9. Sınıf KİMYA SORU KİTABI Hakan SÖYLEMEZ T.C MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı KİMYA Öğretim programında yaptığı son güncelleme doğrultusunda YENİDEN DÜZENLENMİŞTİR. PALME YAYINCILIK Ankara, 2014 I
PALME YAYINLARI : 801 9. Sınıf Kimya Soru Kitabı / Hakan SÖYLEMEZ Yayına Hazırlama Yayın Editörü 2014 : PALME Dizgi-Grafik Tasarım Birimi : Cemil AYAN Yayıncı Sertifika No : 14142 ISBN : 978 605 355-176-8 Baskı : Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A. Ş. Baskı Tarihi : 2014 Basımevi Sertifika No : 16102 Bu kitap 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi olsa kullanılamaz, teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, PALME YAYINCILIĞA aittir. www.palmeyayinevi.com e-mail: bilgi@palmeyayinevi.com II
Benim Manevi Mirasım BİLİM ve AKILDIR M. Kemal ATATÜRK III
EDİTÖR DEN Son yıllarda ilk ve ortaöğretimde uygulanmaya başlanan öğretim programlarının ana felsefesi, yaşam temelli yaklaşımı esas almasıdır. Bu yaklaşımla, soyut gibi algılanan birçok fen kavramı gerçek yaşamla ilişkilendirilmiş, somut hale getirilmiştir. Bu yaklaşım okullarımızdaki öğretim sürecine tam olarak yerleştirildiği ve uygulandığı zaman öğrencilerimizin derslere olan ilgi ve motivasyonları ciddi bir biçimde artacaktır. Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak bilişim toplumunun gerektirdiği becerilere sahip, objektif ve analitik düşünebilen, yaratıcı bir kafa gücüne sahip kuşaklar yetişecektir. Böyle yetişen genç insanlar, ezberden uzak kalacak, sağlıklı iletişim kurabilme yetileri gelişecek; kendini iyi tanıyan, çevresiyle barışık bireyler olacaktır. Palme yayıncılığın hazırladığı bu kitap serisinin içeriği yukarıda belirtilen bakış açısı çerçevesinde oluşturulmuştur. Ayrıca bu kitaplar değişen yeni sınav sistemine (YGS LYS) uygun bir niteliğe sahiptir. Üniversite sınavlarında sorulacak soruların kapsamı ve ağırlık düzeyine uygun bir konu akışı sağlanmıştır. Bu kitapların hazırlanmasında büyük bir özveriyle bana destek veren 'ın genel müdürü sayın İlhan Budak'a teşekkür ederim. 'tan çıkan bu kitap serisinin tüm öğrencilere yararlı olması ve onların gelişimine bir katkı sağlaması dileğiyle... Cemil AYAN ayancemil@hotmail.com Nisan 2014 Ankara ÖNSÖZ Sevgili Öğrenciler, Temel bilimlere yönelik çalışmalarda bazı derslerin iyi olması, bütünün iyi olmasını sağlamaz. Bütünü oluşturan tüm konu anlatımlı kitaplar ve soru kitapları bilimsel, titiz ve özverili bir çalışmayla hazırlanmışsa sizlere iyi ve yüksek bir başarı sağlar. ın bu bilinç ve sorumlulukla hazırladığı temel bilimler serisinin içerisinde yer alan Kimya Soru Kitabı bir soruyu en kolay yolla nasıl çözebileceğinizi, bilgilerinizi soru çözümlerinde nasıl kullanabileceğinizi göstermesi açısından son derece önemli ve yararlı bir kitaptır. Bu kitapta bir konuyla ilgili olarak çok farklı nitelikler taşıyan, her türlü zorluk derecesine uygun, orjinal bir bakış açısıyla hazırlanmış çok sayıda soru göreceksiniz. Bizim temel önerimiz, çözemediğimiz her soru üzerinde titizlikle durmanız, gerekirse o konuyla ilgili konu anlatımlı kitaplarımıza dönerek konuyu yeniden gözden geçirmeniz olacaktır. Kimya Soru Kitabımızda her konuyla ilgili olarak, Açık Uçlu Sorular Boşluk Doldurma Etkinliği Doğru-Yanlış Etkinliği Testler olmak üzere dört bölüm göreceksiniz. Bunu yaparken amacımız, bilgilerinizi pekiştirmeyi sağlamak, kavramları basit matematiksel işlemler yaparak sorgulamak, doğru yanıtı çeldiricilere düşmeden bulmak ve karmaşık bir soru karşısında yorum yapabilmenize yardımcı olmaktır. Kitabın hazırlık aşamasında emeğini esirgemeyen Kimya Öğretmeni Yaşar Bayramlı ya takdir ve teşekkürlerimi sunarım. Yalnızca üniversiteye giriş sınavlarında değil, yaşamınızda da başarılı olmanız dileğiyle... Hakan SÖYLEMEZ soylemez_hakan@hotmail.com (0532) 223 28 75 IV
ÜNİTE 1 KİMYA BİLİMİ İÇİNDEKİLER KİMYA NEDİR?...8 KİMYA NE İŞE YARAR? KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ, GÜVENLİĞİMİZ VE KİMYA...17 Kimya ne işe yarar? Kimyanın Sembolik Dili...20 Elementler ve Sembolleri...22 Bileşikler ve Formülleri...25 Güvenliğimiz ve Kimya...29 ÜNİTE 2 ATOM VE PERİYODİK SİSTEM KİMYANIN TEMEL KANUNLARI... 34 Kütlenin Korunumu ve Sabit Oranlar Kanunu...38 Katlı Oranlar ve Birleşen Hacim Oranları Kanunu...44 ATOMDAKİ TEMEL TANECİKLER...50 Atomdaki Temel Tanecikler...54 İzotop ve İzobar...56 İzoton, İzoelektronik, Allotrop...70 ATOM MODELLERİ... 74 PERİYODİK SİSTEM...79 Periyodik Sistemin Gelişimi...83 Elementlerin Sınıflandırılması...85 Katman Elektron Dizilimi...87 Atomların Kararlılığı ve Dublet-Oktet Kuralı...89 Periyodik Tabloda Yer bulma...91 Elektron Verme Alma Yatkınlığı...97 Periyodik Sistemde Bazı Gruplar ve Özellikleri...99 ÖZELLİKLERDE PERİYODİK DEĞİŞİM...107 Özelliklerde Periyodik Değişim...111 V
ÜNİTE 3 ÜNİTE 4 KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER...128 Kimyasal Türler...132 İyonik Bileşiklerin Lewis Yapısı...134 İyonik Bileşik Oluşumu...136 İyonik Bileşiklerin Örgü Yapısı ve Suda Çözünmesi...140 Kovalent Bileşiklerin Lewis Yapısı...142 Kovalent Bileşikler...144 Polar ve Apolar Kovalent Bağ...148 Moleküllerin Polarlığı ve Apolarlığı...150 Kovalent Bağlı Moleküllerin Etkileşimi...154 İyonik Bileşiklerin Adlandırılması...156 Kovalent Bileşiklerin Adlandırılması...158 Metalik Bağ...160 ZAYIF ETKİLEŞİMLER...162 Van der Waals Etkileşimleri...166 Hidrojen Bağı...172 TEPKİME DENKLEMLERİ...176 Tepkime Nedir?...180 Tepkime Denklemlerinin Denkleştirilmesi...182 Fiziksel ve Kimyasal Değişimler...186 Yanma Tepkimeleri...188 Çözünme-Çökelme Tepkimeleri...192 Asit Baz Tepkimeleri...194 MADDENİN HALLERİ GAZLAR...201 Gazların Genel Özellikleri...205 Gazların Kinetik Teorisi ve Gazları Niteleyen Büyüklükler...207 Mol Kavramı...209 Gaz Yasaları (Basınç Hacim İlişkisi)...211 Gaz Yasaları (Hacim Sıcaklık İlişkisi)...213 Gaz Yasaları (Basınç-Sıcaklık İlişkisi)...215 Gaz Yasaları (Mol Sayısı ile Basınç veya Hacim İlişkisi)...221 İdeal Gaz Denklemi...225 Gazların Öz kütlesi...227 Atmosfer ve Biz...229 SIVILAR...231 Sıvıların Özellikleri...234 BUHAR BASINCI, KAYNAMA NOKTASI, HAL DEĞİŞİMİ...242 Buhar Basıncı ve Kaynama Noktası...246 Bağıl Nem...252 Hal Değişimi...254 Hal Değişim Grafikleri...262 KATILAR...272 Katılar ve Özellikleri...275 VI
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ Ünite 1 Kimya Bilimi KİMYA NEDİR? 8 KİMYA NE İŞE YARAR? KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ, GÜVENLİĞİMİZ VE KİMYA 17 7
KİMYA NEDİR? ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 1. I. Mürekkep II. Cam III. Esans IV. Petrol V. Barut Yukarıda verilen maddelerden hangileri eski çağ insanlarının keşfettikleri maddelerden birisi değildir? AÇIK UÇLU SORULAR 5. Simya Kimya Kontrollü deneyler 1 4 vardır. Bir bilim dalıdır. De ersiz metalleri 2 Sistematik bilgi 5 altına dönüfltürmeyi birikimi sa lar. amaçlar. 3 6 Ölümsüzlük iksirinin Deneme yan lma bulunabilece i yöntemine dayan r. düflünülür. Yukarıdaki tabloda simya ve kimya ile ilgili sınıflandırma verilmiştir. Buna göre, sınıflandırmanın doğru olabilmesi için numaralarla gösterilen hangi iki kutucuktaki bilgiler yer değiştirmelidir? 2. Aristo döngüsüne göre elementler arasında sürekli bir dönüşüm vardır. Bu dönüşümlerde ateş havaya, hava ise eski çağlara göre hangi elemente dönüşür? 6. Ateş Y Kuru 3. I. Süzme II. III. Kavurma Kristallendirme IV. Isıtma V. Mayalama Simya ile uğraşan eski çağ insanları yeni maddeleri elde etmede yukarıdaki tekniklerden kaç tanesini kullanmışlardır? Hava Islak Su Soğuk Aristo tarafından kabul edilen elementler ve nitelikleri yukarıdaki şemada verilmiştir. Buna göre, X ve Y yerine getirilmesi gereken nitelikler nedir? X 7. I. Felsefe II. Metalurji 4. I. Beslenme II. Barınma III. Hastalıkların tedavisi Yukarıdaki ihtiyaçlardan hangileri eski çağ insanlarının yeni maddeleri keşfetmesinde etkilidir? III. Kimya IV. Tıp V. Din Simya, yukarıda verilen kavramların kaç tanesini yapısında bulundurur? 8 1. IV 2. Su 3. 5 4. I, II, III 5. 1 ve 6 6. X: Toprak, Y: Sıcak 7. 5 Soru
1.... değersiz metalleri altına dönüştürmek üzere çalışmışlardır. 2...., maddeleri, toprak, su, hava ve ateş elementleri olarak sınıflandırmıştır. 3. Aristo ya göre, özellikleri sıcak ve ıslak olan element... dır. ÜNİTE - - 1 KİMYA BİLİMİ 4. Simya... yanılmayla, kimya ise sistematik çalışır. 5. Simyacılara göre, en mükemmel metal...dır. 6. Aristo'nun ileri sürdüğü doğanın temel ilkeleri sıcaklık, soğukluk, kuruluk ve...'tır. 7...., teorik temelleri olmayan, sınama ve yanılmaya dayanan çalışmaları içerdiği ve sistematik bir bilgi birikimi sağlayamadığı için bilim değildir. 8. Damıtma işleminde kullanılan eski bir aletin adı...'tir. 9. Simyanın diğer adına... denir. 10. Eski çağ insanları giyeceklerini koyu mavi renge boyamak için... kullanmışlardır. 11. Kıbrıs taşı, şap, kireç gibi maddeler eski çağlardaki element kavramına göre... elementi olarak adlandırılır. 12. Eski devirlerden bu yana elementler farklı... gösterilmiştir. 13. Simyada maddeyi altına çeviren, insanı ölümsüzlüğe kavuşturan taş... dır. 14. Çözme, damıtma, mayalama, pişirme gibi işlemler eski çağlarda... tarafından sıklıkla kullanılmıştır. 15. Simya... bir bilgi birikimi içermez. 1. Simyacılar 2. Aristo 3. hava 4. deneme 5. altın 6. ıslaklık 7. Simya 8. imbik 9. alşimi 10. kıbrıs taşını 11. toprak 12. sembollerle 13. felsefe taşı 14. simyacılar 15. bilimsel 9
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 1. Aristo ya göre, herşey topraktan doğup toprağa döner. 2. Eski çağ insanları, teorik bilgi birikimi kullanarak bazı buluşlar yapmışlardır. 3. Simyacılar bütün hastalık türlerine çare bulma çalışmaları yapmışlardır. 4. Boyar maddelerin keşfi simyacıların, kimya bilimine katkılarından birisidir. 5. Simya ile uğraşanlar sonradan kimya biliminin gelişmesinde rolü olacak buluşların kaşifleridir. 6. Ormanlara yıldırım düşmesi ve yanardağlardan akan lavlar gibi olaylar ile eski çağ insanları ateşi tanımışlardır. 7. Aristo, elementleri sembollerle, bileşikleri ise formüllerle göstermiştir. 8. Simya gözlem ve deney yapılamayan konularla da ilgilenirken kimya, deney yapılabilen olaylarla ilgilenir. 9. Aristo ya göre soğuk ve kuru özelliği gösteren element topraktır. 10. Simyacılar doğanın bilimsel incelenmesi ile ilgili çok önemli çalışmalar yapmışlardır. 11. Simyacılar tarafından kullanılan alet ve yöntemlerden bazıları imbik, fırın ve kavurmadır. 12. Altın, toprak, demir, su maddeleri Aristo'ya göre dört elementtir. 13. Günümüzde bileşik olarak adlandırılan su ilk çağlarda element olarak kabul ediliyordu. 14. Simyacılar ölümsüzlük iksirini keşfetme ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. 15. Kıyafetleri renklendirmek için şap kullanılması topraktan çanak ve çömlek yapılması ilk çağ insanlarınca yapılmıştır. 16. Simyadan, kimya bilimine aktarılan önemli bulgular arasında boya üretimi, deri boyanması, seramik, cam ve esans üretimi vb. sayılabilir. 10 Soru 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. D 6. D 7. Y 8. D 9. D 10. Y 11. D 12. Y 13. D 14. D 15. D 16. D
TEST 1 KİMYA NEDİR? - I 1. Aristo ya göre; I. Altın II. Hava III. Toprak yukarıdakilerden hangileri elementtir? 4. Simya ve kimya ile ilgili; I. Simya deneme yanılma yolu ile çalışır. II. Her ikisinin de özünde madde vardır. III. Kimya bir bilimdir. yargılarından hangileri doğrudur? ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. I. Kıbrıs taşı, eski çağlarda insanların giyeceklerini boyadıkları maddelerdendir. II. Tuz, eski çağlarda gıdaların saklanmasında ve yaraların iyileştirilmesinde kullanılmıştır. III. Eski çağlarda insanlar bazı bitkileri esans ve kozmetik üretiminde kullanmışlardır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 5. Aristo ya göre yüksek aklın kurduğu evrende her şey, topraktan doğup toprağa döner. Bu dönüşüm Toprak S a S b S Su S Toprak şeklindedir. Buna göre a ve b ile gösterilen hallerin oluşmasında hangi özellik ortaktır? A) Islak B) Sıcak C) Kuru D) II ve III E) I, II ve III 3. Aşağıda bazı öğrencilerin simyacılar ile ilgili aralarında geçen konuşmalar verilmiştir. 6. D) Nem E) Soğuk Islaklık Hava Y Aristo ya göre kuru ve sıcak, havayı (gaz) oluşturur. Bugün kullanılan birçok deney aleti simya döneminde de kullanılmıştır. Su Atefl Aydın X Toprak Kuruluk Arda Simyacıların yaptıkları çok sayıda araştırma gerçek bilginin öğrenilmesine yardımcı olmuştur. Ali İrem İlhan Becher e göre, metal oksitler birer element, metaller ise kül (metal oksit) ve filojistondan oluşan birer bileşiktir. Simya ile uğraşan eski çağ insanları yeni maddeleri elde etmek için mayalama, kavurma, kristallendirme, katılaştırma vb. teknikler kullanmışlardır. Yukarıda verilen Aristo döngüsünde X ve Y kısımlarına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? X Y A) Soğukluk Sıcaklık B) Güneşli Güneşsiz Buna göre, hangi öğrencinin söylediği bilgi yanlıştır? A) Arda B) Aydın C) İlhan D) Ali E) İrem C) Nemsiz Nemli D) Rüzgarlı Rüzgarsız E) Sıcaklık Soğukluk 1. D 2. E 3. A 4. E 5. B 6. A 11
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 7. I. Simya ile uğraşan kişilere alşimist denir. II. Plastik yapımı simyacıların yaptığı uygulamalardandır. III. Kimyayı simyadan ayıran en önemli özellik kimyanın ölçmeye dayalı olmasıdır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 11. Madde ile uğraşan ilk bilginlere simyacı denir. Buna göre, simyacılarla ilgili; I. Belirli bir teorik kurala sahip değillerdir. II. Maddeyi bütün olarak ele almışlardır. III. Bilgi birikimleri belirli bir seviyede kalmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Ca(k) + 2HCl(s) S CaCl 2 (suda) + H 2 (g) Yukarıdaki tepkimede verilen maddeler Aristo'nun element tanımına göre sınıflandırılmak isteniyor. Buna göre; I. Ca katısı toprak sınıfındadır. II. HCl sıvısı ve CaCl 2 çözeltisi su sınıfındadır. III. H 2 gazı ateş sınıfındadır. yukarıdakilerden hangileri doğru olur? 12. İnsanoğlu çok eskilerde de etrafındaki maddelere ilgi duymuştur. Buna göre; I. Dericilik II. Süslemecilik III. Boyacılık yukarıda verilenlerden hangileri eskiden beri bilinmektedir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 9. Simya; I. Felsefe II. Tıp III. Astroloji D) I ve III E) I, II ve III yukarıda verilen bilim dallarından hangileriyle ilgilenmiştir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 13. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III I II Eski simyacılar her sıvıyı su, her katıyı toprak, her gazı hava ve her ısı kaynağını ateş olarak yorumlamışlardır Simyacılar bir nevi filozofturlar D) II ve III E) I, II ve III III İlk defa element ve bileşiklerin doğru tanımını Robert Boyle yapmıştır Deniz IV Aristo ya göre toprak havaya dönüşebilir V İmbik, simyacıların kullandığı aletlerden biridir 10. Bütün hastalıkları iyileştirme ve hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük iksirini bulma uğraşlarına verilen ad aşağıdakilerden hangisidir? A) Felsefe taşı B) Simya C) Filojiston D) Kimya E) Paracelsus Deniz in elindeki balonların üzerindeki yazılardan hangisi yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 12 7. A 8. C 9. E 10. B 11. E 12. E 13. D Soru
TEST 2 KİMYA NEDİR? - II 1. Eski çağ insanları; I. Vahşi hayvanları avlamak için metalden av aletleri yapma II. Deneysel sonuçları ölçerek yorumlama III. Topraktan çanak-çömlek yapma yukarıdakilerden hangilerini yapmışlardır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 4. I. Eski çağ simyacılarının bazılarına göre, yanabilen maddeler filojiston içerir. II. Simyanın teorik temelleri vardır. III. Evrenin dört elementten oluştuğunu ispatlama simyacıların temel amaçlarındandır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 5. Aşağıda bazı öğrencilerin eski dönemler ile ilgili aralarında geçen konuşmalar verilmiştir. 2. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? Simyadan kimya bilimine aktarılan en önemli bulgulardan biri de baruttur. A) Simyacılar, damıtma, kristallendirme, süzme gibi yöntemler kullanmışlardır. B) Simyacılar, bitkiler ve köklerinden bazı kumaş boyaları elde etmişlerdir. Fatih Boya ve cam üretimi eski dönem simyacılarının yaptığı uygulamalardandır. C) Filojiston kimya çağında değişik metallerden altın elde edilmeye çalışılmıştır. D) Simyacılar felsefe taşına ulaşmayı amaçlamışlardır. E) Simya çağında deney ve bilim yöntemlerine uyulmamıştır. Banu İnsanların zengin olma hayali diğer madenleri altına çevirme çabasıyla başlar. Nİhat Buna göre, hangi öğrencilerin söyledikleri doğrudur? A) Yalnız Nihat B) Yalnız Banu C) Fatih ve Nihat D) Nihat ve Banu E) Fatih, Nihat ve Banu 3. Aristo felsefesine göre; I. Kuruluk II. Islaklık III. Sıcaklık IV. Soğukluk yukarıdakilerden hangileri ateşin özellikleridir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) I ve IV 6. I. Teorik temelleri olduğu, sınama-yanılmaya dayandığı ve sistematik bilgi birikimi sağladığı için simya bir bilimdir. II. Simyacılara göre, filojiston kavramı günümüzdeki oksijenin karşılığıdır. III. Simya bir tür saflaştırma sanatıdır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 1. D 2. C 3. D 4. A 5. E 6. A 13
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 7. Kimya yazılısında farklı gruplarda bulunan üç öğrencinin sorulara verdikleri cevaplar aşağıdaki gibidir. Soru: Damıtma işleminde kullanılan eski bir alete verilen ad nedir? Begüm İmbik Soru: Aristo'nun element tanımına göre oksijen gazı hangi elemente aittir? 9. Aşağıda bazı öğrencilerin eski çağ insanlarının denemeyanılma yoluyla yaptıkları keşifler ile ilgili aralarında geçen konuşmalar verilmiştir. Kesici aletlerin yapımında demir ve bakırı kullanmaları Besinleri ağartmak ve kurutmak için kükürt buharı kullanmaları Hastaları tedavi için bitkileri kullanmaları Teoman Ali Baran Pınar Serhan Kapların yapımında toprağı kullanmaları Tencere yapımında çeliği kullanmaları Hava Çağrı Soru: Eski dönemlerde diğer maddelerden altını elde etmeye çalışan insanlara verilen ad nedir? Kerem Simyacı Buna göre, hangi öğrencinin söylediği eski çağ insanlarının keşiflerinden değildir? A) Teoman B) Pınar C) Ali D) Serhan E) Baran Buna göre, hangi öğrencilerin verdikleri cevaplar doğrudur? A) Yalnız Begüm B) Begüm ve Çağrı C) Çağrı ve Kerem D) Begüm ve Kerem E) Begüm, Çağrı ve Kerem 10. I. Kütle yoktan var olmaz var olan kütle yok edilemez. A. Lavoisier II. Tüm maddeler dört temel elementten oluşur. Aristo III. 8. Aristo nun dört öğe kuramındaki maddeler ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur? A) Ateş bir bileşiktir. B) Su bir karışımdır. C) Hava bir elementtir. D) Toprak bir bileşiktir. E) Ateş bir karışımdır. Oksijen, filojistonsuz havadır. J. P. Priestley Yukarıdaki simyacı / kimyacılardan hangilerinin çıkarımları doğru verilmiştir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 14 7. E 8. C 9. D 10. E Soru
1. TEST 3 KİMYA NEDİR? - III III Simya, bileşikleri elementlerine ayrıştırma sanatıdır. I Simya çalışmaları modern çalışma tekniklerine göre yüzyıllardır yapıla gelmiştir. Simya II Simya bilimsel olmayan batıl inançlar içerir. 3. Aşağıda bazı öğrencilerin eski çağ insanları ile ilgili aralarında geçen konuşmalar verilmiştir. Elçin Elementler, toprak, su, hava ve ateş olmak üzere sınıflandırılır. Simyacılar fırınlar, eritme potaları, saklama kapları ve imbik gibi aletler kullanmışlardır. ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ Yukarıdaki kavram haritasında bulunan kutucuklarda simya ile ilgili bilgiler verilmiştir. Buna göre, bu bilgilerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III Simyacıların keşfedemediği ölümsüzlük iksiri ve diğer elementlerden altın eldesi modern kimyacılar tarafından keşfedilmiştir. Gülay D) II ve III E) I ve II Sami Buna göre, hangi öğrencilerin söyledikleri doğrudur? A) Yalnız Elçin B) Gülay ve Sami C) Elçin ve Gülay D) Elçin ve Sami 2. 1. Islaklık, hem havanın hem de suyun özelliklerinden biridir diyen eski dönemdeki simyacı 2. Eski dönem element tanımına göre soğuk ve kuru özelliği olan element 3. Yanma olayında maddenin yapısından ayrılıp gittiği varsayılan madde 4. Simyacılara verilen diğer ad 4 N 3 N E) Elçin, Gülay ve Sami 4. Eski çağlarda insanlar bazı bitkilerden çeşitli şekillerde faydalanmıştır. Buna göre; I. Hastalıktan korunma II. Yiyecek III. Boyama yukarıdakilerden hangilerinde bitkiler kullanılmıştır? 2 N A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 1 N 5. I. Seramik ve cam üretimi Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen bulmacanın cevaplarından biri değildir? A) Filojiston B) Aristo C) Toprak D) Soğukluk E) Alşimist II. Madenlerin işlenmesi III. Atomdaki taneciklerin incelenmesi Yukarıda verilenlerden hangileri eski çağ simyacılarının çalışma alanlarından biri değildir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 1. C 2. D 3. C 4. E 5. B 15
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 6. Aynı sınıfta bulunan bazı öğrenciler kimyanın tarihsel gelişimi ile ilgili aşağıdaki bilgileri vermişlerdir. Salih Bugün kullanılan birçok laboratuvar tekniğinin temelini simya oluşturmuştur. Kimyasal maddelerle ilgili çalışma yapan insanlar yüzyıllarca simyacı şeklinde adlandırılmışlardır. 9. Kimya yazılısında farklı gruplarda bulunan üç öğrencinin sorulara verdikleri cevaplar aşağıdaki gibidir. Soru: Yanma olayında, filojiston havaya karışır ve yanıcı olmayan kısım kül olarak kalır diyerek yanma olayını açıklamaya çalışan bilim insanı kimdir? Johann Joachim Becher Kimyayı simyadan ayıran en önemli özellik kimyanın ölçmeye dayalı olmasıdır. Doğan Evren Soru: Deneylerinde teraziyi kullanarak kimyasal çalışmalara nicel özellik kazandıran Hollandalı kimyacı kimdir? Derya Buna göre, hangi öğrencilerin söyledikleri doğrudur? Van Helmont 16 A) Yalnız Salih B) Yalnız Doğan C) Doğan ve Derya D) Salih ve Doğan E) Salih, Doğan ve Derya 7. I. Modern kimyanın oluşması için bilgi birikiminin düzenlenmesi simyanın hedeflerindendir. II. III. IV. Simyacılar tarih boyunca maddeleri birbirine karıştırarak yeni maddeler elde etmeye çalışmışlardır. Simyacılar altın metalini daha ucuz elementlerden elde etmeye çalışmışlardır. Kesici alet ve esans üretimi simyacıların buluşlarındandır. Yukarıdaki ifadeler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak I, II, III ve IV yolunu izleyerek sıralandığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) D, D, Y, Y B) Y, Y, D, D C) Y, D, D, D 8. I. Pil II. Malahit III. Şap IV. Yün V. Yemek tuzu D) Y, D, Y, D E) Y, Y, D, Y Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesi eski çağlardaki insanlar tarafından ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Cihan Soru: Simyacıların eski düşünceye bağlı kalarak kabul ettiği dört element hangileridir? Özlem Su, Ateş, Bakır, Toprak Buna göre, hangi öğrencilerin verdiği cevaplar doğrudur? A) Yalnız Evren B) Evren ve Cihan C) Evren ve Özlem D) Cihan ve Özlem E) Evren, Cihan ve Özlem 10. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? 6. E 7. C 8. D 9. B 10. A A) Simyacılar kendilerinden sonra gelen nesiller için bir temel vermemişlerdir. B) Simyacılar damıtma, kristallendirme gibi alanlarda başarı sağlamışlardır. C) Sülfürik asit üretimi simyacıların kimya bilimine katkılarından biridir. D) Simyanın kimya bilimine dönüşmesinde felsefi ve ruhsal düşüncenin terk edilmesi etkili olmuştur. E) Bilim tarihçileri simyayı ilkel kimya, yani olgunlaşmamış bilim olarak görmüşlerdir. Soru
KİMYA NE İŞE YARAR? KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ, GÜVENLİĞİMİZ VE KİMYA 1. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi adını söylediği elementin sembolünü yanlış belirtmiştir? A) Klor: Cl B) Metin C) Bakır: Ba D) Banu Alya Ela AÇIK UÇLU SORULAR Çinko: Zn Sodyum: Na 4. I. Canlıların yapısında gerçekleşen kimyasal olayları, bunların sonuçlarını ve etkilerini inceleyen kimya disiplinidir. II. Maddelerin yapısını nitel ve nicel olarak inceleyen kimya disiplinidir. III. Fiziksel ve kimyasal etkileşimlerden yola çıkarak maddelerin yapısını inceleyen kimya disiplinidir. a. Anorganik kimya b. Biyokimya c. Analitik kimya Yukarıdaki kimya disiplinlerine ait açıklamalar ve adlandırmaların eşleştirilmesi nasıldır? ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ E) İyot: I Mehmet 2. I Br II Pb III N 2 5. Yandaki uyarı işareti aşağıdaki açıklamalardan hangisi için kullanılmalıdır? A) Yanlış kullanımdan dolayı patlamaya neden olacak kimyasal madde içerir. B) Kesme ve delme tehlikesi olan cisimler bulundurur. C) Elbiseyi lekeleyebilecek maddeler kullanılacaktır. V Fe IV F 2 D) Zehirli maddeler içerir. E) Açık alev etrafında tedbir alınması gerekmektedir. Yukarıda verilen çiçeğin yapraklarındaki hangi numaralı kısım aynı cins atom içeren, molekül yapılı madde örneğidir? 3. Yemek tuzu Magnezyum Helyum Su Kezzap Kireç Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesi bileşiktir? 6. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit yapılara ayrılamayan X maddesi ile ilgili; I. Tek cins atom içerir. II. Homojendir. III. Sembollerle gösterilir. yargılarından kaç tanesi doğrudur? 1. C 2. III, IV 3. 4 4. I. b, II. c, III. a 5. B 6. 3 17
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 1. Krom elementinin sembolü...'dir. 2. Elementler... tür atom içerirler. 3. He, Ne gibi elementler... elementlerdir. 4.... kimya; element, bileşik ve karışımların yapısını, aralarındaki ilişkiyi inceler. 5. Fiziksel yöntemlerin kimyaya aktarılması sonucu ortaya... alt bilim dalı çıkmıştır. 6. Bileşikler en az... tür atom içerirler. 7.... kimya, atomların çekirdeklerinden kaynaklanan olayları inceler. 8. Kezzap ve yemek tuzu bileşiklerindeki toplam atom sayıları... dır. 9. NaOH bileşiğinin yaygın adı...'tir. 10. işareti etkinlik sırasında korunmak amacıyla... giyilmesi gerektiğini hatırlatan uyarı işaretidir. 11. Laboratuvarda hazırlanan her kimyasal madde mutlaka... lenmelidir. 12...., bileşiminde üç oksijen, bir hidrojen ve bir azot bulunan bileşiktir. 13. Her alüminyum atomu için üç tane klor atomu içeren bileşiğin formülü... tür. 14.... ler farklı cins element atomlarının belli oranlarda bir araya gelmesiyle oluşur. 15...., petrol ve doğal gazdan elde edilen ham maddelerden yakıt olarak kullanılanların dışındaki birçok kimyasal maddeleri kapsar. 16. Alüminyum ve kurşun maddelerinin ikisi de...'tir. 17. Bütün kimyasal elementleri maddenin parçalanamaz yapı taşları olarak gösteren kimyacı...'dir. 18 Soru 1. Cr 2. aynı 3. monoatomik 4. Anorganik 5. fizikokimya 6. iki 7. Nükleer 8. farklı 9. sud kostik 10. elbise 11. etiket 12. HNO 3 13. AlCl 3 14. Bileşik 15. Petrokimya 16. element 17. Robert Boyle
1. Nikel elementinin sembolü Ni'dir. 2. Bileşikler fiziksel ve kimyasal yollarla bileşenlerine ayrışabilirler. 3. Biyokimya, canlıların yapısında gerçekleşen kimyasal olayları, bunların sonuçlarını ve etkilerini inceleyen kimya alt disiplinidir. ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 4. Elektrik enerjisi ile kimyasal değişimler arasındaki ilişkiyi inceleyen kimya alt disiplini elektrokimyadır. 5. Bileşikler sembollerle gösterilir. 6. Elementlerin erime ve kaynama noktaları belirli ve sabit olup, saf maddelerdir. 7. Organik kimya oksijen kimyası olarak bilinir. 8. Laboratuvardan atıklar uzaklaştırılırken çatlak ve kırık cam malzemelerin hepsi bir yerde toplanmalıdır. 9. işareti deriye dokunması halinde yakıcı veya zehirleyici olabilen ayrıca cisimlere temas ettiğinde aşındırıcı etkisi olan kimyasal maddelerin kullanıldığını gösteren semboldür. 10. Laboratuvardaki saklama dolaplarında malzemeler alfabetik sıra ile saklanmalıdır. 11. Co bir bileşik, CO ise bir elementtir. 12. O 2 molekülü bir diatomik moleküldür. 13. Eşit sayıda kalsiyum ve oksijen atomu içeren bileşiğin yaygın adı sönmemiş kireçtir. 14. Elementlerin tümü moleküler yapıdadır. 15. Su ve sönmemiş kireç bileşiklerinde oksijen atomu sayısı aynıdır. 16. Elementler kimyasal işlemlerle daha basit türlere ayrıştırılabilir. 17. Kireç, sodyum hidroksit, su gibi maddeler orta çağda element olarak kabul edilmişlerdir. 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y 6. D 7. Y 8. D 9. D 10. D 11. Y 12. D 13. D 14. Y 15. D 16. Y 17. D 19
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ TEST 1 1. I. Kimya; tıp, biyoloji, fizik, petroloji gibi birçok dalı kapsar. II. Petrolün arıtılması, ayrıştırılması ve bunlardan yola çıkarak plastik malzemeler olarak bilinen polimer ürünlerin eldesi organik kimyanın konusudur. III. Sıcaklık, basınç, madde miktarı gibi etkenlerin tepkimeler üzerindeki etkileri fizikokimya dalının konusudur. Yukarıdaki açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III KİMYA NE İŞE YARAR? KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ 4. Kimya bilimi ile ilgili; I. Sadece atom adı verilen en küçük yapı taşını inceler. II. Yeni maddeler elde edildiği gibi yeniden dönüşüm ve atıkların kazandırılması ile de ilgilenir. III. Organik kimya alt dalı ile canlıların ürettiği maddelerin canlı dışında da sentezlenebileceğini gösterir. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2. Buhar, su gibi maddelerin iş yapmasıyla elde edilen ısı miktarını inceler. Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren pil yapısını inceler. Yukarıda verilen bilgilere göre belirtilen kimya alt dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Biyokimya B) Çekirdek kimyası C) Fizikokimya D) Organik kimya E) Analitik kimya 5. I. Atom çekirdeği ve değişimleri II. Elektrik yapısı, enerjisi ve kimyasal değişimi Yukarıda verilen tanımların incelendiği kimya alt dalları seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? I A) Nükleer kimya Elektrokimya B) Nükleer kimya Biyokimya C) Analitik kimya Organik kimya D) Anorganik kimya Elektrokimya E) Analitik kimya Elektrokimya II 3. I. Maddenin yapısını, kimyasal ve fiziksel etkileşimini inceleme 20 II. Fiziksel değişimlerin kimyaya etkisini inceleme III. Karbon ve bileşiklerinin özelliklerini inceleme Yukarıda verilenler hangi kimya alt bilim dalları içinde yer alır? I II III A) Organik Fizikokimya Anorganik B) Anorganik Fizikokimya Organik C) Anorganik Organik Analitik D) Fizikokimya Biyokimya Organik E) Anorganik Fizikokimya Analitik 1. E 2. C 3. B 4. D 5. A 6. D 6. İmalatında tıp, kimya, biyoloji gibi alanları bulundurur. Hastalıkların tanısı, tedavisi ve önlenmesi için kullanılır. Doğal ya da yapay olarak sentezlenir. Yukarıda belirtilen özellikleri taşıyan madde aşağıdakilerden hangisidir? A) Plastik B) Gübre C) Boya D) İlaç E) Ahşap Soru
7. Fiziksel etkenlerin madde ve tepkimeler üzerine etkisini inceler. Boya, ilaç, petrokimya gibi birçok dalı kapsar. Ölçüm aletleri, deney düzenekleri ve aygıtlar geliştirir. Nükleer reaktörlerin enerji üretimini geliştirir. Yukarıda verilen olayların incelenmesinde kimyanın hangi alt bilim dalından yararlanılamaz? A) Organik B) Analitik C) Fizikokimya D) Biyokimya E) Nükleer kimya 10. Kauçuk, plastik, deterjan, tarım ilacı, boya gibi maddelerin üretim aşamalarının planlanması ve üretilmesi kariyeri ile uğraşmak isteyen bir öğrenci hangi sanayi alanında uzmanlaşmalıdır? A) Petrokimya B) Tekstil C) İlaç D) Gıda E) Otomotiv ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 11. Egemen'in babası, Yüzeyleri renklendirmek Metalleri korozyondan korumak 8. En eski meslek gruplarından biridir. İplik ya da lif türlerinin boyanması, belirli motiflerle birleştirilmesi gibi aşamaları bulunduran bir daldır. Yukarıda bazı özellikleri belirtilmiş sanayi dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tekstil B) Boya C) Gıda D) Petrokimya E) Ahşap işleme Ahşap yüzeyleri korumak amaçları ile uğraşan bir mühendistir. Buna göre, Egemen'in babası hangi sanayi dalında görev yapmaktadır? A) Tekstil B) Ahşap işleme C) Boya D) Tekstil E) Gıda 12. Nazlı ilerde yapmak istediği iş için bazı ifadeler kullanmıştır. Canlılar üzerinde kimyasal olayları incelemek istiyorum Kalıtsal özelliklerin kimyasal yapısını araştırmak istiyorum. 9. Yeni ilaçlar geliştirmek istiyorum. Petrol atıklarını değerlendirerek doğada yok olabilecek plastik malzemeler üretmek istiyorum. Yukarıdaki gibi hayalleri olan bir öğrenciye kimyanın hangi dalında uzmanlaşmasını önerirsiniz? A) Organik B) Anorganik C) Analitik D) Elektrokimya E) Fizikokimya Nazlı Buna göre Nazlı kariyeri için hangi bilim dalını seçmelidir? A) Anorganik kimya B) Fizikokimya C) Organik kimya D) Biyokimya E) Nükleer kimya 7. D 8. A 9. A 10. A 11. C 12. D 21
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ TEST 2 ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ 1. Aşağıdaki elementlerden hangisinin sembolü karşısına yanlış olarak yazılmıştır? Element adı Sembolü A) Hidrojen H B) Azot N C) Magnezyum Mg D) Lityum Li 4. Bir cins atom içeren arı bir madde ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Elementtir. B) Kimyasal yöntemlerle ayrışır. C) Homojendir. D) Sembolle gösterilir. E) Belirli erime ve kaynama noktası vardır. E) Kükürt K 2. Sodyum Potasyum Bor Helyum Flor K He Na B 5. Formüllerle gösterilirler. I İsim sepeti Sembol sepeti Bir öğrenci yukarıda verilen isim sepetindeki element isimleri ile sembol sepetindeki sembolleri eşleştiriyor. Buna göre, eşleştirme sonunda hangi element boşta kalır? A) Helyum B) Bor C) Sodyum D) Flor E) Potasyum III Yapılarında tek tür atom içerirler. Element Moleküllü yapıda olabilirler. Yukarıdaki kavram haritasında yer alan kutucuklarda elementler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Buna göre, kutucuklarda verilen bilgilerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III II 3. Ca ve C maddeleri ile ilgili; I. Her ikisi de bileşiktir. II. Ca bir bileşik, C bir elementtir. III. Her ikisi de elementtir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 6. Robert Boyle'un yaptığı tanıma göre, kendinden daha basit maddelere dönüşmeyen ve aynı tür taneciklerden oluşan madde elementtir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi element değildir? A) Demir B) Cıva C) Altın D) Kum E) Kurşun 22 1. E 2. D 3. C 4. B 5. A 6. D Soru
7. 1. Berilyum F 2. Hidrojen K 3. Potasyum Cl 4. Fosfor Be 5. Bakır H Oktay'ın element adları ve sembolleri ile ilgili eşleştirme alıştırmasının cevabı yukarıdaki gibidir. Buna göre, Oktay hangi numaralı elementlerde hata yapmıştır? A) 1 ve 3 B) 3 ve 5 C) 4 ve 5 10. I. P 4 II. Cr III. Ar Yukarıdaki maddeler ile ilgili; I. Üçü de elementtir. II. İkinci ve üçüncü maddeler atomik yapılıdır. III. Birinci madde bileşiktir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I ve II ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ D) 2 ve 4 E) 1 ve 2 8. Hg (Hydrargyum) 1500 1800 Günümüzde Cıva elementinin farklı zamanlardaki gösterimi yukarıdaki gibidir. Buna göre; I. Çok eskiden beri elementler sembollerle belirtilmiştir. II. Günümüzde element sembolleri isimlerdeki harflerle belirtilir. III. Cıva son yıllarda bulunan bir elementtir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 11. Bazı elementlerin Latince isimleri Hellium (Helyum), Ferrum (Demir) gibidir. Bazı elementlerin sembolleri He (helyum), Fe (demir) gibidir. Yukarıda verilen bilgilere göre, I. Farklı elementler farklı sembollerle gösterilir. II. Elementler Türkçe isimlerinin ilk harfleri ile belirtilir. III. Kimya dili evrenseldir. ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 9. I. ( ) Elementler aynı cins atomların bir araya gelmesi ile oluşur. II. ( ) Farklı elementlerin atomları farklıdır. III. ( ) Farklı elementlerin atomları aynı, dizilimleri farklıdır. IV. ( ) Elementler harflerden oluşan sembollerle gösterilir. V. ( ) Aynı element atomları birbirinin benzeridir. Yukarıdaki cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar veren bir öğrenci kaç tane bilginin yanlış olduğunu söyleyebilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 12. Elementlerin özellikleri hakkında bilgi veren bir öğrenci aşağıdaki cümlelerden hangisini kurduğunda yanlış olur? A) N 2, H 2, O 2, Cl 2 örnek verilebilir. B) Saf maddelerdir. C) Fiziksel yollarla daha basit maddelere bölünebilirler. D) Farklı elementler birleşerek bileşikleri oluşturur. E) Yapılarında tek cins atom bulunur. 7. C 8. C 9. A 10. E 11. D 12. C 23
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 13. Au Fe Ag I. Demir II. Gümüş III. Altın Yukarıda verilen I, II ve III numaralı elementlerle, ve sembolleri arasındaki eşleştirme aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 15. KAlBiN Aşağıdakilerin hangisi verilen yazı içerisine gizlenen element sembollerinden biri değildir? A) Alüminyum B) Potasyum C) Kalsiyum D) Bizmut E) Azot I II III A) B) C) 16. D) E) A B Yukarıdaki kutularda belirtilen A ve B maddeleri ile ilgili; I. Her ikisi de elementtir. II. A ve B aynı atomları içerir. III. A ve B farklı sembollerle gösterilir. yargılarından hangileri doğrudur? 14. Alüminyum ve silisyum maddeleri ile ilgili; A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III Sembolleri aynıdır. Burak Kimyasal özellikleri farklıdır. İkisi de elementtir. Beste 17. SiNeKLi 24 Burcu yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin ifadesi doğrudur? A) Yalnız Burak B) Yalnız Burcu C) Beste ve Burcu D) Burak ve Burcu E) Burak, Beste ve Burcu 13. B 14. C 15. C 16. D 17. E Seçeneklerdeki elementler verilen kelime içerisine gizlenen element sembolleri ile eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? A) Potasyum B) Lityum C) Neon D) Silisyum E) Klor Soru
1. TEST 3 BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ I Bileşenlerinin özelliklerini gösterirler. Kimyasal yöntemlerle ayrışabilirler. 4 3 2 Bileşik 5 Moleküllü yapılı olabilirler. 1 Homojen yapılıdırlar. Farklı cins atom içerirler. 4. Tuz ruhu olarak da adlandırılan hidrojen klorür bileşiği ile ilgili; Ersin Bir molekülü üç farklı element atomu içerir. Yapısında oksijen atomu içerir. ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ Yukarıdaki kavram haritasında yer alan kutucuklarda bileşikler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Buna göre, kaç numaralı kutucukta verilen bilgi yanlıştır? Toplam atom sayısı 2'dir. Çağlar A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 Ceren yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin verdiği bilgiler doğrudur? A) Yalnız Ceren B) Yalnız Çağlar 2. Kireç taşı 3...x... atomu 1...y... atomu 1 karbon...z... C) Ersin ve Çağlar D) Ersin ve Ceren E) Çağlar ve Ceren Kireç taşı bileşiği ile ilgili verilen bilgilerde x, y ve z yerine yazılması gerekenler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? x y z A) oksijen sodyum atomu B) oksijen kalsiyum atomu C) hidrojen kalsiyum molekülü D) azot hidrojen molekülü E) oksijen kalsiyum molekülü 5. Sud kostik, amonyak ve kezzap bileşikleri ile ilgili çalışma yapan bir öğrenci not kağıtlarına bilgiler yazarak mantar panoya asmıştır. I Atom sayısı en fazla olan kezzaptır. 3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin bir formülünde bulunan oksijen atomu sayısı en fazladır? III Üçü de üç farklı elementten oluşur. II Hepsinde hidrojen atomu bulunur. A) Metan B) Su C) Sülfürik asit D) Formik asit E) Sud kostik Buna göre, bu panodaki bilgilerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I ve II E) II ve III 1. C 2. B 3. C 4. A 5. B 25
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 6. I. Karbon II. Su III. Yemek tuzu IV. Fosfor V. Kezzap Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesi bileşiktir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 9. I. Sirke II. Demir III. Yemek tuzu Yukarıdakilerden hangileri tek cins atom içerir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 7. 3 farklı elementten oluşmuştur. Akif Zafer Bir molekülünde bulunan oksijen ve hidrojen atomu sayıları birbirine eşittir. Yapısında bulunan elementlerin atom sayıları arasında 1 2 2 oranı vardır. Altan Yukarıda verilen üç öğrencinin belirtmeye çalıştıkları bileşik aşağıdakilerden hangisi olabilir? 10. Bileşik ve elementler ile ilgili; I. Saftırlar. II. Homojendirler III. En az iki cins atom içerirler. IV. Hiçbir kimyasal yöntemlerle farklı özellikte parçalara ayrılamazlar. V. Aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. ilgili yukarıda verilen özelliklerden kaç tanesi ortaktır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) Ca(OH) 2 B) NaOH C) KNO 3 D) HNO 3 E) CH 3 COOH 11. Formüllerle gösterilirler. I 8. I. Sodyum II. Amonyak III. Tuz ruhu IV. Sud kostik V. Kireç (Sönmemiş kireç) 26 Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesi su molekülünde bulunan atom sayısından farklı sayıda atom bulundurur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Farklı cins atomlardan oluşmuştur. 6. C 7. A 8. D 9. B 10. B 11. E III Bileşik Soru II Bileşenleri arasında belirli kütle oranı vardır. Yukarıdaki kavram haritasında yer alan kutucuklarda bileşikler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Buna göre, kutucuklarda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
TEST 4 BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ II 1. Aşağıda molekül (I) ve element (II) olarak sınıflandırılan maddelerden hangisi doğrudur? I A) NaCl, Cl 2 NH 3,Fe B) H 2,NH 3 H 2,Fe C) Fe,NH 3 H 2,Fe D) NH 3,Ca NaCl,Cl 2 II 4. N 2 ve NH 3 maddeleri ile ilgili; I. Her ikisi de bileşiktir. II. N 2 bir element NH 3 bir bileşiktir. III. Her ikisi de elementtir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ E) Ca,H 2 H 2,NH 3 5. 2. Sönmüş kireç Metan Çamaşır sodası Karbon dioksit Yukarıda yaygın adlandırmaları verilmiş maddeler formülleri ile eşleştirilirse hangisi açıkta kalır? A) CH 4 B) Na 2 CO 3 C) CaO D) CO 2 E) Ca(OH) 2 MADDE Bir madde elektromikroskop ile bakıldığında yukarıdaki gibi görünmektedir. Buna göre, madde ile ilgili; I. Saf maddedir. II. Elementtir. III. İki tür atom içerir. açıklamalarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 3. Fosfor Oksijen Amonyak Yemek tuzu Yukarıda verilen madde örneklerinden hangileri farklı atomların bir araya gelerek oluşturduğu yeni özellikteki maddelere örnektir? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve 6. I. Bir tane karbon atomu ve karbon atomunun iki katı oksijen içeren bileşik II. Karbon ve oksijen atomlarının eşit sayıda olduğu bileşik III. Baryum atomunun iki katı klor atomu içeren bileşik IV. Altı karbon atomu, on iki hidrojen atomu ve altı oksijen atomu içeren bileşik Yukarıda verilen bileşikler aşağıdaki formüller ile eşleştirildiğinde hangisi boşta kalır? A) C 6 H 12 O 6 B) BaCI 2 C) CO 2 D) CO E) CaCI 2 1. B 2. C 3. A 4. B 5. D 6. E 27
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 7. A Yukarıda verilen A ve B maddeleri ile ilgili; I. Her ikisi de moleküldür. II. A element, B bileşiktir. III. A ve B eşit sayıda atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III B 10. A B C + Yukarıda A ve B maddelerinin birleşmesi ile oluşan C maddesi gösterilmiştir. Bu gösterime göre, I. A ve B elementtir. II. Üç madde de molekül yapılıdır. III. C bileşiktir. IV. C iki cins atom içerir. V. A element, B bileşiktir. yargılarından hangisi yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 8. Kükürt atomunun iki katı hidrojen atomu ve kükürt atomunun dört katı oksijen atomu içeren bileşik ile ilgili; I. Akü asidi olarak bilinir. II. Formülü H 2 SO 4 tür. III. Adı nitrik asittir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 11. Bileşik Formülü I. Dört fosfor atomu ve on oksijen atomu içeren bileşik II. III. Bir demir atomu ve üç tane klor atomu içeren bileşik İki sodyum atomu ve bir kükürt atomu içeren bileşik a. Na 2 S b. P 4 O 10 c. FeCl 3 Yukarıdaki bileşiklerin karşılarında verilen formülleri ile eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) I. b B) I. a C) I. a D) I. b E) I. c II. c II. b II. c II. a II. b III. a III. c III. b III. c III. a 9. Simya döneminde değersiz metalleri altına dönüştürmek için kullanılmıştır. Bileşiktir. Yaygın adlandırmada tuz ruhu olarak kabul edilir. 28 Yukarıda verilen bilgilere göre belirtilen madde aşağıdakilerden hangisidir? A) H 2 SO 4 B) HNO 3 C) HCl D) NH 3 E) Hg 7. C 8. B 9. C 10. E 11. A 12. C 12. Belirli bir erime sıcaklığına sahiptir. Formülle gösterilir. Yapısında iki cins atom içerir. Yukarıdaki bilgilere sahip olan madde seçeneklerden hangisi olabilir? A) Hava B) Oksijen gazı C) Su D) Metil alkol E) Asetik asit Soru
TEST 5 GÜVENLİĞİMİZ VE KİMYA I 1. Laboratuvarda çalışan bir öğrenci, üzerinde yandaki uyarı işareti bulunan bir kaptaki sıvı ile deney yapacaktır. Bu sıvı ile ilgili; I. Sıvı el ile temas etmemelidir. II. Eldiven kullanılırsa sıvı ile daha güvenli çalışılabilir. III. Sıvı yakıcı veya zehirleyici etkiye sahiptir. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. Kitaptaki bir deneyi uygulayacak olan öğrenciler deneyin üzerinde Xn I II III IV verilen uyarı işaretlerini farkederler. Buna göre, deneye başlamadan önce verilen uyarılar aşağıdakilerden hangisi değildir? A) Deneyde kullanılacak malzemeler kırılabilir olduğundan dikkat edilmelidir. B) Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verir. C) Çalışmalar sırasında dikkatli olunmalıdır. D) Açık alev etrafında tedbir alınması gerektiğini gösterir. E) Etkinlik sırasında korunmak amacıyla koruyucu elbise giyilmelidir. ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 2. Kimya öğretmeni öğrencilerine güvenlik logosunu göstererek bu sembol "Deriye dokunması halinde yakıcı veya zehirleyici olabilen ayrıca cisimlere temas ettiğinde aşındırıcı etkisi olan kimyasal madde "kullanıldığını gösterir diye açıklama yapmıştır. Buna göre, öğretmen; I. Deney kaplarını en fazla 1/3 ü kadar doldurun. II. Eldiven ve gözlük takmayı ihmal etmeyin. III. Maddelerle yakın çalışmamaya, arkadaşlarınıza yöneltmemeye özen gösterin. ikazlarından hangileri ile devam ederse doğru olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 4. Öğretmen Mustafa'dan laboratuvarda çalışma kurallarından bazılarını söylemesini ister. Mustafa Laboratuvarda sigara içerim. Laboratuvarda çatlak, kırık ve kirli cam eşyalar kullanırım. Ben kimyasalları kokusundan tanırım. Tüm stok malzemelerimi bir dolapta saklarım. Laboratuvarda serbest kıyafetle çalışmayı severim. Buna göre, Mustafa kaç tanesini yanlış söylemektedir? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 1. E 2. E 3. C 4. A 29
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 5. I. ( ) Elektrikli araçları kullanırken ellerinin kuru olmasına dikkat etmek II. ( ) Çatlamış veya kırılmış cam malzemeleri kullanmayarak öğretmenine bildirmek III. ( ) Bıçak ve diğer keskin aletleri kullanırken dikkatli olmak IV. ( ) Gözlük takmak, ısıya dayanıklı eldiven kullanmak V. ( ) Kimyasal maddeyle temas ettiğinde su kullanmamak Yukarıdaki davranışlardan kaç tanesi bir öğrencinin laboratuvarda uyması gereken kurallardan biri olamaz? 7. Aşağıdaki güvenlik işaretlerinden hangisinin bilgisi yanlıştır? A) Yangında önce kurtarılacak malzeme B) C) Tehlike işareti Xi Verilen Bilgiler Çok toksik (zehirli) Çevre için tehlikeli A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) Patlayıcı E) Korozif (Aşındırıcı) 8. Laboratuvar kazalarına sebep olmamak için, 6. Deney 1.9 Araç ve gereçler Sirke, limon suyu Çamaşır suyu Turnusol kağıdı Su Alper Kimyasal maddeler ve ateşle çalışırken gözlük kullanmak Kimyasal maddeleri tatmak ve kokularını soluyarak tanımak Yukarıda bir öğrenci grubunun yapacağı deney için kullanılacak araç, gereç ve uyarı işaretleri verilmiştir. Buna göre, Isıtma işlemi yapılırken deney tüpünü maşa ile tutmak Emine 30 I. Öğrenciler sirke, limon suyu ve çamaşır suyunu dikkatli kullanmalıdırlar. II. Araç ve gereçlere gözlük takmadan dokunmamalıdırlar. III. Deney sırasında ve sonunda ellerini yıkayabilecek durumlara hazırlıklı olmalıdırlar. ifadelerinden hangileri öğrencilere belirtilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III Özkan 5. A 6. E 7. A 8. D yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin verdiği bilgiler alınacak önlemlerden olmalıdır? A) Yalnız Alper B) Yalnız Emine C) Emine ve Özkan D) Alper ve Özkan E) Alper, Emine ve Özkan Soru
TEST 6 GÜVENLİĞİMİZ VE KİMYA II 1. Aşağıdakilerden hangisi elektrikli araçlar kullanılırken dikkat edilmesi gerektiğini gösteren uyarı işaretidir? A) B) C) D) E) Xn Xi 4. Kimya laboratuvarları tehlikeli bir yer gibi görünsede gerekli önlemler alındığında güvenli bir ortam oluşur. Buna göre asit ve bazlarla ilgili deney yapmak isteyen bir öğrenci grubu aşağıdakilerden hangisini birincil derecede tedbir olarak görmeyebilir? A) Kullandığı maddeyi hiç bir zaman ana şişeye koymamalı B) Kuvvetli asit/baz içine su dökmemeli C) Madde ve çözeltilerinin tadına bakmamalı D) Cam malzemeleri yağlamak için vazelin kullanmalı E) Eldiven ve gözlük kullanmayı ihmal etmemeli ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 2. I. Zehirli maddeler içerir. II. Koruyucu gözlük takılmalıdır. III. Kesici ve delici aletlerin kullanıldığı durumlarda dikkat edilmelidir. a. b. c. Yukarıda verilen açıklamalar ve uyarı işaretleri hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir? A) I. a B) I. c C) I. b D) I. b E) I. c II. b II. b II. c II. a II. a III. c III. a III. a III. c III. b 5. Yandaki uyarı işaretinin bulunduğu bir ortamdaki öğrenci aşağıda verilen ifadelerden hangisini düşünmemelidir? A) Patlama olabilir. B) Darbelerden ve sürtünmeden uzak tutulmalıdır. C) Yangın tehlikesi olabilir. D) Radyoaktif tehlike bulundurur. E) Ateşten ve ısıdan uzak tutulmalıdır. 6. Yandaki uyarı işaretinin bulunduğu bir ortamda Ateşten korunmak için tedbir alınmalıdır. Osman Etkinlik sırasında korunmak amacıyla koruyucu elbise giyilmelidir. 3. Laboratuvarda deney yapan bir öğrenci grubu yandaki uyarı işaretini gördüğünde, I. Deneyler temiz ellerle uygulanmalıdır. II. Laboratuvara elleri temiz girilmelidir. III. Çalışmaları sırasında ellerini yıkamaları gereken durumlar bulunmaktadır. yargılarından hangilerini düşünmelidir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III Mustafa Yakıcı ve kolay tutuşabilir maddelere karşı önlem alınmalıdır. Merve yukarıdaki öğrencilerden hangilerinin verdiği bilgiler alınacak önlemlerden olmalıdır? A) Yalnız Merve B) Yalnız Mustafa C) Merve ve Mustafa D) Osman ve Merve E) Osman ve Mustafa 1. B 2. C 3. B 4. D 5. D 6. A 31
ÜNİTE - 1 KİMYA BİLİMİ 7. Öğretmen Erkan'dan laboratuvarda çalışma kurallarından bazılarını söylemesini ister. Erkan Isıtma işlemi yaparken kabı ağzına kadar doldurmak Deney tüplerini kendimizden ve arkadaşlarımızdan uzakta tutmak Isıtma işlemi için mümkünse ateş yerine elektrikli ısıtıcı kullanmak Kullanmadan önce cam malzemeleri kontrol etmek Cam malzemelerin ısıya dayanıklı olanlarını tercih etmek 9. Yandaki uyarı işaretinin bulunduğu bir ortamdaki öğrenci; I. Elektrikli aletleri ıslak elle tutmamalı II. Cihazları çalıştırıp deneyi başlatıp laboratuvardan ayrılmalı III. Deneyden sonra cihazın elektrik bağlantısı kesilmeli IV. Kablosu yıpranmış malzemeleri kullanmamalı uygulamalarından hangilerine dikkat etmelidir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV Buna göre, Erkan kaç tanesini yanlış söylemektedir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. Yanda verilen uyarı işareti için aşağıdaki öğrencilerden hangisinin verdiği bilgi doğrudur? 10. Yanda verilen uyarı işareti için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Mesut Asit ve bazlarla çalışırken dikkatli olunmalıdır. A) Zehirli maddeler kullanılmaktadır. B) Elektrikli aletle çalışılacaktır. C) Yanıcı maddedir. D) Kolay tutuşabilecek bir maddedir. B) Koruma amaçlı giysiler, eldivenler kullanılmalıdır. E) Kırılabilir malzemeden yapılmış bir maddedir. Orhan Yakıcı ve kolay tutuşabilir maddeler C) etrafında tedbir alınmalıdır. A) Emre Etkinliklerde kullanılacak cam malzemeler kırılabilir. D) A) E) Ada Aşındırıcı olmamasına rağmen deriyle tekrarlı temaslarında iltihaplanmalara yol açar. 11. Canan öğretmen laboratuvarda çalışma yapacak öğrencilerine; I. Etiketsiz malzemeler çöpe atılmalıdır. II. Isıtılmış cam malzemelerin soğuması beklenmemelidir. III. Oluşan atıklar, önceden belirlenmiş atık toplama kaplarına koyulmalıdır. yukarıdaki uyarılardan hangilerini yapmış olamaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Nesrin D) I ve III E) II ve III 32 7. A 8. C 9. D 10. A 11. B Soru