SAVUNMA SANAYİİ 25 ÇALIŞMASI VE SEKTÖR ÖDÜLLERİ DUYURUSU Türk Savunma Sanayii son yıllarda hızlı bir yükseliş trendi yakalamış ve dikkat çeken bir performans sergilemiştir. Sözkonusu performansın sürdürülebilirliği için bundan sonraki dönemde daha hassas analizlere ve tespitlere ihtiyaç olacağı değerlendirilmektedir. Bu itibarla, savunma sanayi alanında faaliyet gösteren ve SASAD üyesi olan 45 firmamızdan son 5 yıla ait veriler ile onaylı bilançolar talep edilmiş; 41 firmadan veri toplanmıştır. Alınan veriler çerçevesinde yapılan analizlerin yanı sıra, iki kriter esas alınarak TÜRKİYE NİN ÖNDE GELEN 25 SAVUNMA SANAYİ KURULUŞU (Savunma Sanayii 25) tespit edilmiştir: 1. Ciroları içerisinde savunma ve havacılık payı %20 nin üzerinde olan firmalar savunma sanayiinin karakteristiğini tespit ederken daha sağlıklı sonuçlar verecektir. 2. Firmalar üretimden savunma ve havacılık satışları esas alınarak büyükten küçüğe sıralanmış ve ilk 25 firma listeye alınmıştır. Her yıl aynı kriter çerçevesinde yeniden belirlenecek olan 25 savunma sanayi kuruluşunun verilerine dayanarak savunma sanayinin performansı ölçülecek ve gelişmeler önceki yıllarla mukayese edilebilecektir. Türkiye nin Önde Gelen 25 Savunma Sanayi Kuruluşu: 2009 yılı verileri çerçevesinde, bu yılın ÖNDE GELEN 25 SAVUNMA SANAYİ KURULUŞU üretimden savunma ve havacılık satışlarına göre aşağıdaki şekilde sıralanmıştır: ASELSAN TAI MKEK OTOKAR TEI FNSS HAVELSAN STM ROKETSAN NUROL MAKİNA ALP HAVACILIK MİKES YONCA-ONUK AYDIN YAZILIM MİLSOFT YALTES KALE HAVACILIK ATEL AÇA OTOMOTİV HTR GİRSAN SDT KOÇ BİLGİ BARIŞ ELEKTRİK ADİK TERSANESİ
Temsil oranı: Analizlere esas olan 25 firmanın sektörü hangi oranda temsil ettiği önem taşımakta olup, sektörün tamamını kapsadığı kabul edilen SASAD verileri ile karşılaştırma tablosu aşağıda verilmektedir: 2009 SASAD SEKTÖR VERİLERİ ($) SAVUNMA SANAYİİ 25 ($) KAPSAMA ORANI Dolaysız Savunma Cirosu 2.319.000.000 1.526.618.905 66% Dolaylı Savunma Cirosu 592.000.000 434.035.823 73% Savunma Ürünleri İhracatı 670.000.000 598.498.579 89% Havacılık Sanayii İhracatı 162.830.000 162.830.028 100% Toplam Savunma ve Havacılık İhracatı 832.000.000 761.328.607 92% Özkaynaktan AR-GE 206.000.000 108.803.140 53% Dış Finansman ile AR-GE 299.000.000 196.860.243 66% Toplam AR-GE 505.000.000 305.663.383 61% Askeri fabrikalar ve TÜBİTAK Enstitüleri gibi önemli kuruluşların -bilanço hazırlama durumunda olmadıkları için- analize dahil edilemedikleri de dikkate alınırsa, tespit edilen 25 firmanın sektörü önemli oranda temsil edebildiği görülmektedir.
SAVUNMA SANAYİİ 25 in 2009 yılı Performans Değerlendirmesi: Savunma Sanayii 25 performansına ilişkin bilgiler aşağıda tablolaştırılmıştır: GÖSTERGE 2009 Verisi 1 Net Satışları (Toplam Ciro, $) 2.585.939.890 2 Büyüme Oranı 2010 yılında hesaplanacaktır. 3 Toplam Savunma Cirosu (Dolaylı ve dolaysız dahil, $) 1.969.438.621 4 Üretimden Savunma ve Havacılık Satışları ($) 1.979.794.146 5 Dolaysız Savunma Cirosu ($) 1.526.618.905 6 Savunma Dışı Havacılık Sanayii Cirosu ($) 171.749.896 7 Toplam Savunma ve Havacılık Cirosu ($) 2.141.188.516 8 Toplam Cirosu İçerisinde Savunma ve Havacılık Cirosu payı 83% 9 GSYİH İçerisinde Brüt Katma Değeri Payı 0,176% 10 Toplam Ciro İçerisinde Üretimden Satışların Oranı 90% 11 Dönem (2009) Karı ($) 334.866.162 12 Toplam Gelirler İçerisinde Faaliyet Dışı Gelirlerin Oranı 42% 13 Siparişi Alınmış Ancak Henüz Ödeme Alınmamış İş Tutarı (Bekleyen Siparişler, $) 13.784.923.536 14 Toplam Bekleyen Siparişlerin Ciro ya Oranı 5,33 15 Savunma Dışı Havacılık Sanayii Bekleyen Siparişleri ($) 2.625.357.385 16 Savunma ve Havacılık Bekleyen Siparişler ($) 13.008.267.311 17 Savunma ve Havacılık Bekleyen Siparişlerinin Savunma ve Havacılık Cirosuna Oranı 6,08 18 Kişi Başına Ciro (Ortalama, $) 131.100 19 Toplam Net Katma Değer ($) 1.028.294.418 20 İşgücü Verimliliği (Kişi Başına Yaratılan Net Katma Değer, $) 52.132 21 Savunma ve Havacılık Net İhracatı (İhracat-İthalat Farkı, $) 217.999.008 22 Savunma ve Havacılık İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 140% 23 Toplam İstihdam 19.725 24 Mühendis Sayısı 6.298 25 Savunma ve Havacılık Sektörü Çalışan Sayısı 1 16.333 26 Yurtiçi Yan Sanayi Kullanımının Ciroya Oranı 27% 27 Yurtiçi Yan Sanayiye Aktarılan Toplam İşpayı Tutarı ($) 697.257.446 28 Dolaylı Savunma Cirosu ($) 434.035.823 29 Toplam Savunma ve Havacılık Ürünleri İthalatı ($) 543.329.599 30 Savunma Dışı Havacılık Sanayii Ürünleri İthalatı ($) 24.772.997 31 Toplam İhracat ($) 798.570.660 32 Savunma ve Havacılık İhracatı ($) 761.328.607 33 Savunma ve Havacılık İhracatı İçerisinde Offsetin Payı 50% 34 Savunma Dışı Havacılık Sanayii İhracatı ($) 162.830.028 35 Savunma DışıHavacılık Sanayi İhracatı İçerisinde Offsetin Payı 58% 36 Toplam Ar-Ge Harcamaları ($) 305.663.383 37 Özkaynaklarla Gerçekleştirilen Ar-Ge Harcamaları ($) 108.803.140 38 Dış finansman ile Gerçekleştirilen Ar-Ge Harcamaları ($) 196.860.243 39 Toplam Ar-Ge İçerisinde Özkaynak Kullanım Oranı 36% 1 Savunma ve havacılık sektörü çalışan sayısı; firmaların toplam personel sayısının, ciroları içerisindeki savunma ve havacılık payı ile çarpılması ile elde edilmiştir.
Sektör Ödülleri: Savunma sanayiinin, SSM stratejik planında öne çıkarılan hedefler çerçevesinde yönlendirilmesi ve teşvik edilmesini teminen, periyodik olarak Türkiye nin Önde Gelen 25 Savunma Sanayii Kuruluşu nun basın aracılığıyla kamuoyuna duyurulması ve düzenlenecek törenle aşağıda belirlenen ödül kategorilerinde plaket verilmesi öngörülmüştür.
Kategori 1 - VERİMLİLİK: Firmaların ülke ekonomisi için yarattığı değeri en iyi ölçen gösterge işgücü verimliliği olarak değerlendirilmektedir. Yaratılan Net Katma Değerin İstihdama Oranı olarak formüle edilen işgücü verimliliği, kişi başına yaratılan net katma değerdir. İşgücü verimliliği SSM 2007-2011 Dönemi Stratejik Planı nda yer alan; Hedef 2.1: TSK nın sistem ihtiyaçlarının yurtiçi karşılanma oranı (YİKO) artırılacaktır (2010 yılı için % 50 YİKO sağlanacaktır). Hedef 2.2: Sektörde sürdürülebilirliğin sağlanması ve verimliliğin artırılmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirilecektir (2011 yılında sektörde kişi başı 250.000$ ciro ortalamasına ulaşılacaktır). hedeflerini destekleyen ve teşvik eden önemli bir gösterge olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, 2009 yılı verileri ile işgücü verimliliği açısından savunma sanayiinin en başarılı firması FNSS olmuştur. BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ FNSS Savunma Sistemleri A.Ş. İKİNCİLİK ÖDÜLÜ ASELSAN A.Ş. ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ STM - Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. DÖRDÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ TAI - TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş BEŞİNCİLİK ÖDÜLÜ OTOKAR - Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş.
Kategori 2 NET İHRACAT: İhracat, ekonomik anlamda taşıdığı değerin yanı sıra, savunma sanayimizin elde ettiği kazanımları ve yetkinliklerini sürdürebilmesi için de önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir. İhracat-ithalat farkı olarak tanımlanan net ihracat, cari dengeyi destekleyici bir rolü de bünyesinde barındırmaktadır. Net ihracat SSM 2007-2011 Dönemi Stratejik Planı nda yer alan; Hedef 3.3: Savunma ve havacılık ihracatının artırılması teşvik edilecek ve desteklenecektir (2011 yılında 1 milyar $ savunma&havacılık ihracatı gerçekleştirilecektir). hedefini destekleyen ve teşvik eden önemli bir gösterge olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, 2009 yılı verileri ile net ihracat açısından savunma sanayiinin en başarılı firması TAI olmuştur. BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ TAI - TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş İKİNCİLİK ÖDÜLÜ FNSS Savunma Sistemleri A.Ş. ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ TEI - TUSAŞ Motor Sanayi A.Ş. DÖRDÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ HAVELSAN A.Ş. BEŞİNCİLİK ÖDÜLÜ NUROL Makina ve Sanayi A.Ş.
Kategori 3 - YAN SANAYİ KULLANIMI: Belirli bir olgunluk düzeyine ulaştığı değerlendirilen savunma sanayimizin, bundan sonraki dönemde en fazla gündemini meşgul edecek konuların başında sürdürülebilirlik ve verimlilik yer alacaktır. Bu itibarla, ana yüklenici firmalarımızın nitelikli bir yan sanayi tarafından desteklenmesi ve sektörde derinlik yaratılması büyük önem taşımaktadır. Yan sanayi kullanımı SSM 2007-2011 Dönemi Stratejik Planı nda yer alan; Hedef 2.3: Savunma sanayiinde KOBİ ve yan sanayi entegrasyonu geliştirilecektir (Sözleşmeler kapsamında yerli yan sanayiye en az %20 iş payı verilecektir). hedefini destekleyen ve teşvik eden önemli bir gösterge olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede yan sanayi kullanımı açısından 2009 yılı birincisi HAVELSAN firması olmuştur. BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ HAVELSAN A.Ş. İKİNCİLİK ÖDÜLÜ ROKETSAN A.Ş. ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ ADİK Anadolu Tersanesi DÖRDÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ MKEK - Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu BEŞİNCİLİK ÖDÜLÜ ASELSAN A.Ş.
Kategori 4 - TEKNOLOJİ-İNOVASYON: Önümüzdeki yıllarda ödül kategorilerine teknoloji ve inovasyon alanının ilave edilmesi öngörülmektedir. Oluşturulmaya çalışılan tasarım kültürü ve ortamı için bu alanda verilecek her türlü teşviğin büyük önem taşıdığını değerlendirmektedir. Bu çerçevede 2011 yılından itibaren, sektör temsilcilerinin de katılımıyla oluşturulacak jüri eliyle teknoloji-inovasyon ödülü verilmesi öngörülmüştür. Bununla birlikte, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) tarafından ulusal çapta düzenlenen Teknoloji Ödülleri ve Kongresi kapsamında çok sayıda savunma sanayii firmamız teknoloji ödülüne layık görülmüştür. Bu yıl için, bu başarıları sektörle paylaşmakta ve bir kez daha vurgulamakta fayda görülmektedir: 2003 Teknoloji Büyük Ödülü: ASELSAN - Şahingözü Elektro-Optik Sensör Sistemi 2003 Teknoloji Başarı Ödülü: YONCA ONUK Ortaklığı - MRTP (Multi Role Tactical Platform - Çok Amaçlı Taktik Platform) Konsepti 2005 Teknoloji Büyük Ödülü Juri Özel Ödülü: ASELSAN - PRC-9651 Yazılım Tabanlı Telsiz (Software Defined Radio) 2007 Teknoloji Büyük Ödülü: ASELSAN - ASELFLIR-300T, Saldırı Helikopteri Çok Sensörlü Entegre Hedefleme Sistemi 2007 Teknoloji Başarı Ödülü: MİLSOFT - Gemi Komuta Kontrol Sistemi Yazılımı 2009 Teknoloji Büyük Ödülü: SAVRONİK - TDS-300 (Tren Denetim Sistemi) 2009 Yenilik ve Teknoloji Ödülü: TUSAŞ Motor Sanayi (TEI) - Turboprop Motoru (TEİ-TP-1X)