BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER
66. Nas l İthalatç Olunur? Vergi numaras na sahip her gerçek ve tüzel kişi ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tan nan kişiler ortakl klar ithalat işlemlerini yürütebilir. Ancak, - Özel anlaşmalara dayanan ithalatta, - Kitap ve diğer yay nlar n ithalat nda, - Ülkemizde aç lan uluslararas fuar ve sergilerde D ş Ticaret Müsteşarl ğ perakende sat ş na izin verilen mallar n ithalat nda, vergi numaras na sahip olma şart aranmaz. Tacir olmayan gerçek kişiler, özelliği ve niteliği itibariyle, özel, şahsi ve ailevi kullan ma mahsus olduğu anlaş lan veya hediye amaçl olarak getirildiği aç kça belli olan maddeleri ithal edebilirler. Buna ilişkin usul ve esaslar Başbakanl k Gümrük Müsteşarl ğ nca belirlenir. Kamu ahlak, kamu düzeni veya kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitki sağl ğ n n korunmas veya s nai ve ticari mülkiyetin korunmas amaçlar yla ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde al nan önlemlerin kapsam d ş ndaki mallar n ithali serbesttir. İthalat kanunlarla belirli kurum ve kuruluşlara b rak lm ş maddelerin ithali ancak, bu kurum ve kuruluşlar taraf ndan yap labilir. İthalat yapmak isteyen kişiler, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde almalar gereken belgelerle birlikte doğrudan gümrük idarelerine başvururlar (Kambiyo mevzuat hükümleri sakl kalmak kayd yla). D ş Ticaret Müsteşarl ğ taraf ndan aksine bir talimat verilmediği sürece, İthalat Yönetmelik eki İthalat Tebliğleri hükümleri çerçevesinde yetkili kuruluşlardan al nan belgeler, ilgili kuruluşlarca belirlenen süreler içerisinde kullan lmalar kayd yla, düzenlendiği takvim y l içerisinde geçerlidir. İthal edilecek mallar n bedellerinin ödenmesine ilişkin olarak bankalarca veya özel finans kurumlar nca yap lacak işlemler kambiyo mevzuat hükümlerine tabidir. İthal edilecek mallar n gümrüklere gelmesini müteakip, İthalat Rejimi Karar na Ekli Listelerde belirtilen oranlarda varsa Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonu ödenmesi gerekir. KAYNAKLAR D fl Ticaret ve Yat r m Mevzuat, Ankara, GEME, Mithatpafla Cad. No.60, K z lay, Ankara, Tel: 312 417 22 23, Fax: 312 417 22 33, GEME KOB Dan flma Hatt, Tel: (312) 4180917 Faks: 312 425 71 76, e-mail: igeme@igeme.gov.tr, internet: http://www.igeme.gov.tr BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER 152
67. Kesin İthal Başvurular nda İstenilen Belgeler Hangileridir? Mali mükellefiyetleri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak yurda giren mallardan (ATA Karnesi kapsam nda gelenler dahil); Kesin ithalinin talep edildiği tarihte yeni ve kullan lmam ş mallar n bedelleri ödenmek suretiyle kesin ithali (k s tlay c hükümler sakl kalmak kayd yla), gümrük idarelerince sonuçland r l r. Bunun d ş ndaki tüm kesin ithal başvurular ; - Biri as l iki nüsha proforma fatura, - Mallar n yurda giriş şeklini de belirtir ilgili Gümrük İdaresinden al nacak gümrük beyannamesi, - Harçlar Kanunu uyar nca gerekli harc n yat r ld ğ n gösterir makbuz asl, - Kiralama yoluyla geçici olarak ithal edilen mallara ilişkin başvurularda, kiralama sözleşmesi, - Kullan lm ş mallara ait kesin ithal taleplerinde mallar n ekonomik ömrünü tevsik eden Ticaret ve Sanayi Odalar veya Yüksek Öğretim Kurumlar ndan al nacak ekspertiz raporu, ile birlikte D ş Ticaret Müsteşarl ğ na yap l r. Müsteşarl k uygun gördüğü başvurular, ilgili kuruluşlara ve gümrük idaresine bildirir. Ayr ca Türk müteahhitlik firmalar n n yurtd ş müteahhitlik hizmetlerinde kulland ğ makina ve teçhizatlar n kesin ithal talepleri, D ş Ticaret Müsteşarl ğ Anlaşmalar Genel Müdürlüğü'ne yap l r. KAYNAKLAR D fl Ticaret ve Yat r m Mevzuat, Ankara, GEME, Mithatpafla Cad. No.60, K z lay, Ankara, Tel: 312 417 22 23, Fax: 312 417 22 33, GEME KOB Dan flma Hatt, Tel: (312) 4180917 Faks: 312 425 71 76, e-mail: igeme@igeme.gov.tr, internet: http://www.igeme.gov.tr BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER 153
68. Bedelsiz İthalat Nedir? Bedelsiz İthalat Hakk ndan Kimler Yararlanabilir? Bedelsiz ithalat; bedeli için döviz transferi yap lmadan yurt d ş nda elde edilen ve yurda getirilmesi mecburi olmayan d ş kazanç ve tasarruflarla sat n al nan baz şahsi ve ticari mahiyette eşyan n yurda ithalidir. Bu ithalatta ödenmesi gereken baz vergiler bulunmaktad r. Bu vergiler ithal an nda gümrük idarelerince tahsil edilir. Bedelsiz İthalat Hakk ndan Kimler Yararlanabilir a) Yurtta bir takvim y l nda 6 aydan fazla kalmam ş olmalar kayd yla Türkiye gümrük bölgesi d ş nda en az 24 ay (Türkiye de bir takvim y l nda 45 güne kadar kal şlar yurt d ş ndaki ikamet süresinden say l r) ikamet ettikten sonra kanuni ikametgahlar n kesin olarak Türkiye'ye nakledenler, b) Kararname ile yurt d ş ndaki milli veya milletleraras kadrolara atan p da bu görevlerinden dönen kamu görevlileri (Bunlar için Türkiye gümrük bölgesi d ş nda en az 24 ay ikamet şart aranmaz), İkametgahlar n naklettikleri son giriş tarihinden en az 6 ay öncesinden beri yurt d ş nda bulunduklar ülkede adlar na kay tl ve adlar na kayd n n yap ld ğ y l itibariyle (kay t ve model y l dahil) 3 y ldan eski olmayan kullan lm ş motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edebilirler. c) Türk vatandaşl ğ na geçmek suretiyle ikametgahlar n Türkiye'ye nakleden kişiler: Türk vatandaşl ğ na geçmek suretiyle kanuni ikametgah n yabanc bir ülkeden Türkiye gümrük bölgesine kesin olarak nakleden kişilerin (evlilik suretiyle Türk vatandaşl ğ na geçenler hariç) ikametgahlar n n naklinden önceki Türkiye'ye son giriş tarihinden en az 6 ay öncesinden beri yurt d ş nda bulunduklar ülkede adlar na kay tl ve adlar na kayd n n yap ld ğ y l itibariyle (kay t ve model y l dahil) 3 y ldan eski olmayan kullan lm ş motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar n n ithalinde gümrük vergileri aranmaz. Bunlar n Türkiye gümrük bölgesi d ş nda 24 ay ikamet etmeleri şart değildir. d) Veraset yoluyla ithalat: Türkiye gümrük bölgesi d ş nda yerleşik kişilerin ölümü ile Türkiye de ikamet eden veya Türkiye ye kesin olarak dönen Türk uyruklu mirasç lar na intikal eden kullan lm ş bir adet motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas tas ithalinde gümrük vergileri aranmaz. Muafiyet, mücbir sebepler sakl kalmak kayd yla, ölene aidiyetinin ve namlar na gelenlere intikalinin kanaat verici resmi belgelerle ispat şart yla, veraset ilam tarihinden itibaren 12 ay içinde getirilen motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas tas için tan n r. Muafen araç ithaline ilişkin diğer bilgiler; - Muafen ithal edilmiş olan motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar, serbest dolaş ma girdiği tarihten itibaren 12 ay geçmedikçe, gümrük idaresine bildirilmeden belli bir para karş l ğ veya karş l ks z olarak ödünç verilemez, teminat olarak gösterilemez, kiralanamaz, devredilemez veya sat lamaz. BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER 154
- Muafen ithalinden itibaren geçmesi gereken 12 ayl k sürenin bitiminden önce ödünç verilen, teminat olarak gösterilen, kiralanan, devredilen veya sat lan motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar na ait gümrük vergileri, 4458 say l Gümrük Kanunu nun 181 ila 194 üncü maddelerindeki esaslara göre tahsil olunur. Bu durumda yükümlüler hakk nda ayr ca cezai takibat yap l r. - İthal işlemi tamamlanan motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar için gümrük idaresince düzenlenecek trafik şahadetnamesine "Bu arac n para karş l ğ veya karş l ks z olarak ödünç verilmesi, teminat olarak gösterilmesi, kiralanmas, devri ve sat ş yasakt r" şeklinde şerh konularak ilgili trafik idaresine gönderilir. - Yap m türü ve malzemeleri itibariyle bedeli mukabili yahut bedelsiz olarak eşya veya sürücüsüyle birlikte 10 ya da daha fazla kişi taş yacak şekilde imal edilmiş, römorklu veya römorksuz çekici de dahil olmak üzere, her çeşit motorlu kara yolu arac ve esas olarak insan veya insan taş maktan başka basit amaçlara yönelik olan her türlü vas tan n yukar dakiler kapsam nda muafen ithali mümkün değildir. - Motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas tas ithali aile ünitesine tan n r. Verilen hak şahs n taş mas gereken şartlara bağl olduğundan, otomobil ithal başvurusu hak sahibi taraf ndan bizzat yap l r ve eşlerden biri, diğeri ad na kay tl arac ithal edemez. e) Türkiye gümrük bölgesi d ş nda sürdürülen ekonomik bir faaliyetin Türkiye gümrük bölgesine nakli Türkiye gümrük bölgesi d ş nda sürdürülen ekonomik bir faaliyetin Türkiye gümrük bölgesine nakli dolay s yla ithal edilen sermaye mal ve diğer malzeme gümrük vergilerinden muaft r. Faaliyet deyimi, madencilik, tar m, serbest meslek faaliyeti ve benzeri faaliyetler de dahil olmak üzere üreticilerin, tüccarlar n veya hizmet sunan kişilerin her türlü ekonomik faaliyeti anlam na gelir. - Teşebbüs, bağ ms z ekonomik birim demektir. Bu birim, bir kurumun tümünü ya da bu tür bağ ms z işleyen bir kurumun bir bölümünü kapsar. - Sermaye mallar ve diğer malzemeler deyimi, teşebbüsün faaliyetini devam ettirmesi için gerekli teknik malzemeler ile büro ve dükkan malzemeleri anlam na gelir. Tar msal bir teşebbüsün söz konusu olmas halinde, canl hayvanlar söz konusu mal ve malzeme kapsam na dahil edilir. muafiyet; 1) Mücbir sebep halleri sakl kalmak kayd yla, Türkiye gümrük bölgesine nakletmek üzere yabanc ülkedeki faaliyetini sona erdirmeden önce en az 12 ay süre ile teşebbüsçe fiilen kullan lmakta olan, 2) Nakilden sonra da ayn amaçla kullan lacak olan, 3) Söz konusu teşebbüsün niteliği ile büyüklüğüne uygun bulunan, eşya ve malzeme ile s n rl d r. BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER 155
Muafiyet hakk sadece, Türkiye gümrük bölgesinde de benzer bir faaliyeti yürütmek amac yla, ayr ld klar ülkedeki faaliyetlerini kesin olarak sona erdiren müteşebbislere tan n r. Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik bulunan bir müteşebbisle herhangi bir bağlant kurma amaçlar na yönelik teşebbüsler için muafiyet uygulanmaz. Muafiyet hakk sadece ayr ld klar ülkede en az 3 y l süre ile ayn işte çal şan kişilere tan n r. Aşağ da say lan eşya muafiyet kapsam d ş ndad r: a. Üretim veya hizmet endüstrisi makinas olmayan, taş nabilir laboratuar veya d ş yay n yapma birimleri gibi ulaş m araçlar, b. İnsanlar n tüketimine mahsus erzak veya hayvan yemleri, c. Ham, yar mamul veya mamul madde stoklar ile akaryak tlar, d. Sat c lar n mülkiyetinde bulunan küçük veya büyükbaş hayvanlar. Bu madde hükümlerine göre motorlu nakil vas talar n n ithali mümkün değildir. KAYNAKLAR Gümrük Müsteflarl, Anafartalar T.C.Baflbakanl k Gümrük Müsteflarl Hükümet Meydan 06100 Ulus / ANKARA, internet: gumruk.gov.tr, e-mail: ggm@gumruk.gov.t BÖLÜM XI İTHALATTA YAPILAN İŞLEMLER 156