FĠNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.ġ. SERBEST YATIRIM FONU FON KURULU KARARI TOPLANTI TARĠHĠ: 29.02.2012 KARAR NO: 1 Finans Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Serbest Yatırım Fonu Fon Kurulu Celalettin Özgür Güneri başkanlığında toplandı. Yapılan müzakereler sonucunda; 1. Piyasa riskinin hesaplanmasında kullanılacak yöntemlerin, 2. Portföy riskinin ölçülmesinde kullanılacak riske maruz değer limitinin, 3. Karşı taraf riskinin hesaplanmasında kullanılacak yöntemler ve işlem limitlerinin, 4. Borsa dışından alınan türev araçların değerlemesinde kullanılacak yöntemlerin, aşağıdaki şekilde gerçekleşmesine katılanların oy birliği ile karar verilmiştir. Finans Yatırım Menkul Değerler A.ġ. Serbest Yatırım Fonu Piyasa Riski Hesaplama Yöntemleri Piyasa riski, yatırım araçlarının piyasa fiyatlarındaki hareketlere bağlı olarak fon portföy değerinin azalması riskidir. Piyasa riskinin ana unsurları faiz oranı riski, hisse senedi, emtia fiyat riski ve kur riskidir. Faiz oranlarında ortaya çıkan değişmeler, hem değişken faizli menkul kıymetlerin faiz getirilerinde değişime neden olabilmekte hem de diğer yatırım araçlarının gelecekteki nakit akışlarının bugünkü değerlerini etkileyerek söz konusu araçların fiyatlarında değişime neden olabilmektedir. Hisse senedi ve emtia fiyatlarındaki değişimler, bu varlıklara ilişkin spot veya vadeli pozisyonların fiyatlarında değişime neden olabilmektedir. Kurlardaki değişimler de yabancı para cinsinden nakit akışları bulunan veya yabancı para cinsinden değerlenen varlıkların fiyatlarında değişime neden olabilmektedir. Çeşitli finansal varlıklar üzerine yazılmış olan opsiyonların fon portföyünde bulunması durumunda, fon opsiyon riskine maruz kalır. Opsiyon işlemlerinin fiyatı, dayanak varlığın fiyatı dışında farklı faktörlerden etkilenebilir. Örneğin dayanak varlığın fiyatında her hangi bir değişiklik olmasa bile dayanak varlığın volatilitesinde artış olması durumunda opsiyonun fiyatı değişebilir. Veya opsiyon fiyatını etkileyen diğer tüm değişkenler sabit kalsa bile, opsiyon fiyatı zaman içerisinde değişkenlik gösterebilir. Fonun taşıdığı piyasa riski Riske Maruz Değer (RMD) yöntemi ile izlenecek ve limitlenecektir. RMD yaklaşımı fon portföyü içerisinde yer alan tüm varlıkların her biri için ve toplamda da tüm portföy için belirli bir süre içerisinde ve belirli bir güven aralığında ortaya çıkabilecek en yüksek zarara ilişkin istatistiki tahminler üreten bir yöntemdir. RMD yöntemiyle yapılan hesaplamalarda portföydeki her bir varlığın getiri değişkenliği, varlıklar
arası korelasyonlar, kullanılan kaldıraç seviyesi gibi portföyün muhtemel zarar tutarına etki edebilecek değişkenler dikkate alınmaktadır. RMD ölçümlerinin yapılmasında temel olarak tarihsel simülasyon yöntemi kullanılacaktır. Ancak portföy içerisindeki varlıklara uygulanabilir olması ve istatistiki olarak tarihsel simülasyon yönteminden daha güvenilir sonuçlar üretmesi durumunda alternatif RMD yöntemlerinin de kullanılabilmesi mümkündür. Ölçümlerin yapılmasında %99 güven aralığı ve 1 gün elde tutma süresi kullanılacaktır. RMD ölçümleri yapılmasında fon muhasebe sistemine entegrasyonu sağlanmış bir risk yazılımı kullanılacaktır. Piyasa riski ölçümü aşağıda belirtilen süreç takip edilerek yapılacaktır. 1. Verilerin alınması ve kaydedilmesi, 2. Value-at-Risk (Riske Maruz Değer) hesaplanması, 3. Raporlama, 4. Stres testi ve senaryo analizi yapılması, 5. Backtesting (geriye dönük test) yapılması. 6. Değişen piyasa şartlarına bağlı olarak sistemde gerekli güncellemelerin yapılması 1.Piyasa veri kaynağı olarak Reuters, Matriks, Bloomberg veri sağlayıcılarından bir veya birkaçı kullanılarak varlık fiyatlarının ve risk faktörlerinin günlük olarak piyasa riski veri tabanına otomatik bir sistem ile aktarılması sağlanacaktır. Günlük piyasa verisi, belirlenmiş kaynaktan günün belli saatinde kaydedilecektir. Kaydedilen veri piyasa riski veri tabanında saklanacaktır. 2. Fon portföyünü oluşturan enstrümanların risklerinin ölçülmesi amacıyla Value-at- Risk (VaR) kullanılacaktır. Value-at-Risk (VaR), elde tutulan bir portföy ya da varlık değerinin faiz oranlarında, döviz kurlarında ve hisse senedi fiyatlarında meydana gelebilecek değişiklikler neticesinde maruz kalabileceği en yüksek zararı, belli bir güven aralığında ve zaman diliminde dikkate alarak ifade eden ve mevcut istatistiki yöntemlerle hesaplayan değerdir. VaR başlığı altında yaygın olarak kullanılan metodlar Parametrik yöntemler, Tarihi Simülasyon yöntemleri ve Monte Carlo Simülasyonlarıdır. İlgili fonda VaR hesabı, hem toplam portföy hem de portföyde bulunan varlıklar bazında, yukarıda belirtilen risk ölçüm metotlarından Tarihsel Simülasyon yöntemiyle hesaplanacaktır. Fakat gerekli görüldüğü durumlarda diğer yöntemlerden de yararlanılabilinir. Piyasa riski ölçüm sisteminde, portföyün risk ayarlı getirisini optimum seviyeye ulaştırmak için öncelikle sistemde kullanılacak varsayımların ve parametrelerin belirlenmesi gereklidir. Bu doğrultuda aşağıda belirtilen model girdilerine ve parametrelerine göre ölçüm yapılacaktır..
a) Güven Aralığı : %99 b)elde tutma süresi: 1 gün c) Volatilite Modeli: EWMA d) Kullanılacak Zaman Serisinin Uzunluğu: 1 yıl e) Verim Eğrileri e.1. TL varlık: TRL. GOV, TRL. REPO e.2. Döviz varlık: İlgili yabancı para verim eğrisi 3. Risk yönetim sistemi kapsamında kullanılan risk ölçüm modeliyle, ilgili yatırım fonu için pay fiyatının açıklandığı dönemler itibariyle maruz kalınan risk tutarı Fon Kurulu na raporlanacaktır. Risk izleme kapsamında takibi yapılan risk tutarı için ilgili limitlerin aşılması durumunda, fon yöneticisi yazılı açıklama yapmakla yükümlüdür. Açıklama sonucunda limit sınırına geçmesi istenebilir. 4 Gerekli görüldüğü durumlarda olağandışı piyasa hareketlerinin portföy değerine etkisini ölçmek için Value at Risk yöntemi stres testi ve senaryo analizleri ile desteklenecektir. 5.VaR modelinin sonuçları gerekli görüldüğü durumlarda geriye dönük test (backtesting) yapılarak doğrulanacaktır. Geriye dönük test, yatırım fonu portföyünün gün sonu piyasa kapanış fiyatlarıyla hesaplanan kâr-zararı, modelin öngördüğü VaR değeri ile karşılaştırma esasına dayanır. VaR için hesaplanan modelin uygun olabilmesi için gerçekleşen kar-zarar değerinin, hesaplanan VaR değerinden küçük veya eşit olmalıdır. Eğer gerçekleşen kar-zarar, hesaplanan VaR değerinden büyük ise, model sonuçlarında bir istisna kaydedilmiş olur. Bir yıl içinde gerçekleşen istisnalar kaydedilir ve belli bir aşım sayısına dayanarak modelin performansı sorgulanır ve model performansının iyileştirilmesi için kullanılan parametreler gözden geçirilir. 6.Gelişen ve değişen piyasa koşulları ile birlikte Piyasa Riski Modülünde yeni modellerin, farklı analiz tekniklerinin geliştirilmesi için gerekli güncelleme çalışmasının yapılması sağlanacaktır. Fon yatırım stratejisi çerçevesinde gerçekleştireceği işlemleri yöneticinin belirleyeceği ve Fon Kurulu tarafından karara bağlanacak RMD limitleri dâhilinde sonuçlandırmak zorundadır. RMD seviyesi günlük olarak takip edilecektir. RMD limitleri değişen piyasa şartları doğrultusunda Fon Kurulu kararı ile güncellenecektir. Ancak her halükarda günlük RMD nin fon toplam değerine oranı %15 i geçmeyecektir. Herhangi bir sebeple güncel RMD limitlerinin aşılması durumunda, Yönetici piyasaların imkân tanıdığı ve Yönetici nin basiretli tacir ilkelerine ve fon yatırımcılarının menfaatlerinin azami ölçüde korunmasına uygun olarak 5 işgünü içerisinde gerekli
girişimlerde bulunarak Fon un pozisyonlarını RMD limitlerini aşmayacak şekilde değiştirecektir. Finans Yatırım Menkul Değerler A.ġ. Serbest Yatırım Fonu Riske Maruz Değer Limiti Fon yatırım stratejisi çerçevesinde gerçekleştireceği işlemleri yöneticinin belirleyeceği ve Fon Kurulu tarafından karara bağlanacak RMD limitleri dâhilinde sonuçlandırmak zorundadır. RMD seviyesi günlük olarak takip edilecektir. 28.02.2012 tarihinden sonra gerçekleştirilecek işlemler için RMD / Fon Toplam Değer limiti %15 olarak belirlenmiştir. RMD limitleri değişen piyasa şartları doğrultusunda Fon Kurulu kararı ile güncellenecektir. Ancak her halükarda günlük RMD nin fon toplam değerine oranı %15 i geçmeyecektir. Finans Yatırım Menkul Değerler A.ġ. Serbest Yatırım Fonu KarĢı Taraf Riski Hesaplama Yöntemleri ve ĠĢlem Limitleri Karşı taraf riski, Fon portföyünde yer alan menkul kıymetler ve sözleşmeler için, karşı tarafın yükümlülüğünü yerine getirememe riskidir. Karşı tarafın yükümlülüklerini yerine getirememesinin başlıca nedenleri ise iflas etmesi ya da ödeme aczi içine girmesidir. Bu gibi durumlarda, Fon portföyünde bulunan varlıklar, tüm yasal işlem kayıtlarına ve sözleşmelere karşın, kabul edilen getiriyi sağlayamayabilir. Fonun yatırım yapması öngörülen yatırım araçları, değişen düzeylerde karşı taraf riski taşımaktadır. Organize piyasalarda maruz kalınan karşı taraf riski tezgah üstü piyasalara oranla çok daha düşüktür. Özellikle tezgah üstü türev sözleşmelerine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmeme olasılığı, Fonun temel karşı taraf riskini oluşturmaktadır. Bu durum Fonun ve Fon yatırımcısının ekonomik yönden zarar görmesine neden olabilir. Karşı taraf riski Fon portföyüne alınacak borsa dışı türev araçlar için hesaplanır. Borsa dışından alınacak türev araçlarda karşı taraflar Türkiye de faaliyet gösteren banka ve aracı kurumlarla, yurtdışında faaliyet gösteren ve SPK tarafından kabul edilen derecelendirme kuruluşlarınca yatırım yapılabilir notu verilmiş kurumlarla sınırlıdır. İşlem yapılabilecek her bir kurumdan kaynaklanan karşı taraf riski fon toplam portföyünün %25 ini aşamaz. Her bir işlem bazında karşı taraf riski, türev aracın piyasa fiyatı olarak hesaplanır. Fonun toplam karşı taraf riski de her bir işlem bazında hesaplanan karşı taraf risklerinin toplamıdır. Fonun toplam karşı taraf riski fon toplam portföyünün %50 sini aşamaz. Fona yeni bir pozisyon alınacağında, alınan pozisyon dolayısıyla bu limitin aşılacak olması halinde ilgili işlem gerçekleştirilmez. Piyasa fiyatlarındaki değişimler nedeniyle toplam karşı taraf riskinin fon toplam portföyünün %50 sini aşması durumu limit aşımı olarak değerlendirilmez.
Finans Yatırım Menkul Değerler A.ġ. Serbest Yatırım Fonu Borsa DıĢından Alınan Türev Araçlar Değerleme Prensipleri Tezgah üstü piyasa da yapılan forward işlemi, dayanak varlığın spot fiyatı baz alınarak hesaplanan teorik fiyat üzerinden değerlendirilecektir. Spot fiyat olarak; dayanak varlığın döviz olması durumunda değerleme günü itibari ile T.C. Merkez Bankası nın en güncel ilgili döviz satış kuru, İMKB hisse senedi endeksleri için, ilgili endeksin değerleme günü itibari ile en güncel 2. seans kapanış değeri, (İMKB de sadece 1. Seansın yapıldığı günlerde 1. Seans kapanış değeri) pay senetleri için değerleme günü itibari ile ilgili pay senedinin en güncel 2. seans kapanış değeri (İMKB de sadece 1. Seansın yapıldığı günlerde 1. Seans kapanış değeri), DİBS için ise değerleme günü itibari ile en güncel günlük ağırlıklı ortalama fiyatı kullanılacaktır. Bulunan spot değerler değerleme günü ile forward işlemin vade tarihi arasındaki gün sayısına tekabül eden uygun TL ve döviz piyasa faizleri ile ilerletilecek ve teorik fiyata ulaşılacaktır. Farklı dayanak varlıklarının kullanılması durumunda değerleme esasları fon kurul karar defterinde belirtilecektir. Tezgah üstü piyasalarda yapılacak işlemlerde, eğer varsa Bloomberg, Superderivatives, Reuters, İMKB ve VOB gibi bağımsız ve güvenilir üçüncü bir kuruluşça yapılan ve Uluslararası Muhasebe Standartları'na uygun değerleme kullanılacaktır. Ürün bazında bu değerlemelerin anılan bağımsız ve üçüncü kuruluşlardan alınamadığı hallerde, onların yayınlayacağı fiyatlar ve veriler baz alınmak suretiyle Black&Scholes modeli ve gerektiğinde Monte Carlo yöntemleri ve değerleme gününde piyasada gerçekleşecek fiyatlar göz önüne alınarak piyasa rayiciyle değerleme yapılacaktır. Farklı ya da daha karmaşık yapıda opsiyonların kullanılması ya da değerleme için oluşabilecek diğer unsurlar olması durumunda ise değerleme için kullanılacak uygun yöntem Fon Kurul Karar Defterinde belirtilecektir. Fon portföyüne alınan tezgah üstü piyasada yapılan opsiyonlar için, risk yönetimi birimince teorik bir fiyat hesaplanır ve benzer opsiyonlar için piyasada gözlemlenen alımsatım marjı bu fiyata eklenmek/çıkarılmak suretiyle teorik alış ve teorik satış fiyatları hesaplanır. Bu fiyatlar, opsiyonda uzun veya kısa pozisyonda olunması da dikkate alınarak, karşı taraftan alınacak fiyatlar ile karşılaştırılır. Bu karşılaştırmada: a) ( Hesaplanan Teorik Fiyat - Karşı Taraftan Alınan Fiyat ) / Hesaplanan Teorik Fiyat şeklinde hesaplanan oransal farkın, Fon aleyhine belirli bir orandan daha fazla olmaması, veya b) Karşı taraftan alınan fiyatın teorik alış ve teorik satış fiyatları arasında olması beklenir. Oransal farka ilişkin a şıkkında belirtilen üst limit, her bir opsiyon için ayrı ayrı olmak üzere, opsiyonun niteliği de dikkate alınarak Fon Kurulu tarafından opsiyonun Fon portföyüne alındığı tarihte karara bağlanır ve ilgili belge kurula gönderilir Fiyatlar arasındaki oransal farkın, Fon Kurulunca belirlenen üst limitten fazla olması durumunda bu farklılık derhal Fon Kuruluna raporlanır ve portföy yönetimi birimi karşı taraf ile fiyatı bir kez daha
müzakere eder. Farkın üst limitin altına çekilememesi durumunda hangi fiyatın kullanılacağı Fon Kurulu tarafından ayrıca karara bağlanır. Tezgah üstü piyasada yapılan swap işlemi nitelik açısından pek çok farklı form altında yapılabileceğinden, genel olarak bu işlemlerin yerel faiz, yabancı para cinsinden faiz, döviz kurları ya da diğer değerleme faktörleri hakkındaki bilgiler mümkün olduğu ölçüde belgelendirilecektir. Değerleme açısından aynı sonucu verecek olan gerek tahvil fiyatlaması yöntemi gerekse de FRA (Forward Rate Agreement) yöntemi gibi bugünkü değer hesaplama yöntemleri kullanılabilecektir. Kullanılacak olan değerleme yöntemleri fon kurulu kararı ile belirlenecektir. C. Özgür GÜNERİ Fırat SELLİ Fon Kurulu Başkanı Fon Kurulu Üyesi Murat İNCE Fon Kurulu Üyesi V. Tolga KOTAN Fon Kurulu Üyesi