DERS: KİMYA KONU : ATOM YAPISI ATOM NEDİR? -Atom elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Her canlı-cansız madde atomdan oluşmuştur. Atom Modelleri Dalton Bütün maddeler atomlardan yapılmıştır. Birçok değişik atom vardır. Fakat bir elementin atomları aynıdır ve diğer elementlerin atomlarından her yönüyle farklıdır. Atom parçalanamaz. Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur, bileşiğin molekülleri birbirinin aynısıdır. Thomson Dalton'a ek olarak Atomda artı (+) ve eksi (-) yüklü parçacıkları vardır. Artı (+) ve eksi (-) yüklü parçacıklar atomun her tarafına eşit olarak dağılmıştır. Rutherford Yaptığı deneyde ince altın levha üzerine gönderilen, (+) yüklü olan α taneciklerinin küçük bir kısmının geri yansıdığını, ışınların çoğunun levhanın diğer tarafına geçtiğini tesbit etmiş ve şu sonuçlara varmıştır. Atomda büyük boşluklar vardır. Gönderilen ışınların çok azının geriye yansımasından, atomdaki (+) yüklerin yoğun olarak küçük bir hacimde toplanmış olduğu sonucunu çıkarmıştır. Her atomun çekirdeğindeki (+) yük sayısı farklıdır. Bohr Atomda bulunan her elektron çekirdekten belirli uzaklıkta bulunabilir ve her uzaklığın bir potansiyel enerjisi vardır. Atomlar kararlı halde iken ışın yayınlamazlar. Yüksek enerji seviyesindeki bir elektron (uyarılmış elektron), düşük enerji seviyesine inerken ısı ve ışık verir. Elektron çekirdek atrafında dairesel yörüngelerde hareket ederler. Modern Atom Teorisi Elektron dalga özelliği göstermektedir. Atomdaki elektronun aynı anda yeri ve hızı bilinemez. Elektronların bulunma ihtimalinin fazla olduğu küre katmanları vardır ve bu katmanlara orbital adı verilmiştir.
KÜTLE NUMARASI = NÖTRON SAYISI+PROTON SAYISI PROTON SAYISI=DEĞERLİK ELEKTRON SAYISI+ELEKTRON SAYISI İYON NEDİR? İyonlaşmak taneciklerin atom sayısı ve elektron sayısına eşitlemektir. Elektron alan veya veren tanecikler iyondur. Verenler pozitif üs ile alanlar negatif üs ile belirtillir. İyonun üssü kaç elektron aldığını veya verdiğini gösterir. Elektron verenler katyon elektron alanlar anyon olarak adlandırılır. BELLİ BAŞLI TERİMLER: 1-İZOELEKTRONİK: İki iyonun veya atomun elektron dağılımı ve sayısı eşitse bu iki tanecik izoelektroniktir. Örneğin 12 Mg +2 iyonu ile 8 O -2 iyonunun elektron sayıları birbirine eşittir. 2-İZOBAR İki atomunda kütle numarası aynı ve atom numaraları farklı ise izobar tanecikler denir.örneğin 24 Mg - 24 Na atomlarından ikisinde kütle numarası 24 ve Mg 12 atom numarasına sahipken Na 11 atom numarasına sahiptir.
3-İZOTON İki atomun nötron sayıları aynı proton sayıları farklı ise izotondur denir. 4- İZOTOP İki atomun proton sayıları aynı kütle numaraları farklı ise izotopturlar. Örneğin 35 Cl - 37 Cl atomlarının her ikisinde atom numarası 17 olmasına rağmen kütle numaraları farklıdır. İZOTOPLARIN ÖZELLİKLERİ: 1-Kimyasal özellikleri aynıdır. 2-Fiziksel özellikleri farklıdır. 3-Mol ağırlıkları farklıdır. Allotrop Bir maddenin farklı şekilde dizilmesiyle oluşan farklı maddelere allotrop denir. Örneğin elmas ve grafit karbon elementinin farklı dizilmesiyle oluşan allotrop madddelerdir. Allotrop maddelerin özellikleri: 1. Reaksiyona girme aktiviteleri farklıdır. 2. Fiziksel özellikleri farklıdır. 3. Uzaydaki dizilişleri farklıdır. 4. Reaksiyona girdikleri madde aynı ise aynı ürünü oluştururlar. ELEKTRON DAĞILIMI 1-PAULİ PRENSİBİNE GÖRE DAĞILIM 2-ELEKTRON KONFİGÜRASYONUNA GÖRE DAĞILIM
1-PAULİ PRENSİBİ: -Çekirdeğin çevresinde 1,2,3,4,5,... veya K,L,M,N,O,... diye gösterilen yörüngeler vardır. -Yörüngelerde elektron sayısı belli bir formülle bulunur.(2n 2 formüldeki n: yörünge numarası) -Son yörüngelerde maksimum 8 elektron bulunur -Yörünge sayısı, periyot numarasını olarak adlandırılır. A grubunda son yörüngedeki elektron sayısı grup numarası olarak da ifade edilebilir. 2-ELEKTRONİK KONFİGÜRASYON DAĞILIMI 4 Tür orbital çeşidi vardır. s,p,d,f olarak adlandırılır. -s de 1,p de 3, d de 5,f de 7 orbital vardır. -Her orbitalde spini(yönü ) ters olmak kaydı ile en fazla iki elektron yerleşir. s=2, p=6, d=10, f=14 elektron alır. -Elektronlar yerleşirken düşük enerjili orbitalde boşluk varsa oraya yerleşir. -Orbitalin enerji seviyesi çekirdekten uzaklaştıkça artar. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 10 4p 6 5s 2 4d 10... şeklindedir.
nötr 6 C atomunun elektron dizilmi orbitalletam dolu olan 10 Ne atomunun elektron dizilimi 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 10 4p 6 5s 2 4d 10 Bu örnekten yola çıkarak elektron konfigürasyonundan neler bulabileceğimize bakalım. 1-Grubunu -Son orbitale göre karar verilir. s veya p ise grubu A, d veya f ise grubu B dir. 2-Periyot Sayısı -En büyük katsayı periyodu verir. 3-Orbitallerin üslerinin toplamı bize elektron sayısını verir. KOLAY GELSİN ARKADAŞLAR SORULARLAGELDİK