BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMÜ DERS İÇERİKLERİ BİRİNCİ YARIYIL TAR101 Karşılaştırmalı Dünya Tarihi I (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Tarih eğitimine yeni başlayan öğrencilerin dünya Tarihi bağlamında karşılaştırmalı tarih anlayışı geliştirmeleri dersin amacını oluşturmaktadır Dersin İçeriği: Kültür ve uygarlıkların birbirleriyle karşılaşmaları, etkileşimleri ve çatışmaları dersin temel çerçevesini oluşturacaktır. Dersin ilk bölümünde Antik çağdan Rönesans dönemine kadar olan zaman aralığını kapsamaktadır. Uygarlıkların ortaya çıkışı, farklılıkları ve benzerlikleri, aralarındaki ilişkilerin nasıl kurulduğu, fikirlerin, teknolojilerin, dinlerin birinden diğerine nasıl geçtiği üzerinde durulacak konulardandır. Göç olgusu, ticaret ve dinlerin yayılması gibi dönüşüm sağlayan temel olgulara devlet ve imparatorlukların oluşması ve çözülmeleri bağlamında vurgu yapılacaktır. Dünya Tarihi, Clive Ponting, Alfa yayınları, Dünya Tarihi, William Mc. Neill, İmge Yayınevi, İstanbul, 2006. Uygarlık Tarihi, Server Tanilli, İstanbul, 2010. İnsanlık Tarihi, İstanbul, 2004. Antik Yakındoğu nun Tarihi (İÖ 3000-323), Marc Van De Mieroop, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2006. Doğu'nun Prehistoryası, V. Gordon CHILDE, TTK Yayınları, Ankara 2010. Tarih Sümer'de Başlar, Samuel Noah KRAMER, TTK Yayınları, Ankara 1998. TAR103 Tarih ve Tarih Yazımı (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Öğrencilerin alana ilişkin klasik temel metinlerle tanışırken aynı zamanda tarihçilik mesleği üzerine beceri kazanmaları hedeflenmektedir. Dersin İçeriği: Bu derste, İslam ve Batı dünyasının birincil ve klasikleşmiş ikincil temel tarih metinlerinden yararlanılacaktır. Ders Antik Dönem'den 15. yy. ortalarına kadarki dönemi kapsayacaktır. Derste tarihçilik mesleğinin ana araç ve gereçleri (metodlar, kaynak çeşitleri ve kullanımı, araştırma pratiği, felsefi kavramlar) üzerinde durulacak ve tarihsel açıklamaların zaman, mekân ve kültürel bağlama göre değişiminin kavranmasına çalışılacaktır. 1
Gauchet, Marcel: Anlam Borcu ve Devletin Kökenleri (1977, ilk basım: Libre 4, Payot, Paris), C.B. Akal (der.): Devlet Kuramı, Dost Yayınları, Ankara, 2000. Güç İlişkileri: Tarih ve Retorik, Carlo Ginzburg, İstanbul, 2006. Geçmişle Gelecek arasında, Hannah Arendt, İletişim yay., 4.Baskı, İstanbul, 2012. Batı'da Siyasal Düşünceler Tarihi, Seçilmiş Yazılar, II: Yeni Çağ : Machiavelli, Prens, (Der.) Mete Tunçay, Bilgi Üniversitesi Yayınları: Istanbul 2002-2006 Tarih Nedir?, Edward Hallett Carr, İletişim Yayınları, İstanbul 2010 Tarih Tarihçi ve Toplum, Salih Özbaran, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 2005. History, Herodotus, (Tarih, Herodotos, Çev. Müntekim Ökmen), İş Bankası Yayınları İstanbul 2008. Roman History, Livy (Roma Tarihi, Titus Livus, Kitap I, Çev. Sabahat Şenbark), Arkeoloji ve Sanat Yay. İstanbul 1992) TAR105 Antik Çağa Giriş (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: İnsanlık tarihinin başlangıcı; tarım, yazı ve maden başta olmak üzere insanlık tarihi için önemli olan pek çok yeni buluş, bu buluşların gerçekleştirildiği şartlar, devletlerin siyasi-dini ve sosyo-ekonomik tarihleri ile devletlerarası ilişkiler öğrencilere aktarılarak insanlık tarihinin ilk dönemleri hakkında onların bilgi sahibi olabilmelerini sağlamak. Dersin İçeriği: Prehistorik dönem, Mezopotomya da kurulan devletler (Sümer, Akad, Babil, Asur), Mısır uygarlığı, Anadolu Uygarlıkları (Hitit, Firig, Lidya, Urartu, İyonya). Girit Uygarlığı, Hellen Tarihi (Akalar, Hellenlerin Ortaçağı, Hellenlerin Arkaik ve Klasik Devirleri), Hellenizm Devri (Büyük İskender ve sonrasında kurulan krallıklar), Roma da Krallık, Cumhuriyet ve İmparatorluk dönemleri. Antik Yakındoğu nun Tarihi (İÖ 3000-323), Marc Van De Mieroop, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2006. Doğu'nun Prehistoryası, V. Gordon CHILDE, TTK Yayınları, Ankara 2010. Mısır, Yunan ve Roma (Antik Akdeniz Uygarlıkları), Charles Freeman, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2003. Tarih Sümer'de Başlar, Samuel Noah KRAMER, TTK Yayınları, Ankara 1998. Eskibatı Tarihi I, Bülent İplikçioğlu, TTK Yay., Ankara, 1997. Platon Platon, Devlet. (Çev. S. Eyüboğlu- M. A. Cimcoz) İstanbul: Remzi TAR107 Türkistan Tarihi (Başlangıçtan X. YY. a Kadar) (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Türklerin İslam öncesi dönemdeki tarihi ve kurdukları devletleri ele almak. 2
Dersin İçeriği: Orta Asya buluntularına göre Türk Tarihinin en erken devirleri, Türk tarihinin yazılı kayıtlarda yer almaya başlaması ve Çin yıllıkları, Asya Hunlarının (Hiung-Nu) ortaya çıkışları, Asya Hunlarının Yüeh-Chih ve Çin ile ilişkileri, Çin in Türkistan politikası, İpek yolunun ortaya çıkışı, Hunların bölünmeleri, yıkılmaları ve Kuzey Çin de 16 devlet dönemi, To-ba Devleti, Juan Juanlar, Göktürklerin ortaya çıkışı ve güçlenmeleri, Chang Sun Sheng in raporları ve Göktürklerin esaret Dönemi, Göktürklerin yeniden kuruluşu, Orhun Yazıtları, Göktürklerin yıkılışı, Karluklar, Basmıllar, Uygur Devletinin Kuruluşu, Uygurların yıkılışı, Uygur kültürü ve hukuk belgeleri, Hazarlar, İbn Fazlan Seyahatnamesi, Oğuzlar, Peçenekler, Sabirler. Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler, Vasili Viladimirovic Barthold, TTK Yay., Ankara, 2006. Çin in Şimal Komşuları, Wolfram Eberdhard, TTK Yay., Ankara, 1996. Harzemşahlar Devleti Tarihi, İbrahim Kafesoğlu, TTK Yay., Ankara, 2000. TAR109 Bilgisayara Giriş I (1 2) 2 2 AKTS Bilgisayara giriş (tanımı, tarihi gelişimi, bilgisayar türleri), *Sayı ve kodlama sistemleri(bit ve bayt kavramları), Bilgisayar donanımı (anakart, işlemci, hafıza, sabit disk, ekran kartı, ses kartı, ağ kartı, modem, cd/dvd sürücü/yazıcı, disket sürücü, klavya, fare, monitör, hoparlör, mikrofon, yazıcı, tarayıcı),yazılım (yazılım türleri, işletim sistemleri, uygulama yazılımları, programlama dilleri),işletim sistemi yazılımları (DOS işletim sistemi uygulamaları, Windows işletim sistemi, Linux işletim sisteminin tanıtımı), Windows işletim sistemi(dosya, dizin, sürücü kavramları, Windows gezginini kullanma, denetim masası),ofis programları ve uygulamaları, Kelime işlemciler (Microsoft word ve uygulamaları) Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, Editör: Ali Güneş, Pegema Yayıncılık, Ankara 2003. Temel Bilgi Teknolojileri, Editör: Cengiz Hakan Aydın vd., AÖF Yayınları, Eskişehir 2003. 3
İKİNCİ YARIYIL TAR102 Karşılaştırmalı Dünya Tarihi II (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Tarih eğitimine yeni başlayan öğrencilerin, dünya tarihi bağlamında tarihin temel dinamikleri konusunda genel bir anlayış kazanmaları dersin amacını oluşturmaktadır. Dersin İçeriği: Kültür ve uygarlıkların birbirleriyle karşılaşmaları, etkileşimleri ve çatışmaları dersin temel çerçevesini oluşturacaktır. Dersin İkinci bölümünde Yeni Dünya'nın keşfi ve sonuçları, endüstriyelleşme, devrimler, milliyetçilik, kolonizasyon ve küresel kapitalizmin yükselişi ele alınacak konulardan bazılarıdır. Dünya Tarihi, Clive Ponting, Alfa yayınları, Dünya Tarihi, William Mc. Neill, İmge Yayınevi, İstanbul, 2006. Uygarlık Tarihi, Server Tanilli, İstanbul, 2010. İnsanlık Tarihi, İstanbul, 2004. TAR104 Selçuklular Tarihi (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Türkiye, Irak, Suriye ve İran da yaşamış ve Türk tarihinde önemli bir yer tutmuş olan Selçuklular devri tarihinin öğretilmesi. Dersin İçeriği: Selçuklu Devletinin Kuruluşu öncesi Orta ve Yakın Doğuda siyasi durum. Oğuz Yabgu Devleti ve Oğuzlar, Selçukluların Menşei. Selçukluların Müslüman olması. İslam dünyasında siyasi mücadelelere katılma. Dandanakan Savaşı ve devletin kuruluşu. Tuğrul Bey ve devletin yayılması. Selçuklu Halifelik ilişkilerinin düzenlenmesi. Sultan Alp Arslan ve devri. Selçuklu-Bizans mücadeleleri, Malazgirt ve Anadolu nun fethi. Sultan Melikşah Devri. Devletin Gelişme dönemi. Selçuklu ülkesinin siyasi, idari kültürel yönden Gelişimi. Nizamiye Medreseleri. Sultan Berkyaruk Devri. Fetret devri taht kavgaları Muhammed Tapar ve ülkenin toparlanması..sultan Sencer dönemi siyasi gelişmeler. Büyük Selçuklu Devletinin Yıkılış nedenleri. Irak Selçukluları, Suriye Ve Filistin Selçukluları,Kirman Selçukluları. Selçuklu kültür ve medeniyeti; Selçukluların fethinden önce Anadolu ve Bizans ın durumu. Türkiye Selçukluları Kuruluşu-Süleymanşah Devri-Kuruluş ile ilgili görüşler. Haçlı Seferlerinin çıkış nedenleri ve I.Kılıçarslan Devri. Sahinşah ve İzzeddin Mesud Dönemi. II. Kılıç Arslan ve I. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi. II. Süleymanşah, I. Gıyaseddin Keyhüsrev ve İzzeddin Keykavus Dönemleri. Alaaddin Keykubat ve Selçuklu Devletinin yükselme Dönemi. II. Gıyaseddin Keyhüsrev ve Babai Ayaklanması. Kösedağ Savaşı-Moğolların Tahakkümü. Merkezi yönetimin sarsılması-üçlü Yönetim. IV. Rükneddin Kılıçarslan ve III.Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi-Anadolu Beylerinin isyan girişimleri. II. Gıyaseddin Mesud ve Moğolların İdari baskısı. III.Alaeddin Keykubat-II. Gıyaseddin Mesud ve Devletin yıkılışı. Selçuklu Devlet Teşkilatı Kültür Ve İmar Faaliyetleri.Selçuklu sanatı, dil ve edebiyatı. 4
Büyük Selçuklu İmparatorluğu (Kuruluş Devri), C. I, Mehmet Altan Köymen, TTK Yayınları, Ankara 2000. Büyük Selçuklu İmparatorluğu (Alparslan ve Zamanı), C. III, Mehmet Altan Köymen, TTK Yayınları, Ankara 2001. Selçuklu Devletleri Tarihi, Ali Sevim-Erdoğan Merçil, TTK. Yayınları, Ankara 1995. Selçuklular Zamanında Türkiye: Siyasi Tarih Alp Arslan dan Osman Gazi ye (1071-1318), Osman Turan, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010. Selçuklular Tarihi ve Türk - İslam Medeniyeti, Osman Turan, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010. Anadolu nun Fethi Selçuklular Dönemi, Ali Sevim, TTK. Yayınları, Ankara 2000. Osmanlılardan Önce Anadolu, Claude Cahen, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 2008. Büyük Selçuklu İmparatorluğu (Kuruluş Devri), C. I, Mehmet Altan Köymen, TTK Yayınları, Ankara 2000. Büyük Selçuklu İmparatorluğu (Alparslan ve Zamanı), C. III, Mehmet Altan Köymen, TTK Yayınları, Ankara 2001. Selçuklu Devletleri Tarihi, Ali Sevim-Erdoğan Merçil, TTK. Yayınları, Ankara 1995. Selçuklular Zamanında Türkiye: Siyasi Tarih Alp Arslan dan Osman Gazi ye (1071-1318), Osman Turan, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010. TAR106 İslam Tarihi ve Medeniyeti (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Genel tarihin bir kolu olan İslam Tarihinin gelişimi ve ortaya koyduğu kültürel yapıyı incelemek. Dersin İçeriği: Derste, İslam öncesi Arap tarihine, siyasi, kültürel, sosyal, dini ve ekonomik açılardan kısa bir girişten sonra, Selçuklulara kadar geçen süre içerisinde İslam Dünyasının siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik yapısı, kurumlaşması, bilimsel ve düşünsel gelişimi, mimari, sanat ve edebiyat alanlarındaki üretimine dair konular karşılaştırmalı yöntemle ele alınacaktır. İslam Düşüncesi, Hilmi Ziya Ülken,Ülken Yay., İstanbul, 2007. İslam Medeniyeti Tarihi, Vasili Viladimirovic Barthold, Diyanet İşleri Yay., Ankara, 1964. Uygarlık Tarihinde Araplar, Bernard Lewis, Pegasus Yay., İstanbul, 2006. Müslüman Türk Devletleri Tarihi, İbrahim Kafesoğlu, IRCICA Yay., İstanbul, 1999. TAR108 Sosyolojiye Giriş (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Bir toplum içinde yasayan insanların davranışlarını etkileyen grupsal ve 5
toplumsal faktörleri incelemek; sosyoloji teorileri ve yöntemine ilişkin temel bilgileri öğrenmek ve toplumu oluşturan toplumsal yapıları, kurumları ve ilişkileri incelemektir. Dersin İçeriği: Sosyolojiye giriş; Sosyolojinin tarihçesi; Sosyolojinin araştırma teknik ve yöntemleri; Kültür; Toplumsallaşma; Toplumsal gruplar; Aile ve Toplumsal Cinsiyet; Ekonomi; Eğitim Kurumu; Din; Siyasal Kurumlar; Nüfus ve Demografi;Toplumsal Değişme; Toplumsal Tabakalaşma; Toplumsal Değişme; Kentleşme ve Kent Sorunları; Endüstrileşme, Endüstrileşme Sonrası Toplumsal Gelişmeler ve Bilgi Toplumu; Suç ve Toplum; Bilim Teknoloji ve Çevre; Savaş ve Toplumsal Etkileri; Kitle İletişim Araçları ve Popüler Kültür; Hastalık ve Sağlık; Spor; Küreselleşme Sosyolojiye Giriş, E. Özkalp, Ekin Kitabevi, Bursa, 2005. Sosyolojik Düşünmek, Z. Bauman, Ayrıntı Yay., İstanbul, 1998. Sosyoloji, A. Giddens, Ayraç Yay., İstanbul, 2005. TAR110 Bilgisayara Giriş II (2 2) 3 2 AKTS Dersin İçeriği: Veri ve grafik işlemciler(microsoft Excel ve uygulamaları), Sunu hazırlama (Microsoft Powerpoint ve uygulamaları), Internet (Tanımı, kısaca tarihçesi, internet ile ilgili temel kavramlar, tarayıcılar), HTML dili ve web sayfası hazırlama,html editörü (Microsoft Frontpage),Veri iletişimi ve bilgi ağları kullanma(e-posta, tartışma grupları, dosya transferi, forumlar, arama motorları),bilgisayar virüsleri(tanımı, temel kavramlar, antivirüs programları),dosya sıkıştırma programları(winzip) Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, Editör: Ali Güneş, Pegema Yayıncılık, Ankara 2003. Bilgisayar ve Internet Kullanımı, Hasan Çebi Bal, Hasan Çebi Bal Yayınevi, Trabzon 2005. 6
ÜÇÜNCÜ YARIYIL TAR201 Osmanlıcaya Giriş I (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Kaynak dili olarak Osmanlıcanın Lisans öğrencilerine öğretilmesini, Osmanlı belgelerinin doğru olarak okunmasını sağlamak Dersin İçeriği: Eski harfler, Türkçe, Arapça, Farsça kelimeler ve Gramer yapıları, Osmanlıca örnek metinlerin okumaları Osmanlıca Dersleri I, Yılmaz Kurt, Akçağ Yayınları, Ankara 2000. Osmanlı Vesikalarını Okumaya Giriş, Mehmet Eminoğlu, TDV Yayınları, Ankara 1992. TAR203 Erken Dönem Osmanlı Tarihi (1300-1700) (3 0) 3 5 AKTS Dersin Amacı: Kuruluşundan 1700 yıllarına kadar Osmanlı İmparatorluğunun tematik olarak incelenmesi. Dersin İçeriği: Bu derste, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1300-1700 yılları arasındaki tarihsel gelişimi incelenecektir. İmparatorluğun politik ve ideolojik tarihi üzerinde durulacaktır. Osmanlı İmp nun ortaya çıkışına dair tartışmalara değinildikten sonra, hanedanın ve merkezi idarenin şekil alması ve yeniçağda devlet oluşumu gibi sorunlara yer verilecektir. 17 yy. toplumsal çalkantılara değinilerek dönem tamamlanacaktır. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Halil İnalcık (Çev. Ruşen Sezer), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009. Devlet-i Aliyye: Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar - I, Halil İnalcık, T. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009. Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, Leo Huberman (Çev. Murat Belge), İletişim Yayınları, İstanbul 2002. TAR205 Modern Öncesi Avrupa Tarihi (476-1450) (3 0) 3 AKTS 5 Dersin Amacı: Erken modern dönem Avrupa sındaki siyasal, toplumsal ve ekonomik gelişmeler hakkında öğrencileri bilgilendirmek Dersin İçeriği: Roma nın çöküşü, Cermenler ve istila hareketleri, yeni kurulan krallıklar, feodal sistem ve bu sistem içinde yaşayan gruplar, Haçlı Seferleri, ulusal krallıkların ortaya çıkması, şehir hayatının ve ticaretin gelişmesi, Hıristiyan siyasal düşünüşü (kilise ve papalık); Erken modern dönemde Avrupasında toplum ve siyasal düşünüş, Ortaçağ Avrupa sında birey, Kilise ve Skolastik düşünce. 7
Feodal Toplum, Marc Bloch (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Doğu Batı Yayınları, Ankara 2005. Ortaçağ Kentleri Kökenleri ve Ticaretin Canlanması, Henri Pirenne, İletişim Yayınları, İstanbul 1994. Ortaçağ Avrupası'nın Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Henri Pirenne (Çev. Uygur Kocabaşoğlu), İletişim Yayınları, İstanbul 2009. Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, Leo Huberman (Çev. Murat Belge), İletişim Yayınları, İstanbul 2002. TAR207 İktisat Tarihi (3 0) 3 5 AKTS Dersin Amacı: Temel ekonomi kavramlarının ve tarih boyunca ortaya çıkmış olan temel uygulamaların öğrenciye tanıtılması. Dersin İçeriği: Batı Avrupa da kapitalizmin ortaya çıkışına kadar ekonomik uygulamalar hakkında bilgilendirmeyle derse giriş yapılacaktır. Daha sonra kapitalizmin ortaya çıkışı ile Rönesans döneminden itibaren meta üretiminin dünyanın diğer bölgelerine yayılması ile ilgili gelişmelere değinilecektir. Keşif, merkantilist iktisadi politikalar, sömürgeci imparatorluklar, Napolyon dönemi savaşlarından sonra klasik liberal iktisadın yükselişi, korumacılığa geçiş, sosyalist iktisadi politikalar, devlet planlamacılığı, anti koloniyal hareketler, Sovyet iktisadi modelinin yıkılışı, neoliberalizm konuları üzerinde durulacaktır. İktisadi Düşünce Tarihi, E.K. Hunt, Dost Kitabevi Yay., Ankara 2005. İktisat Tarihi, Tevfik Güran, İstanbul, 2009. TAR209 Mesleki İngilizce I (3 0) 3 Dersin Amacı: Öğrencilerin İngilizce Tarih metinlerini anlama yeteneklerinin geliştirilmesi. Dersin İçeriği: Ders "okuma" becerisi ağırlıklıdır. Ders, öğrencilerin tarih mesleği ile ilgili okudukları metni anlama; akademik yazından alınan ileri seviyede okuma parçalarını çevirme ve akademik çeviri tekniklerini uygulama; "Arayarak Okuma" ve "Ayrıntılı Okuma" gibi stratejileri kullanarak karşılaşılan metinlerde bilmedikleri kelimelerin anlamını tahmin etme; genel konuyu anlama, detay bilgileri metin içerisinde hemen bulma gibi zihinsel yetilerini pekiştirip yapacakları ileri düzey mesleki çeviriler ile kelime dağarcıklarını geliştirerek karmaşık gramer yapılarını kolaylıkla çözümleme; öğrencilerde bağımsız dil öğrenimine devam edebilmek için gerekli olan beceri ve güveni kazandırarak dil becerilerini daha ileriye taşıma yeteneğinin oluşturulmasını içerir. Weaving It Together 3, Second Edition, Milada Broukal, Thomson / Heinle, 2004 World Class Readings 2, Bruce Rogers, McGraw - Hill, 2004 Active Skills for Reading: Book 3, Neil J. Anderson, Thomson / Heinle, 2003 8
DÖRDÜNCÜ YARIYIL TAR202 Osmanlıcaya Giriş II (3 0) 3 6 AKTS Dersin Amacı: Kaynak dili olarak Osmanlıca nın Lisans öğrencilerine öğretilmesini, Osmanlı belgelerinin doğru olarak okunmasını sağlamak. İçeriği: Arapça, Farsça tamlamalar; vezinler; takvimler ve rik a, kufi, nesih, divani, sülüs, ta lik, nesta lik ve siyakat yazı tiplerinde örnek metin okumaları Osmanlıca Dersleri II, Yılmaz Kurt, Akçağ Yayınları, Ankara 1999. Osmanlıca Hikayeler, Ahmet Zeki İzgöer, İstanbul 2007. TAR204 Erken Modern Osmanlı'nın Sosyal ve Ekonomik Tarihi (3 0) 3 5 AKTS Dersin Amacı: Osmanlı imparatorluğunun sosyal ve ekonomik tarihinin karşılaştırmalı yöntemle öğrenilmesi. Osmanlı Devletinin kuruluşundan itibaren 1700 lü yıllara kadar devlet ve toplumun temel Sistemleri; Tımar Düzeni, Toprak tasarruf ve işletim biçimleri, iltizam; Osmanlı da Nüfus; Osmanlıda İskân Politikası, Aşiretlerin Yerleşimleri; Fetihlerin Sosyal ve Ekonomik Yönleri; Köy ve Köylü; Osmanlıda Üretim Tipleri ve Çeşitleri; Osmanlı Kent Modeli, Köylü ve Kentli arasındaki farklar; Çiftçi ve Zanaatkârlar; Osmanlı da Ticaret, Ticari bağlantı içinde bulunulan diğer devletler; Büyük Kentler ve İaşeleri; Osmanlının büyük ekonomik bölgeleri; Osmanlıda ulaşım ve yollar; Osmanlı Devleti nin ekonomik dengeleri; Osmanlı Devleti nin bütçeleri; Avrupa daki gelişmelerin (Amerikanın keşfi vb.) Osmanlı Devleti ni sosyal ve ekonomik açıdan etkilemesinin sonuçları dersin içeriğini oluşturacaktır. Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası: Celali İsyanları, Mustafa Akdağ, Barış Kitabevi Yay., Ankara 1999. Türkiye nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, Mustafa Akdağ, YKY Yay., İstanbul, 2010. Osmanlı Dünyasında Üretmek Pazarlamak Yaşamak, Suraıya Faroqhi, YKY Yay., İstanbul, 2003. Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. Cilt 1: 1300 1600, Halil İnalcık, Eren Yayıncılık, İstanbul 2004. TAR206 Türklerin Kültürel Tarihi (3 0) 3 5 AKTS Kültürün tanımı, içeriği açıklandıktan sonra Türklerin kültür değişimleri ve başka kültürlerle etkileşimi dersin içeriğini oluşturmaktadır.. Devlet yönetimi, kurumları, hukuk, adalet, sosyal hayat, fert, aile, toplum düzeni, beslenme, giyim-kuşam, günlük yaşam, şehirleşme, 9
şehircilikle ilgili belirleyiciler, sanat ve edebiyat, musiki, eğitim, bilim, ekonomik hayat, sosyal güvenlik kurumları, esnaf teşkilatı üzerinde durulacaktır. Türk Kültür Tarihi, Şerafettin Turan, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2010. Türk Bireyi Kuramına Giriş-Türk Kültürünün Olanakları, Doğan İmge Kitabevi yay., İstanbul, 2002. Türkiye nin Zihin Tarihi, Hilmi Yavuz, İstanbul, 2009. Dünya Tarihinde Türkler, Carter V. Findley, Kitap yayınevi, İstanbul, 2006. Osmanlı Kimliği, Taner Timur, Hil Yayın, İstanbul, 1986. İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, F. Sabri Ülgener, Derin Yayınları, İstanbul, 2006. TAR208 Karadeniz in Kuzeyindeki Türk Kavimleri (3 0) 3 5 AKTS Karadeniz in Kuzeyinde siyasi birlik oluşturan Türk toplulukları: Avarlar, Hazarlar, Peçenekler, Bulgarlar, Uzlar, Kıpçaklar (Kumanlar); Altınordu Hanlığı nın kuruluşu; Rus- Altınordu Hanlığı ilişkileri; Kırım Hanlığı, Rus- Kırım Hanlığı ilişkileri; Moskova Knezliği döneminden IV. İvan Dönemine kadar Rusya tarihi dersin içeriğini oluşturacaktır. IV.-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavim ve Devletleri, Akdes Nimet Kurat, Murat Kitabevi Yayınları, Ankara 2002. Rusya Tarihi: Başlangıcından 1917 ye Kadar, Akdes Nimet Kurat, TTK Yayınları, Ankara 1999. Altın Orda Hanlığının Kuruluş ve Yükseliş Devirleri, Mustafa Kafalı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1976. Ana Çizgileriyle Türk Dünyası Tarihi, Reşat Genç, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Yayınları, Bişkek 2002. TAR210 Mesleki İngilizce II (3 0) 3 Dersin Amacı: Öğrencilerin İngilizce Tarih metinlerini anlama yeteneklerinin geliştirilmesi. Dersin İçeriği: Ders "okuma" becerisi ağırlıklıdır. Ders, öğrencilerin tarih mesleği ile ilgili okudukları metni anlama; akademik yazından alınan ileri seviyede okuma parçalarını çevirme ve akademik çeviri tekniklerini uygulama; "Arayarak Okuma" ve "Ayrıntılı Okuma" gibi stratejileri kullanarak karşılaşılan metinlerde bilmedikleri kelimelerin anlamını tahmin etme; genel konuyu anlama, detay bilgileri metin içerisinde hemen bulma gibi zihinsel yetilerini pekiştirip yapacakları ileri düzey mesleki çeviriler ile kelime dağarcıklarını geliştirerek karmaşık gramer yapılarını kolaylıkla çözümleme; öğrencilerde bağımsız dil öğrenimine devam edebilmek için gerekli olan beceri ve güveni kazandırarak dil becerilerini daha ileriye taşıma yeteneğinin oluşturulmasını içerir. 10
Weaving It Together 3, Second Edition, Milada Broukal, Thomson / Heinle, 2004 World Class Readings 2, Bruce Rogers, McGraw - Hill, 2004 Active Skills for Reading: Book 3, Neil J. Anderson, Thomson / Heinle, 2003 11
BEŞİNCİ YARIYIL TAR301 Osmanlı Diplomatikası (3 0) 3 5 AKTS Dersin Amacı: Bu derste öğrenciler, Osmanlı arşivlerindeki belge ve defter türlerini tanıyacak, arşiv belgelerini okumayı ve değerlendirmeyi öğreneceklerdir. Dersin İçeriği: Divânî ve Sülüs yazı türlerinin harflerinin tanıtılması, belge örnekleriyle desteklenip okuma yapılması; Rik'a, Nesih ve Talik yazı türlerinin harflerinin tanıtılması, belge örnekleriyle desteklenip okuma yapılması; Arşivlerde bulunan defterler (Mühimme Defterleri, Ahkâm Defterleri, Maliyeden Müdevver Defterler, Tapu Tahrîr, Temettuat Defterleri) ve Şeriyye Sicilleri hakkında bilgi verilmesi; Defteroloji ve Osmanlı defterlerinin değerlendirilmesi; Çeşitli örnek belgelerin incelenmesi ve okunması. Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, M.Tayyip Gökbilgin, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1992. Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), Mübahat S. Kütükoğlu, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul, 1998. TAR303 Geç Dönem Osmanlı Tarihi (1700-1922) (3 0) 3 5 AKTS Ders İçeriği:Bu ders, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1700-1922 yılları arasındaki tarihsel gelişimini kronolojik olarak inceleyecektir. İmparatorluğun politik ve ideolojik tarihi üzerinde durulacak ve çöküş paradigması, merkezileşme ve ademi merkezileşme, modernleşme ve milliyetçilik hareketleri gibi sorunlara değinilecektir. Ders Kitapları: Osmanlı İmparatorluğu'nda Reform 1856-1876 I,II, Roderic H. Davison, Agora Kitaplığı, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye I, II, Ezel Kural Shaw, Stanford J. Shaw, E Yayınları, İstanbul, 2006, 2008 Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C.I-II, Robert Mantran (Çev. Server Tanilli), Alkım Kitabevi, İstanbul 2007. TAR305 Modern Dönem Avrupa Tarihi (1450-1914) (3 0) 3 5 AKTS Dersin Amacı: Modern dönem Avrupa Tarihinin siyasi, sosyal, kültürel gelişimi hakkında kapsamlı bilgi edinilmesi. Dersin İçeriği: Avrupa da Rönesans dönemi, Dante, Pico della Mirandola, Machiavelli, Erasmus, Luther gibi dönemin aydınlarıyla tanışma, Avrupa da uluslaşma süreci, Farnsız devrimi, 1848 devrimi; İtalya nın, Almanya nın birleşmeleri, Birinci Dünya Savaşına giden süreç. Endüstrileşme ve etkileri, kültürel hayatın değişimi dersin konuları arasındadır. Ders Kitapları: 12
Avrupa Tarihinden Kesitler: 1494-1789, Stephen J. Lee, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2002. 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Fahir Armaoğlu, TTK Yayınları, Ankara 2003. Devrim Çağı 1789-1848, Eric Hobsbawm, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2000. Sermaye Çağı 1848-1875, Eric Hobsbawm, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 1998. İmparatorluk Çağı 1875-1914, Eric Hobsbawm, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2010. TAR307 Tarih Metodolojisi ve Felsefesi I (3 0) 3 Dersin Amacı: Ders öğrencileri tarih yazımı paradigmaları, tarih kuramının uygulanmasıyla tanıştırmayı hedeflemektedir. Dersin İçeriği: Günümüzde Türkiye de ve Dünyada tarih bilimine dair yeni yaklaşımlar, tarih biliminin diğer sosyal ve pozitif disiplinlerle işbirliği olanaklarının öğrenciye tanıtılması; Çağdaş bilginin üç ana dalı: insan bilimleri, Doğa Bilimleri ve Sosyal Bilimler; Doğa Bilimleri ile Sosyal Bilimler arasında ki benzerlik ve farklılıklar derste üzerinde durulacak konular arasındadır. Batı modellerinin uygulanabilirliği, Ortadoğu ve Akdeniz tarihi ile ilgili çeşitli meseleler ve kuramsal konular tartışma konusu yapılacaktır. Tarihin Savunusu, Richard J. Evans, İmge Kitabevi, Ankara, 1999. Tarih Yazımı, Ernst Breisach, Yapıkredi Yay., İstanbul, 2009. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, P. Burke, Doğu Batı Yay., Ankara, 2006. SSP900 Sosyal Sorumluluk Projesi (1 2) 2 3 AKTS Bu derste, öğrenciler, istedikleri bir sosyal sorumluluk projesini, gruplar halinde gerçekleştireceklerdir. Gruplar en fazla yirmi kişiden oluşabilir. Öğrenciler proje konusunu kendileri bulurlar. Öğrenciler yaptıkları projeyle değerlendirilirler. 13
ALTINCI YARIYIL TAR302 Modern Balkan Tarihi (3 0) 3 7 AKTS Dersin İçeriği: Osmanlı öncesi Balkan tarihine kısa bir girişten sonra Osmanlı İmparatorluğu nun Balkanlardaki düzenlemeleri, Rusya ve Avusturya nın 18. asırdan itibaren Balkanlar üzerindeki politikaları, Fransız Devrimi sonrası Balkanlardaki siyasi gelişmeler ve Balkan uluslarının bağımsızlık mücadeleleri, Sovyet dönemi ve sonrası dersin içeriğini oluşturmaktadır. Dünya Tarihinde Balkanlar, Andrew Baruch Wachtel (Çev. Ali Cevat Akkoyunlu), İstanbul 2009. Village, Town and People in the Ottoman Balkans 16th - Mid 19th Century, Stefka Parveva, Isis Press İstanbul 2009. Balkan Haçlı Seferinde Avrupa Siyaseti ve Türklerin Felaketi, Henry Nivet, İstanbul 2011. TAR304 Geç Dönem Osmanlının Sosyal ve Ekonomik Tarihi (3 0) 3 6 AKTS 18. yüzyıldan itibaren Anadolu kentlerinde yaşanan sosyo-ekonomik dönüşümler, kapitalist üretim-tüketim kalıplarının Anadolu kentlerindeki etkileri, Avrupa finans ve sanayi sermayesinin Anadolu ya girişi ve etkileri, 19. Yüzyıl Türkiye sindeki Batılı ekonomik kurumların incelenmesi ve Osmanlı toplumunun söz konusu alanlarda geçirdiği iktisadi değişimler bu dersin içeriğini oluşturacaktır. Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Musa Çadırcı, TTK Yayınları, Ankara 1997. Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (1600-1914), C. 2, Bruce McGowan, Donald Quataert, Halil İnalcık, Suraiya Faroqhi, Şevket Pamuk, Eren Yayıncılık, İstanbul 2004. Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü, Donald Quataert, İletişim Yayınları, İstanbul 2008. Emperyalizmin Türkiye ye Girişi, Orhan Kurmuş, Yordam Kitapları, İstanbul 2008. TAR308 Tarih Metodolojisi ve Felsefesi II (3 0) 3 6 AKTS Günümüzde Türkiye de ve Dünyada tarih bilimine dair yeni yaklaşımlar, tarih biliminin diğer sosyal ve pozitif disiplinlerle işbirliği olanaklarının öğrenciye tanıtılması; Bilgi ve bilim tanımları; Çağdaş bilginin üç ana dalı: insan bilimleri, Doğa Bilimleri ve Sosyal Bilimler; Doğa Bilimleri ile Sosyal Bilimler arasında ki benzerlik ve farklılıklar; Tarih Felsefesi; Sosyal Bilimlerin üniversitelerde kurumsallaşma süreci; Sosyal bilim disiplinleri (Dilbilim ve filoloji, Tarih, iktisat, sosyoloji, siyaset bilimi, antropoloji, felsefe, etnografya, coğrafya, psikoloji, hukuk vb ); bu disiplinler arasındaki ilişkiler hatta evlilikler: Siyasi Tarih; Tarihi coğrafya, iktisat Tarihi vb disiplinler; Özel olarak Tarih ve Siyaset Bilimi, Tarih ve 14
Sosyoloji; Tarih ve Coğrafya ilişkileri ve örnekleri, dersin konularıdır. Tarihin Savunusu, Richard J. Evans, İmge Kitabevi, Ankara, 1999. Tarih Yazımı, Ernst Breisach, Yapıkredi Yay., İstanbul, 2009. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, P. Burke, Doğu Batı Yay., Ankara, 2006. 15
YEDİNCİ YARIYIL TAR401 Bitirme Projesi I (0 2) 1 6 AKTS Bibliyografik künyelerin yazılış şekilleri, fişleme usulleri, kitap tanıtma yazıları (Teknik=maddi tanıtım ve tahlili tanıtım), bir ilmi çalışmada takip edilecek usuller, bilgi fişlerinin tasnifi ve bu fişlerdeki bilgilerin kompozisyon haline getirilmesi, referans şekilleri, yapılmakta olan tezlerin periyodik olarak takip ve kontrolü. TAR403 Çağdaş Dünya Tarihi (3 0) 3 18.yy ın sonlarından 20.yy ın ortalarına kadar dünya tarihinde önemli kırılma anları oluşturan tarihsel olayların Asya, Afrika, Amerika tarihleri bağlamında öğrenciye öğretilmesi ve kavratılması dersin amacını oluşturmaktadır. Kolonizasyon ve sonrası Amerika Tarihi, Hindistan Tarihi, Çin ve Rusya nın toplumsal dönüşümleri, Japon Modernleşme Hareketi, Osmanlı yönetimi altında bulunan Afrika toplulukları tarihi dersin içeriğini oluşturmaktadır. Kültür ve değerler konusuna da vurgu yapılacaktır. Dünya Tarihi (Tarihöncesi Çağlardan 18. Yüzyıla), C. I, J. M. Roberts, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2010. Dünya Tarihi (18. Yüzyıl ve Sonrası), C. II, J. M. Roberts, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2011. Hindistan Tarihi, Hermann Kulke-Dietmar Rothermund, İmge Kitabevi, Ankara 2001. Bolşevik Devrimi, CI-III, Edward Halled Carr, Metis Yayınları, İstanbul 2006, İstanbul 2007, İstanbul 2004. TAR405 Modern Türkiye'nin Tarihi (1923-1980) (3 0) 3 Dersin Amacı: Cumhuriyet tarihinin politik ve siyasi tarihi konusunda öğrencileri bilgilendirmek. Dersin İçeriği: Bu ders Cumhuriyetin 1923 tarihinde kuruluşundan sonra gelişen olayları kronolojik olarak işleyecektir. Cumhuriyetin kurumsallaşması, politik ve siyasi tarihi dersin içeriğini oluşturacaktır. Türk Devrim Tarihi (Yeni Türkiye nin Oluşumu 1923-1938), III. Kitap I. Bölüm, Şerafettin Turan, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2008 Türk Devrim Tarihi (Yeni Türkiye nin Oluşumu 1923-1938), III. Kitap II. Bölüm, Şerafettin Turan, Bilgi Yayınevi, İstanbul 1996. Türkiye nin Demokrasi Tarihi I-II (1839-1950), Tevfik Çavdar, İmge Kitabevi Yay, Ankara, 1999-200. 16
Mustafa Kemal Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, C. I-III, Salahi R Sonyel, TTK Yayınları, Ankara 2008. 17
SEKİZİNCİ YARIYIL TAR402 Bitirme Projesi II (0 2) 1 7 AKTS Bibliyografik künyelerin yazılış şekilleri, fişleme usulleri, kitap tanıtma yazıları (Teknik=maddi tanıtım ve tahlili tanıtım), bir ilmi çalışmada takip edilecek usuller, bilgi fişlerinin tasnifi ve bu fişlerdeki bilgilerin kompozisyon haline getirilmesi, referans şekilleri, yapılmakta olan tezlerin periyodik olarak takip ve kontrolü. TAR404 Modern Türkiye nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1923-1980) (3 0) 3 7 AKTS Dersin Amacı: 1938 den 1980 e kadar Türkiye nin yaşadığı sosyal ve ekonomik dönüşümü tarihsel bir bakış açısıyla öğrencilere kavratmaktır. Dersin İçeriği: Atatürk döneminden 1980 e kadar Türkiye de uygulanan ekonomi politikaları ve bunların sonuçları; sanayileşme bağlamında Türkiye de sağladığı ekonomik gelişmeler, yine aynı süreçte Türk toplumununun yaşadığı dönüşümler dersin konusunu oluşturmaktadır. Türkiye İktisat Tarihi 1908 2005, Korkut Boratav, İstanbul 2003. Türkiye'de Toplumsal Dönüşüm, Kemal H. Karpat, (Çev. Abdülkerim Sönmez), Ankara 2004. 18
SEÇMELİ DERSLER BEŞİNCİ YARIYIL TAR311 Osmanlı İmparatorluğunda Yenileşme Hareketleri (3 0) 3 Evrensel çağdaşlık fikri ile Osmanlı toplumundaki dönüşümün karşılaştırmalı olarak algılanmasını sağlamak. Ders İçeriği: Klasik dönemlerinden itibaren Osmanlı toplumunda ortaya çıkan yenileşme metinleri ve refomlar Türkiye de Çağdaşlaşma, Niyazi Berkes, YKY Yay., 2010. Türkiye de Çağdaş Düşünce Tarihi, H. Ziya Ülken, Ülken Yay.,İstanbul, 2001. Osmanlı da Batışın Üç Evresi (III.Selim, II. Mahmut, Abdülmecit), Ahmet Rasim, Evrim yay., 1987. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, Ş. Mardin, İletişim Yay., İstanbul, 1999. TAR321Farsça I (3 0) 3 Dersin Amacı: Farsça dilinin temel gramer bilgisini öğreterek temel düzeyde okuma ve anlama becerileri kazandırmak. Dersin İçeriği: Farsça gramer konuları ve temel düzeydeki Farsça metinler konu içeriğini teşkil etmektedir. Farsça Dil Bilgisi, Mürsel Öztürk, Murat Kitap ve Yayınevi, Ankara 2001 Farsça Dil Bilgisi, Nimet Yıldırım, Fenomen Yay. Ankara 2009. Farsça Türkçe Sözlük, Mehmet Kanar, Say yay. İstanbul 2010 TAR331 Kültür ve Toplum (3 0) 3 Günümüz kültürel atmosferini sosyolojik olarak irdelemek, çağdaş kültürün egemen formlarının anlaşılması ve çözümlenme sürecinde nasıl işlediği, dönüştüğü ve nasıl analiz edileceği sorularını farklı boyutlarda değerlendirmek dersin içeriğini oluşturmaktadır. Kültür ve Doğa, Z. Bauman, Ayrıntı Yay., İstanbul, 1998. 19
Frankfurt Okulunda Sanat ve Toplum, B. Dellaloğlu, 2003. TAR341 Rusya Tarihi (3 0) 3 Derste 18. ve 19. asır Rusya tarihi ele alınacaktır. Rus Çarlığı nın tarihsel politik kurgusu, siyasi yapıları, devlet ideolojisi; toplumsal ve siyasi modernleşme ve aynı süreçteki Rus- Osmanlı ilişkileri üzerinde durulacak konulardır. Rusya Tarihi: Başlangıcından 1917 ye Kadar, Akdes Nimet Kurat, TTK Yayınları, Ankara 1999. Rusya ve Ruslar: Erken Dönemden 21. Yüzyıla, Geoffrey Hosking (Çev. Kezban Acar), İstanbul 2011. 20
ALTINCI YARIYIL TAR312 Türk Hukuk Tarihi (3 0) 3 Dersin Amacı: Devlet ve toplum hayatının devamının, adaletin sağlanmasına ve hukukun üstünlüğüne bağlı olduğu fikrinin pekiştirilmesi. İçeriği: Hukuk tarihinin anlamı, konusu ve bölümleri; İslamiyet öncesi ve sonrası Türk hukukundaki gelişmeler ve Cumhuriyet Dönemi Türk hukukuna etkileri Türk Hukuk Tarihi, Mehmet Akif Aydın, Beta Yayınları, İstanbul 2009. Türk Hukuk Tarihi (Özel Hukuk), Halil Cin-Ahmet Akgündüz, Konya 1995. TAR322 Farsça II (3 0) 3 Dersin Amacı: Farsça cümle bilgisini öğreterek, öğrencileri karşılaştıkları basit Farsça metinleri okuyup anlayabilmelerini sağlamak. Dersin İçeriği: Cümle bilgisi ile ilgili kavramlar ve Farsça metinler dersin içeriğini oluşturmaktadır. Desturı-ı Zebanı Farsi, Mehdi Meiniyan, Muhammed Ali İlmi Yayınları. Tahran 1371. Farsça Cümle Bilgisi, Nimet Yıldırım, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2008. Eski İran Nesrinden Seçmeler, Tahsin Yazıcı- A. Naci Tokmak, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1983. TAR332 İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi (3 0) 3 Dersin Amacı: Türk tarihinin önemli bir devresi olan Türklerin Müslüman olması olayını Tarihi kaynaklar ışığında öğretmek. Türk ve İslam kültürünün birleşmesi ile ortaya çıkan yeni kültürel ortamın tanıtılması İçeriği : Türk İslam Tarihinin klasik kaynakları ve modern araştırma eserlerinin tanıtımı. İslam dininin ortaya çıktığı devirde Türkler. Emeviler devrinde fetihler ve Türk İslam ilişkileri.abbasiler devri ilişkiler ve Talas savaşının doğurduğu sonuçlar. Türklerin Müslüman oluşu; Bulgarlar-Hazarlar-Oğuzlar. İdil Bulgarları ve İslamlaşma. İbn Fazlan ve Seyahatnamesi ve Türk ülkeleri. Karahanlılar ve İslamlaşma. Karahanlı Kültür ve Medeniyetinin ortaya çıkması. Mısır Tolun oğulları Devleti ve İhşidiler Devleti. Mısırda Türk kültürü ve etkileri Gazneliler Devletinin Kuruluşu ve Hint fetihleri Gazneli kültür ve medeniyeti. Harezmşahlar Devleti. Türk kültür ve medeniyetinin İslam dünyasına katkıları.türk dünyasının yetiştirdiği ünlü bilim adamları. Farabi-İbn-i Sina-Harezmi-Buhari vb.türklerin İslam dünyası ile ilişkileri. 21
Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Erdoğan Merçil, TTK Yay., Ankara, 2000. Müslüman Türk Devletleri Tarihi (Osmanlılat Hariç) Hakkı Dursun Yıldız-İbrahim Kafesoğlu- Erdoğan Merçil, IRCICA Yay., İstanbul, 1999 TAR342 Karşılaştırmalı Şehircilik Tarihi (3 0) 3 Şehir tarihi araştırmalarının içerik ve yöntemlerinin karşılaştırmaları olarak öğretimi dersin amacıdır. Ders içriği kapsamında şehirlerin tarih sahnesine çıkışı, Doğu ve Batı dünyasında şehir yapıları sosyo-kültürel ve kültürel açıdan karşılaştırmalı olarak verilecektir. Tarih Boyunca Kent, Lewis Mumford (Çev. Gürol Koca-Tamer Tosun), İstanbul 2007. Kent Araştırmaları Bibliyografyası, Tarih VakfıYurt Yayınları, İstanbul 2001. 22
YEDİNCİ YARIYIL TAR411 Sömürgecilik Tarihi (3 0) 3 Ders, Batı kökenli sömürgecilik hareketini odak noktasında bulundurmakla beraber, Rusya, Japonya ve Çin in sömürgecilikle ilişkileri, Sömürgeci yayılım, ırkçılık, sömürgeci bakış açısının nüfuz ettiği alanlar olarak tarih ve edebiyat-sinema, yenilenlerin bakış açısı, bağımsızlık hareketleri konularını içermekte, 13.yy-20yy döneminde dünya sömürgecilik tarihi üzerine öğrencinin fikir sahibi olmasını amaçlamaktadır. Sömürgecilik Tarihi, Marc Ferro, Çev: Muna Cedden, İmge Yay., İstanbul, 2002. Sömürgecilik Tarihi, Marc Ferro, Çev: Muna Cedden, İmge Yay., İstanbul, 2002. Sömürgeci ve Sömürgeleştirilen İnsan, Albert Memni, Öteki Yay. Siyah Deri Beyaz Maskeler Ezilenlerin Psikolojisi ve Yabancılaşma, Frantz Fnon, Sosyalist Yay., İstanbul, 1996. TAR421 Osmanlıda Yerel Yönetimler (3 0) 3 Özellikle II. Mahmud dönemiyle başlayan süreçte, taşrada görev alan yöneticiler ile Muhtarlık Teşkilatının kuruluşu, Tanzimat Fermanı sonrasında yerel yönetimin başlangıcını teşkil etmiş olan Muhassıllık ve Muhassıllık Meclislerinin kuruluşu, görevleri ve kaldırılış süreci, 1842 yılından itibaren Eyalet ve Sancaklarda kurulmaya başlanan Büyük ve Küçük Meclislerin yapısı, görevleri, seçim usulleri, 1864 ve 1871 Vilayet Nizamnameleri ile bu nizamnameler çerçevesinde oluşturulan İdare Meclislerinin fonksiyonları ele alınarak, tüm bu gelişmelerin parlamenter geleneğin oluşumuna katkısı irdelenecektir. Ayrıca taşra şehirlerindeki idari yapı, görev alan memurlar, vergi, askerlik, yollar ve ticaret 19. yüzyılın ikinci yarısındaki değişimler çerçevesinde anlatılacaktır. Tanzimat Dönemiminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK, Ankara 2005, Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), TTK Yay.,Ankara 2000. TAR431 Osmanlı Denizciliği (3 0) 3 Kuruluşundan yıkılışına kadar Osmanlı bahriye teşkilatı, Osmanlı tersane teşkilatı, çalışma şekilleri ve gemi yapım teknikleri, Osmanlı donanmasında kullanılan gemi türleri, askeri güç olarak Osmanlı donanması, personeli, Modern dönem Osmanlı donanması: Abdülaziz dönemi, Abdülhamit dönemi, İttihat Terakki devri Osmanlı donanmması, Trablusgarb, Balkan ve I. Dünya Savaşında Osmanlı donanmasının işlevi gibi konular dersin içeriğini oluşturacaktır. 23
Osmanlı Devleti nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, İ. H. Uzunçarşılı, TTK Yay., Ankara 1988. Beylikten İmparatorluğa Osmanlı Denizciliği, İdris Bostan, Kitap Yay., İstanbul 2006. Bahriye'de Yapılan Islahat Hareketleri ve Bahriye Nezareti'nin Kuruluşu (1789-1867), Ali İhsan Gencer, TTK Yay., Ankara 2001. TAR441 Yakınçağ Osmanlı Fikir Hareketleri (3 0) 3 1789 Fransız Devrimi ve devrim sonunda ortaya çıkan Liberalizm, Nasyonalizm ve Sosyalizm; III.Selim ve II.Mahmut reformlarının genel özellikleri, XIX. yüzyıl reformları sonucu Osmanlı Devleti'nde gazeteler etrafında şekillenen ilk muhalif gruplar ve çalışmaları, Jön Türklerin siyasi faaliyetleri; Osmanlı Devleti'nde görülen son dönem siyasi akımlar: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Adem-i Merkeziyetçilik, Batıcılık, Solidarizm. Ayrıca Materyalizm, Pozitivizm, Sosyalizm, Kapitalizm. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Zihniyet, Siyaset ve Tarih, M. Şükrü Hanioğlu, İstanbul 2006. Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, Şerif Mardin, İletişim Yay., İstanbul 2008. Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, Şerif Mardin, İletişim Yay., İstanbul 2001. TAR451 Çağdaş Türk Dünyası Tarihi (3 0) 3 Dersin Amacı: Sovyetler Birliği nin dağılması ile ortaya çıkan Türkistan cumhuriyetlerinin ve diğer Türk boylarının tarihi, siyasi ve kültürel hayatları ile ilgili kavramların öğretilmesi. Dersin İçeriği: Bolşevik ihtilali ve Türkistan daki tarihi gelişmeler. Sovyetlerin Batı Türkistan ı Çin Halk Cumhuriyeti nin Doğu Türkistan ı işgali. Bağımsız Türk devletleri ve bağımsız olmayan Türk boylarının mevcut durumu dersin içeriğini oluşturmaktadır. Türkistan da Son Türk Devleti Buhara Emirliği ve Alim Han, Nurettin Hatunoğlu, Ötüken Yay. İstanbul 2011. Sovyetler Birliğindeki Türklüğün ve İslam ın Bazı Meseleleri, Baymirza Hayit, İstanbul,TDAV Yayınları, 1987. Atatürk ve Türk Dünyası: Türkiye ve Türkiye Haricinde Yaşayan Türkler, Mehmet Saray,, Acar Yayınları, İstanbul 24
SEKİZİNCİ YARIYIL TAR412 Bizans Tarihi (3 0) 3 Roma nın kuruluş ve krallık Devri (M.Ö. 753 510); Roma Cumhuriyeti, Cumhuriyet in sonu; İmparatorluk dönemi, Roma nın ikiye ayrılışı ve Batı Roma nın sonu; Roma ve Türk-İslam Hukukunun karşılaştırılması; Bizans İmparatorluğu tarihi: İstanbul da Latin hâkimiyeti ve Bizans ın restorasyonu (1024 1272), Bizans Devleti nin çöküş dönemi, dersin içeriğini oluşturmaktadır. Bizans Devleti Tarihi, G. Ostrogorski, TTK Yay, Ankara, 1999. Bizans İmparatorluğu Tarihi, A. Bailly, Pegasus Yay., İstanbul, 2006. TAR422 19. Yüzyıl Osmanlı Toplum Yapısı (3 0) 3 Osmanlı şehirlerindeki cemaatler, Müslim-Gayrimüslim topluluklar, şehirlerdeki sosyal gruplar ve ilmiye-askeri sınıf mensupları, Osmanlı Ailesi, 19. Yüzyıl Osmanlı Hanedan yapısı dersin içeriğini oluşturacaktır. 19. Yüzyıl Osmanlı Kentleri nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Musa Çadırcı, TTK Yayınları, Ankara 1997. Osmanlı Millet Sistemi, M. Macit Kenanoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul 2004. 18. Yüzyılda Osmanlı Toplumu, Yücel Özkaya, YK. Yayınları, İstanbul 2008. TAR432 Milli Mücadele'nin Sosyal ve Siyasi Yapısı (3 0) 3 Zamansal olarak 1919-1923 arasını kapsayan Milli Mücade hareketinin toplumsal alanıın incelenmesi; hareketin Anadolu da dayandığı sosyal ve ekonomik tabanın irdelenmesi;müdafaa-i Hukuk teşekküllerinin ve Milli Mücadeleye destek veren bölgesel siyasi kuruluşların toplumsal temelleri, siyasi teşekkül şekilleri ve Milli Mücadele önderleriyle birlikte bilhassa Mustafa Kemal Paşa nın bütün bu sosyal, ekonomik ve siyasi yapı karşısında hareketi başarıya taşıma yolundaki stratejileri; Müdafaa-i Hukuk teşekküllerinin ve bölgesel direniş cemiyetlerinin Milli Mücadele hareketi içindeki yer ve önemleri gibi konular bu dersin içeriğini oluşturacaktır. 25
Mondros tan Mudanya ya Kadar, C.I-IV, Selahattin Tansel, MEB. Yay., İstanbul 1991. Milli Mücadele nin Sosyal Tarihi, Bayram Sakallı, İz Yayıncılık, İstanbul 2004. Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 1990. Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Fethi Tevetoğlu, TTK Yayınları, Ankara 1991. Anadolu İhtilali, C. I-II, Sebahattin Selek, Kastaş Yayınları, İstanbul 2004. TAR442 Kadın Tarihi Çalışmaları (3 0) 3 Irk, sınıf, etnik grup gibi diğer tarihsel kategorilerden biri olarak 1980'lerden sonra tarihsel çözümlemede bir tarihsel analiz kategorisi olarak kullanılmaya başlayan toplumsal cinsiyet (gender) kavramının tartışılması dersin ana konusudur. Cinsiyetlendirilmiş bir tarihin teorisinin oluşturulması, toplumsal ilişkilerin kurucu ögesi olarak Toplumsal cinsiyet kavramı üzerinden iktidar ilişkilerini anlaşılması, toplumsal sistemin dinamiklerini anlamak açısından cinsiyet farklılığının toplumsal ve kültürel açıdan yorumlanması, kadın deneyiminin tarihte yakalanması çalışmaları dersin içeriğini oluşturmaktadır. Üniversiteler İçin Türk Dili, Necla Akgöçe, Serpil Çakır, Kadın Araştırmalarında Yöntem Farklı Feminizmler Açısından, Sel Yayıncılık, İstanbul Kadınların Tarihi, C:1-5, Derleme, İşbankası Yayınları Tarihin Cinsiyeti, Fatmagül Berktay, Metis Yayınları Batının Cinsel Kıyısı, Irvin Cemil Schick, YURT YAYINLARI TAR452 Yerel Tarih Araştırmaları (3 0) 3 Dersin Amacı: Öğrencilere yaşadıkları çevrenin tarihini alan çalışmaları ile tanıtmak ve alan çalışması tekniğini öğretmek. İçeriği: Bir bölgenin ve şehrin demografik, siyasi, ekonomik, dini, mimari, sanatsal ve sosyokültürel yapısını ortaya çıkarabilmek için gerekli olan birinci el arşiv belgeleri, kanunnameler, seyahatnameler, salnameler, gazeteler ve diğer basılı malzemelerin tanıtılması; bu materyallerin bölge ve şehir tarihi araştırmalarındaki kullanımı; bölge ve şehir tarihi çalışmalarının, genel tarih çalışmalarına olan katkıları. Kent Araştırmaları Bibliyografyası, Bahar Aksel-Filiz Öğretmen, Tarih Vakfı Yay., İstanbul 2001. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Yusuf İhsan Genç, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Yay., İstanbul 2000. 26
Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir? Kaynaklara Giriş, Suraiya Faroqhi, Tarih Vakfı Yay, İstanbul 2009. XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya / Osmanlı Klasik Dönemi Kent Tarihçiliğine Katkı, Özer Ergenç, Ankara Enstitüsü Vakfı, Ankara 1995. TAR462 20. Yüzyıl İslam Dünyası Tarihi (3 0) 3 Dersin Amacı: Afganistan, Hindistan,İran, Orta Doğu ve Kuzey Afrika coğrafyalarında ortaya çıkan başlıca Müslüman devletlerin siyasi tarihleri ve bu ülkelerin yaşadıkları tarihi sürecin 20. yüzyıl dünya tarihine etkileri ile ilgili kavramların öğrencilere kavratılması. Dersin İçeriği: Afganistan, Pakistan, İran, Irak, Arabistan, Suriye, Mısır ve Cezayir gibi ülkeler ile bu ülke dışında kalan diğer Müslüman devletlerin siyasi tarihleri dersin içeriğini oluşturmaktadır. Çağdaş İslam Ülkeleri Tarihi, İ Hakkı Göksoy, Fakülte Kitapevi Yayınları, Isparta 2003. Yılmaz Öztuna, Devletler ve Hanedanlar, İslam Devletleri, Cilt I.Kültür bakanlığı Yayınları, Ankara 1996. Mehmet Saray, Dünden Bugüne Afganistan, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1981. Ervand Abrahamian, Modern İran Tarihi, çev. Dilek Şendil, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009. 27
ORTAK ZORUNLU DERSLER TUR181 Türk Dili I- (2-0) 2 2 AKTS Dil nedir? Dilin bir sosyal kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi, dil kültür münasebeti, Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri, Türk dilinin gelişmesi ve tarihi devreleri, Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları, Türkçe de sesler ve sınıflandırılması, Türkçe de ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kurallar; Hece bilgisi; İmla kuralları ve uygulaması; Noktalama işaretleri ve uygulaması konuları dersin içeriğini oluşturmaktadır. Üniversiteler İçin Türk Dili, Muharrem Ergin, Bayrak Yayıncılık, İstanbul 1997. Okuma Sanatı. Nasıl Okumalı, Neler Okumalı, Emin Özdemir, Varlık Yayınları, İstanbul 1983. Türkçe nin Gücü, Doğan Aksan, Bilgi Yayınları, Ankara 1990. TUR182 Türk Dili II- (2-0) 2 2 AKTS Türkçe nin yapım ekleri ve uygulaması; Kompozisyonla ilgili genel bilgiler; Kelime türleri; Cümlenin unsurları; Cümle tahlili uygulaması; Anlatım ve cümle bozuklukları ve bunların düzeltilmesi; Dilekçe, tutanak, mektup ve çeşitleri; Bilimsel yazıların hazırlanmasında uyulacak esaslar konuları dersin içeriğini oluşturmaktadır. Üniversiteler İçin Türk Dili, Muharrem Ergin, Bayrak Yayıncılık, İstanbul 1997. Okuma Sanatı. Nasıl Okumalı, Neler Okumalı, Emin Özdemir, Varlık Yayınları, İstanbul 1983. Türkçe nin Gücü, Doğan Aksan, Bilgi Yayınları, Ankara 1990. AİT281 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I (2-0) 2 2 AKTS İnkılap tarihinin anlamı; Türk inkılabının önemi; Türk inkılabına yol açan nedenlere toplu bakış; I. Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti nin parçalanma süreci; İşgaller karşısında memleketin durumu; Mustafa Kemal Paşa nın tutumu; Kurtuluş için ilk adım-kongreler yolu ile örgütlenme; Cemiyetler; Kuva-yı Milliye; Misak-i Milli; TBMM nin açılışı; Ulusal ordunun kurulması; İki öenmli olay- Sevres Antlaşması ve Gümrü barışı; Sakarya savaşına kadar kurtuluş mücadelesi; Sakarya Savaşı; Büyük Taarruz, Mudanya dan Lozan a; Siyasal alanda iki büyük inkılap, Takrir-i sükun dönemine geçiş konuları dersin bu dönemki konularını içermektedir. 28
Türk Devrim Tarihi, Suna Killi, T. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2001. Türk İnkılap Tarihi, Hazma Eroğlu, Savaş Yayınları, Ankara 1990. AİT282 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II- (2-0) 2 2 AKTS Türk inkılabının yürütülmesindeki özellikler; Hukuk sisteminin kurulması; Eğitim sisteminin kurulması; Ekonomi ve Maliye alanında harcanan çabalar; Toplumsal yaşayışı düzenleyen diğer yenilikler; Atatürk döneminde T.C.'nin iç siyaseti; Atatürk döneminde T.C. nin dış siyaseti; Atatürk ün vefatı; Atatürk döneminden sonra T.C.. nin iç ve dış siyaseti (1939-1983 özet); Atatürk ilkelerinin tek tek ele alınarak tanıtımı ve son olarak da genel değerlendirme, dersin içeriğini oluşturmaktadır. Türk Devrim Tarihi, Suna Killi, T. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2001. Türk İnkılap Tarihi, Hazma Eroğlu, Savaş Yayınları, Ankara 1990. YDL185 Yabancı Dil I- (2 0) 2 2 AKTS Ders, dilbilgisi konuları ile (edatlar, zamirler, yeterlilik kipleri, şimdiki, geniş zaman kipleri vb.) yabancı dil olarak İngilizce ye giriş niteliği taşımaktadır. Ders süresince öğrenciler dilbilgisel ve dilbilimsel açıdan doğru yapıları tanıyarak gramatik bilgilerini pekiştirmek için çeşitli öğretici etkinliklerle gerekli beceri ve stratejileri geliştireceklerdir. Dersi, öğrenilen dili pekiştirmek için okuma, konuşma, yazma ve dinlemeden oluşan dört becerinin anlamlı parçalarda bir arada kullanımını içerir. CPE Use of English, Virginia Evans, Express Publishing, Berkshire, 2002. Practical English Usage, Micheal Swan, OUP, New York, 1995. Advanced Grammar Worksheets, Andy and Audrey Jackson, Phoenix ELT, 1995 YDL186 Yabancı Dil II (2 0) 2 2 AKTS YDL1,n devamı olarak ders süresince öğrenciler dilbilgisel ve dilbilimsel açıdan doğru yapıları tanıyarak gramatik bilgilerini pekiştirerek çeşitli öğretme etkinlikleriyle gerekli beceri ve stratejileri geliştirir. Ders, öğrenilen dili pekiştirmek için okuma, konuşma, yazma ve dinlemeden oluşan dört becerinin anlamlı parçalarda bir arada kullanımını içerir. Detaylı okuma ve hızlı okuma stratejilerinin kullanılması ve geliştirilmesi, metinlerin yorumlanması için zihinsel yetilerin harekete geçirilmesi, kelime öğrenme, hafızada tutma ve gerektiğinde kullanma stratejilerini geliştirme ders süresince edinilecek diğer konulardır. 29
CPE Use of English, Virginia Evans, Express Publishing, Berkshire, 2002. Practical English Usage, Micheal Swan, OUP, New York, 1995. Advanced Grammar Worksheets, Andy and Audrey Jackson, Phoenix ELT, 1995 30
SERBEST SEÇMELİ DERSLER TAR 901 Uygarlık Tarihi I (2 0) 2 3 AKTS Kültür ve uygarlıkların birbirleriyle karşılaşmaları, etkileşimleri ve çatışmaları dersin temel çerçevesini oluşturacaktır. Dersin ilk bölümünde Antik çağdan Rönesans dönemine kadar olan zaman aralığını kapsamaktadır. Uygarlıkların ortaya çıkışı, farklılıkları ve benzerlikleri, aralarındaki ilişkilerin nasıl kurulduğu, fikirlerin, teknolojilerin, dinlerin birinden diğerine nasıl geçtiği üzerinde durulacak konulardandır. Dünya Tarihi, Clive Ponting, Alfa yayınları TAR 902 Uygarlık Tarihi II (2 0) 2 3 AKTS Kültür ve uygarlıkların birbirleriyle karşılaşmaları, etkileşimleri ve çatışmaları dersin temel çerçevesini oluşturacaktır. Dersin ilk bölümünde Antik çağdan Rönesans dönemine kadar olan zaman aralığını kapsamaktadır. Uygarlıkların ortaya çıkışı, farklılıkları ve benzerlikleri, aralarındaki ilişkilerin nasıl kurulduğu, fikirlerin, teknolojilerin, dinlerin birinden diğerine nasıl geçtiği üzerinde durulacak konulardandır. Dünya Tarihi, Clive Ponting, Alfa yayınları TAR 903 Sinema ve Tarih I (2 0) 2 3 AKTS Öğrencilerin eğitim gördükleri alan dışındaki disiplinlerden ders almaya teşvik edilmeleri onların disiplinler arası düşünme yetilerini geliştirecektir. Tarih eğitiminde sinema vb. görselliklerin kullanılması son dönem yöntemlerinden biridir. Bu dersle öğrencilerin, sinema filmleri aracılığıyla yakın tarihin ortaya çıkardığı (Fransız Devrimi Sanayi Devrimi sonrası) ulus- milliyetçilik gibi kavramlar, göç olgusu, evrensel değerler üzerine bilgi ve duyarlılık kazanacakları düşünülmektedir. Marc Ferro, Sinema ve Tarih, Kesit Yayıncılık, 1995 TAR 904 Sinema ve Tarih II (2 0) 2 3 AKTS Öğrencilerin eğitim gördükleri alan dışındaki disiplinlerden ders almaya teşvik edilmeleri onların disiplinler arası düşünme yetilerini geliştirecektir. Tarih eğitiminde sinema vb. görselliklerin kullanılması son dönem yöntemlerinden biridir. Bu dersle öğrencilerin, sinema filmleri aracılığıyla yakın tarihin ortaya çıkardığı (Fransız Devrimi Sanayi Devrimi sonrası) ulus- milliyetçilik gibi kavramlar, göç olgusu, evrensel değerler üzerine bilgi ve duyarlılık kazanacakları düşünülmektedir. 31