CSRS-PPP, MagicGNSS ve APPS Web Tabanlı Yazılımların Statik PPP Modüllerinin Karşılaştırılması



Benzer belgeler
COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS

GLONASS UYDULARININ NOKTA KONUM DOĞRULUĞUNA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: ÇORUM ÖRNEĞİ

HASSAS MUTLAK KONUMLAMA TEKNİĞİ (PPP) İLE AĞ RTK KONUMLAMA TEKNİĞİNDEN ELDE EDİLEN YÜKSEKLİK BİLEŞENİNİN DOĞRULUK KARŞILAŞTIRMASI

ACCURACY OF GPS PRECISE POINT POSITIONING (PPP)

FARKLI IGS KOMBİNE YÖRÜNGE/SAAT ÜRÜNLERİ (CLK10&CLK11) KULLANARAK GERÇEK ZAMANLI PPP (RT-PPP) TEKNİĞİ PERFORMANSININ ARAŞTIRILMASI

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi

Bağıl Konum Belirleme. GPS ile Konum Belirleme

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi RTK GPS SİSTEMİNİN POLİGON ÖLÇMELERİNDE KULLANIMI

COMPARISION OF CLASSIC RTK, NETWORK RTK AND TOTAL STATION TECHNIQUES IN DETERMINATION OF POINT POSITIONS

TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin yılları GNSS verilerinden yararla belirlenmesi ve uygulamada kullanılması

TEK GPS ALICISI İLE YÜKSEK FREKANSLI YAPISAL TİTREŞİMLERİN BELİRLENMESİNDE YENİ BİR KİNEMATİK YÖNTEM

RTCM/SSR Mesajları İle Gerçek Zamanlı Hassas Nokta Konumlama (PPP-RTK) Tekniği

İNTERNET TABANLI GPS DEĞERLENDİRME SERVİSLERİNİN DOĞRULUK ANALİZİ: İSTANBUL ÖRNEĞİ

TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI

İyonosfer TEİ Hesabında Uydu Alıcı Bağıl Geometrisine Uygun Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Wgeo

Tek GPS Alıcısı Ölçülerinin Değerlendirilmesinde Yeni Bir Kinematik Algoritma ve Yapısal Titreşimleri Belirleme Kabiliyeti

GNSS GÖZLEM SÜRELERİNİN BAZ ÇÖZÜMLERİ VE KONUM DOĞRULUĞUNA OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: AKSARAY KAMPÜS GNSS AĞI ÖRNEĞİ

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS

İSKİ UKBS (Uydulardan Konum Belirleme Sistemi)

KONUM BELİRLEME YÖNTEMLERİ

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI. İSTANBUL TKBM HİZMET İÇİ EĞİTİM Temel Jeodezi ve GNSS

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN. İletişim Bilgileri:

T.C. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HAVA GNSS VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE HASSAS KİNEMATİK NOKTA KONUMLAMA MERT GÜRTÜRK

GPS ÖLÇÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE FARKLI FAZ KOMBİNASYONLARININ KULLANILMASI

Turgut UZEL, Kamil EREN TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES

BUSAGA BUSKİ Sabit GNSS Ağı

Web-based Online Data Processing Services as an Alternative to Conventional GNSS Processing Software

GPS-PPP ve GPS/GLONASS-PPP Yöntemlerinin Konum Belirleme Performanslarının Ölçü Süresine Bağlı Olarak Değerlendirilmesi

HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE ÇOK BİMLİ İSKANDİL VERİLERİNİN HATA ANALİZİ ERROR BUDGET OF MULTIBEAM ECHOSOUNDER DATA IN HYDROGRAPHIC SURVEYING

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD

GNSS Teknikleri ve Uygulamaları

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI

olmak üzere 4 ayrı kütükte toplanan günlük GPS ölçüleri, baz vektörlerinin hesabı için bilgisayara aktarılmıştır (Ersoy.97).

HAVA FOTOĞRAFLARININ YÖNELTİLMESİNDE GPS/IMU İLE DOĞRUDAN COĞRAFİ KONUMLANDIRMA DOĞRULUĞUNUN ARAŞTIRILMASI

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

1. GİRİŞ 2. GNSS SİSTEMLERİ

UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI

MÜHENDİSLİK UYGULAMALARI İÇİN SABİT GPS İSTASYONLARINA DAYALI KONUM DOĞRULUKLARININ ARAŞTIRILMASI

GLOBAL KONUM STEMİ GPS

Şekil 3. Web tabanlı veri işleme sisteminin dizayn şeması

Bülent Ecevit Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü JDF 459 GPS Uygulamaları Ders Notları

GPS ağlarının dengelenmesinden önce ağın iç güvenirliğini artırmak ve hataları elimine etmek için aşağıda sıralanan analizler yapılır.

PRECISE POINT POSITIONING PPP (HASSAS NOKTA KONUMLAMA) TEKNİĞİNİN HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE KULLANILABİLİRLİĞİ

RADYOSONDA VE GNSS İLE ELDE EDİLEN YOĞUŞABİLİR SU BUHARI MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI


JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU

PPP Yönteminin Arkeolojik Amaçlı Ölçme Uygulamalarında Kullanılabilirliği: Şapinuva Kazı Alanı Örneği

GPS EFEMERİS BİLGİSİNİN GÖRELİ KONUMLAMADA KOORDİNATLARA VE BAZ BİLEŞENLERİNE ETKİSİ

Bülent Ecevit Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü JDF 459 GPS Uygulamaları Ders Notları

GNSS Teknikleri ve Uygulamaları

GPS YÖNTEMİ İLE HALİHAZIR HARİTA ÜRETİMİ

İSTENEN DÖNEM İÇİN DÜZENLİ İYONOSFERİK TOPLAM ELEKTRON İÇERİK TAHMİNİ-DTEİ

Sistemin Bileşenleri

Research On Using a Mobile Terrestrial Photogrammetric Mapping System For The Determination Of Object Volumes

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SABİT GNSS İSTASYONU (YLDZ), VERİLERİNİN ANALİZİ VE SUNUMU

Düşey Yönlü Deformasyon Belirleme Çalışmalarında Tekrarlanabilirliklerin İncelenmesi

1. ÖZGEÇMİŞ 1.1. KİŞİSEL BİLGİLER

THE EFFECT TO GEOREFERENCING ACCURACY OF CONTROL TARGETS IN TERRESTRIAL LASER SCANNING APPLICATIONS

JDF 361 Alet Bilgisi Ders Notları. Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ Zonguldak-2015

DETERMINATION OF VELOCITY FIELD AND STRAIN ACCUMULATION OF DENSIFICATION NETWORK IN MARMARA REGION

T.C. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Hakan KOCAMAN Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi

Küresel Konumlama Sistemi Yrd. Doç. Dr. Okan Yıldız Yrd. Doç. Dr. Mustafa Dihkan Öğr.Gör.Dr. Deniztan Ulutaş

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

TÜRKİYE DÖNEMSEL PDOP VE GDOP DEĞİŞİM HARİTALARININ OLUŞTURULMASI

TUSAGA-AKTİF GPS AĞ VERİLERİ İLE BÖLGESEL İYONOSFERİK MODELİN OLUŞTURULMASI

DEĞİŞİK GPS YAZILIMLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

GPS ile Hassas Tarım Uygulamaları

Küresel Konumlama Sistemi (GPS)

FOTOGRAMETRĐK NĐRENGĐ VE GPS/IMU ĐLE DOĞRUDAN COĞRAFĐ KONUMLANDIRMA TEST SONUÇLARI

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Birim BALCI 2. Doğum Tarihi : Unvanı : Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans

GPS Nedir? Nasıl Çalışır?

TUSAGA AKTİF (CORS TR) SİSTEMİNİN TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE KATKILARI

Sistemin işletilmesi TKGM ye aittir. İlk olarak sistem Haziran 2011 e kadar ücretsiz olaraksunuldu Şimdi, BHİKPK tarafından belirlenen ücrete tabidir

GNSS Teknikleri. Lisans Ders Notları. Aydın ÜSTÜN. Kocaeli Üniversitesi Harita Mühendisliği.

KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI

İKİ BOYUTLU AĞLARDA AĞIRLIK SEÇİMİNİN DENGELEME SONUÇLARINA ETKİSİ VE GPS KOORDİNATLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU

KLASİK RTK ve AĞ-RTK YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, 42075, Konya, Türkiye

GPS/INS Destekli Havai Nirengi

1. GLOBAL POSITONING SYSTEM HAKKINDA GENEL BİLGİLER

İSTANBUL BOĞAZI SU SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİNİN MODELLENMESİ. Berna AYAT. İstanbul, Türkiye

PROGRAM. Cumhuriyet Üniversitesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Açılış Sempozyumu Kasım 2011 Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezi, Sivas

GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA GPS METEOROLOGY : AN APPLICATION FOR ISTANBUL

JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ. Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI

COMU SABİT GNSS İSTASYONUNUN BÖLGEDEKİ JEODEZİK ÇALIŞMALARA KATKILARI

Türkiye de Sabit GPS İstasyonlarının Tarihi ve TUSAGA-AKTİF Sistemi

T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ. WEB TABANLI OTOMATĠK GPS VERĠ ĠġLEME SĠSTEMĠ TASARIMI

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim 02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon

KONTROL EDEN Bilal ERKEK Ömer SALGIN Hacı ġahin ġahġn Levent ÖZMÜġ Nevzat ÖZTÜRK

JEODEZİK VERİLERİN İSTATİSTİK ANALİZİ (Ölçüler Yöntemleri) Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA

Sayısal Ve Analog Hava Kameralarının Geometrik Potansiyellerinin Fotogrametrik Açıdan İrdelenmesi

Radyosonda ve GPS Verileri ile Elde Edilen Yoğuşabilir Su Buharı Değerlerinin Karşılaştırılması

İyonosfer TEİ Hesabında Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Yaklaşımı

Araştırma Görevlisi İSMAİL ÇÖLKESEN

Transkript:

Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 5, No: 1, 2013 (1-12) Electronic Journal of Map Technologies Vol: 5, No: 1, 2013 (1-12) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1309-3983 Makale (Article) CSRS-PPP, MagicGNSS ve APPS Web Tabanlı Yazılımların Statik PPP Modüllerinin Karşılaştırılması Salih ALÇAY *, Cemal Özer YİĞİT **, Ayhan CEYLAN * * Selçuk Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Harita Müh. Böl., Konya/TÜRKİYE ** Gebze Yüksek Teknoloji Enst. Müh. Fak. Jeod. ve Fot. Müh. Böl., Gebze/TÜRKİYE salihalcay@selcuk.edu.tr Özet Son yıllarda PPP(Precise Point Positioning) yöntemi araştırmacıların ilgisini çeker hale gelmiştir. PPP yönteminde ikinci bir alıcıya gereksinim olmadan noktanın konumu rahatlıkla cm mertebesinde belirlenebilmektedir. Günümüzde PPP ile konum belirleme hizmeti veren web tabanlı birçok GNSS yazılımı mevcuttur. Bu çalışmada farklı enlem bölgelerinden seçilmiş üç IGS istasyonunun farklı gözlem süreli (24, 8, 4 ve 2 saatlik) koordinatları PPP yöntemiyle web tabanlı CSRS-PPP, MagicGNSS ve APPS yazılımları kullanılarak elde edilmiş ve sonuçlar karşılaştırmalı bir yaklaşımla yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: APPS, CSRS-PPP, MagicGNSS, IGS, PPP Comparison of the CSRS-PPP, MagicGNSS and APPS Web Based Software s Static PPP module 1. GİRİŞ Abstract In recent years, PPP(Precise Point Positioning) has become of interest to researches. In the PPP method, point position at the level of cm can be determined easily without need to the base station. Today, so many web based GNSS software, which can process using PPP method, is available. In this study, different observation period (24, 8, 4 and 2 hourly) coordinates of three IGS stations, selected from different latitude regions, have been estimated with PPP method by using CSRS-PPP, MagicGNSS and APPS web based software and results have been interpreted in a comparative approach. Keywords : APPS, CSRS-PPP, MagicGNSS, IGS, PPP PPP kavramı 1970 de ortaya çıkmış olup, teorik temeli ilk olarak Zumberge v.d. (1997) tarafından verilmiştir [1]. PPP yönteminin amacı tek bir alıcı ile oldukça yüksek nokta konum doğruluğuna ulaşmaktır. Son yıllarda gelişen teknoloji ve geliştirilen algoritmalar sayesinde bu amaca adım adım ulaşılmaya çalışılmaktadır. PPP yöntemi sıfır fark yönteminin özel bir durumu olup, Diferansiyel GPS ve RTK(Real Time Kinematic) gibi konum belirleme yöntemlerinden farklı olarak sabit istasyona ve neticesinde eş zamanlı gözleme gereksinim duymamaktadır. PPP yöntemi IGS (International GNSS Service), CODE (Center for Orbit Determination in Europe), JPL(Jet Propolsion Laboratory) gibi merkezlerden yayınlanan GNSS(Global Navigation Satellite System) uydularına ait yörünge ve saat düzeltmelerini kullanarak tek bir GNSS alıcısının konumunun hassas bir şekilde belirlenmesine dayanmaktadır. Sadece alıcının gözlem verileri kullanılarak gözlem süresine bağlı olarak cm Bu makaleye atıf yapmak için Alçay S., Yiğit C. Ö., Ceylan A., CSRS-PPP, MagicGNSS Ve APPS Web Tabanlı Yazılımların Statik PPP Modüllerinin Karşılaştırılması. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi 2013, 5(1) 1-12 How to cite this article Alçay S., Yiğit C. Ö., Ceylan A., Comparison Of The CSRS-PPP, MagicGNSS And APPS Web Based software s Static PPP Module. Electronic Journal of Map Technologies, 2013, 5 (1) 1-12

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların mertebesinde konumlama gerçekleştirilmektedir. Bu da maliyet yönünden avantaj sağlayan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum PPP ye diferansiyel yöntemlere göre avantaj sağlamaktadır. Fakat cm mertebesinde doğruluğa ulaşmak için, uydu sayısı, geometrisi ve diğer parametrelere bağlı olarak, 20 dakikadan daha fazla bir süre gerekmektedir. PPP yöntemiyle ayrıca dinamik ve global anlamda (ITRF) çözümler de elde edilebilmektedir [2]. PPP, yayın efemerisi yerine hassas yörünge(ultra-rapid, rapid, final) ve uydu saat değerleri kullanmaktadır. Bu durum elde edilebilecek doğruluk açısından büyük önem taşımaktadır. Bu yöntemle elde edilebilecek doğruluk kullanılan veriye ve ölçme süresine bağlı olarak da değişmektedir. Son yıllarda IGS, CODE, JPL gibi kuruluşların hizmete sunduğu hassas uydu yörünge ve saat değerleri doğruluğunun gün geçtikçe artması PPP yöntemine olan ilgiyi arttırmaktadır. Günümüzde PPP; tarım endüstrisi, hidrografi, deformasyon izleme, denizaltı haritalarının yapımı için sensör konumlandırma, havadan haritalama gibi çalışmalarda kullanılan bir yöntem durumundadır. PPP yönteminin hem statik hem de kinematik konum belirleme doğruluğu ve hassasiyetine ilişkin farklı çalışmalar gerçekleştirilmiştir[3-4-5-6-7-8-9]. PPP yöntemi ile konum belirleyebilmek için kullanıcılar farklı yazılım alternatiflerine sahiptir. Farklı yazılım paketleri ve web tabanlı GNSS yazılımları sayesinde PPP ile konum belirleme gerçekleştirilebilmektedir. Bunlardan MagicGNSS, CSRS-PPP(The Canadian Spatial Reference System Precise Point Positioning), APPS(Automatic Precise Positioning Service) web tabanlı on-line GNSS yazılımlarına; Bernese, GIPSY-OASIS ve GrafNav ise PPP hizmeti sunabilen akademik ve paket programlara örnek olarak verilebilir. Kullanıcıların yapması gereken servislerin son derece kolay kullanımlı web ara yüzlerini kullanarak verilerini bazı seçeneklerle birlikte (static/kinematic, datum tipi gibi) ilgili servise göndermekten ibarettir. On line sistemler aldıkları bu bilgileri kısa sürede değerlendirip, sonuçlarını çeşitli analizlere olanak sağlayacak olan bazı grafiklerle birlikte geri göndermektedir [10]. PPP ile ilgili paket programlar ve web tabanlı yazılımlar konusunda detaylı bilgi için [11] e bakılabilir. Web tabanlı yazılımlardan; MagicGNSS yazılımı Galileo yörüngesinin belirlenmesi ve zaman senkronizasyonu için geliştirilmiş bir yazılımdır. Yazılım BLS(Batch least-squares) algoritmasını kullanmaktadır [12]. CSRS-PPP, NRCan yazılımı ve çözümler için BLS algoritmasını kullanmaktadır [13]. APPS, JPL laboratuarının bir ürünüdür. PPP çözümü verirken GIPSY-OASIS yazılımını kullanmaktadır. Bu makalede web tabanlı CSRS-PPP, MagicGNSS ve APPS yazılımları kullanılarak farklı enlem bölgelerindeki üç IGS istasyonun gözlem verisi statik PPP yöntemiyle değerlendirilmiş ve yazılımlardan üretilen sonuçlar karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır. 2. PPP NİN GÖZLEM DENKLEMLERİ VE DENGELEME MODELİ 2.1 Gözlem Denklemleri Çift frekanslı GPS pseudorange ve taşıyıcı faz gözlemlerinin iyonosfer bağımsız kombinasyonu basitleştirilmiş (1) ve (2) eşitliğine göre alıcının konumu, saat, troposfer ve bilinmeyen (ambiguity) parametreleriyle ilişkilidir. p c( dt dt) Tr p (1) c ( dt dt) N (2) 2

Alçay S., Yigit C.Ö., Ceylan A. Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 bağıntılardaki, p : L1 ve L2 pseudorange lerin iyonosfer bağımsız kombinasyonu : L1 ve L2 taşıyıcı fazların iyonosfer bağımsız kombinasyonu dt : Alıcı saati zamanı ile GPS zamanı arasındaki fark (receiver clock offset) dt : Uydu saati zamanı ile GPS zamanı arasındaki fark (satellite clock offset) c : Işığın boşluktaki hızı N : İyonosfer bağımsız taşıyıcı fazın tamsayı olmayan bilinmeyenleri Tr : Uydu ile ölçü noktası arasındaki sinyal gecikmesi (troposferik etki nedeniyle) : Dalga boyu, p : Gürültü bileşenleri (sinyal yansıması da dahil) ;geometrik uzaklık, uydu (Xs,Ys,Zs) ve alıcı (x,y,z) koordinatlarının fonksiyonu olarak (3) eşitliğiyle hesaplanır. ( z 2 2 2 Xs x) ( Ys y) ( Zs ) (3) Troposferik gecikmeyi zpd (zenith path delay) ile mapping function (M) ın fonksiyonu olarak ifade edildiğinde ve bilinen uydu koordinatları çıkarıldığında matematiksel modeller basitçe fp cdt Mzpd p p 0 (4) f cdt Mzpd N 0 (5) şeklinde elde edilir[3]. 2.2 Dengeleme Modeli (4) ve (5) eşitlikleri öncül parametrelere göre lineer hale getirilmesiyle gözlemler ( X 0, ) matris formunda (6) eşitliği ile ifade edilirler. A W V 0 (6) Eşitlikte A, dizayn matrisi, düzeltmeler vektörü, W f ( X 0, ) kapanma hataları vektörü ve V ise kalıntılar vektörüdür. Gözlem denklemlerinin X e göre kısmi türevleri dört çeşit parametre içermekte bunlar, alıcının konumu (x,y,z), dt, zpd ve N dır. Buna göre A matrisi; A ile f ( X, p) x f ( X, ) x f ( X, p) y f ( X, ) y f ( X, p) z f ( X, ) z f ( X, p) dt f ( X, ) dt f ( X, p) zpd f ( X, ) zpd f ( X, p) J N ( J 1, nsat) f ( X, ) N J ( J 1, nsat) (7) T J X x y z dt zpd N J 1, nsat) şeklinde elde edilir. 3 ( (8)

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların Parametrelere öncül ağırlıklı zorlama (Px) ile en küçük kareler çözümü (9) eşitliği ile verilmektedir. 0 T 1 T ( Px A P A) A P W (9) Böylece elde edilen değerler ve kovaryans matrisi sırasıyla (10) ve (11) eşitlikleri ile verilir. ^ 0 X X (10) ^ 1 0 T 1 Cx P x ( Px A P A) (11) PPP nin temel metodolojisi ve algoritması ile düzeltme modellerine ilişkin detaylı bilgi için [3] e bakınız. 3. PPP İLE VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu çalışmada, farklı enlem bölgelerinde bulunan ANKR, MBAR ve NRIL isimli 3 IGS istasyonuna ait 26.09.2012 (DOY 270) tarihli çift frekanslı alıcılarla toplanmış gözlem verileri kullanılmıştır. Noktaların konumu Şekil 1 de görülebilir. Şekil 1: IGS istasyonlarının konumu İlk olarak noktaların ITRF-2008 koordinatlarından ölçü epok koordinatları her bir noktaya ait hız değerleri yardımıyla hesaplanmıştır. Noktalara ilişkin 24 saatlik rinex gözlem dosyaları MagicGNSS, CSRS-PPP ve APPS yazılımlarının statik PPP modülüyle değerlendirilmiş ve kartezyen koordinatları elde edilmiştir. Bu koordinat değerlerinin ölçü epok koordinatlarından olan farkları hesaplanmıştır (Şekil 2). Şekil 2: Koordinat bileşenlerinin farkları (24 s ) 4

Alçay S., Yigit C.Ö., Ceylan A. Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 Şekil 2 den de görüldüğü üzere her üç yazılımdan elde edilen koordinat bileşenlerine ait farkların büyüklüğü benzer sonuçlar göstermektedir. Bu, 24 saatlik verilerden üretilen koordinatların hangi yazılım kullanılırsa kullanılsın yaklaşık aynı sonuçlar türettiğini işaret etmektedir. Çalışmada, gözlem sürelerinin faklı yazılımlarla elde edilen sonuçlar üzerindeki etkisini görebilmek amacıyla, her üç noktaya ait RINEX gözlem dosyaları 8 er, 4 er ve 2 şer saatlik zaman dilimlerine ayrılmıştır(tablo 1). Böylece, her bir nokta için 8 er saatlik 3 oturum, 4 er saatlik 6 oturum, 2 şer saatlik 12 oturum olmak üzere toplam 21 oturum RINEX gözlem dosyası elde edilmiştir. Daha sonra her üç noktaya ait toplam 63 RINEX gözlem dosyaları her üç yazılımla değerlendirilmiş ve elde edilen koordinatların yine ölçü epok koordinatlarından olan farkları hesaplanmıştır(şekil 3,4,5). Tablo 1: Proses edilmiş RINEX gözlem dosyası zaman dilimleri RINEX Dosyası gözlem süresi 24 saatlik 0-24 8 er saatlik 0-8 8-16 16-24 4 er saatlik 0-4 4-8 8-12 12-16 16-20 20-24 2 şer saatlik 0-2 2-4 4-6 6-8 8-10 10-12 12-14 14-16 16-18 18-20 20-22 22-24 5

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların Şekil 3: Koordinat bileşenlerinin farkları (8 s ) 6

Alçay S., Yigit C.Ö., Ceylan A. Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 Şekil 4: Koordinat bileşenlerinin farkları (4 s ) 7

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların Şekil 5: Koordinat bileşenlerinin farkları (2 s ) 8 saatlik ölçü süreleri göz önüne alınarak yapılan değerlendirmede, CSRS-PPP nin iki değerinin (ANKR (dx) 8-16,16-24), MagicGNSS in bir değerinin (MBAR (dx) 0-8) ve APPS nin iki değerinin (ANKR (dx) 0-8,16-24) 2 cm den büyük olduğu görülmektedir. 4 saatlik değerlendirmede ise yazılımlarla özellikle NRIL noktasında benzer sonuçlar elde edildiği görülmektedir. Ayrıca farklar göz önüne alındığında, CSRS-PP nin 4, MagicGNSS ve APPS nin ise 5 er değerinin 2 cm den büyük olduğu ve bu farkların genelde ANKR noktasının dx bileşeninde olduğu görülmektedir. 8

NRIL MBAR ANKR Alçay S., Yigit C.Ö., Ceylan A. Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 2 saatlik değerlendirme sonucunda elde edilen farkların 4 ve 8 saatlik sonuçlara nazaran büyüdüğü rahatlıkla görülebilmektedir. Ayrıca tüm noktalar için yazılım sonuçlarının benzer olduğunu da söylemek mümkündür. Elde edilen sonuçları daha iyi yorumlayabilmek için her bileşene ait ortalama ve standart sapmalar hesaplanmıştır. Sonuçların tekrar edilebilirliklerini bir başka ifadeyle iç hassasiyetini belirleyebilmek için koordinat bileşenlerine ilişkin standart sapmalar, m vv n 1 (12) eşitliği ile hesaplanmıştır. Burada v, ölçü epoğundan olan fark değerini, n ise ölçü sayısını ifade etmektedir. 8, 4 ve 2 saatlik gözlemlerin değerlendirilmesi sonucu elde edilen koordinat farklarının ortalamaları ve standart sapmaları Tablo 2 de, bu değerlerin grafik gösterimi sırasıyla Şekil 6 ve Şekil 7 de görülebilir. Tablo 2. 8, 4 ve 2 saatlik verilerin ortalama ve standart sapmaları CSRS-PPP Magic-GNSS APPS dx dy dz dx dy dz dx dy dz 8 s ort 21.9 9.6 9.7 17.6 7.8 5.5 19.9 7.9 9.3 std 2.6 1.5 1.9 2.2 7.8 5.2 2.8 4.5 2.2 s ort 23.0 9.1 10.1 17.0 6.6 5.4 22.7 4.9 10.2 4 std 5.7 3.3 2.8 5.2 6.9 4.1 5.9 7.9 5.1 2 s ort 23.5 10.2 9.6 18.3 17.0 5.4 20.5 7.7 9.4 std 7.8 9.9 4.1 12.4 19.8 8.2 13.4 7.8 9.5 8 s ort -2.4-5.0-5.4-7.5 0.2-8.9-9.1-5.1 1.0 std 7.4 6.3 1.3 13.4 17.0 3.7 3.2 4.4 1.7 4 s ort -4.3-6.2-5.2-11.2-3.8-5.4-10.1-9.5 0.6 std 6.8 8.1 1.5 12.0 20.0 11.9 8.7 11.6 3.6 2 s ort 2.9-5.6-5.0 6.4-2.6-9.2-5.5-4.6 0.9 std 13.5 17.8 4.5 32.6 33.4 9.8 13.5 15.0 5.9 8 s ort -2.5 2.3-2.3-0.1-3.1 3.5 1.3-0.7-1.6 std 1.8 4.4 8.1 5.3 2.8 6.0 5.6 2.9 6.8 4 s ort -2.4 1.9-1.3 0.4-3.1 1.8-0.8 1.1-0.8 std 2.9 5.4 11.1 4.2 4.8 5.4 3.6 5.5 7.4 2 s ort -3.5 3.7 2.3-0.4-3.9 2.8-2.6 1.5-0.3 std 4.5 5.3 15.0 13.1 8.7 17.3 5.1 6.1 11.4 9

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların Şekil 6: 8, 4, 2 saatlik verilerin ortalama değerleri Şekil 7: 8, 4, 2 saatlik verilerin standart sapmaları Şekil 6 da görüldüğü gibi, farkların ortalamalarına bakıldığında her üç yazılımın benzer sonuçlar verdiği görülmektedir. Şekil 7 de görüldüğü üzere, koordinatların tekrar edilebilirliğinin bir göstergesi olarak hesaplanan standart sapmalara bakıldığında ise, genellikle her üç yazılımında benzer olduğu, fakat CSRS- PPP ve APPS nin tekrar edilebilirlik karakterinin birbirine biraz daha benzer olduğu rahatlıkla söylenebilir. Özellikle MBAR noktasının x ve y bileşenindeki standart sapmalar incelendiğinde CSRS- PPP ve APPS nin bir birine daha benzer sonuçlar verdiği ve MagicGNSS den biraz farklılık gösterdiği görülebilir. Bu durum, çözümde kullanılan algoritma farklılıkları ile kendi GNSS ağı bilgilerini kullanarak hesaplanan yada doğrudan IGS, JPL v.b. gibi kaynakların sağladığı hassas uydu yörünge ve saat bilgileri arasındaki doğruluk farklılıklarından ortaya çıkabilir. Her ne kadar bu farklılık bir noktada belirgin olarak ortaya çıkmış olsa da diğer noktalardaki standart sapmalar karşılaştırıldığında üç yazılımında benzer sonuçlar ürettiği görülmektedir. 10

Alçay S., Yigit C.Ö., Ceylan A. Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 4. SONUÇLAR Teknolojinin gelişimine paralel olarak uydu sistemlerinden daha verimli yararlanılmaktadır. Uydularla konum belirleme yöntemlerinden biri olan PPP yöntemi son 10 yılda araştırmacıların ilgisini çeker hale gelmiş ve web tabanlı yazılımlarda da yerini almıştır. Bu çalışmada, yaygın olarak bilinen CSRS-PPP, MagicGNSS ve APPS web tabanlı GNSS değerlendirme yazılımları kullanılarak seçilmiş üç IGS noktasının 24 saatlik RINEX verisi ve bunun 8 er, 4 er ve 2 şer saatlik zaman dilimlerine bölünmüş alt gözlem verileri statik PPP yöntemi ile değerlendirilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Her üç yazılımında yaklaşık benzer sonuçlar verdiği fakat MagicGNSS yazılımına göre CSRS-PPP ve APPS yazılımlarının daha benzer sonuçlar ürettiği görülmüştür. Bu çalışmanın bulgularına göre her ne kadar bu iki yazılım arasında benzerlik olduğu görülse de genel olarak aralarında dikkate değer anlamlı bir farkın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, tek bir GNSS alıcısı ile toplanmış veri ile bahsedilen web tabanlı yazılımlardan herhangi birisi kullanılarak, yeterli uydu sayısı, uygun uydu geometrisi, gözlem süresi v.b. gibi koşuların sağlanması şartıyla, cm seviyelerinde koordinat doğruluğuna ulaşmak mümkündür. Böylelikle, kamu kurumu, mühendislik firmaları ve araştırmacılar problemlerinin çözümüne ilişkin konum bilgilerine, her hangi başka bir referans istasyonunda eş zamanlı ölçü yapmadan, çift frekanslı tek bir GNSS alıcısı ve bu web tabanlı yazılım hizmetlerini kullanarak rahatlıkla ulaşabilirler. Teşekkür: Bu çalışmada veri olarak kullanılan IGS ürünlerinden dolayı IGS servisine, veri değerlendirmede kullanılan web tabanlı online CSRS-PPP için Natural Resources Canada (NRCan), Geodetic Survey Division a, APPS için NASA-Jet Propulsion Laboratory ve MagicGNSS için GMV Innovation solutions'a teşekkür ederiz. 6. KAYNAKLAR 1. Zumberge J.F., Heflin M.B., Jefferson D.C., Watkins M.M., Webb F.H., 1997, Precise Point Poistioning for the Efficient and Robust Analysis of GPS Data from Large Networks, J.Geophys. Res., 102(B3), 5005-5017 2. Altamimi, Z., Collilieux, X., Métivier, L., 2011, ITRF2008: An improved solution of the international terrestrial reference frame, Journal of Geodesy 85(8): 457-473 3. Kouba, J., Héroux, P., 2001, Precise point positioning using IGS orbit and clock products, GPS Solutions, 5(2), 12 28 4. Cai, C., Gao, Y., 2007, Precise Point Positioning using combined GPS and GLONASS observations, Journal of Global Positioning Systems, 1,13-22 5. Alkan, R.M., 2008, Precise Point Positioning Performance of Low-cost OEM and Geodetic Receivers Using Online Processing Service, In Proc. of International Symposium on GPS/GNSS, 1144-1154, Odaiba, Tokyo, Japan, November 11-14(reviewed paper) 6. Alkan, R.M., 2009, PPP Yönteminin Performans Analizi ve Ölçme Uygulamalarda Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Mühendislik Ölçmeleri STB Komisyonu, 4. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, 14-16 Ekim, KTÜ-Trabzon 7. Martin, A., Anquela, A.B., Capilla, R., Berne, J.L, 2011, PPP technique analysis based on time convergence, repeatability, igs products, different software processing, and GPS+GLONASS constellation, Journal of Surveying Engineering, 137(3), 99-108 8. Şanlı U. ve Tekic S., 2010, "Accuracy of GPS Precise Point Positioning: A Tool for GPS Accuracy Prediction", 60 pg., LAP Lambert Academic Publishing, 9. Ocalan T. ve Alkan R.M., 2012 "Performance Analysis of Web-Based Online Precise Point Positioning (PPP) Services for Marine Applications", The 14th IAIN Congress 2012 11

Teknolojik Araştırmalar: HTED 2013 (1) 1-12 CSRS-PPP, MagicGNSS VE APPS WEB Tabanlı Yazılımların 10. Alkan, R.M., Kalkan Y., 2011, Precise Point Positioning PPP (Hassas Nokta Konumlama) Tekniğinin Hidrografik Ölçmelerde Kullanılabilirliği, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 18 22 Nisan 2011, Ankara 11. Huber, K., Heuberger, F., Abart, C., Karabatic, A., Weber, R., Berglez, P., 2010, PPP: Precise Point Positioning-Constraints and Opportunities, Fig Congress,Sydney, Australia 11-16 April 12. Píriz, R., Mozo, A., Navarro, P., Rodríguez, D., 2008, MagicGNSS: Precise GNSS products out of the box Proc., ION GNSS 21st Int. Technical Meeting of the Satellite Division of the Institute of Navigation, Institute of Navigation, Manassas, VA, 1242 1251 13. Héroux, P., Caissy, M., and Gallance, J., 1993, Canadian active control system data acquisition and validation. Proc., 1993 IGS Workshop, Univ. of Berne, Berne, Switzerland, 49 58 APPS [Bilgisayar Yazılımı], Pasaneda, CA, JPL ( https://apps.gdgps.net/apps.[kasım 2012]) CSRS-PPP [Bilgisayar Yazılımı], Kanada, NRCan GSD (www.geod.nrcan.gc.ca. [Kasım 2012]) MagicGNSS [Bilgisayar Yazılımı], İspanya, GMV (http://magicgnss.gmv.com/ [Kasım 2012]) 12