D- LANSLAR Yangına su gönderilmesinde kullanılan hortumlardan gelen suyun yangına işlemek için hortumun ucuna takılan ve basınçlı suyu sıkıştırmak yoluyla daha fazla basınçla verilmesini sağlayan bakır, sarı ve alüminyum enjeksiyon gibi maddelerden yapılmış ve basınca dayanıklı borulara lans denir. 4 Atmosfer basınçlı bir suyun değişik çaplı lanslardan Püskürtme yüksekliği ve uzaklığı ise şöyledir. Lans çapı ( mm ) 8 12 16 20 30 Püskürtme Yüksekliği ( metre ) 13 19 21 23 30 Püskürtme Uzaklığı ( metre ) 18 25 27 31 40
Yangın ve hortum cinsine göre hazırlanan lanslar çıkış uçları bakımından da değişiktir. KULLANILAN YER VE YANGINA GÖRE LANS ÇEŞİTLERİ C- Ayarlı Lans; Bu tip lanslar muhtelif cins maddelerden ve muhtelif boylarda yapılmıştır. Lansın çıkış ucunda ayarlanabilen bir kısım vardır. Bu kısım sayesinde su istenildiği zaman şemsiye ve sis halinde verilebilir. Ayrıca itfaiyeciyi sıcaklık ve yanma tehlikelerinden koruyabilir. İtfaiye personeli yangına en iyi şekilde müdahale etmesi suyunu idareli kullanması ve gerektiğinde sis halinde su işleyebildiği için geniş amaçlı lansları tercih eder.
KULLANILAN YER VE YANGINA GÖRE LANS ÇEŞİTLERİ A- Küçük Lans; Ağız çapı 16 mm ye kadar olan lanslardır. Bu tip lanslar su kullanımını azaltır ve yangın anında araca daha fazla su kullanma kapasitesi sağlar. B- Büyük Lans; Ağız çapları 16 mm den 40 mm ye kadar olan lanslardır. Bu lanslarda su kullanımı küçük lanslara nazaran daha fazla olmakla beraber daha etkin bir söndürme yaptıklarından günümüzde yaygın bir şekilde kullanılan lans çeşididir. F- Köpük Lansı; Etkili bir söndürme için köpük maddesinin kullanılması bol ve iyi bir köpük elde edilmesi için özel olarak imal edilen lanslardır. İtfaiye araçlarında köpük deposu ve pompa mikseri mevcuttur. Köpük jeneratörleri geniş alandaki yangınları söndürmek için çekilen köpüğü pervane yardımıyla ileriye gönderir ve parçalayıcı süzgeçler yardımı ile yoğunlaştırıp yumuşak bir şekilde yanıcı maddenin üzerine gönderir.
KULLANILAN YER VE YANGINA GÖRE LANS ÇEŞİTLERİ D- Musluklu Lans; Bu tip lansların üzerinde suyu açıp kapamaya yarayan kol şeklinde kumandası bulunan bir musluk tertibatı vardır. Bu musluk itfaiyecinin istediği zaman su kesip açabilmesini sağladığı için su sarfiyatında tasarruf sağlar. E- A.W.G. Tipi Lans; Alüminyumdan imal edilen bu lansların büyük ve küçük tipleri vardır. Bu lansların üzerinde suyu açıp kapamaya yarayan musluk, korumada el tutma yeri ve uç kısmında tazyikli gelen suyu pülvarize ( sis ) edecek delikler vardır. Bu tür lanslar başlangıç halindeki akaryakıt yangınlarında ve gemi yangınlarında kullanılır. H- Nozzl ( Amerikan Tipi Lans ); Sarı ve alüminyum dökümden yapılmış 25 cm boyunda 10 cm çapında ve iki verici ağzı bulunan üsteki 25 mm kutrunda olup yangına direkt su verir, alttaki 35 mm kutrunda olup ağız kısmında küçük delikler bulunan su sisi yapmaya yarayan bir levha vardır. Su hangi ağızdan verilmek isteniyorsa lansın üzerindeki kol ileri ve geri hareket ettirilerek su verilir. I- Aplikatör; Aplikatörler yüksek tazyik pompasıyla verilen suyu sis halinde yangının tam üstüne püskürtebilmek için kullanılan muhtelif uzunluklarda yapılmış bakır borulardır. Bu boruların bir ucunda rekor diğer ucunda ise 15 cm uzunluğunda 35 cm kutrunda sık delikli başlık vardır. Genellikle B Sınıfı yangınlara karşı kullanılırlar.
G- Lans Monitörü ( Su Topları ); Bu tür lanslar yüksek basınç sağlayabilen araçların üstlerine monte edilmişlerdir, taşınabilir olanlar yangına en yakın yerlere sabitlenerek suyun veya söndürme maddesinin hedefe gitmesi sağlanır. Büyük ve uzun süren yangınlarda su fazla miktarda gerekir, suyu daha ileriye ve daha fazla verebilmek için çıkış ağızları geniş ve uzun lanslar kullanılır. Bu tür lanslar sabit olduklarından sağa sola hareketlerini sağlayıcı önlemler alınmıştır. Çok tazyikli su isteyen yangınlar ile yıkılmaları arzu edilen bacaların yıkılması için kullanılırlar. Çeşitli boylarda lanslar olup ağız kuturları 8 mm ile 40 mm arasında olur. Bu nedenle yangına püskürtülecek suyun oranı lansın çapına bağlıdır. Örnek olarak 4 atü basınçlı bir suyun çeşitli çaplı lanslardan 1 dakikada geçiş miktarı şöyledir. Lans Çapı ( mm ) 8 12 16 20 30 Lanstan 1 dak. Geçen Su miktarı 82 188 335 524 1184
SU LANSI İLE KÖPÜK LANSI ARASINDAKİ FARKLAR 1- Köpük lansının su-köpük karışımını genişletmek için hava delikleri bulunur. Lans içerisinden hızla geçen bu karışım bünyesine bu deliklerden hava alır. 2- Su lansının çıkış ağzı basınç yapması için dardır. Köpük lansının ise geniş alana yayılması için geniş ağızlıdır. 3- Bazı köpük lanslarında köpük bidonuna bağlantıyı sağlayacak bir hortum çıkışı vardır. Su lanslarında ise bu aksam bulunmaz. 4- Bazı köpük lanslarında elle tutulacak kollar bulunur. Su lanslarında ise bu kollar yoktur İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İTFAİYE DAİRE BAŞKANLIĞI