Tarife ışı Politika Araçları İthal otaları İthal edilecek mal hacmi üzerine fiziki miktar veya değer olarak konulan sınırlamalardır. Amaç Yurtiçi tarım veya sanayi kesimini korumak Ödemeler bilançosu açıklarını kapatmak İthal otaları Global ota Hükümetler, sadece ithal mal hacmini belirler, ithalatın hangi ülkeden ve kimler tarafından yapılacağına karışmaz. Tahsisli İthal otası isans sistemi uygulanır. isans kotaya tabi mallardan belirli miktar ithal edebilmek için ithalatçıya verilen özel izin belgesidir. Gümrük Tarife otaları İkili tarife sistemi uygulanarak kotalar yumuşatılır. Belirli miktarda mal yürürlükteki gümrük tarifesinden ithal edilirken bu miktar dolduğunda tarifeler yükseltilir. 1
İthal otalarının Ekonomik Etkileri Yurtiçi = P3 olur. ünya ı = P1 olsun. Yurtiçi Üretim = E Yurtiçi Tüketim = İthalat = E P3 P2 TA - kadar kota konulsun. P1-P2 oranında gümrük tarifesine eşittir. Yurtiçi = P2 olur. P1 Yurtiçi Üretimdeki Artış = EF Yurtiçi Üretim = F Yurtiçi Tüketimde Azalış = Yurtiçi Tüketim = E F İthalat = İthal otalarının Ekonomik Etkileri a üçgeni Üretim etkisi b üçgeni P3 P2 P1 a TA b Tüketim etkisi a + b alanı ış ticaret etkisi E F İthal otalarının Ekonomik Etkileri c alanı ıtlık rantı Gümrük tarifesinin olduğu durumlarda c alanı hazinenin vergi gelirini ifade eder! ıtlık rantını kim alır? P3 P2 P1 E a F TA C ıtlık rantı b Genellikle ithalatçılar tarafından alınır. alın dış piyasası üzerinde tam bir denetime sahipse ihracatçılar alır. isansların açık artırma ile satılması durumunda devlet alır. 2
İthal otalarının Ekonomik Etkileri d alanı Bölüşüm etkisi P3 P2 P1 d a TA C ıtlık rantı b E F arşılaştırma Gümrük Vergileri Vergiyi ödeyenler ürünü alabilir. Uygulaması daha saydamdır. Yüksek tarifeler, kaçakçılığı özendirir. İthal otaları ota aşıldıktan sonra ürün yurtiçine giremez. Rüşvet ve yolsuzluklara daha açıktır. ınırlı kotalar, kaçakçılığı özendirir. İthal Yasakları İthal yasakları hangi amaçla konulur? üks malların ithalini engelleyerek döviz tasarrufu sağlamak Yerli sanayi dış rekabetten tam olarak korumak Halk sağlığına ve kamu düzenine zararlı malların ülkeye girişini önlenmek 3
İthal Yasakları Yurtiçi fiyatı = P olur. ünya fiyatı = Pd olsun. Yurtiçi Üretim = Yurtiçi Tüketim = 1 2 İthalat = İthal yasağı konulsun. PY P P Yurtiçi fiyatı = PY olur., talep esnekliğine bağlı olarak yükselir. Pd Uzun dönem arz esnekliği yükseldikçe fiyatlar düşer. Yurtiçi fiyatı, önce P; sonrasında P olur. öviz ontrolü / ambiyo enetimi öviz ile ilgili işlemler üzerine hükümetin koymuş olduğu sınırlamaları ifade eder. En katı uygulamasında serbest bir döviz piyasası yoktur. Her türlü döviz işlemi hükümet tekeli altındadır. ış alemden döviz geliri elde edenler belirli bir sürede merkez bankasına satmak zorundadır. erkez Bankasından döviz satın alabilmek için önce yetkili makamlardan, ödeme türü ve miktarı konusunda bir izin lisans almak gerekir. Çoklu ur istemi Farklı sektörler için farklı kurların uygulanmasıdır. En basit şekli ikili kur sistemidir. üşük ur Hammaddeler, aramalı ve yatırım mallarının ithali Zorunlu tüketim maddelerinin ithalatı İhracatında sorun olmayan tarım ürünleri Yüksek ur üks malların ithalatı İhracı özendirilmek istenen sanayi ürünleri ünyada tekel olunan ya da yüksek karşılaştırmalı üstünlüğe sahip ürünlerin ihracatı 4
Yeni orumacılık Gönüllü İhracat kısıtlamaları Bir gelişmiş ülke (ithalatçı) ile emek-yoğun bir az gelişmiş ülke (ihracatçı) arasında yapılan anlaşma ile konulan kotalardır. Tekstil ve hazır giyim sektöründe uygulaması görülür. Görünmez Engeller ağlık, Güvenlik ve Çevre tandartları: İdari ve Teknik Engeller yoluyla kısıtlamalar: Yurt İçi atkı Zorunluluğu İhracat übvansiyonları İhracatın özendirilmesi amacıyla piyasaya müdahale edimesidir. Vergi iadesi olaysız prim ödemesi üşük faizli kredi imkanı İhracat kesimine ucuz girdi sağlanması İhracat übvansiyonlarının Etkisi Etkisi übvansiyonlar ihracat ürünlerini yabancı para cinsinden ucuzlatır ve ticaret hadleri ülke aleyhine döner. Etkisi İhraç mallarının ucuzlaması nedeniyle ülkenin ürününe olan talep artar. Talep esnekliğinin yüksekliği dış ticaretten elde edilen kazancı belirler. 5
İhracat übvansiyonlarının Etkisi Üreticiler, sübvansiyon verilen ürünü yurtiçine satmaktansa ihraç etmeyi tercih eder. übvansiyon verilen ihraç malının fiyatı yurtiçinde yükselir. Yurtiçi fiyat, ihraç fiyatı ile sübvansiyonun toplamına eşit olur. İç Piyasaya önük übvansiyonlar İthalata rakip endüstrileri korumak amacıyla bu yöntem kullanılır. übvansiyonla korunan bir mal, yurtiçinde serbest dünya fiyatlarından satılır. Hükümetler, serbest dünya fiyatı ile yurtiçi maliyet arasındaki fark kadar yerli üreticiye ödemede bulunur. İthalatta Fark Giderici Vergiler İthalata rakip endüstrileri korumak için başvurulan araçlardan birisidir. Hükümetler, korumak istedikleri sektör için yüksek yurtiçi fiyat belirler. üşük ithal fiyatı ile yurtiçi fiyatı arasındaki farkı giderecek kadar vergi konulur. 6
İhracat Vergileri alın ihracatından çeşitli isimlerle alınan vergilerdir. İhracatı sınırlandırmaya yöneliktir. eden ihracat üzerinden vergi alınır? Hazineye gelir sağlamak Hammaddelerin yurtiçinde işlenmelerini özendirmek oğal hammaddelerin arzını korumak Ticaret hadlerini ülke lehine döndürmek İhracat onopolleri İhracat, monopol ya da oligopol gücüne sahip büyük firmalar tarafından yapılmaktadır. onopolcü firmalar, kârını artırmak için fiyat farklılaştırmasına gitmektedir. amping Büyük bir firmanın malını dış piyasada, iç piyasadan daha düşük bir fiyata satmasıdır. amping Çeşitleri Arada bir yapılan damping Yıkıcı damping ürekli damping 7
Uluslararası Farklılıkları ve amping İhracat endüstrisinde monopollerin kâr maksimizasyonunu sağlayabilmesi için fiyat farklılaştırmasına gitmesi gerekir. farklılaştırmasının uygulanabilmesi için iki koşul var İç ve dış piyasalar, birbirinden belirgin bir şekilde ayrı olmalıdır. Ürünün değişik piyasalardaki talep esnekliği farklı olmalıdır. ampinge arşı Hükümet Politikaları Yüksek anti damping vergileri / telafi edici vergiler GATT sözleşmelerinde 1964 yılından itibaren yer almaktadır. Her ülkede anti damping soruşturmalarını yapmakla görevli kurumlar, araştırmalar ve incelemeler yapmaktadır. arteller arteller, benzer mal ve hizmetleri üreten firmaların rekabeti ortadan kaldırmak amacıyla yaptıkları anlaşmalardır. Farklı ülkelere ait firmalar tarafından yapılan anlaşmalar, uluslararası kartelleri oluşturur. Bir kartele girmeyi kabul eden firma ortak fiyat ve üretim politikasını belirlemelidir. Firmalar, yeni teknolojilerin kullanımı sınırlandırmak amacıyla anlaşmalar yapabilirler. arteller, rekabeti nasıl ortadan kaldırırlar? ları belirlemek Üretim miktarını kısmak Piyasaları bölüşmek 8