END Sistem Analizi ve Mühendisliği

Benzer belgeler
VERİTABANI & VERİTABANI YÖNETİMİ

Access e Nasıl Ulaşılır. Araç çubuklarını yeniden düzenlemek için Görünüm komutunun Araç çubukları seçeneği kullanılır.

VERİTABANI DERS NOTLARI

VERİ TABANI SİSTEMLERİ

10-Veri Tabanları.

VERİ TABANI I. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

1 Temel Kavramlar. Veritabanı 1

=A1+A2-A3, =A1*A2/A3,

Varlık-İlişki Modeli (Entity-Relationship Model)

İLİŞKİSEL VERİ MODELİ

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri

Bölüm 1: Veritabanı Yönetim Sistemlerine Giriş

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ

Veri Tabanı-I 1.Hafta

2 Temel Kavramlar (Devam) Veritabanı 1

BIM 312 Database Management Systems. Veritabanı Kavramına Giriş

BİLGİSAYAR 3 MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜ YARD. DOÇ. DR. MEHTAP YALÇINKAYA /

11TA Veritabanı Organizasyonu Dersi MS ACCESS Ders Notları

Veritabanı Uygulamaları Tasarımı

Demetleme Yönteminin Y 3-Katmanlı Mimari Yapı ile Gerçeklenmesi. eklenmesi. KalacakYer.com

Veritabanı Yönetimi Bilgisayarların. Keşfi Hedefler. Veritabanı, Veri ve Bilgi. Veritabanı, Veri ve Bilgi. Veritabanı, Veri ve Bilgi

Veri Tabanı Örnekleri

Veritabanı ve Yönetim Sistemleri

Veri Tabanı Hafta Dersi

Bilgisayar Teknolojileri Bölümü Bilgisayar Programcılığı Programı. Öğr. Gör. Cansu AYVAZ GÜVEN

Veritabanı Yönetim Sistemleri, 2. basım Zehra ALAKOÇ BURMA, 2009, Seçkin Yayıncılık

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri

1 Temel Kavramlar. Veritabanı 1

Mühendislikte Veri Tabanları Dersi Uygulamaları (MS-Access)

EBE-368 Veri Tabanı Yönetim Sistemleri Veri Tabanı Tasarımı

VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ Melih BÖLÜKBAŞI

HASTANE OTOMASYONU VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ TEMEL VERİTABANI KAVRAMLARI

VERİTABANI ORGANİZASYONU

İLİŞKİSEL VERİTABANI. İlişkisel veritabanlarının ortak özelliği verilerin tablolar aracılığı ile tutulmasıdır.

UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ

Veritabanı ve Yönetim Sistemleri

BİL Bilişim Teknolojileri. Access

Veritabanı ve Yönetim Sistemleri

VTYS İlişkisel Veri Modeli Y R D. D O Ç. D R. M. B E T Ü L Y I L M A Z

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN

Tekrar. Veritabanı 2

Fiziksel Veritabanı Modelleme

Swing ve JDBC ile Database Erişimi

Asp.Net Veritabanı İşlemleri

VERİ TABANI YÖNETİMİ. Sunu 2: Veri Modelleri. Öğr. Gör. Selçuk ÖZKAN

SQL'e Giriş. SELECT Deyimi. SQL Komutları. 1. DDL (Data Definition Language - Veri Tanımlama Dili)

KISITLAMALAR (CONSTRAINT)

VERİTABANI KAVRAMINA GİRİŞ

VeritabanıYönetimi Varlık İlişki Diyagramları. Yrd. Doç. Dr. Tuba KURBAN

VERİTABANI DERS NOTLARI

VERİ TABANI UYGULAMALARI

Visual Basic 6.0. Anadolu Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Değişkenler ve Veri tipleri. Ders Notları

License. Veri Tabanı Sistemleri. Konular büyük miktarda verinin etkin biçimde tutulması ve işlenmesi. Problem Kayıt Dosyaları

C++ Dersi: Nesne Tabanlı Programlama 2. Baskı

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Tasarımı) İlişkisel Veritabanı Modeli

Veri Tabanı-I 1.Hafta

Veritabanı Tasarımı. NOT NULL ve UNIQUE Kısıtlamaları Tanımlama

Microsoft SQL Server 2008 Oracle Mysql (Ücretsiz) (Uygulamalarımızda bunu kullanacağız) Access

1. VERİ TABANI KAVRAMLARI VE VERİ TABANI OLUŞTUMA

Resim 1. Access açılış sayfası. Resim 2. Access veri tabanı düzenleme sayfası

08118 Veri Tabanı I. Database Management System. Elbistan Meslek Yüksek Okulu Bahar Yarıyılı. Öğr.Gör. Murat KEÇECĠOĞLU

Veritabanı. Ders 2 VERİTABANI

VERİ TABANI ve YÖNETİMİ

Adım Adım SPSS. 1- Data Girişi ve Düzenlemesi 2- Hızlı Menü. Y. Doç. Dr. İbrahim Turan Nisan 2011

Veritabanı Tasarımı. Basit Eşleme: Dönüşüm İşlemi

2-Veritabanı Yönetim Sistemleri/ Temel Kavramlar

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Bilgisayar Teknolojileri Bölümü Bilgisayar Programcılığı Programı. Öğr. Gör. Cansu AYVAZ GÜVEN

ELIF KIOTZEOGLOU RESUL MURAD MERT PACOLARI

Veri ve Dosya Yapıları. Kütük Organizasyonu 1

Sıralı Erişimli Dosyalar. Kütük Organizasyonu 1

Temel Kavramlar-2. Aşağıda depolama aygıtlarının kapasitelerini inceleyebilirsiniz.

Veritabanı ve Yönetim Sistemleri

Oracle Database 11g: Introduction to SQL

DAO İLE SQL KOMUTLARI. Sql komutlarını artık veri tabanında kullanmaktan başka çaremiz yok arkadaşlar. Şimdi bu sql derslerimize başlayalım.

SQL'e Giriş. SELECT Deyimi. SQL Komutları. Yardımcı Deyimler

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veritabanı Sistemleri

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 3001

MICROSOFT ACCESS DERS NOTLARI

Veri Yapıları. Amaçlar: Temel Veri Yapılarını Tanımlamalı Veri Yapılarını Veri Modeli ve Türlerini Öğreneceksiniz. İçindekiler:

Veritabanı Tarihi. 1960s: Bilgisayarlar artan saklama kapasiteleri ile birlikte firmalar tarafından karşılanabilir hale gelmeye başladı

BLM1011 Bilgisayar Bilimlerine Giriş I

Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri. Mustafa Kemal Üniversitesi

Veritabanı Tasarımı. Yapay, Birleşik ve İkincil UID ler

İlişkisel Veri Tabanları I

Veri Tabanı Yönetim Sistemleri. Yrd. Doç. Dr. M.Betül Yılmaz

Php İle Mysql Veritabanından Bilgi Çekme

İLİŞKİSEL VERİTABANLARI

EBE-368 Veri Tabanı Yönetim Sistemleri İlişkisel Model (The Relational Model)

8 Aralık 2011 / Perşembe. Veri Tabanına Giriş

Kepware Veritabanı Ürünleri. Teknolojiye Genel Bir Bakış

2 İlişkisel Veritabanı Tasarımı ve Normalizasyon. Veritabanı 1

Veritabanı, Veri Madenciliği, Veri Ambarı, Veri Pazarı

Mühendislikte Veri Tabanları Dersi Uygulamaları

VERİ TABANI UYGULAMALARI

Veri Tabanı-I 2.Hafta

BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II. Ders-8 Dosya İşlemleri-1. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA

ENF102 TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ VE C/ C++ PROGRAMLAMA DİLİ. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Bilgisayarların Gelişimi

Transkript:

END3061 SİSTEM STEM ANALİZİ VE MÜHENDİSLİĞİ BİLİŞİM M SİSTEMLERS STEMLERİ GİRİŞİŞ 17.11.2010 1

VERİ NEDİR? Dağı ğınık k bilgi kümesidir. k Veri, anlamlı bir şekilde düzenlendid zenlendiği i zaman yararlı bilgi olur. VERİTABANI NEDİR? Birbiri ile ilişkili veriler topluluğudur. udur. Ya da, daha detaylı bir tanımla; veriyi yönetmek y ve sunmak için i in kullanılan lan tablolar, formlar, veri erişim im sayfaları,, sorgular ve raporlardan oluşan nesneler topluluğudur. udur. Veritabanı sadece veriler yığıy ığınını değil, bunlar arasındaki ilişkiyi de inceler. 17.11.2010 2

Veri hiyerarşi yapısının en üstündeki yapı veritabanıdır. Veritabanı birbirleri ile ilişkili verilerin bütünleşik olarak tutulduğu bir alandır. Veritabanı basit olarak birden fazla tablodan (ilişkiden) oluşan bir sistem olarak tanımlamak da mümkündür. Veri Tabanı Örnekleri: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının bilgilerinin tutulduğu veritabanları, Bankalardaki mevduat hesapları, Üniversitelerde öğrenciler, dersler, öğretim elemanları ve dersliklerle ilgili ve öğrenci not girişlerinin yapıldığı ve de bunların değerlendirilip raporlanmasının yapıldığı otomasyon sistemleri. 17.11.2010 3

TEMEL SORULAR Dosya Nedir? Temel dosya tipleri nelerdir? Veri Tabanı nedir? Veri tabanı sistemleri neden tercih edilmelidir? Veri modeli nedir? Başlıca veri modelleri nelerdir? Varlık ve ilişki nedir? Varlık-ilişki modelinin temel kavramları nelerdir? Varlıkları eşlendirme biçimleri nelerdir? Varoluş koşulu nedir? Anahtar ve süper anahtar nedir? Ne gibi görevleri vardir? Varlık-ilişki şemalarının görevi nedir? Nasıl düzenlenir? Varlık-ilişki şemaları veri tabanı tablolarına nasıl dönüştürülür? 17.11.2010 4

KAYIT VE ALAN Veri saklama birimlerinde depolanan veri topluluklarına dosya (file) adı verilir. Sabit disk üzerinde tutulan bu bilgiler, yeni bilgi eklendiğinde büyüyecek ve çıkarıldığında küçülecektir. Örneğin bir öğrenci listendeki her bir öğrencinin bilgileri de bir kayıt oluşturur. Her bir kayıtta farklı bilgiler içerebilir. Örneğin öğrencinin adı, numarası, baba adı, doğum yeri gibi; Sayılan bu bilgilerin her birine alan-field adı verilir. Adı Numarası Baba Adı Doğum Yeri... 17.11.2010 5

SIRALI DOSYALAR Sıralı erişimde, dosyanın tüm kayıtları tek tek taranarak istenen kayıtlara ulaşılır. Doğrudan erişim yönteminde ise, kayıtlar tek tek sırayla okutulmaz, istenen kayıtlara doğrudan erişerek işlenir. DİZİNLİ DOSYALAR Sıralı dosyaların dezavantajlarından dolayı doğrudan erişimli dosyalar kullanılır. Bu dosyalarda arama işlemi dosyanın başından itibaren yapılmaz, belirtilen kayıtlara doğrudan erişilerek işlem yapılır. Doğrudan erişimli dosyaların en tanınmışı dizinli dosyalar (indeksli dosyalar) dır. Bir dosya için oluşturulan dizin, söz konusu dosyanın anahtarları ile bu anahtarların disk üzerinde bulunduğu alanı içerir. Anahtar alan, erişimde kullanılmak üzere seçilen alan olarak değerlendirilir. Örnek olarak öğrenci dosyasında, öğrenci numarasını içeren alanın dizin olarak tasarlandığını varsayalım. Bir öğrencinin bilgilerine ulaşmak söz konusu olduğunda, bu numara önce dizin üzerinde aranarak bulunur ve diğer bilgilere de doğrudan erişilir. HESABA DAYALI DOSYALAR Bu dosyalarda dizinli dosyalarda olduğu gibi bir dizin tutulması gerekmez, dosyanın herhangi bir kaydına doğrudan erişebilmek için bir hesaplama algoritması kullanılır. 17.11.2010 6

VERİ TABANI SİSTEMLERİ Uygulama Programları Veri Tabanı Veri Veri Tabanı Tabanı Yönetim Sistemi Sistemi 17.11.2010 7

VERİ TABANI BİLEŞENLERİ Veri Tabanı Veri tabanı: Kullanıcı verileri Metadata Dizinler Uygulama Metadatasi İçerir VTYS =============== Tasarım araçları Tablo Yaratma Form Yaratma Sorgu yaratma Rapor yaratma Prosedürel dil derleyicisi (4GL) ============= İşletim sırasında Form işleyici Sorgu işleyici Report Writer Language Run time Uygulama Programları Kullanıcı Ara yüzü Uygulamaları 17.11.2010 8

VERİTABANININ FAYDALARI Veri tekrarları ortadan kaldırılır r ya da en aza indirilir. Bellek alanı israfı önlenir. Standart bir sorgu dili kullanmak mümkm mkündür. Veri bütünlb nlüğünün n bozulması önlenir. VERİTABANININ RİSKLERR SKLERİ Kurulum ve bakımı klasik dosya sisteminden pahalıdır. Sistem içinde i inde bazı bileşenler enler iyi tasarlanmazsa sistem bir bütün b n olarak başar arısızlığa a uğrayabilir. u 17.11.2010 9

VERİTABANI UYGULAMALARI İKİ TEMEL TÜRE T AYRILABİLİR. R. Düz-dosya veritabanları oluşturanlar İlişkisel (relational( relational) ) veritabanları oluşturanlar. 17.11.2010 10

DÜZ-DOSYA DOSYA VERİTABANI NEDİR? Bu tür t r programlarda tüm t m veritabanı tek bir tabloya sığs ığdırılmalıdır. Bu, birkaç kayıtta ortak olan herhangi bir bilginin her kayıtta tekrarlanacağı anlamına na gelir. Word ve excel bu tür t r programlara örnektir. rnektir. Sıra No Öğrencinin Adı-Soyad Soyadı 1 Elif Yiğit it 2 Esat Duman 3 Uğur Demir Doğum Yeri Ankara Bursa İzmir Danış ışman Hocası Prof. Dr. Erdal Emel Doç.Dr.Dr.. Cenk Özmutlu Doç.. Dr. Nursel Öztürk 17.11.2010 11

İLİŞKİSEL VERİTABANI NEDİR? Bu tür t r veri tabanında nda bir çok farklı tablo kullanılır r ve tablolar arasinda ilişkiler oluşturulur. Bir ilişki, bir tabloya, başka bir başka bir tablodaki kaydı bağlanmam lanmamızı sağlar. Bu şekilde veriler daha az yer kaplar ve güncelleme g kolaylaşı şır. RDMS (RELATIONAL DATABASE MANAGEMENT SYSTEM) İlişkisel veritabanı özelliği i olan veritabanı yönetim sistemleridir. Microsoft access, microsoft sql server, oracle, ibm db2 en çok kullanılanlar lanlarıdır. r. 17.11.2010 12

VERİTABANI YÖNETY NETİCİSİ Veritabanı üzerinde her türlt rlü yetkiye sahip olan kişidir. idir. Veritabanının n tasarımı, üzerinde yapılacak değişikler, ikler, kullanıcılara lara gerekli izinlerin verilmesi gibi işleri i yapmakla yükümly mlüdür. TABLOLAR FORMLAR VERİ ERİŞİ İŞİM M SAYFALARI SORGULAR RAPORLAR VERİTABANI BİLEB LEŞENLERİ 17.11.2010 13

TABLO NEDİR? Bir veritabanında nda verilerin saklandığı nesnelerdir. Bir veri tabanında nda bir veya daha fazla tablo olabilir. Örneğin Endüstri stri Müh M isimli veritabanında nda Dersler, Öğrenciler renciler ve Öğretim Elemanları isimli 3 adet tablo olabilir. Her sütün, s bir bilgi kategorisi olan bir alanı temsil eder. Her satır r ise bir öğe e için i in bilgi saklayan kayıttan oluşur. ur. Öğrenci No Adı Soyadı Cinsiyeti Bölümü M0140026 Güven Öner Bay Endüstri M0140027 Cihan Çap Bay Endüstri M0140034 Semiha Erdoğan Bayan Makina 17.11.2010 14

VERİ TÜRLERİ TABLONUN ALAN İSİMLERİ BELİRLEND RLENDİKTEN SONRA, HER BİR B ALANIN İÇERDİĞİ VERİ TÜRÜNÜNÜ DE BELİRT RTİLMESİ GEREKİR. R. VERİ TÜRÜ METİN, NOT, SAYI,TARİH/SAAT, PARA BİRİMİ, B OTOMATİK K SAYI, EVET/HAYIR, OLE NESNESİ VEYA KÖPRK PRÜ OLABİLİR. 17.11.2010 15

METİN EN FAZLA 255 KARAKTERLİK ALFASAYISAL KARAKTERLERDİR. R. ÖRNEĞİN N PERSONEL ADI, SOYADI... BÖYLE ALANLAR ÜZERİNDE DOĞRUDAN DOĞRUYA MATEMATİKSEL İŞLEMLER YAPILAMAZ. 17.11.2010 16

NOT BAZEN TABLO İÇİNDE UZUN AÇIKLAMALAR YAPMAK GEREKEBİLİR. R. BU TÜR T R ALANLARA 65.500 KARAKTER UZUNLUĞUNDA UNDA VERİ KAYDEDİLEB LEBİLİR. 17.11.2010 17

SAYI SAYISAL DEĞERLER ERLER İÇİN N KULLANILIR. BYTE, TAMSAYI, UZUN TAMSAYI, ÇİFT VE TEK DUYARLIKLI TANIMLARI YAPILABİLİR. 17.11.2010 18

TARİH/SAAT BELLEKTE 8 BYTE LiK YER KAPLAR VE TARİH/SAAT BİLGB LGİSİ İÇERİR. R. 17.11.2010 19

PARA BİRİMİB ÖZELLİKLE BÜYÜK B K PARASAL DEĞERLER ERLERİN N KULLANILDIĞI ALANLARDIR. SAYININ TAMSAYI KISMI EN FAZLA 15, ONDALIKLI KISMI EN FAZLA 4 KARAKTER OLABİLİR. 17.11.2010 20

OTOMATİK K SAYI BÖYLE VERİ TÜRÜNE SAHİP P ALANLAR, TABLOYA YENİ BİR R KAYIT EKLENDİĞİ İĞİNDE, ACCESS TARAFINDAN OTOMATİK K OLARAK ÜRETİLEN SIRALI YA DA RASTLANTISAL DEĞERE ERE SAHİP P OLURLAR. BU ALANDA BELİRT RTİLEN SAYISAL DEĞER ER TEKTİR R VE AYRI KAYITLARDA BİRBB RBİRİNİN AYNI OLAMAZ. 17.11.2010 21

BOLEAN (EVET/HAYIR ) 1 BYTE LiK UZUNLUĞA A SAHİP P BU ALANLAR EVET VEYA HAYIR BİÇİMİNDEKİ VERİLER LERİN N SAKLANMASI İÇİN N KULLANILIR. 17.11.2010 22

OLE NESNESİ EĞER ER TABLO ALANLARINDA RESİM, SES VEYA GRAFİK K GİBİG OLE NESNELERİNİN N SAKLANMASI SÖZKONUSU İSE BU TANIMLAMA YAPILIR. BU ALANIN BÜYÜKLB KLÜĞÜ EN FAZLA 1 GB OLABİLİR. 17.11.2010 23

KÖPRÜ (HİPERL PERLİNK) BU VERİ TÜRÜ İLE HERHANGİ BİR R WEB SİTESİNİN N ADRESİ SAKLANIR. 17.11.2010 24

ALAN BOYUTU VERİ TÜRLERİNİ İÇEREN EREN ALANLARDA BAZI ÖZEL TANIMLAMALAR YAPILABİLİR. BYTE, INTEGER, LONG INTEGER BUNLARDAN BİR B R KAÇIDIR. 17.11.2010 25

BYTE 0-255 ARASI POZİTİF F TAMSAYILARI SAKLAR. BELLEKTE 1 BYTE YER KAPLAR. 17.11.2010 26

INTEGER (TAMSAYI) 2 BYTE LiK İŞARETL ARETLİ TAMSAYI TİPİDİR. T -32.768 İLE 32.767 ARASINDA BİR B DEĞER ER ALABİLİR. 17.11.2010 27

LONG (UZUN TAMSAYI) 4 BYTE LiK İŞARETL ARETLİ TAMSAYI TİPİDİR. T -2.147.483.648 İLE 2.147.483.647 ARASINDA BİR B R DEĞER ER ALABİLİR. 17.11.2010 28

DİKKAT KKAT!!!! BYTE, INTEGER VE LONG TİPİNDEKT NDEKİ DEĞİŞ ĞİŞKENLERE ONDALIK SAYI ATANIRSA, SAYI EN YAKIN TAMSAYIYA YUVARLANIR. Dim i as integer i=4.3 i=4 olarak atanir i=4.5 i=5 olarak atanir i=4.6 i=5 olarak atanir. 17.11.2010 29

SINGLE (TEK) 4 BYTE LiK ONDALIK SAYI TİPİDİR. T (+/-)3.402823E38 İLE (+/-)1.401298E )1.401298E-4545 ARASINDA DEĞER ER ALABİLİR. ONDALIK OLARAK EN FAZLA 7 HANE SAKLAYABİLİR. 17.11.2010 30

DOUBLE (ÇİFT)( 8 BYTE LiK ONDALIK SAYI TİPİDİR. T (+/-)1.79769313486232E308 İLE (+/- )4.94065645841247E-324 ARASiNDA DEĞER ER ALABİLİR. ONDALIK OLARAK EN FAZLA 7 HANE SAKLAYABİLİR. 17.11.2010 31

CURRENCY 8 BYTE LiK ONDALIK SAYI TİPİDİR. T ANCAK SAYININ ONDALIK KISMI 4 BASAMAKTAN FAZLA OLAMAZ. BU TİP, T DAHA ÇOK PARA HESAPLARI VE VİRGV RGÜLDEN SONRAKİ HASSASİYET YETİ ÖNEMSİZ Z OLAN İŞLEMLER İÇİN N KULLANILIR. 17.11.2010 32

CURRENCY 922337203685477.5808 İLE 922337203685477.5808 ARASiNDA DEĞER ER ALABİLİR. Dim i as currency i=4.30571 i=4.3057 i=4.30575 i=4.3058 OLARAK ATANIR. 17.11.2010 33

DECIMAL (ONDALIK) 14 BYTE LiK VERİ TİPİDİR. BU TİPİN T N EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ,SAYIDAKİ BÜTÜN BASAMAKLARIN TUTULMASIDIR. BU VERİ TÜRÜ 28 ONDALİK K KARAKTER SAKLAYABİLİR. 17.11.2010 34

INPUT MASK (MASKE) VERİLER LERİN N BELİRL RLİ KURALLARA UYMASINI SAĞLAYAN KISITLAMALARDIR. ÖRNEĞİN N BİR B R ALANA SADECE SAYISAL DEĞERLER ERLERİN N GİRİLMESG LMESİ ZORLANABİLİR. R. 17.11.2010 35

INPUT MASK (MASKE) MASKENİN N OLUŞTURULMASINDA BAZI ÖZEL İŞERETLERDEN YARARLANILIR.?:A-Z Z ARASI ALFABETİK K KARAKTER. L: A-Z Z ARASI ALFABETİK K KARAKTER.* #:0-9 9 ARASI RAKAM VEYA BOŞLUK. + VE KULLANILABİLİR. 0:0-9 9 ARASI RAKAM.+ VE GİRİLMEZ.* LMEZ.* 9: 0-99 ARASI RAKAM VEYA BOŞLUK. *giriş zorunlu 17.11.2010 36

Varlık-İlişki Veri Modellemesi 17.11.2010 37

VARLIK Bir Varlık k hakkında bilgi tutmak istediğimiz imiz gerçek ek dünyadaki d (veya varsayılan dünyalardaki) bir nesnedir Kişiler iler (ör: öğrenciler, renciler, müşteriler, m çalışanlar, yazarlar) Şeyler (ör: siparişler ler, toplantılar lar, parçalar alar, şirketler) ÖĞRENCİLER DERSLER KİTAPLAR 17.11.2010 38

İLİŞKİ VE İLİŞKİ KÜMELERİ Varlıklar arasındaki bağlantıya ilişki adı verilir. (Ör: Öğrenciler ve Dersler varlıkları. Aynı tür ilişkilerin oluşturduğu kümeye ilişki kümesi denir. E 1, E 2,,E n varlık kümeleri ise, bu kümeler arasındaki R ilişkisi şu şekilde tanımlanır. R = {( e,e,...,e ) e E,e E,...,e } 1 2 n 1 1 2 2 n En 17.11.2010 39

İLİŞKİ VE İLİŞKİ KÜMELERİ E 1 ={Murat, Özgür} E 2 ={Simulasyon, Veri Tabanı} E 1 x E 2 = {(Murat,Simulasyon), (Murat, Veri Tabanı), (Özgür,Simulasyon), (Özgür, Veri Tabanı) R 1 ={(Murat, Simulasyon)} R 2 ={(Murat, Veri Tabanı)} R 3 ={(Murat, Veri Tabanı),(Özgür, Simulasyon)} R R R 1 2 3 E 1 E E 1 1 xe xe xe 2 2 2 17.11.2010 40

İLİŞKİ VE İLİŞKİ KÜMELERİ Öğrenci No Öğrenci Adı Ders No Ders Adı M0140011 Özgür MAT1071 Matematik I M0140013 Sevim FZK1071 Temel Fizik I M0140034 Mutlu KMY1077 Genel Kimya M0140041 Umut END1015 Teknik Resim I M0140045 Hakan END1061 END1013 Endüstri MühendisliM hendisliğine ine Giriş Bilgisayar Programlama I AİT101 Atatürk İlk.ve Ink.Tarihi I R 1 ={(Özgür, Matematik I), (Özgür, Temel Fizik I)} R 2 ={(Sevim, Genel Kimya)} R 3 ={(Mutlu, Teknik Resim I)} R 4 ={(Umut, Endüstri Mühendisliğine Giriş)} R 5 ={(Hakan, Bilgisayar Programlama I), (Hakan, Atatürk İlk.ve Ink.Tarihi I)} 17.11.2010 41

Nitelikler Bir varlığı belirlemeye yarayan, o varlıkla etkileşim im kurmak ya da o varlığı kullanmak için in gerekli önemli nitelikleri (yani varlıklar kların metadata lar ları) Doğ. tar İlk Adı Yaşı İkinci Adı Adı ÇALIŞAN K.No. Soyadı Projeler 17.11.2010 42

İlişkiler İlişkiler varlıklar arasındaki bağı ğıntılardır. r. İlişkiler bir ya da daha fazla varlık k arasında olabilir ve belirli ilişki türlerine t mensup olabilir 17.11.2010 43

İlişkiler Birden-bire Birden-çoğa Çoktan-bire Çoktan-çoğa 17.11.2010 44

Birden-bire İlişki A varlık k kümesi k içindeki i indeki bir varlık, B varlık kümesi içindeki i indeki sadece bir varlık k ile ilişkili ise ve B varlık k kümesi k mesi içindeki i indeki bir varlık k A varlık k kümesi k içinde i inde sadece bir varlık k ile ilişkili ise birden-bire bire ilişki söz z konusudur. 17.11.2010 45

Birden-bire İlişki A={a 1,a 2, a n } B={b 1,b 2,...,b m } a 1 b 1 a 2.. b 2.. a n b m 17.11.2010 46

Birden-bire İlişki Müşteri No Müşteri Adı Hesap No Bakiye 101 Burak 215 Begüm 328 Selin 134 Sezin 145 Dilay 1350 100 1400 125 1525 1150 1111 120 1200 230 1500 300 1700 440 17.11.2010 47

Birden-çoğa İlişki A varlık k kümesi k içindeki i indeki bir varlık, B varlık kümesi içindeki i indeki birden fazla varlık k ile ilişkili ise, bu eşlee leşmeye birden çoğa a ilişki adı verilir. Bu durumun tersi söz s z konusu değildir. Yani B kümesimdeki k bir varlık, A kümesindeki sadece bir varlık k ile eşleşebilir. ebilir. 17.11.2010 48

Birden-çoğa İlişki A={a1,a2, a n } B={b1,b2,...,b m } a a.. a 1 2 n b 1 b 2.. b m 17.11.2010 49

Birden-çoğa İlişki A={Anneler} B={Çocuklar} A={Ayşe, Fatma} B={Ali, Burak, Seçkin, Canan, Berk} R={(Ayşe, Ali), (Ayşe, Seçkin), (Ayşe, Canan),(Fatma,Burak),(Fatma,Berk)} Ali Ayşe Fatma Burak Seçkin Canan Berk 17.11.2010 50

Çoktan-bire İlişki A varlık k kümesi k içindeki i indeki birden fazla varlık, B varlık k kümesi k içindeki i indeki bir varlık k ile ilişkili ise, bu eşlee leşmeye çoktan bire ilişki adı verilir. 17.11.2010 51

Çoktan-bire İlişki A={a1,a2, a n } B={b1,b2,...,b m } a 1 b 1 a 2.. b 2.. a n b m 17.11.2010 52

Çoktan-bire İlişki A={Anneler} B={Çocuklar} A={Ayşe, Fatma} B={Ali, Burak, Seçkin, Canan, Berk} R={(Ayşe, Ali), (Ayşe, Seçkin), (Ayşe, Canan),(Fatma,Burak),(Fatma,Berk)} Ali Ayşe Fatma Burak Seçkin Canan Berk 17.11.2010 53

Çoktan-bire İlişki A={Çocuklar} B={Anneler} A={Ali, Burak, Seçkin, Canan, Berk} B={Ayşe, Fatma} R={(Ali, Ayşe), (Seçkin, Ayşe), (Canan, Ayşe),(Burak,Fatma),(Berk,Fatma)} Ali Burak Seçkin Canan Ayşe Fatma Berk 17.11.2010 54

Anahtarlar Bir varlık k kümesi k veya bir ilişki kümesi k içinde inde yer alan varlıklar kları birbirinden ayırt etmek için i in anahtar kullanırız. Örneğin öğrenci varlık k kümesindeki k her bir öğrenciyi diğerinden ayırt etmek için i in Öğrenci_No anahtar olarak kullanılabilir. labilir. 17.11.2010 55

Varlık-İli lişki Şemaları Varlık E Zayıf varlık E Bağımlı varlık Nitelik a Anahtar nitelik a Türetilen nitelik a Çok değerli nitelik a İlişki R 17.11.2010 56

Varlık-İli lişki Şemaları Birden-bire: E1 R E2 Birden-çoğa: E1 R E2 Çoktan-bire: E1 R E2 Çoktan-çoğa: m n E1 R E2 17.11.2010 57

Varlık-İli lişki Şemaları Varlık: Personel Nitelikleri: Adı, Cadde, Sokak, Apartman, Doğum tarihi, Sevdiği yiyecekler Cadde Yaşı Sokak Adres Personel Doğum tarihi Apartman Adı Sevdiği yiyecekler 17.11.2010 58

Varlık-İli lişki Şemaları Müşteri={SSK No, Adı, Adresi} Hesap={Hesap No, Bakiye} Adres Hesap No Bakiye SSK No Müşteri mushes Hesap Adı 17.11.2010 59

Varlık-İli lişki Modelinin Tablolaştırılmas lması Adı Adres Tarih Hesap No Bakiye SSK No Müşteri MusHes Hesap Müşteri={SSK No, Adı, Adresi} Adı SSK No Adres Hesap={Hesap No, Bakiye} Hesap No Bakiye MusHes={SSK No, Hesap No, Tarih} SSK No Hesap No Tarih 17.11.2010 60

Varlık-İli lişki Modelinin Tablolaştırılmas lması Adı Müşteri No Tarih Oto Model Renk Müşteri Sahip Otomobil Sahip Tablosu A1 B2 B2 Müşteri teri No Oto Model Tarih XL70 01.02.2007 XL70 01.02.2007 XL80 01.02.2008 17.11.2010 61

Varlık-İli lişki Modelinin Tablolaştırılmas lması Adı Müşteri No Tarih Oto Model Renk Müşteri Sahip Otomobil Sahip Tablosu A1 B2 B2 Müşteri teri No Oto Model Tarih XL70 01.02.2007 XL70 01.02.2007 XL80 01.02.2008 17.11.2010 62

Varlık-İli lişki Modelinin Tablolaştırılmas lması Adı Müşteri No Tarih Oto Model Renk Müşteri Sahip Otomobil Sahip Tablosu A1 B2 B2 Müşteri teri No Oto Model Tarih XL70 01.02.2007 XL80 02.02.2007 XL90 01.02.2008 17.11.2010 63

Varlık-İli lişki Modelinin Tablolaştırılmas lması Adı Müşteri No Tarih Oto Model Renk Müşteri Sahip Otomobil Sahip Tablosu A1 B2 C3 Müşteri teri No Oto Model Tarih XL70 01.02.2007 XL80 02.02.2007 XL90 01.02.2008 17.11.2010 64