TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ
Amaç Bu dersin sonunda öğrenciler, sağlık hizmeti verecekleri toplumu tanımanın önemi konusunda bilgi sahibi olacaklardır.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bu dersin sonunda öğrenciler, Temel sağlık hizmetlerini tanımlayabilecek, Toplumu tanımanın önemi bilecek, Toplumu tanımakta yardımcı bilgileri sayabilecek, Sağlık ocağı ekibinin görev dağılımını bilecek, Ekip çalışmasının öneminin açıklayabileceklerdir.
2. Dünya savaşından sonra yerel sağlık hizmeti modeli 1960 lı yıllarda temel sağlık hizmetleri modeli (ana- çocuk sağlığı, bağışıklama, sık görülen hastalıkların tedavisi, ilk yardım, endemik hastalıkların önlenmesi (+); sağlık eğitim i (-), çevre sağlığı (-), beslenme (-)
1970 li yıllarda İnsanlığın sağlık düzeyi beklenenin altında İnsanlar temel sağlık hizmetlerine ulaşmakta güçlük çekiyor Ülkelerin kendi içlerinde ve toplum katmanları arasında sağlık düzeyi farklı
1977 DSÖ 30. GENEL KURULU 2000 YILINDA HERKESE SAĞLIK. Temel amaç: Herkesin sosyal ve ekonomik yönden üretken bir yaşam sürdürebileceği bir sağlık düzeyine erişmesini sağlamak Sağlığın geliştirilmesi ve korunması
2000 yılında herkese sağlık Eşitsizlikler giderilmeli Sağlığın geliştirilmesi ve korunmasına önem verilmeli Sağlık sisteminin odak noktası 1. basamak sağlık hizmetleri olmalı
TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ KONFERANSI 1978, UNICEF, DSÖ Alma- Ata da, 134 ülke yetkilisi 2000 yılında herkese sağlık hedefine ulaşmanın yolu temel sağlık hizmetleri dir
TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ Kişi veya ailelerce kabul edilebilir yollardan, toplum katılımı ile devlet ya da toplumca ödenecek az bir ücret karşılığında, dünyadaki tüm kişi ve ailelerin yararlanabilecekleri, toplumdaki sosyal ve ekonomik kalkınmanın bütünleyici bir parçası olan sağlık hizmetidir.
TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ Nüfusun tümünü kapsamalıdır İhtiyaca göre örgütlenmelidir Hizmet koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici aşamalarda sunulmalıdır. Hizmet etkin, kültürel olarak kabul edilebilir, karşılanabilir olmalıdır Toplum katılımı sağlanmalıdır Sektörlerarası işbirliği olmalıdır
Temel sağlık hizmetleri Uygun beslenmenin gerçekleştirilmesi Temiz su sağlama ve çevrenin sağlıklı duruma getirilmesi Aile planlamasını da içeren ana- çocuk sağlığı Bağışıklama Endemik hastalıkların tedavisi İlkyardım hizmetleri Sağlık eğitimi Temel ilaçların sağlanması
Hizmetlerin planlanmasında en temel nokta toplumu tanıma ve toplum tanısı oluşturma
TOPLUMU TANIMA NÜFUS (büyüklük, yaş, cinsiyet, ekonomik durum, eğitim, mesleki dağılımı) GENEL BİLGİ (tarih, fizikseliklimsel, ekonomik özellikler, sosyal, önderler) HİZMET (sağlık, sosyal yardım, kurum ve sektörler arası eşgüdüm) HİZMET KULLANIMI (başvuru sayı ve nedenleri, sevk nedenleri)
TOPLUMU TANIMA TOPLUM KATILIMI (dernekler, gönüllü kuruluşlar) SAĞLIK, HASTALIK (ölüm nedenleri, sık görülen hastalıklar, beslenme, çocuklarda büyüme- gelişme, sigara, alkol vb) RİSK DURUMU (çevre koşulları, aile planlaması) BİLGİ, TUTUM, DAVRANIŞ (gelenekler, yaşam biçimi, hastalık ve sağlık davranışı)
SAĞLIK GÖSTERGELERİ Ölüm ölçütleri: KÖH, yaşa ve cinsiyete özel ölüm hızları, bebek ve beş yaş altı ölüm hızları Doğurganlık ölçütleri: KDH, GDH, fertilite oranı Hastalık ölçütleri: Prevalans, insidans Diğer ölçütler: Kişi başına muayene, sevk hızı, bağışıklama, izlemler, doğumların olduğu yer ve yaptırana göre dağılımı
SAĞLIK OCAĞI HEKİMİNİN GÖREVLERİ Yönetim Bilgi ve toplumu tanıma Planlama 15-49 yaş kadınlar Doğum öncesi Doğum Doğum sonrası Sık görülen kronik hastalıklar Aile planlaması Evlilik danışmanlığı Bebek bakımı- izlem Prematür, DDA lıklı bebek 1-6 yaş izlem Önemli çocukluk hastalıkları
SAĞLIK OCAĞI HEKİMİNİN GÖREVLERİ Okul sağlığı Çevre sağlığı Bulaşıcı hastalıklar İshal kontrolü Sosyal hastalıklar Bağışıklama Laboratuvar hizmetleri İlk yardım, acil bakım Küçük cerrahi girişim, pansuman Adli tıp Kayıt, istatistik Sağlık eğitimi Önderlik, işbirliği
EBELERİN GÖREVLERİ Ana-çocuk sağlığı Aile planlaması Bağışıklama İstatistik Bulaşıcı hastalık, salgın bildirimleri Sosyal hastalıkların ilaç dağıtımı
HEMŞİRENİN GÖREVLERİ Ana-çocuk sağlığı hizmetleri Köy ebelerinin denetim ve eğitimi Doğuma yardım Halk sağlığı ve toplum kalkınması eğitimi Hasta izlem ve bakımı İlkyardım
SAĞLIK MEMURUNUN GÖREVLERİ Halkın sağlık eğitimi Çevre sağlığı hizmetleri Okul sağlığı ve aşı uygulaması Köy ebelerinin eğitim ve denetiminde hemşireyle işbirliği İlkyardım Tıbbi sekreterin eğitim ve denetimi
ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENİN GÖREVLERİ Suların denetimi Kemirici ve vektör kontrolü Mezarlık denetimi Bulaşıcı hastalıklar Sağlık eğitimi Arşiv işleri
TIBBİ SEKRETERİN GÖREVLERİ Hekim, sağlık memuru, hemşire, ebe ve şoförün istatistik işlerinin düzenlenmesi Ocağın, araç, gereç, ilaç, para hesabının yapılması Arşiv ve yazı işleri
EKİP Bilgi, beceri, yetki ve sorumluluklar yönünden birbirlerini tamamlayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ve farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubu
EKİP ÇALIŞMASI Ekipteki her birey sorunu anlamalıdır Her birey çözüme nasıl katkıda bulunabileceğini anlamalıdır Her birey diğerlerinin potansiyelinin farkında olmalıdır Diğerlerinin nerede takıldığını anlamalıdır Ekip, sorun çözme süreçlerine uymalıdır