Sivil Toplum Aracı: Türkiye 1. Genel Hedef ve Amaç 1.1 Genel Hedef: Demokrasiye, insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne katkı sağlamak; sivil toplumun, yönetişimin her aşamasında karar alma ve politika belirleme süreçlerine aktif katılımı yoluyla Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecini desteklemek. 1.2 Programın amacı: Bireylerin aktif olarak siyasete katılım ortamlarının gelişmesine ve örgütlü bireylerin kapasitelerinin güçlendirilmesine katkıda bulunmak. 2. Teklif edilen faaliyetlere ilişkin açıklamalar: Bileşen 1: 1- STÖ ağ ve platformlarına destek Bu bileşen, mevcut veya yeni oluşturulacak ulusal, bölgesel 1, yerel veya tematik platform ve ağları destekleyecek Çerçeve Ortaklık Anlaşmalarını (ÇOA) devreye sokan bir hibe programından oluşacaktır. Destekler daha küçük ölçekli STÖ'lere ve/veya ağ/platform üyelerine yönelik hibe geri dağıtımı (re-granting) ve/veya doğrudan aynî destek de dâhil olmak üzere teknik yardım, kapasite geliştirme eğitimleri ile bilgi ve en iyi uygulamaların paylaşımı yoluyla verilecektir. Bu hibe programı, --standart proje yaklaşımından uzaklaşılarak-- ağ ve platformlara yönelik daha uzun vadeli (çok yıllı) "AK desteği konusundaki Yol Gösterici İlkeler" ile ilgili yürütülen danışma süreci sırasında, STÖ'ler tarafından dile getirilmiş olan ihtiyaçlara cevap vermeyi amaçlamaktadır. Toplam bütçe: 2.000.000 Toplam 1.000.000 bütçeli ilk teklif çağrısının STÖ platform ve ağlarını içeren 3 ila 5 adet ÇOA'nın oluşturacak şekilde 2013 yılı içinde, aynı bütçeli ikinci teklif çağrısının da 2014 yapılması planlanmaktadır. Bu teklif çağrısının, öncelikler, hibe miktarları, ÇOA sayısı vs. sıralaması gibi ayrıntıları, sivil toplumla yapılacak danışma süreci yoluyla netleştirilecektir. AK Eş-finansmanı: %100'e kadar. Gerekçe: Bu sivil toplum aracının çok-yıllı ortaklık yaklaşımı, geleneksel eş-finansman yaklaşımından uzaklaşmayı gerektirmektedir. ÇOA'lar (sadece bunlarla kalmayıp) aşağıdaki hususlara odaklanan ağ ve platformlara yönelik desteği kapsayacaktır: Sivil toplumun izleme-takip rolünü güçlendirmek üzere, bireyleri yasa ve politikalar 1 Türkiye'nin bölgeleri anlamında. 1
(özellikle temel hak ve özgürlükler) konusunda bilinçlendirmek Sivil Toplum Örgütleri -- taban örgütleri de dahil -- ve bireylerin insan hakları, demokrasi ve Topluluk Müktesebatı konularında bilgi edinmesine yardımcı olmak Ağ/platform üyelerinin iletişim becerilerini güçlendirmek ve kurumsal rehberlik Bileşen 2: Aktif sivil toplum için esnek fonlar Bu bileşen kapsamında STÖnün görünürlüklerini arttırmaya yönelik aktiviteler için (görsel-işitsel-basılı materyaller, web siteleri, etkinlikler, kampanyalar gibi) hibeler ve STÖ'ler tarafından yürütülen araştırma, anket, incelemeler ve ekipman alımı da dahil olmak üzere, gelişime yönelik, hibe çağrısı yapılmaksızın, başvuru üzerine sağlanacak küçük ölçekli fon olanaklarını içerecektir. Bu hibe programı, Yol Gösterici İlkelerle ilgili yürütülen danışma sürecinde STÖ'ler tarafından ifade edilen ve onların, sivil toplum oyuncuları olarak temel faaliyetlerini yerine getirirken ortaya çıkan acil gereksinimlerini karşılamaya yönelik, doğrudan, küçük ölçekli ve hızlı bir desteği kapsamaktadır. Bu nedenle önerilen program, yerel projelerin hızla tespiti ve seçiminin yanı sıra mali yardımın da zamanında dağıtılmasına imkân tanıyacaktır. Toplam bütçe: Yıllık 750.000 olmak üzere 2 yıl boyunca 1.500.000. Tek bir projenin bütçesi: 8.000-10.000 (endikatif) Çağrı yılda bir kez yayınlanacak ancak bütçe elverdiği sürece bir yıl boyunca başvuruya açık olacaktır. Başvurular düzenli aralıklarla değerlendirilecektir. Bu teklif çağrısının, öncelikler, hibe miktarları, ÇOA sayısı vs. gibi ayrıntıları sivil toplumla yapılacak danışma süreci yoluyla netleştirilecektir. AK Eş-finansmanı: %100'e kadar. Gerekçeler: bu mikro programın yapısı ve hedefleri, yapısal olarak tam bir mali desteğe ihtiyacı olan çoğu taban örgütün ihtiyacını ele almaktadır. Projeler aşağıdaki konulara (sadece bunlarla sınırlı olmamak üzere) odaklanan yerel ve taban örgütlere yönelik desteği kapsayacaktır: Sivil toplumun izleme-takip rolünü güçlendirmek üzere -- taban örgütleri de dâhil-- STÖ'leri yasa ve politikalar konusunda bilinçlendirmek STÖlerin kendi görünürlüklerini arttırma kapasitesi Bireylerin Kopenhag siyasi kriterleri ve Topluluk Müktesebatı konusunda bilgi edinmesine yardımcı olmak Hem Türkiye içinde, hem de AB'de yerleşik STÖler arasında, iyi uygulamaların paylaşılmasını; ağların, inisiyatiflerin ve platformların oluşturulmasını ve genişletilmesini ve/veya Avrupa'daki şemsiye kuruluş ve sivil toplum platformlarında yer alınmasını sağlamak. Bileşen 3: Aktif yurttaşlığın desteklenmesi Bu bileşen kapsamında, Türkiye deki STÖ gönüllüsü ve/veya çalışanlarının, AB deki ST etkinliklerine ve AB deki STÖ gönüllüsü ve/veya çalışanlarının Türkiye deki ST 2
etkinliklerine daha fazla katılımını sağlayacak şekilde hazırlanmış, yazılı ve sözlü çeviri, seyahat ve uzmanlık imkanları sağlanacaktır. Kültürel etkinlikler de bu kapsamda yer alacaktır. Bu bileşenin, STÖlerden gelen destek taleplerinin gecikmeden tespit edilerek yanıtlanması ve desteğin zamanında sunulması suretiyle, Yol Gösterici İlkeler e ilişkin danışma sürecinde STÖ lerin dile getirmiş olduğu ihtiyaçlara cevap vermesi hedeflenmektedir. Toplam bütçe: 4 yılda 500.000 Bu bileşenle: Avrupalı ST aktivistlerinin Türkiye deki, Türkiye de yaşayan ve İngilizce bilmeyen ST aktivistlerinin de AB deki iletişim ağları ve etkinliklere katılmalarını destekleyecek, böylece birey iletişim ağları, girişimleri ve platformlarının oluşturulması ve yaygınlaştırılmasına olanak verecek şekilde iyi uygulamaların paylaşılması sağlanacaktır. İngilizce bilmeyen ST aktivistlerinin Avrupalı çatı örgütleri ve sivil toplum platformlarına katılmalarını destekleyecektir. Türkiye den P2P ve AB/Genişleme ülkeleri/komşu ülkelerdeki diğer etkinliklere katılacak olanların vize ve pasaport masraflarına (idari ücretler, yerel seyahat vb.) destek sağlayacaktır. Bu, listenin nihai hali değildir. Bileşen 4: AB ve Türkiye deki sivil toplum örgütleri arasında karşılıklı farkındalığı ve bilgi düzeyini arttırıcı çalışmalar. Bu bileşen kapsamında, CSF-Türkiye vasıtasıyla, AB nin ST ye verdiği desteğe ilişkin STÖ lerin farkındalığı arttırılacaktır. Yol Gösterici İlkelere ilişkin danışma sürecinde STÖ ler, AB nin sivil toplumlarına yönelik mevcut desteğine ilişkin farkındalığın arttırılması gereğini dile getirmiştir. STÖ ler aynı zamanda kendilerinin daha görünür olabilmesi ve faaliyetlerinin daha iyi bilinmesi için doğrudan destek talep etmişlerdir. Bu bileşen CSF- Türkiye nin dört sonucunun hepsiyle doğrudan ilişkilidir. Bu tasarım 1 ve 2. bileşen kapsamında STK lara sunulacak doğrudan desteğin mümkün olan en üst seviyeye çıkartılmasını amaçlamaktadır. Bu araç, bir teknik destek sözleşmesi üzerinden, yukarıdaki bileşen 3 ile birlikte uygulanacaktır. Toplam mali çerçeve: 4 yılda 800.000 Bu bileşen aşağıdakileri içerecektir (ancak bunlarla sınırlı değildir): CSF Türkiye nin ifade ve kültür, barışçı toplantı ve örgütlenme özgürlükleri alanında sunduğu imkânlar konusunda farkındalık yaratılmasına destek. Bileşen 1 ve 2 ve CSF Türkiye ile ilgili hibe öncesi ve sonrası eğitimler dahil olmak üzere, fon-geliştirme alanındaki bilgi ve becerilerin geliştirilmesine destek. 3
Hibe ve mikro hibe programları için alınan dersleri ve proje sürecinin ve sonrasının iyileştirilmesine yönelik tavsiyeleri içeren rehberlerin ve değerlendirme araçlarının geliştirilmesi için uzmanlık. İlgili durum tespit çalışmaları ve etütlerinin yanı sıra ölçülebilir ve nesnel olarak doğrulanabilir göstergelerin belirlenmesine yönelik metodolojileri de içerecektir. CSF Türkiye nin genel koordinasyonuna ve STÖlerle AB nin sivil topluma yönelik programları konusunda düzenli istişarelerin sürdürülmesine destek. Uygun olan hallerde Türkiye deki diğer donörler de dahil olmak üzere, yararlanıcılar ve diğer paydaşlarla sonuçların yaygınlaştırılması için seminerler, atölye çalışmaları vb. Çeşitli proje bileşenleri aracılığıyla sonuçların görünürlüğünün sağlanması. 3. Beklenen sonuçlar ve ölçülebilir göstergeler: Sonuç 1: İfade, barışçı toplantı ve örgütlenme özgürlüklerinden etkili ve tam olarak yararlanılması. İfade ve toplantı özgürlüğü konularında etkili gelişmeler İlgili mevzuatın uygulanmasıyla ilgili olarak STÖlerden olumlu geri bildirimler Dernek ve vakıfların sayısı ile gönüllü çalışma yapanların sayısında artış Kapatılan veya ceza verilen dernek ve vakıfların sayısında azalma STÖlere yönelik olarak mahkemeye yansıyan kapatma davalarının sayısında azalma Sonuç 2: STÖler için mali düzenlemeler, kamu ve özel finansman mekanizmaları. STÖler için daha yaygın, şeffaf ve adil mali destek sağlanmasını destekleyici mevzuat uygulamaları Örgütlü bireyleri destekleyen, Türkiye merkezli kamu ve özel donörlerin sayısında ve toplam hibe hacminde artış Seçilmiş derneklerin gelirlerinin, tek bir donörden gelen kısmının, toplam gelirlerine olan oranında düşüş Donörler arasında ortak eylem ve sırayla fonlama (sequencing) uygulamalarında artış Sonuç 3: Örgütlü bireylerin, bireylerden ve karar mercilerinden daha etkin bir biçimde destek almaları Örgütlü bireyler tarafından hazırlanan iletişim materyallerinin kalitesinin artırılması STÖlerde ve sivil inisiyatiflerde gönüllü çalışan bireylerin sayısında artış Örgütlü bireyler tarafından düzenlenen kampanyaların sayısında artış Örgütlü bireylerin medyadaki görünürlüklerinin iyileşmesi Derneklerin üye sayısında artış Seçilmiş derneklerin üyelerinden elde ettikleri gelirlerinde artış Sivil topluma yönelik olarak kamuoyu algısının iyileşmesi Kamu otoritelerince dikkate alınan STÖ raporlarının sayısında artış 4
Sonuç 4: Örgütlü bireylerin daha etkili şekilde ağ oluşturması, bilgi paylaşımı ve işbirliği yapması STÖ ağlarının sayısında artış Ortak kamuoyu kampanyalarının sayısında artış 4. Seçim mekanizması Hizmet ve hibe sözleşmeleri Avrupa Komisyonu nun dış eylemlere yönelik kuralları ve prosedürlerine göre yapılacaktır. Bileşen 1 ve 2 altındaki teklif çağrıları Türkiye deki sivil toplum örgütlerinin ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verilmesine imkân vermek amacıyla, tematik açıdan özellikle mümkün olduğunca kapsamlı bir şekilde hazırlanacaktır. Bileşen 2, Sivil Toplum faaliyetlerinin ihtiyaçlarına daha iyi ve hızlı bir şekilde yanıt vermek üzere esnek ve yenilikçi bir şekilde tasarlanmıştır. Bu sebepten dolayı, çağrılar aylık, iki aylık ya da üç aylık aralarda değerlendirilebilir. Değerlendirmelerin sıklığına çağrı kapsamına girebilen öncelikli alanlar ve/veya odaklanılan temaların özellikleri de dikkate alınarak, CSF Türkiye nin başlangıç aşamasında karar verilecektir. Tabandan gelen bu katılımcı yaklaşım, hak temelli örgütlere öncelik verilmesi gerektiğini ortaya koyan Yol Gösterici İlkeler konulu istişare sonuçları tarafından da desteklenmektedir. Dolayısıyla,, teklif çağrıları, aktif bireylerin özellikle temel hak ve özgürlükler ve çevre alanındaki katılımı üzerinde yoğunlaşacaktır. Türkiye deki STÖlere Yerel Danışmanlık Gruplarından da yardım alarak CSF Türkiye nin tüm uygulama süresi boyunca danışılmaya devam edilecektir. 5