2011/1 YAYIN ORGANI
Ç NDEK LER YEfi L MAV Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü nün Yay n Organ d r ki Ayda Bir Yay nlan r Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü ad na sahibi Yaflar DOSTB L (Genel Müdür) Genel Yay n Yönetmeni Mustafa AKINCIO LU (Genel Müdür Yard mc s ) Sorumlu Yaz flleri Müdürü M. Sinan DEL DUMAN (E itim Tan t m ve Halkla liflkiler fiube Müdürü) Yay n Kurulu Mustafa AKINCIO LU (Genel Müdür Yard mc s ) Haluk ÖZDER (Milli Parklar Dairesi Baflkan ) Turgut BALIK (Mesire Yerleri Dairesi Baflkan ) Cemal AKCAN (Av ve Yaban Hayat Dairesi Baflkan ) Nurettin TAfi (Do a Koruma Dairesi Baflkan ) M. Sinan DEL DUMAN (E itim Tan t m ve Halkla liflkiler fiube Müdürü) Bülten Haz rl k Mete ÖZER (Haber- Redaksiyon -Bülten Yap m) Gülser VGEN (Haber) brahim Ethem AVfiAR (Redaksiyon) Murat ÖZKAN (Foto raf-arfliv) Muhsin ATA (Foto raf) 2. STANBUL ULUSLARARASI SU FORUMU...............................2 22 MAYIS ULUSLARARASI B YOLOJ K ÇEfi TL L K GÜNÜ BÜYÜK COfiKUYLA KUTLANDI..........................................4 2. TÜRK YE YABAN HAYATI FOTO RAF YARIfiMASI SERG S...............6 KEKL KLER TAB YAfiAM ALANLARINA KAVUfiTU.........................7 NUH UN GEM S ULUSAL B YOLOJ K ÇEfi TL L K VER TABANI..............8 ORMAN VE B YOLOJ K ÇEfi TL L K Erdo an ERTÜRK....................................................10 FOTO SAFAR VE FOTO RAF YARIfiMASI..............................13 26 A USTOS TAB AT PARKI..........................................14 YABAN HAYVANLARINI AÇ BIRAKMAYALIM............................16 MES RE YERLER Can Hayat ÖZYURT..................................................18 ANKARA KED S Nihal YÜKSEK SARIÖZ................................................19 KELAYNAK.........................................................20 KÖPRÜLÜ KANYON M LL PARKI.......................................22 DO A KORUMA VE M LL PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ Ü NDEN B R LK YABAN HAYVANLARINA LK YARDIM VE NAK L ARACI.................25 Da t m fieref ÇEV K Yönetim Yeri Çevre ve Orman Bakanl Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü Sö ütözü/ankara Tel: (0312) 207 60 30 Faks: (0312) 207 59 30 www.milliparklar.gov.tr Tasar m-bask ICT Bas n Yay n Organizasyon Dan flmanl k A.fi. Biflkek Caddesi No: 83/4 Emek/Ankara Tel: (0312) 212 50 00 Faks: (0312) 212 20 25 www.ictyayin.com.tr - www.ict-media.com.tr Bültende yer alan yaz larda sunulan fikirler yazarlara aittir. Redaksiyon Kurulu, yay n tekni ine uygun olmayan yaz lar üzerinde de ifliklikler yapabilir. Bültenin ad, yazar ve kayna verilmek flart yla yaz, haber ve resimler iktibas edilebilir. Kapak : Köprülü Kanyon Milli Park (A. nce)
Sunufl Y eflil Mavi Bültenimiz, Genel Müdürlü ümüzün türler ve alanlar üzerinde yapmakta oldu u tüm koruma çal flmalar n kamuoyuna duyurmak, kamuoyunda tabii kaynak de erlerimizin korunmas ve onlara sahip ç k lmas konular nda bilinç oluflturmak, ülkemize has zenginli imizi ve bu zenginli imizin korunmas nda izledi imiz metodlar siz de erli okurlar m zla paylaflmak ve sizleri de bu etkin koruma anlay fl n n bir parças haline getirmek gayesiyle yeniden yay n hayat na merhaba diyor. Ülkemiz bu güne dek yapt çal flmalarla do al alanlar n büyük ölçüde koruyabilmifltir. Pek çok ülkede özel tedbirlerle yapay bir flekilde varl n sürdürebilen birçok de er, hala ülkemizde tüm güzelli i ve do all yla yaflam n sürdürmektedir. Bu nedenle Ülkemiz tabii kaynak de erleri bak m ndan Avrupa ve Ortado u nun en zengin ülkelerinden birisidir. Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü olarak bizlerin üzerine düflen vazife de, Ülkemizin tabii kaynak de erlerinin ve buna ba l olarak sahip oldu u ekolojik ve biyolojik zenginli inin ve çeflitlili inin korunmas ve gelecek kuflaklara aktar lmas maksad yla gereken çal flmalar yürütmektir. 1950 li y llardan bu yana yaflanan sanayileflme, tar mda modernizasyon, kentleflme, alt yap yat r mlar gibi baz nedenlerle do al alanlar m z n zamanla azalma tehlikesiyle karfl karfl ya kald günümüz koflullar nda gerek biyolojik çeflitlilik bak m ndan sahip oldu umuz zenginlik, gerekse milli park, tabiat park, tabiat an t, tabiat koruma alan gibi tabii ve kültürel miras m z oluflturan de erlerimiz ile yaban hayat zenginli imiz sahip ç k lmas gereken ve varl yla övünç duyulan zenginliklerimizdir. flte varl bize emanet olan bu zenginli i Yeflil Mavi nin her say s nda yeniden keflfe ç kacak, Genel Müdürlü ümüzün, oldukça hassas bir öneme sahip de- erlerimizin korunmas konusunda kurdu u koruma zincirini görecek ve eminiz ki sizler de bu zincirin bir halkas olmak için u rafl vereceksiniz. Ülkemizi atalar m zdan miras ald m z zengin ve tabii yap s yla gelece e miras b rakmak hepimizin öncelikli vazifesidir. Gelin hep beraber bu de erleri koruyup, ço altmak için çal flal m. Yaflar DOSTB L Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü 1
2. STANBUL ULUSLARARASI SU FORUMU Prof. Dr. Veysel Ero lu: ''Türkiye olarak, suyun, bar fl, istikrar ve kardefllik elçisi olmas için büyük çaba gösteriyoruz'' F orum un aç l fl nda konuflan Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, bu y l ikincisi gerçeklefltirilen forumun, 2012 y l nda Fransa'da yap lacak 6. Dünya Su Forumu'na önemli katk lar sa layaca n kaydetti. stanbul'da 2009 y l nda gerçeklefltirilen 5. Dünya Su Forumu'na 192 ülkeden 33 bin kiflinin bizzat, 18 bin kiflinin de internet üzerinden rekor bir kat l m sa lad n vurgulayan Prof. Dr. Veysel Ero lu, forumun yeni köprüler kurulmas na, su de erlerinin bütün insanlara ulaflmas na vesile oldu unu ifade etti. Mevlana'n n ''Sevgide günefl gibi ol, dostluk ve kardefllikte akarsu gibi ol'' sözüne vurgu yapan Prof. Dr. Veysel Ero lu, ''Türkiye olarak, suyun, bar fl, istikrar ve kardefllik elçisi olmas için büyük çaba gösteriyoruz'' dedi. Türkiye'nin ve bulundu u bölgenin su durumu hakk nda bilgi veren Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu Türkiye'nin su kaynaklar aç s ndan zengin olmad n, ancak fakir de say - lamayaca n belirterek, bu suyun ak ll bir flekilde tek elden yönetildi i takdirde yeterli olaca n söyledi. Bütün Dünyada k t olan tatl su kaynaklar n n ülkemiz ve bölge aç s ndan da çok de erli oldu unu ifade eden Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'nin yar kurak bir iklime sahip oldu unu, ya fl da l m n n oldukça düzensiz oldu unu bu sebeple ya fll mevsimlerdeki suyun biriktirilmesi ve kurak zamanlarda kullan labilmesi için baraj ve göletlerin yap lmas n n zorunlu oldu unu belirtti. stanbul'da 1994 y l öncesinde büyük su s k nt s yafland n ve baz yerlere 15 günde bir su verilebildi ini, su flebekesindeki kay plar n yüzde 65'lere vard n hat rlatan Prof. Dr. Veysel Ero lu, su flebekesinin tamamen yenilendi ini ve yeni su kaynaklar ilave edilerek, flehrin su meselesinin 2040 y l na kadar kökünden çözüldü ünü söyledi. stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan olan Erdo an' n Baflbakan olmas ndan sonra flehrin, 2060 y l na kadarki su meselesinin çözüldü ünü anlatan Prof. Dr. Veysel Ero lu, flehirlerde su sorununun kal c olarak çözülebilece ine en güzel örne in stanbul oldu unu ifade etti. Bütün köylerin içme suyu meselesinin çözülmesi için 5 milyar dolarl k bir fon ayr ld n anlatan Prof. Dr. Veysel Ero lu, ''Türkiye'de suyu olmayan köy hemen hemen kalmad. Suyu olmayan flehir yok. Hedefimiz bütün flehirlerin ve köylerin 2060 y l na kadar olan su meselesini kökünden çözmektir'' dedi. Sulaman n modern tekniklerle yap lmas n n önemini vurgulayan Prof. Dr. Veysel Ero lu, Dünyadaki su talebinin yaklafl k yüzde 70'inin sulamada kullan ld n, bütün Dünyada sulamada ya murlama, damla sulama gibi ileri teknolojilerin kullan lmas durumunda önemli ölçüde su tasarrufunun sa lanaca na dikkat çekti. Türkiye'de bu hususta çok h zl ad mlar at ld n belirten Prof. Dr. Veysel Ero lu, sulama sistemlerinin tamamen slah edildi ini böylece yüzde 40 nispetinde bir su tasarrufunun sa land - n söyledi. 2
2. stanbul Uluslararas Su Forumu 3-5 May s tarihleri aras nda Haliç Kültür ve Kongre Merkezi'nde gerçeklefltirildi. Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'de her y l sulama için 42 milyar metreküp su sarfiyat oldu unu bunun 30-32 milyar metreküpünün sulamada kullan ld n ifade ederek, sadece yüzde 20'lik bir tasarruf neticesinde neredeyse bütün Türkiye'nin içme suyu ihtiyac n karfl layacak olan 6 milyar metreküp rakam na ulafl - laca n dile getirdi. stanbul'un flu anda Dünyan n en ileri içme suyu ar tma tesislerine ve ileri biyolojik ar tma tesislerine sahip oldu- unu kaydeden Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'de içme suyu teknolojisinde çok büyük geliflmenin oldu unu vurgulad. Suyun komflu ülkeler aras nda dostluklar n geliflmesine de vesile olmas gerekti inin alt n çizen Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'nin Dicle ve F rat için Suriye ile çok büyük iliflki içinde oldu- unu, suyun dostlu un pekiflmesine vesile oldu unu bizzat gösterdi ini kaydetti. Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye ve Suriye s n r nda infla edilecek Dostluk Baraj ile bu dostlu un daha da pekifltirilece ini ifade etti. ''Su meselesini çözmek istiyorsan z mutlaka büyük düflünmeniz gerekiyor'' diyen Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'nin özellikle Afrika ülkelerinin su meselelerini çözmelerinde büyük destek verdi ini belirtti. Küresel iklim de iflikli i ve s cakl k art fl n n da önemli oldu unu ve bununla mücadele edilmesi gerekti ini anlatan Prof. Dr. Veysel Ero lu, bu hususta yap - lacak en önemli ad m n a açland rma oldu unu söyledi. Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, Türkiye'nin bu çerçevede, 2008 y l nda büyük bir a açland rma seferberli i bafllatt n ve 2012 y l sonuna kadar 2,3 milyon hektarl k alanda a açland rma ve bozuk alanlar n slah - n n yap laca n söyledi. Fidan üretimi konusunda komflu ülkelere destek verildi ini kaydeden Prof. Dr. Veysel Ero lu, forumdaki her kat l mc için stanbul'da bir fidan dikilece ini ifade etti Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, forumun aç l fl konuflmalar n n ard ndan bas n mensuplar n n Kanal stanbul projesine iliflkin sorular n cevaplad. Projenin ekolojik dengeyi bozup bozmayaca na iliflkin bir soru üzerine Prof. Dr. Veysel Ero lu, bu elefltiriyi yapanlar n araflt rma yapmadan ve bilgi sahibi olmadan konufltu unu söyledi. Prof. Dr. Veysel Ero lu, bu proje için a aç kesilecekse, bunun 5 kat kadar a aç dikimi yapabileceklerini ifade ederek, ''Bunu incelemeden baz lar n n tenkit etmesini de anlamakta zorlan yorum. Bu hususta Say n Baflbakan m z uzun bir çal flma yapt. Geçmiflte Kanal stanbul gibi bir ç lg n projeyi düflünmek mümkün de ildi. Ama Türkiye çok büyüdü, ekonomik durumu çok güçlü, firmalar m z var kapasitemiz yeterli. Bu gibi projeler yapmak büyük Türkiye için zor de il'' fleklinde konufltu. 3
22 MAYIS ULUSLARARASI B YOLOJ K ÇEfi TL L K GÜNÜ BÜYÜK COfiKUYLA KUTLANDI 22 May s Dünya Biyolojik Çeflitlilik Günü, Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü nce Ankara Sö ütözü Mesire Yeri'nde Ankara l Milli E itim Müdürlü ü'nün de katk lar yla ilkö retim ö rencilerine yönelik olarak yap lan bir flölenle kutland. B irleflmifl Milletler, Dünya üzerinde 193 ülkenin taraf oldu u "Biyolojik Çeflitlilik Sözleflmesinin" kabul edildi i tarih olan 22 May s' "Dünya Biyolojik Çeflitlilik Günü" olarak kutlanmas karar n alm flt r. Ülkemizde de 1997 y l nda söz konusu sözleflme yürürlü e girmifltir. Biyolojik çeflitlili in korunmas, biyolojik kaynaklar n sürdürülebilir kullan m ve genetik kaynaklardan sa lanan faydalar n adil ve hakkaniyetli paylafl m n ön gören sözleflme dünyan n çeflitli ülkelerinde de çeflitli etkinliklerle kutlanmaktad r. Çocuklar m za ve kamuoyuna Biyolojik Çeflitlili in önemini anlatma ve onlar n biyolojik çeflitlili imizin korunmas hususunda bilinçlendirilmesinin ve bu konulara kat l mlar n n sa lanmas n n hedeflendi i kutlama merasiminde Çevre ve Orman Bakanl Müsteflar Yard mc s Mustafa Eldemir ve Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil birer konuflma yapt. Müsteflar Yard mc Eldemir özellikle çocuklara seslendi i konuflmas nda biyolojik çeflitlili in unsurlar ndan olan flora ve fauna tan mlar ndan ve bunlar n birleflmesiyle biyolojik çeflitlili in olufltu undan bahsetti. Bu çeflitlilik büyük bir mana ifade ediyor, bu çay rlar, çimenler, a açlar ve bunlar n içindeki canl lar müfltereken bu dünyada yaflad m z paydafllar m z. Bu çeflitlilik ne kadar zenginse insan s hhati, hayat da o kadar zengindir. Bunlar insan hayat n n vazgeçilmez unsurlar d r fleklinde konuflan Eldemir; 2011 y l temas n n biyolojik 4
Çevre ve Orman Bakanl Müsteflar Yard mc s Mustafa ELDEM R: Sizlerin gelece i için sizlere yaflan labilir bir yurt emanet etmek bizim vazifemiz. Bu güzelli i artt r p sizlere emanet edece iz. çeflitlilik ve ormanlar oldu unu hat rlatarak, pek çok ülkedeki azalmaya nazaran ülkemizin orman varl n n artt n ve bunun müjdeyle ifade edilecek bir geliflme oldu unu vurgulad. Sizlerin gelece i için sizlere yaflan - labilir bir yurt emanet etmek bizim vazifemiz. Bu güzelli i artt r p sizlere emanet edece iz diyen Müsteflar Yard mc Eldemir, Uluslararas Biyolojik Çeflitlilik Günü nün dünyaya ve gelecek nesillere hay r getirmesini dileyerek sözlerine son verdi. Törende konuflan Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil ise orman varl m za vurgu yapt konuflmas nda Ormanlar dünyam z n en enerjik ekosistemlerini bar nd r r. Pek çok kufl, hayvan ve bitki türüne ev sahipli i Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar DOSTB L: Biyolojik çeflitlilik bir taraftan insanlar n temel ihtiyaçlar n karfl larken, bir taraftan da uygun yaflama ortam oluflturur. yapar. Dünya ormanlar, aromatik ya lar, t bbi bitkiler, yak t, g da, mobilya, giysi gibi 5000 den fazla ürünü insanlar n kullan m na sunmaktad r. Ormanlar toprak erozyonunu önler, iklimi düzenler, temiz su sa lar. Yani ormanlar ve bar nd rd biyolojik çeflitlilik insan yaflam nda vazgeçilmez bir yere sahiptir dedi. Ayr ca biyolojik çeflitlili in ve bu zenginli in önemine de de inen Dostbil, Biyolojik çeflitlilik canl lar n ve yaflad klar ortamlar n çeflitlili ini ifade eder. Bu çeflitlilik insanlara sa l kl bir çevre ve g da güvencesi sunar. nsanlar n baflta g - da olmak üzere temel ihtiyaçlar n karfl lamas nda vazgeçilmez bir yeri olan canl kaynaklar n temeli biyolojik çeflitliliktir. Canl lar n yaflad yaflam ortamlar sahip oldu u bütünlük ve çeflitlilik, iklim, ya fl rejimi gibi do al dengelerin devam nda önemli görevler üstlenir. Yani biyolojik çeflitlilik bir taraftan insanlar n temel ihtiyaçlar n karfl larken, bir taraftan da uygun yaflama ortam oluflturur. Biyolojik çeflitlilik demek, hastal klara karfl dirençlilik, de iflen iklim ve çevre flartlar na uyum kabiliyeti, verimli toprak, temiz su ve hava demektir fleklinde sözlerine devam etti. Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü olarak ülkemizin sahip oldu u zengin biyolojik çeflitlili i korumak ve gelecek nesillere sa l kl bir do a b rakabilmek için tüm imkânlar m z kullanmaktay z diyen Dostbil, herkesin Uluslararas Biyolojik Çeflitlilik Günü nü kutlayarak sözlerine son verdi. Ö rencilerin haz rlad fliir sunumu, tiyatro ve folklor gösterilerinin yan - s ra Ankara Büyükflehir Belediyesi Kent Orkestras taraf ndan verilen konserin ard ndan yap lan piknik ile Uluslararas Biyolojik Çeflitlilik Günü kutlamalar son buldu. 5
2. TÜRK YE YABAN HAYATI FOTO RAF YARIfiMASI SERG S G enel Müdürlü ümüz taraf ndan düzenlenen, Foto raf Sanat Kurumu deste iyle, Sponsorlu u Borusan A.fi. taraf ndan yap - lan 2. Türkiye Yaban Hayat Foto raf Yar flmas Sergisinin aç l fl Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu taraf ndan gerçeklefltirildi. Serginin aç l fl nda konuflan Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu, bu sergiyle Türkiye'nin yaban hayat türlerinin tabii yaflama ortamlar nda çekilmifl iyi kalitedeki foto raflar n tan tmay hedeflediklerini söyledi. Türkiye'nin yaban hayat n tan tmaya yönelik etkinliklere büyük önem verdiklerini belirten Prof. Dr. Ero lu, bu foto raf yar flmas n da uluslararas boyuta tafl may düflündüklerini söyledi. Ülkemizde 11 bin bitki, 132 memeli, 457 kufl, 106 sürüngen, 345 bal k türü bulundu unu kaydeden Prof. Dr. Ero lu, maksatlar n n bu zenginli i yaflatmak oldu unu vurgulayarak, "Biz bu türleri, zenginli i yaflatmazsak Türkiye'ye yaz k olur. Bizim hedefimiz bu zenginliklerin tahrip edilmesini, yok olmas n önlemek ve bu zenginlikleri bütün dünyaya tan tmak" fleklinde konufltu. Aç l flta Genel Müdür Yaflar Dostbil de bir konuflma yaparak; Türkiye Yaban Hayat Foto raf Yar flmas na bu y l 140 kat l mc n n 494 eserle kat ld n, yap lan de erlendirmeler neticesinde birincilik ödülüne Ümit Malkoço lu, ikincilik ödülüne Veysel Karakullukçu, üçüncülük ödülüne H. Yalç n Diker ve mansiyon ödülüne ise Bar fl Koca n n eserinin lay k görüldü ünü kaydetti ve ; Bu yar flma neticesinde ödüle lay k görülen arkadafllar ve di er tüm kat l mc lar yaban hayat na gösterdikleri yak n alakadan dolay tebrik ediyorum diyen Dostbil, sözlerine her y l düzenlemeyi planlad m z Türkiye Yaban Hayat Foto raf Yar flmas ndaki gayemiz bu yar flmay uluslar aras boyuta tafl yarak, Türkiye Yaban Hayat zenginli imizin dünyada ne kadar ayr cal kl bir konumda oldu unu göstermektir fleklinde devam etti. Dostbil Bizler, yaban hayat zenginli ini ve miras n, sanatla iflbirli i halinde ölümsüzlefltiren foto raflarla, Türk Foto raf Sanat ve Sanatç lar n n da deste- iyle gelece e tafl yaca z dedi. Konuflmalar n ard ndan dereceye giren foto raf sanatç lar na ve eme i geçenlere teflekkür belgeleri verildikten sonra kurdele kesilerek sergi aç ld. 6
DO A KORUMA VE M LL PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ Ü KAZAN DA KEKL K SALIMI YAPTI KEKL KLER TAB YAfiAM ALANLARINA KAVUfiTU Ç evre ve Orman Bakanl n n 2011 y l Do aya Keklik ve Sülün Yerlefltirme Eylem Program çerçevesinde 29.04.2011 tarihinde Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü nce Afyonkarahisar fiuhut K nal Keklik Üretme stasyonu ndan Ankara l Çevre ve Orman Müdürlü- ü ne tahsis edilen 500 adet k nal keklik, daha önceleri do al yaflama ortam olan Ankara li Kazan lçesi ne ba l Da yaka Köyü nde 17 May s tarihinde, Çevre ve Orman Bakanl Müsteflar Yard mc s Mustafa Eldemir in ifltirakiyle do aya sal nd. Yaklafl k on gündür tabiata adaptasyon süreçlerinin tamamlanmas gayesiyle voliyerlerde tutulan kekliklerin do aya sal m s ras nda, gerek yanl fl tar msal ilaçlama, gerek bilinçsiz avc l k gibi nedenlerle nesli tükenmekte olan keklikler için Bakanl m z n koruma ve üretme projeleri haz rlad n ve proje kapsam nda Bakanl k çal flanlar n n büyük bir özveriyle çal flt klar n söyleyen Eldemir; Do aya Keklik ve Sülün Yerlefltirme Eylem Program içerisinde 2011 y l na kadar 62 ilde, tabiata yaklafl k 226.000 kanatl yaban hayvan sal nd n sözlerine ekledi. 2011 y l içerisinde de, tabiata 47.000 keklik sal nmas hedeflenmektedir. Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil, Kazan Kaymakam Veysel Beyru, Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü Av ve Yaban Hayat Daire Baflkan Cemal Akcan, Ankara l Çevre ve Orman Müdürü Zeki fialtu ile Ankara Avc l k ve At c l k Spor Kulübü, Baflkent Avc lar ve At c lar Kulübü gibi baz avc l k kulüplerinin de haz r bulundu u do aya keklik sal m merasiminde avc lar n taleplerini de dinleyen Müsteflar Yard mc s Eldemir, Do aya sal nan bu kekliklerin avc lar n sermayesi oldu unu, o nedenle bilinçsiz avlanmak yerine kekliklerin ço almas na f rsat vermeleri gerekti ini ve ilerleyen y llarda kekliklerin say lar ndaki art fl neticesinde kontrollü avlanma gayesiyle belli kotalarla bunlar n av na izin verilebilece ini ve bundan elde edilecek gelirin yine yöre halk na verilece ini kaydetti. Eme i geçen herkese teflekkür ettikten sonra, hay rl olsun dilekleriyle keklikleri do aya salan Eldemir, Önemli olan bu tür çal flmalar n ülkemizde yayg nlaflmas n sa lamakt r. Da yaka Köyü sakinleri gibi tabiat gönüllülerinin aras nda bulunmak mutluluk verici diyerek, köylülere de bu konudaki destek ve hassasiyetlerinden ötürü teflekkür etti. Kekliklerin do aya sal m s ras nda Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil de Genel Müdürlük olarak, nesli azalma gösteren keklik, sülün gibi türlerimizin üretilip, tabii yaflama ortamlar na yeniden yerlefltirilmesi konusunda büyük bir gayret sarf ettiklerini ve Da yaka Köylüleri gibi tüm vatandafllar m z n bu konuda ayn hassasiyeti göstermelerini beklediklerini söyledi. Eme i geçen herkese gayretlerinden dolay teflekkür eden Dostbil, bu flekilde tabiata hayvan sal mlar nda yeniden görüflme temennilerini iletti. 7
NUH UN GEM S ULUSAL B YOLOJ K ÇE Türkiye biyolojik çeflitlilik aç s ndan küçük bir k ta özelli i göstermektedir. T ürkiye, Biyolojik çeflitlilik bak - m ndan Avrupa ve Ortado- u nun en zengin ülkelerinden birisidir. Türkiye biyolojik çeflitlilik aç s ndan küçük bir k ta özelli i göstermektedir. Anadolu, kendi bafl na ayr bir k ta olmamakla birlikte, bir k tan n sahip olabilece i tüm ekosistem ve habitat özelliklerine tek bafl na sahiptir. Ülkenin 7 co rafi bölgesinin her biri ayr iklim, topo rafik yap ya, flora ve fauna çeflitlili ine sahiptir. Topo rafik, jeolojik, jeomorfolojik ve toprak çeflitlilikleri ile deniz, göl, akarsu, tatl, tuzlu ve sodal göller gibi de iflik sulak alan tiplerinin varl ülkemizin biyolojik çeflitlili ini zenginlefltirmifltir. Flora kelimesi bir bölgede yetiflen bitkilerin ortak ad, di er bir deyimle bitki örtüsü anlam na gelmektedir. Endemik Tür ise yaflam alanlar belirli bir ülke veya bölgeye ait, yerel olan türleri ifade etmektedir. Latince endemos (indigenous) kelimesinden gelir ve yerli anlam nda kullan l r. Türkiye, özellikle tohumlu bitkiler aç s ndan bulundu u iklim kufla göz önüne al nd nda bitki türleri aç s ndan oldukça zengin say labilecek bir konuma sahiptir. Avrupa da toplam 12.000 bitki türü bulunmaktayken, Türkiye de toplam 11.000 civar bitki bulunmaktad r. Ülkemiz 4000 e yak n endemik bitki türü ile bitki biyoçeflitlili i aç s ndan özel bir ülkedir. Yurdumuzun siyasi hudutlar içerisinde do al olarak yetiflti i halde baflka hiçbir yerde yetiflmeyen, di er bir deyiflle dünyada yaln z ülkemizde yetiflen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adland r l r. Say lar da ülkemizin sahip oldu u türlerin yaklafl k %34 üne tekabül etmektedir. Bu tür zenginli i Avrupa n n hiçbir ülkesinde yoktur. Fauna belli bir bölgede yaflayan hayvanlar n tümü anlam na gelmektedir. Türkiye, flora aç s ndan zengin ve ilginç oldu u gibi fauna aç s ndan da bulundu- u kuflak itibariyle zengin ve ilginçtir. Bunun bafll ca sebebi Anadolu nun Avrupa ve Asya k talar aras nda köprü oluflturmas ve dolay s ile Anadolu nun göç yolu üzerinde bulunmas, farkl iklim ve ekosistem tiplerine sahip olmas, floras - n n zengin olmas ve dolay s ile besin ihtiyac olan birçok hayvan türünün kendisine uygun yaflam alan bulabilmesi say - labilir. Bütün bu zengin ekolojik faktörler faunan n zenginli ine de yans m flt r. Türkiye Omurgal faunas üzerine birçok çal flma yap ld için fauna büyük oranda ortaya ç km flt r. Son verilere göre Türkiye de 460 kufl, 161 memeli, 141 sürüngen, 480 deniz bal ve 236 tür de tatl su bal n n yaflad tespit edilmifltir. 8
www.nuhungemisi.gov.tr fi TL L K VER TABANI Ülkemizin floras ve fauna yönünden tür çeflitlili i tablolardaki gibidir. Flora Çeflitlili i Bitki Gruplar Tan mlanm fl Türler Endemik Türler ve Alt Türler Algler 2.150 - Likenler 1.000 - Karayosunu 910 2 E reltiler 101 3 Aç k Tohumlular 35 5 Tek Çenekliler 1.765 420 Çift Çenekliler 9.100 3.500 Fauna Çeflitlili i Omurgas zlar: ~ 19 000 4000 endemik tür/alttür Omurgal lar: ~1500 70 endemik bal k türü 37 endemik memeli hayvan 16 sürüngen Tablolarda verilen ülkemizin biyoçeflitlili i hakk nda bilgilerden de anlafl laca gibi, ülkemiz bu bak mdan oldukça büyük bir öneme sahiptir. Ülkemiz biyolojik çeflitlili ine dair mevcut kaynaklar m z n envanterinin toplanmas, mevcut durumlar n n ortaya konmas, izlenmesi ve bu tabii kaynaklar n üzerindeki tehditlerin belirlenmesi yoluyla karar vericiler için acil önlemler al nmas n sa lamaya yönelik bir mekanizma olan Biyolojik Çeflitlilik zleme Sistemi içerisinde Biyolojik Çeflitlilik zleme Birimi (B B), GEF-II Projesi kapsam nda potansiyel korunan alanlar n belirlenmesi maksad yla Sistematik Koruma Planlamas çal flmalar ve Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban konusunda çal flmalar yürütmüfltür. Baflar l çal flmalar sebebiyle Birim, Çevre ve Orman Bakanl Makam n n 10.02.2009 tarihli olurlar ile Do a Koruma Milli Parklar Genel Müdürlü ü Koordinasyonunda, Bakanl k Bilgi fllem Dairesi Baflkanl alt nda yasal olarak yap land r lm flt r. www.nuhungemisi.gov.tr adresinde hizmet veren Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban ile Türkiye nin biyolojik çeflitlili inin izlenmesi, Nuh un Gemisi Biyolojik Çeflitlilik Veritaban na yeni ara yüzler gelifltirilmesi ve di er veritabanlar ile uyumun sa lanmas, internet tabanl Nuh un Gemisi Biyolojik Çeflitlilik Veritaban n n gelifltirilmesi, tüm kamuoyuna aç k, üyelerinin kendilerine özgü s n rl haklarla verilere eriflebilmesi, biyolojik çeflitlilik, sulak alan, yaban hayat, yabanc ve istilac yay lmac türlerin izlenmesi, Co rafi Bilgi Sistemi altyap s n n Kurumun yap s na uygun hale getirilmesi hedeflenmifltir. Nuh un Gemisi Biyolojik Çeflitlilik Veritaban na omurgal lardan: memeliler, kufllar, sürüngenler, iki yaflaml lar ve bal klar; omurgas zlardan biyoçeflitlili- in göstergesi olan kelebekler, k zböcekleri ve bitkiler kaydedilmektedir. Buradaki veriler; Türkiye nin tabii de erlerinin korunmas na katk da bulunmak isteyen vatandafllar n, sivil toplum kurulufllar n n, bilim adamlar n n, araflt rmac lar n, her kifli ve kurumun kullan m na, veri girifline ve sorgulamas na aç kt r. Girilen bütün gözlem kay tlar, Veritaban na kabul edilir, ancak veriler Biyolojik Çeflitlilik zleme Birimi (B B) taraf ndan belirlenen Uzman Gruplar ve Bilimsel Dan flma Kurulu kararlar do rultusunda onay süzgecinden geçerek sisteme kaydedilir. Nuh un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban 18 Ekim 2007 tarihinde Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu taraf ndan hizmete aç lm fl ve Eber Sar s (Thermopsis turcica) olarak adland r lan türü bizzat kendisi bu veritaban na girmifltir. 2010 y l nda 160.000 veri giriflinin yap ld sistemde flu an 321.528 biyolojik çeflitlilik verisi bulunmaktad r. Aktif kullan c say s ise 3200 civar ndad r. 9
Erdo an ERTÜRK Orman Yük. Mühendisi ORMAN VE B YOLOJ K ÇEfi TL L K D ünyadaki orman alanlar yaklafl k 4 milyar hektar kapsamakta ve bu oran toplam dünya karasal alan n n yaklafl k % 31 i ne tekabül etmektedir. Toplam 1.6 milyar dan fazla insan geçim kaynaklar için ormanlara ba ml olarak yaflamaktad r. Yeryüzündeki orman alanlar n n %53 ü befl ülkede bulunmaktad r (Brezilya, Çin, Kanada, Rusya Federasyonu ve Amerika Birleflik Devletleri). Dünya üzerindeki orman alanlar n n da l m de iflken olmakla beraber 229 ülkenin 43 ünde orman varl ülke yüzölçümünün %50 sini geçmifl iken, 64 ülkede % 10 un alt nda kalm flt r. Ormans zlaflma ve orman bozulmas biyolojik çeflitlili i tehdit eden en önemli faktör olup, her dört saniyede bir futbol sahas büyüklü ünde orman alan bozulma sonucu yok olmaktad r. 2000 y llar öncesi y ll k yaklafl k 16 milyon hektar olan orman bozulmas 2000-2010 y llar aras nda y ll k 13 milyon hektara düflmüfltür. Bu rakam yap lan a açland rma çal flmalar dikkate al nd nda y ll k yaklafl k 5.2 milyon hektara kadar gerilemifltir.bu rakama göre ormans zlaflma ve orman bozulmas ndan kaynaklanan emisyon y ll k küresel sera gaz emisyonunun yaklafl k %15 artmas na sebep olabilmektedir. Yaklafl k 1 milyar hektar orman n ekosistem hizmetlerinin verimlili inin artt r lmas gerekmektedir. Ormans zlaflma oran son on y lda yavafllayarak devam etmekte ve dünya ormanlar n n yaklafl k % 13 ü yok olmakta veya bozulmaktad r. 1998 y l nda yay nlanan Dünya Tehdit Alt ndaki A aç Türleri Listesi ne göre dünya üzerindeki a aç türlerinin %10 nuna tekabül eden yaklafl k 8,000 a aç türü tehdit alt nda ve yok olma tehlikesi ile karfl karfl yad r. Çam, mefle, göknar, sedir ve maun gibi ekonomik öneme sahip bir çok önemli a aç türü sürdürülebilir olmayan kullan mlardan dolay tehdit alt ndad r. Orman biyolojik çeflitlili i üzerinde tehdit oluflturan di er önemli etkenler ise orman yang nlar,orman alanlar n n tar m arazisine dönüfltürülmesi,orman alanlar ndaki istilac türler, afl r otlatma, asit ya murlar, üretim ve altyap yollar n n inflas, artan orandaki do al felaketler, enerji üretimi için oduna talebin artmas, biyoyak ta olan talebin artmas, savafllar, iklim de iflikli inin olumsuz etkileri, kaçak ve usulsüz avc l k ve sürdürülebilir bir orman yönetimi için yeterli finansman kayna n n bulunmamas olarak say - labilir. Küresel ölçekte 460 milyon (toplam orman alan - n n %12 si) hektardan fazla orman alan birincil amaç olarak biyolojik çeflitlili in korunmas için ayr lm flt r.yeryüzündeki karasal türlerin üçte ikisi ormanlarda bulunmaktad r. Bugün itibariyle bilimsel anlamda toplam yaklafl k 1.75 milyon olan bilimsel bitki, hayvan ve mantar türlerinin varl bilinmektedir. 10
Orman biyolojik çeflitlili i taraf ndan sa lanan ekosistem hizmetlerine örnekler: KÜLTÜREL H ZMETLER 1- Ruhsal zenginlik 2- Rekreasyon 3- Bilimsel keflif 4- Estetik deneyim TEDAR K H ZMETLER 1-Genetik kaynaklar 2-Kereste 3-Yiyecek ve tekstil 4-Eczac l k ürünleri 5-Biyokimyasal ürünler 6-Enerji 7-Tatl su DESTEKLEY C H ZMETLER 1- Biyokütle üretimi 2- Atmosferik oksijen üretimi 3- Toprak oluflumu ve muhafazas 4- Besin döngüsü 5- Su döngüsü 6- Habitat temini DÜZENLEY C H ZMETLER 1- Suyun temizlenmesi 2- Havan n temizlenmesi 3- klim düzenlemesi 4- Haflere ve salg n kontrolü 2011 y l n n Uluslararas Orman Y l olmas sebebiyle Dünya Biyolojik Çeflitlilik Günü nün bu y lki konusu Birleflmifl Milletler Biyolojik Çeflitlilik Sözleflmesi Sekretaryas taraf ndan Orman ve Biyolojik Çeflitlilik olarak ilan edilmifltir Ormanlar, biyolojik çeflitlili in korunmas, toprak koruma, su kalitesi ve temini, sel kontrolü, iklim düzenleme ve rekreasyon gibi sürdürülebilir kalk nma için ihtiyaç duyulan önemli ekosistem fonksiyonlar n n ve servislerinin devaml l aç s ndan önem arz etmektedir. Ekosistem ve Biyolojik Çeflitlilik Ekonomileri (EBÇE) raporuna göre ortalama 1 hektar tropik orman y lda 6,120 ABD dolarl k ekosistem hizmeti sa lamaktad r (EBÇE klim Konular 2009). Ekosistem Hizmet Bedeli yaklafl m ekosistemin fonksiyonlar n n devaml l n n sa lanmas için gerekli olan finansal kaynaklar n ekosistemin faydalan c lar ndan temin edilmesi anlam na gelmektedir. Türkiye, Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve ran-turan olmak üzere üç Biyoco rafik Bölge den oluflmakta olup, yüksek biyolojik çeflitlilik de erlerlerine sahiptir. Ekosistem, habitat ve tür çeflitlili i bak m ndan ülkenin de- iflik bölgelerinde farkl flora ve fauna zenginli ine rastlanmaktad r. Özellikle orman ekosistemi dünyada oldu u gibi ülkemizde de biyolojik çeflitlili in en yo un oldu u ekosistemlerdir. Ülkemizdeki orman ekosistemi toplam 21.537 hektar olup, bu miktar toplam ülke yüzölçümünün % 27.6 sine tekabül etmektedir. Orman ekosistemi içinde yaprakl (%61) ve i ne yaprakl (%39) a aç türleri mevcut olup, yaprakl a açlar daha genifl bir yay l ma sahiptir (Kaynak: OGM-2011). Avrupa-Sibirya Biyoco rafik Bölgesinde Kay n, Gürgen, Kestane, Mefle yaprakl ormanlar ile Karaçam, K z lçam ibreli ormanlar ve Maki bitki türleri; Akdeniz Biyoco rafik Bölgesinde Sandal, Sak z, Mersin a ac gibi çal formasyonu ile K z lçam, Sar çam, Karaçam, Göknar, Sedir ve Ard ç ibreli ormanlar ve Kestane, Kay n, Ihlamur, F nd k, Mefle, Gürgen yaprakl ormanlar; ran-turan (Anadolu) Biyoco rafik Bölgesi: Mefle yaprakl ormanlar ile Karaçam, Ard ç, Sar çam ibreli ormanlar yer almaktad r. Ülkemizin sahip oldu u bu zengin orman ekosistemleri çok say da endemik bitki türüne, önemli kufl türlerine ve bir çok yaban hayat türüne habitat sa lamaktad r. Yine bu ekosistemlerde tar msal biyolojik çeflitlilik bak m ndan önemli olan pek çok kültür bitkisinin yabani akrabalar bulunmaktad r. Türkiye endemik bitkiler aç s ndan çok zengin olmas na ra men, zenginli i oluflturan bu türlerin baz lar ciddi tehditlerle karfl karfl yad r. IUCN (Dünya Do ay Koruma Birli i) 2001 kriterlerine göre endemik türlerimizin yaklafl k 600 kadar Çok tehlikede (CR), 700 kadar da Tehlikede (EN) kategorisinde yer almaktad r. Türkiye floristik aç dan oldu u gibi fau- 11
nistik aç dan da çok zengindir. Omurgal hayvanlar üzerine birçok çal flma yap lm fl ve yap lmaya devam etmektedir. Bu nedenle omurgal hayvanlara ait endemizm durumu, tehlike s n flar ve koruma alt na al nan türlerle ilgili sa l kl - veriler bulunmaktad r. Buna göre Türkiye de yay l fl gösteren 141 sürüngen ve amfibi türünden16 s endemik olup bunlardan 10 u tehdit alt ndad r. Kufllardan Türkiye ye endemik tür yoktur. Bununla birlikte memelilerden 5 tür, 32 alt tür, sürüngenlerden 16 tür ve/veya alt tür, tatl su bal klar ndan ise 70 tür/alt tür bal k endemiktir. Türkiye deki büyük memelilerin ço- u orman ekosisteminde yaflar. Örne- in; ormanlar ay, tilki, kurt, çakal, vaflak, s rtlan, geyik, çengel boynuzlu da keçisi, yaban keçisi, yaban domuzu, porsuk, a aç sansar, kirpi, tavflan, gelincik, sincap gibi memeliler; y lan, bukalemun, kertenkele, kaplumba a türleri gibi sürüngenler ile sülün,ürkeklik, da horozu, a açkakan, kartal türleri, atmaca türleri, tuygun türleri, flahin türleri,do an türleri, alaca baykufl, kulakl orman baykuflu, paçal baykufl ile çok say da ötücü kufl türüne yaflama ortam oluflturmaktad r. Bu türlerden Çengel Boynuzlu Da Keçisi (Rupicapra rupicapra), Yaban Kedisi (Felis silvestris), Kara Akbaba (Aegypius monachus), fiah Kartal (Aquila heliaca), Büyük Orman Kartal (Aquila clanga) ve Küçük Orman Kartal (Aquila pomarina) gibi türler uluslararas sözleflmelerle koruma alt na al nm fl orman faunas türlerindendir. Ülkemizde yasal olarak koruma alt - na al nm fl olan bir çok Korunan Alan bulunmaktad r. Bunlar, milli parklar, tabiat parklar, tabiat an tlar, tabiat koruma alanlar, uluslararas öneme sahip sulak alanlar (Ramsar alanlar ), yaban hayat gelifltirme sahalar, muhafaza ormanlar, gen koruma sahalar, tohum bahçeleri ve özel çevre koruma alanlar d r. Bu korunan alanlar içindeki orman ekosistemlerinin toplam yaklafl k 2,000,000 hektar olup, bunun ülke yüzölçümüne oran % 2,5 dir. Avrupa da belirlenen 100 orman s cak noktas ndan dokuzu Türkiye de yer almaktad r. Bu dokuz orman s cak noktas toplam 1.422.747 hektarl k bir alan kaplamaktad r. Bu alanlar n %30 u farkl koruma statüleri ile koruma alt ndad r. Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Stratejisi ve Eylem Plan na göre (UBSEP) Türkiye deki orman ekosistemlerinin yar dan fazlas tahrip edilmifltir. Ülkemizdeki korunan alanlarda biyolojik çeflitlili in azalmas na yol açan faktörlerin belirlenmesi amac yla 2005 y l nda gerçeklefltirilen Korunan Alanlarda H zl De erlendirme ve Önceliklendirme (RAPPAM) çal flmas sonuç raporundan elde edilen veriler ülkemizdeki orman korunan alanlar ndaki önemli tehditlerin s ras yla kontrolsüz turizm, afl r hayvan otlatma,arazi kullan m de iflikli i (tar m amaçl ), usulsüz ve kaçak avc l k ve orman yang nlar olarak ortaya ç km flt r. 2009 y l nda gerçeklefltirilen di er bir RAPPAM çal flmas raporundan, turizmin özellikle Beyda lar Sahil Milli Park, Kaçkar Da lar Milli Park ve Uluda Milli Park nda; otlatman n Alada lar Milli Park nda; tar m alanlar na dönüfltürmenin Dilek Yar madas - Büyük Menderes Milli Park nda; Usulsüz ve kaçak avc l n Güllük Da Milli Park nda ve orman yang nlar n n Beyda lar Sahil Milli Park ve Güllük Da Milli Park nda önemli bir tehdit oldu u veya olaca belirtilmektedir. Yeryüzündeki karasal biyolojik çeflitlili in en az %80 inin ormanlarda bulundu u bugün birçok uluslararas dokümanlarda ifade edilmektedir. Türkiye kapsam fl oldu u üç önemli biyoco rafik bölgeden dolay bitki ve hayvan çeflitlili- i, habitat çeflitlili i ve ekosistem çeflitlili i aç s ndan zengin bir yap ya sahiptir. Ülkemizin % 27 sinin orman alan ile kapl olmas bu zenginli in önemli bir k sm - n n orman ekosistemlerinde oldu unun bir göstergesidir. Bu zengin yap ülke içinde yasal olarak koruma alt na al nm fl orman korunan alanlar nda mevcudiyetini sürdürmektedir. Ancak korunan orman alanlar n n toplam ülke yüzölçümüne mukayesesi yap ld nda bu miktar n çok düflük oldu u aç kça görülmektedir (yaklafl k %2,5). Ülkemiz biyolojik çeflitlili inin korunmas ve sürdürülebilir yönetiminin sa lanmas için bu oran n daha yukar seviyelere çekilmesi hiç flüphesiz ulusal düzeyde oldu u kadar küresel düzeyde de önem tafl maktad r. Bu yüzden orman alanlar ndaki biyolojik çeflitlili in koruma alt na al nmas için ilgili kurumlar n gerekli çal flmalar bafllatmas gerekmektedir. Çevre ve Orman Bakanl bünyesindeki ilgili kurulufllar taraf ndan orman alanlar ndaki biyolojik çeflitlilik envanter çal flmalar n n h zland r lmas ve korunan alan niteli ine sahip bulunan potansiyel orman alanlar n n gerekli yasal yap ya kavuflturulmas için ad mlar at lmas orman biyolojik çeflitlili inin korunmas na önemli destek sa layacakt r. Kaynaklar 1) Forest Biodiversity-Earth s Living Treasure, Secreteriat of the Convention on Biological Diversity, 2010. 2) Policy Brief-Making forest work for people and nature,international Union of Forest Research Organizations (IUFRO),2010 3) Of Forest and Men,GoodPlanet Foundation,2011. 4) United Nations Forum on Forests-Eighth Session, May 2009 5) Türkiye Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Stratejisi ve Eylem Plan,Çevre ve Orman Bakanl, 2007 6) Türkiye de Korunan Alanlarda H zl De erlendirme ve Önceliklendirme Raporu, Çevre ve Orman Bakanl, 2005 ve 2009 12
FOTO SAFAR VE FOTO RAF YARIfiMASI Kayseri Sultan Sazl Milli Park ve Ramsar Alan nda 6. Foto safari ve Foto raf Yar flmas Gerçeklefltirildi Gelenekselleflen ve bu y l 6.s düzenlenen Foto safari ve Foto raf Yar flmas 22-23-24 Nisan 2011 tarihlerinde Sultan Sazl nda yap ld. Sultan Sazl Çevre Belediyeler Birli i ile ortaklafla gerçeklefltirilen organizasyona 70 foto raf sanatç s kat ld. Genel Do a- Yerel Yaflam konular nda, Sultan Sazl nda çekilen foto raflar içinden yap lan de erlendirme sonucu smail Develio lu do al yaflam konulu foto raf ile birincili i al rken, Mehmet Uçar ikinci, Yusuf Karabacak da üçüncü oldu. Ayr ca 20 foto raf da sergilenmeye de er bulundu. 1 2 SMA L DEVEL O LU MEHMET UÇAR 3 YUSUF KARABACAK 13
26 A USTOS TAB AT PARKI A fyonkarahisar 26 A ustos Tabiat Park arazisi Trakit, Tüf, Anglomera jeolojik formasyona sahip kuaterner (Karasal ayr lmam fl) zamanda oluflmufl, deprem bölgesi haritas na göre 2. derece deprem kufla nda yer almaktad r. 68,34 hektarl k alan 02.06.2009 tarihli Bakanlar Kurulu Karar ile 26 A ustos Tabiat Park olarak ilan edilmifltir. Afyonkarahisar - zmir - Antalya kavflak noktas nda bulunan 26 A ustos Tabiat Park, çok say da bitki türünü bünyesinde bar nd rmas n n yan s ra k fl mevsiminde ve erken baharda su ile dolan ve çeflitli kufl türlerinin u rak noktas olan Akören Gölü gibi tabii kaynak de erleri ile halk n aç k havada dinlenme ve e lenmesine imkan verecek, tabiat sevgisi ve çevre bilinci oluflturulmas na katk sa layacak bir alan özelli ine sahiptir. 14
Flora - Fauna çerisinde yer alan 140 adet de iflik bitki türü ile tabiat park n n bir k sm ayn zamanda rekreasyonel kullan mlara aç k bir aland r. Bir çok flora ve fauna elemanlar na yaflama ortam sunan Akören Gölü ile ziyaretçi kullan mlar aç s ndan potansiyel oluflturan tabiat park önemli bir peyzaj kaynak de erine sahiptir. Sosyal Tesisler Aç k havada dinlenme ve e lenmeye imkan sa layan yap, tesis ve saha düzenlemeleri ziyaretçilerin hizmetindedir. Tabiat Park, girifl kulübeleri, spor kompleksi, soyunma kabini, tenis kortu, hal saha, basket sahas, tribün, yer satranc, otopark, büfe, alt gen kameriye, bank, oturma grubu, seyir teras, ahflap köprü, hayvan bar na, midilli at bar na, piknik masas, yönlendirme, wc, flelale düzenlemeleri ile ziyaret hizmeti vermektedir. Mutlak Koruma Bölgesi ile en yo un ziyaretçi sirkülasyonunun yaflanaca kontrollü kullan m alan aras ndaki yer, tabii özellikleri ve göle yak nl nedeniyle s - n rl kullan m alan olarak ayr lm flt r. Alanda bisiklet ve fayton yolu ile koruma kontrol hizmetlerine iliflkin faaliyetler yer almaktad r. Tan t m ve teflhir birimlerinin yan s ra, tabiat park, tabiat n ve tabii kaynaklar n incelenmesi, korunmas ve kamuoyu bilincinin oluflmas aç s ndan önemli bir fonksiyonu da yerine getirmektedir. 26 A ustos Tabiat Park kaynak de erleri ile halk n aç k havada dinlenme ve e lenmesine imkan verecek, tabiat sevgisi ve çevre bilinci oluflturulmas na katk sa layacak bir alan özelli ine sahiptir. Nas l Gidilir? Afyonkarahisar a 17 Km. mesafededir. Afyonkarahisar - Antalya - zmir Karayolu kavfla nda bulunmaktad r. AFYONKARAH SAR VAL L L ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜ Ü DO A KORUMA ve M LL PARKLAR fiube MÜDÜRLÜ Ü Telefon : (0272) 214 74 42 (Santral) Faks : (0272) 214 74 41 15
YABAN HAYVANLARINI AÇ BIRAKMAYALIM A AÇLANDIRMA ÇALIfiMALARINDA YABAN HAYVANLARINI UNUTMAYALIM K fl aylar nda yaban keçisi, karaca, geyik, ay gibi büyük memeli türlerin k fl beslenmelerinde hayati öneme sahip olan yaprakl ve meyveli türdeki a açlar n dikimi ve bu nevi a açlar n tahribinin engellenmesi yaban hayat habitatlar n n tahribini ve yaban hayat türlerinin yerleflim yeri merkezlerine yaklaflmalar n engelleyecektir. 16
A v ve yaban hayat n koruyarak sürdürülebilirli ini sa lamak, yaban l kaynaklar gelecek kuflaklara aktarmak Çevre ve Orman Bakanl Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü nün ana hedefleri aras nda yer al yor. Genel Müdürlükçe yap lan çeflitli araflt rma ve tespitlerle Ülkemizde yaban hayat n n azalmas ya da olumsuz etkilenmesinin sebeplerinin bafl nda, yaban hayvanlar n n yaflama alanlar n n tahrip edilmesi, plans z ve çarp k kentleflme, usulsüz avc l k gibi konular geliyor. Genel Müdürlük ise yaban hayat popülasyonunun art r lmas için çeflitli projeler gelifltirip ve bu projelerin uygulanmas aflamas nda köy tüzel kiflilikleri, avc dernekleri, kamu kurum ve kurulufllar ve sivil toplum kurulufllar ile iflbirli i yoluna gidiyor. Yap lan bu iflbirli i çerçevesinde Ülkemizde yaban hayat n n gelifltirilmesi maksad yla yürütülmekte olan çal flmalar n bafl nda; habitatlar n rehabilitasyonu geliyor. Çünkü çeflitli nedenlerle bozulmufl olan habitatlar n rehabilitasyonu, yaban hayvanlar n n beslenme ve bar nmas bak m ndan büyük önem arz ediyor. Özellikle k fl aylar nda yiyecek s - k nt s yaflayan yaban hayvanlar n n yerleflim merkezlerine inmesi ve insanlarla olan iliflkilerinin s k nt l hale gelmesinin önüne geçmek için Genel Müdürlü e ba l Av ve Yaban Hayat Daire Baflkanl taraf ndan l Çevre ve Orman Müdürlükleri ne talimat verilmifl ve yaban hayat yemleme çal flmalar yap lmaya bafllanm flt r. Ancak uzun vadede yaban hayvanlar na fayda sa lamak için yem takviyesi yapman n yan nda, bu bozulmufl habitatlar n yaban hayat aç s ndan yaflan labilir hale getirilmesi gereklidir. Ülkemizin sahip oldu u tabii kaynak de erlerinin en hassas ve ihtimam isteyen alanlar ndan birinin Yaban Hayat oldu u bir gerçektir. Yaban Hayat n n korunmas, gelifltirilmesi, bu alanlardan fluurlu, planl faydalan lmas, bu miras n sürdürülebilir bir yönetim anlay fl ile gelecek nesillere intikalinin sa lanmas Çevre ve Orman Bakan Prof. Dr. Veysel Ero lu nun üzerinde hassasiyetle durdu u çal flmalar n bafl nda geliyor. Özellikle 2008 senesinden bu yana, Bakan Prof. Dr. Ero lu nun yaban hayat konusunda Bakanl m z n ilgili birimlerine verdi i talimatla, bu rehabilitasyon çal flmalar bünyesinde, her y l yüzbinlerce hektar alanda yap lan a açland rma çal flmalar içerisinde, yaban hayvanlar n n beslenme ve bar nma ihtiyaçlar için gerekli olan türlerin toprakla buluflturulmas ve ülkemiz genelinde yaban hayat habitatlar n n korunmas için çal fl l yor. K fl aylar nda yaban keçisi, karaca, geyik, ay gibi büyük memeli türlerin k fl beslenmelerinde hayati öneme sahip olan yaprakl ve meyveli türdeki a açlar n dikimi ve bu nevi a açlar n tahribinin engellenmesi yaban hayat habitatlar n n tahribini ve yaban hayat türlerinin yerleflim yeri merkezlerine yaklaflmalar n engelleyecektir. Yap lan bu bilinçli rehabilitasyon çal flmalar ve vatandafllar - m z n yaban hayat konusundaki hassasiyeti ile, Ülkemiz zengin co rafyas nda tabii ortamlar nda yaflama, bar nma ve beslenme imkan bulan canl lar, bu zenginli in ço almas nda büyük rol oynayacakt r. Ayr ca yaban hayat habitatlar n n rehabilitasyonu, hem habitatlar hem de ormanlar m z n biyolojik çeflitlili inin art r lmas bak m ndan büyük önem arz ediyor. Bakanl m z d fl nda yap lan ya da yap lacak olan a açland rma faaliyetlerinde yaban hayat habitatlar n n korunmas için gerekli f nd k, ahlat, yabani armut, yabani kiraz, al ç, da muflmulas, badem, üvez, dut.vs gibi meyveli türlerin de dikiminin yap lmas konusunda, a açland rma çal flmas yapan vatandafllar m za, yukar da bahsedilen sivil toplum kurulufllar na ve tüm do a severlere ça r yap yoruz. Bu konuda halihaz rda çal flmalar yapan A açland rma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlü- ü nden de fidan temini yap labiliyor. Böylelikle yaban hayat -insan iliflkilerinde bozulmalar en aza indirilebilecek ve yaban hayat türleri tabii yaflam alanlar nda rahatça yaflama imkan bulabilecektir. 17
Can Hayat ÖZYURT Orman Endüstri Mühendisi Mesire Yerleri Dairesi Baflkanl MES RE YERLER B akanl m za ba l Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü sorumluluk ve yetki alan nda; Nisan 2011 itibar ile 68 limizde 294 adet mesire yeri mevcuttur. Mesire Yeri; Rekreasyonel ve estetik kaynak de erlerine sahip alanlarda halk n günübirlik ve/veya geceleme ihtiyaçlar n karfl layan ve arazi kullanma özelliklerine göre gerekli yap, tesis ve donat larla kullan ma aç lan veya aç lmak üzere Genel Müdürlükçe ayr lan orman ve orman rejimine tabi sahalar ile Orman Genel Müdürlü ü nün özel mülkiyetinde olup, iflletilmesi Genel Müdürlü e verilmifl sahalar olarak tan mlanmaktad r. Mesire Yerleri A ve B olmak üzere 2 tipte s n fland r l rlar. A Tipi mesire yerleri konaklama ve günübirlik kullan mlar, B Tipi mesire yerleri ise sadece günübirlik kullan m içermektedir. 294 adet olan mesire yerlerinin 103 adedi A Tipi, 191 adedi B Tipidir. Mesire Yerleri iflletmeciliklerinin özellikle 2003 y l ndan günümüze özel sektörce iflletilmesi sonucunda; Bakanl m z n denetim yaparak ziyaretçilere kaliteli hizmetin sunulmas, kamunun personel ve bak m onar m giderlerinin azalt lmas amaçlanmaktad r. Mesire Yerlerinin belirlenen yönetim politikalar - na uygun olarak, kuruluflu tamamlanan alanlar n bekletilmeden hizmetin özellefltirilmesinin gerçeklefltirilmesi için gerekli idari öngörülerle hareket edilmesine karfl n illerden ayn hassasiyetin olmad baz alanlar n hala daha darede kalmas n ve hizmet verememesi sonucunu do urmaktad r. Bu amaç do rultusunda süren çal flmalar neticesinde yine Nisan 2011 itibar ile 294 adet mesire yerinden 55 adedi daremiz uhdesinde olup, 239 adedinin iflletmecili i özel sektöre ihale edilmifl durumdad r. Burada yüzde 80 i aflan bir oranda iflletmecili in özel sektöre verildi i ortaya ç kmaktad r. Mesire Yerlerinin flu an itibar ile 55 olan dare uhdesindeki say s n n k sa süre içinde daha da azalarak iflletmeciliklerinin özel sektöre verilece i öngörülmektedir. S k nt lar ve olumsuzluklar paylaflman n, geliflen iletiflim araçlar yla daha da kolaylaflt günümüzde, Genel Müdürlü ümüze kayda de er bir oranda olumsuz geri dönüflün olmamas, oldukça iyi bir noktaya gelindi inin göstergesi olarak alg lanabilir. Mesire Yerlerinden kay tlar m za göre en eskisi 1958 y l tescilli olan Bolu Gölcük olarak görülmekle birlikte stanbul da Belgrad Ormanlar içinde yer alan mesire yerlerinin yaklafl k 200 y ld r ziyaretçilerini a rlad bilinmektedir. Mesire Yerleri; ahflap piknik masalar, çeflmeler, ya mur bar naklar, k r kahveleri, k r gazinolar, yürüyüfl yollar, çocuk oyun gruplar v.b. do al yap elemanlar ile donat lm fl tesisleri ile özellikle flehir yaflam n n yorucu ortam ndan bunalan ziyaretçilerini beklemektedir. 18
Dr. Veteriner Hekim Nihal YÜKSEK SARIÖZ Av ve Yaban Hayat Dairesi Baflkanl Hayvanlar Koruma fiube Müdürlü ü Çizen: Bünyamin ALTUN Ziraat Müh. Av ve Yaban Hayat Dairesi Baflkanl Etüt Envanter fiube Müdürlü ü Turkish Angora ANKARA KED S Dünyan n en sevilen safkan kedi rklar aras nda yer alan Ankara kedisi nesli tehlike alt nda olan rklar içerisinde yer almaktad r. Bu konunun milli duygular m z n öne ç kart lmas ve ülke standartlar kapsam nda ele al nmas gere i bir kez daha karfl m za ç kmaktad r. Ankara kedisi ülkemizin ulusal hazinelerinden biri say lmakta olup, Türkiye de üretilmifl do al ve saf bir kedi rk d r. Ankara AOÇ Hayvanat Bahçesi nde 1962 y l nda gerçeklefltirilen bir üretim program kapsam nda fark edilen bu kediler, dünyan n birçok yerinde de üretilmektedir. Nesiller boyu Ankara her zaman uzun tüylü kediyi nitelendirmek için kullan lan bir terim olmas na ra men tek safkan Ankara, atalar Türkiye den ç km fl olan Türk Ankara s d r. Di er yandan Ankara kedisinin kökeni ile ilgili olarak farkl görüfller olmakla birlikte Ankara kedisinin uzun tüylü olmas, kökeninin so uk bölgelerde yaflayan bir vahfli kediden gelmifl olma ihtimalini düflündürmektedir. Fiziksel özelliklerine bak ld - nda genel vücutyap s ; dengeli, uzun tüylü ve kasl d r. Kulak; büyük, dik, birbirine yak n ve bafltan yukar da yer al r. Tüylü ve d fl yüzü çok k sa tüylü olmakla beraber pembe renktedir. Gözleri; büyük, aç k, badem fleklinde ve etkileyicidir. Göz rengi ile postunun rengi aras nda herhangi bir iliflki yoktur. Belirgin ve zengin göz renklerine sahiptir. Mavi, kehribar sar s ya da yeflil renkte olabilir. Erkekleri diflilere göre daha büyüktür. Kuyru u, uzun, uzun tüylü ve uca do ru kal nlaflan ponponlu ve yürüyüfl halinde s rta paralel olarak büküktür. Pek çok kifli Türk Angoras n n beyaz oldu unu düflünür, ancak hibridizasyon sonucu; çikolata, krem, sar siyah gümüfli ya da kar fl k renklileri de de vard r. Ayr ca uzun tüylü kedilerin k sa tüylü kedilere göre hareketsiz oldu u söylense bile Ankara kedisi bunun tam tersi bir örnektir. Yavru kedilerin tüyleri daha k sad r ve bu durum 9 haftal kken de iflmeye bafllar. Ancak yavrular n uzun tüylü kedi yap s na bürünmeleri için iki y l kadar bir süreye ihtiyaç vard r. En iyi tüylere sahip Ankara kedileri genellikle üç yafl n geçmifl olanlard r. Sahibini çok seven ve onu her yerde takip eden Ankara kedisi enerjik, oyuncu, zeki, merakl ve bazen de çabuk sinirlenen bir kedidir. Evine oldukça düflkün olan Ankara kedileri insanlarla iliflkilerinde oldukça yak n ve uyumludur. Di er kedilerle tuvaletini paylaflmak istemezler, al flt klar yerde yatmak isterler. Çocuk gibi sevilmek ve ilgi görmek çok hofllar na gider. Ankara kedisi halk aras nda sa r olarak bilinir. Oysa bu kedilerde yüzde 30 oran nda bir sa rl k mevcuttur. Mavi gözleri ve beyaz tüyleri belirleyen genlerin ayn bireyde topland baz kedilerde sa rl a rastlanmaktad r. Bu nedenle fl k oyunlar na düflkündür. Bugün Amerika ve Avrupa da saf Ankara kedisi olarak üretim yap lmaktad r. Ankara kedileri uzun y llar boyunca ran kedisi ile melezlenmifl ve farkl renklerde uzun tüylü kediler elde edilmifltir. Bu nedenle soyu tükenme tehlikesi yaflayan Ankara kedilerinin saf rk özelli i olan beyaz renginin korunmas ve neslinin tükenmemesi için son y llarda üretimine özen gösterilmektedir. Kedi severler, Türkiye nin önemli ad mlar yla Ankara kedisinin yeniden gündeme geldi ini görünce mutlu olmaktad rlar. 19