGRAMIN GENEL YAKLAŞIMI [3] GİRİŞ MALAYCA VİZYONU - Arif Budiman MALAYCA ÖĞRETİM PROGRAMI MODELİ AMAÇ VE HEDEFLER ÖĞRENİM HEDEFLERİ ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRETME VE ÖĞRENME YAKLAŞIMI MALAYCA ÖĞRETİMİNDE OKUL PLANLAMASI DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA...601

16 xvi Dünyada Ana Dili Öğretimi -Program İncelemeleri- 20. BÖLÜM YUNANİSTAN CUMHURİYETİ İLKÖĞRETİM PROGRAMI DİSİPLİNLER ARASI YUNAN DİLİ MÜFREDATI Okt. Elif AYDIN YUNANİSTAN CUMHURİYETİ Nüfusu ve Coğrafi Özellikleri Ekonomisi Tarihsel Gelişimi ve Siyasi Yapısı Eğitim Sistemi PROGRAMA GENEL YAKLAŞIM GENEL AMAÇLAR ZORUNLU EĞİTİM KAPSAMINDA TEMEL BECERİLER ÖĞRENME ALANLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI DEĞERLENDİRME VE SONUÇ KAYNAKÇA...628