Müessesesinin Vergi ve Sosyal Güvenlik Sisteminde Mukayesesi NAZMİ KARYAĞDI Eski Baş Hesap Uzmanı Gelir İdaresi Strateji Geliştirme E. D. Bşk. AHMET METİN AYSOY S.G.K. E. Başmüfettişi Vergialgi.net sitesi yazarı Özet Uyuşmazlıkların yargıya götürülmeksizin idare ile mükellef/işveren arasında idari aşamada çözümlenmesi gerek idarenin gerekse mükellefin yararına bir durumdur. Uygulamada uzlaşma müessesesinin bir takım eksiklikleri ya da aksaklıkları olsa da uyuşmazlıkların kısa sürede çözümlenmesi nedeniyle mükellef ve idare tarafından tercih edilmektedir. Bu çalışmada vergi ve sosyal güvenlik müesseselerinde yer alan uzlaşma müessesesinin benzer yanları ve farklılıkları ortaya konularak okuyuculara kapsamlı bir karşılaştırma imkanı sunmak amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler:, tarhiyat öncesi ve sonrası uzlaşma, sosyal güvenlikte uzlaşma, asgari işçilik. 1- GİRİŞ müessesesi İdare ile mükellef/işveren arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların idari aşamada çözümlenmesinde başvurulan araçlardan biridir. Uyuşmazlığı yargıya götürmeksizin idari aşamada çözmek, uzlaşan her iki taraf açısından da yarar sağlamaktadır. Hem parasal açıdan hem de zaman açısından kayda değer kazanımlar sağlayan uzlaşma müessesesi vergide, sosyal güvenlikte ve son olarak da gümrükte uygulama alanı bulmuştur. Bu yazımızda uzlaşma müessesesini özü itibariyle mali bir yükümlülük olan vergi ve sosyal güvenlik alanında kıyaslayarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılacaktır. a) Vergide Türk Vergi Sisteminde Tarhiyat Öncesi ve Tarhiyat Sonrası olmak üzere 2 tür uzlaşma müessesesi bulunmaktadır. Tarhiyat Öncesi (Vergi Usul Kanunu (V.U.K.) Ek Md-11), vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda uygulanmaktadır. Tarhiyat Sonrası ise (V.U.K. Ek Md-1) mükellef tarafından, ikmalen, re sen veya idarece tarh edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi ziyaı cezalarının (V.U.K. Md- 359 uyarınca kaçakçılık suçu nedeniyle tarh edilen vergi ve kesilen ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilen ceza hariç) tahakkuk edecek miktarlar konusunda; vergi ziyaına sebebiyet verilmesinin kanun hükümlerine yeterince nüfuz edememekten ya da yanılmadan (V.U.K Md-369) kaynaklandığının veya vergi hataları (V.U.K. Md-116, 117 ve 118) ile bunun dışında her türlü maddi hata bulunduğunun veya yargı kararları ile idarenin ihtilaf konusu olayda görüş farklılığının olduğunun ileri sürülmesi durumunda söz konusudur. Sosyal güvenlik mevzuatında uzlaşma müessesesi, sadece asgarî işçilik incelemesi sonucunda uygulanmaktadır. Asgarî işçilik incelemesi ile ilgili uzlaşma dü- VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013 51
zenlemesi, 31.05.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu nun 85 inci maddesi ile 25.04.2009 tarih ve 27210 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan, Asgarî İşçilik İncelemelerinde Yönetmeliği hükümlerinde yer almaktadır. İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri tarafından yapılır. Asgarî işçilik incelemesi sonucunda tespiti yapılan ve sigortalılara mal edilemeyen fark, sigorta primine esas kazanç matrahı üzerinden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ve buna bağlı uygulanacak idarî para cezalarının uygulanması söz konusu ise, işveren uzlaşma talebinde bulunabilir. 2- UZLAŞMA TALEBİNİN SÜRESİ VE TALE- BİN YAPILACAĞI MERCİ Nezdinde vergi incelemesi yapılan kimselerin, incelemenin başlangıcından, inceleme ile ilgili son tutanağın düzenlenmesine kadar geçen süre içerisinde her zaman uzlaşma talebinde bulunabilme hakları vardır. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca yapılacak uzlaşmaya davet hallerinde ise davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde uzlaşma talebinde bulunulabilir. İncelemenin sonuçlandığı tarihte tarh zamanaşımının sona ermesine üç aydan az bir zaman kalması halinde mükellefe uzlaşma talebinde bulunup bulunmadığı sorulmaz ve uzlaşma talebinde bulunmaya davet edilmez. talebi, vergi veya ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yazı ile mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi veya uzlaşmaya yetkili komisyonların sekretarya hizmetlerini yürütmekle görevli birime yapılır. Sekretarya hizmetleri; vergi dairesi uzlaşma komisyonlarında vergi dairesi müdürlükleri, bağımsız vergi dairesi bulunmayan ilçelerde malmüdürlükleri, defterdarlık uzlaşma komisyonunda gelir müdürlükleri, vergi dairesi başkanlığı uzlaşma komisyonunda ilgili grup müdürlükleri, vergi daireleri koordinasyon uzlaşma komisyonu ve Merkezî Komisyonunda Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından yerine getirilir. nın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamaz. Nezdinde inceleme yapılan işverenler, incelemeye ilişkin tutanağın düzenlenme tarihinden, konuya ilişkin raporun Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine gönderilmesine kadar geçen süre içerisinde her zaman uzlaşma talebinde bulunabilirler. İnceleme tutanağının düzenlemesi sırasında, müfettiş tarafından işverene uzlaşma talebinde bulunabileceğinin belirtilmesi ve bu hususun tutanağa geçirilmesi şarttır. İşverenin uzlaşma talebinde bulunduğunun tutanakta yer alması veya incelemeyi yapan Müfettişe veya Müfettişin bağlı olduğu Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına veya sürekli görev yaptığı Grup Başkanlığına ya da ilgili İl Müdürlüğüne uzlaşma talep dilekçesi verilmesi halinde uzlaşma talebi yapılmış olur. 3- UZLAŞMA KONUSU YAPILAMAYAN HU- SUSLAR Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesi uyarınca kaçakçılık suçu cezası kesilen tarhiyata ilişkin vergi ve ceza uzlaşma kapsamına girmediğinden kaçakçılık suçu cezası kesilen vergi ve cezada uzlaşma yapılmaz. - Konusu Yapılamayan Fark Sigorta Primleri İnceleme esnasında sigortalılara mal edilemeyecek olan fark sigorta primlerinin yanı sıra sigortalılara mal edilecek olan fark sigorta primlerinin de ortaya çıkması halinde sigortalılara mal edilecek olan fark sigorta primleri uzlaşma kapsamına alınamaz. Ayrıca sigortalılara mal edilecek olan fark sigorta primleri ve bu sigortalıların çalışmalarının bildirilmemesi veya eksik bildirimi nedeniyle uygulanacak olan idarî para cezaları da uzlaşma konusu yapılamaz. 4- UZLAŞMA GÜNÜNÜN, PRİM TUTARININ VE İDARî PARA CEZASININ TESPİTİ VE BİL- DİRİLMESİ i) Tarhiyat Öncesi Vergi incelemesini yapan inceleme elemanı, mükellefin uzlaşma talebi üzerine, yetkili uzlaşma komisyonu başkanı ile temas kurarak uzlaşma gününü 52 VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013
belirler. Belirlenen uzlaşma gün ve saati, bir yazı ile uzlaşma gününden en az 15 gün önce mükellefe bildirilir veya inceleme tutanağına yazılır. Mükellefin istemesi halinde 15 günlük süreye bağlı kalmaksızın daha önceki bir tarih uzlaşma günü olarak belirlenebilir. Harici bilgilere dayanılarak, mükelleflerin bilgisi dışında yapılan vergi incelemelerinde, incelemeyi yapan herhangi bir taahhüt altına girmeksizin mükellefi uzlaşma talebinde bulunmaya davet edebilir. ya davet keyfiyeti ile uzlaşma müzakeresinin yapılacağı yer ve tarih, muhatabına yazı ile uzlaşma gününden en az 15 gün önce tebliğ olunur ve inceleme raporunun bir örneği davet yazısına eklenir. Vergi dairesi tarafından mükellefe gönderilen vergi ve ceza ihbarnamesinde yer alan tutarlara ilişkin mükellef ya da yetkilendirdiği kişi tarafından yapılan Tarhiyat sonrası uzlaşma talebi yetkili Komisyonu sekreteryasınca değerlendirilir. talebinin süresinde ve usulüne uygun şekilde yapıldığının ve komisyonun yetkisi içinde bulunduğunun anlaşılması halinde, uzlaşma ile ilgili olarak yapılacak görüşmelere bizzat katılması veya resmi vekaletini haiz vekilini bulundurması hususu; görüşmenin tarihi, yapılacağı yer ve saati komisyon sekreteryası tarafından yazı ile ve en az onbeş gün önceden mükellefe bildirilir. Mükellefin istemesi halinde onbeş günlük süreye bağlı kalınmaksızın daha önceki bir tarih, uzlaşma günü olarak belirlenebilir. davetiyesi muhatabına Vergi Usul Kanununun tebliğ hükümlerine göre tebliğ edilir. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, işverenin uzlaşma talebi üzerine, uzlaşma gününü belirler ve uzlaşma gününden en az bir ay önce durumu ilgili komisyon başkanına ve incelemeyi yapan Müfettişe bildirir. Kendisine uzlaşma günü bildirilen Müfettiş, gecikme cezası/gecikme zammı ile birlikte hesaplanan prim tutarı ve uygulanması önerilen idarî para cezası miktarını içeren bir yazıyı üç gün içinde ilgili komisyon başkanına sunar. Komisyon başkanı ise uzlaşma gün ve saati ile gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanan prim tutarı ve uygulanması önerilen idarî para cezasını bir yazı ile uzlaşma gününden en az on beş gün önce işverene bildirir. 5- KOMİSYONLARIN TEŞKİLİ Vergi Denetim Kurulu na ait Grup Başkanlıkları bulunan yerlerde yapılan vergi incelemeleri için oluşturulacak uzlaşma komisyonu, Başkanlıkça belirlenecek biri başkan olmak üzere üç Vergi Müfettişinden oluşur. Vergi Müfettişlerinin geçici çalışma yerlerinde yapılan incelemelerde uzlaşma komisyonu; ekip başkanının başkanlığında, başkan dâhil üç Vergi Müfettişinden oluşur. Komisyonun üç Vergi Müfettişinden oluşmasının mümkün olmadığı hallerde komisyon, iki Vergi Müfettişi ile ilgili vergi dairesi müdüründen (bağlı vergi dairelerinde malmüdürü) oluşur. Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde, incelemeye yetkili diğer memurlarca (örn. vergi dairesi müdürlerince) yapılan vergi incelemelerinde komisyon; Vergi Dairesi Başkanı veya tevkil edeceği grup müdürünün başkanlığında, Vergi Dairesi Başkanı tarafından belirlenen müdürler ve/veya vergi dairesi müdürlerinden olmak üzere 3 kişiden oluşur. Vergi Dairesi Başkanlığı kurulmayan yerlerde, incelemeye yetkili diğer memurlarca yapılan incelemelerde uzlaşma komisyonu; Defterdarın veya görevlendireceği Defterdar Yardımcısının başkanlığında, ilgili vergi dairesi müdürü ile Gelir Müdürlüğü görevini ifa eden müdür olmak üzere 3 kişiden oluşur. Genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlara ilişkin uzlaşma taleplerinin incelenmesi için üçer kişilik vergi dairesi uzlaşma komisyonları, defterdarlık uzlaşma komisyonu, vergi dairesi başkanlığı uzlaşma komisyonu, vergi daireleri koordinasyon uzlaşma komisyonu ile Merkezî Komisyonu kurulur. Vergi Dairesi Komisyonu: Vergi dairesi müdürlüklerinde, vergi dairesi müdürünün başkanlığında müdür tarafından belirlenecek bir müdür yardımcısı ve bir gelir uzmanı veya şeften; bağlı vergi dairelerinde ise malmüdürünün başkanlığında gelir şefi ve memurundan oluşur. Vergi dairesi müdürlüklerinde, müdür yardımcısı veya şef bulunmaması hâlinde komisyonda bunların yerine görev yapanlar; malmüdürlüklerinde ise gelir şefi bulunmaması hâlinde yerine gelir şefliği memurlarından birisi üye olur. Defterdarlık Komisyonu: Vergi dairesi başkanlığı bulunmayan yerlerde kurulan bu komisyon, defterdarın veya tevkil edeceği defterdar yardımcısının başkanlığında gelir müdürü ile vergi dairesi müdüründen oluşur. Vergi Dairesi Başkanlığı Komisyonu: Vergi dairesi başkanı veya tevkil edeceği grup müdürünün başkanlığında, vergi dairesi başkanı tarafından belirlenen grup müdürleri ve/veya müdürlerden veya vergi dairesi müdürlerinden oluşur. VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013 53
Vergi Daireleri Koordinasyon Komisyonu: Vergi Dairesi Başkanlığı Komisyonları ile Defterdarlık Komisyonlarının uzlaşma yetkisini aşan, ancak Merkezi Komisyonuna ilişkin yetki sınırının altında kalan uzlaşma taleplerinin incelenmesi için kurulan bu Komisyon, Gelir İdaresi Başkanı tarafından belirlenen Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı veya Gelir İdaresi Daire Başkanlarından birinin veya I. Hukuk Müşavirinin başkanlığında, gelir idaresi daire başkanı ve/veya grup başkanları ve/veya hukuk müşavirleri ve/veya müdürlerden oluşur. Merkezî Komisyonu: Mahallî uzlaşma komisyonlarına tanınan yetki sınırlarını aşan vergi, resim ve harçlarda uzlaşmak üzere kurulan Merkezî Komisyonu, Gelir İdaresi Başkanının başkanlığında, bir Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı ve Gelir Yönetimi Daire Başkanından oluşur. Müfettişlerce, devamlı mahiyetteki işyerlerinde yapılan asgarî işçilik incelemelerine bağlı olarak kurulacak komisyon; Rehberlik ve Teftiş Başkanınca Müfettişler arasından belirlenecek üç asıl ve üç yedek üyeden oluşur. Komisyona kıdemli olan Müfettiş başkanlık eder. Yıl içinde toplanacak olan komisyonlar için Rehberlik ve Teftiş Başkanı tarafından yeterli sayıda müfettiş görevlendirilir. Aynı ilde on ve üzerinde müfettişin görevlendirilmesi halinde, komisyon bu müfettişler arasından yukarıdaki usule göre teşekkül eder ve o ilde yapılan asgarî işçilik incelemeleri sonucu düzenlenen raporlarla ilgili uzlaşma taleplerini görüşerek uzlaşma ile ilgili gerekli işlemleri yapar. ya konu olan incelemeyi yapan müfettişler bu maddeye göre teşekkül edecek komisyonlara üye olamazlar. Ancak gerek duyulması halinde, komisyon toplantısına açıklamalarda bulunmak üzere iştirak edebilirler. 6- GÖRÜŞMELERDE DANIŞMAN BULUN- DURMA Hem tarhiyat öncesi hem de tarhiyat sonrası uzlaşma görüşmelerinde mükellef, bağlı olduğu meslek odasından bir temsilci ve 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Kanuna göre kurulan meslek odasından bir meslek mensubu bulundurabilir. Bu kişiler uzlaşma komisyonu toplantısına görüşlerini açıklamak üzere katılabilirler. ile ilgili tutanaklara imza atamazlar. görüşmeleri sırasında işveren veya işveren vekili isterse bağlı olunan meslek odasından bir temsilci ve 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlik ve Yeminli Malî Müşavirlik Kanununa göre kurulan meslek odasından bir meslek mensubu bulundurabilir. Bu kişiler uzlaşma görüşmelerinde sadece görüş açıklayabilirler, görüşmeler sonucunda düzenlenecek tutanaklara imza atamazlar. 7- KISMİ UZLAŞMA Tarhiyat öncesi uzlaşma görüşmeleri sırasında kısmi uzlaşma talebinde bulunulması mümkündür. Bu durumda tutanağın açıklama bölümünde inceleme raporunda eleştirilen matrah farklarından hangilerinde uzlaşma talep edildiği ve bunlara ilişkin olarak uzlaşılan vergi ve ceza miktarı belirtilir. Kısmi uzlaşma yapılması durumunda, uzlaşma talep edilmeyen veya uzlaşılamayan matrah farkları için inceleme raporu, gereken tarhiyat yapılmak üzere vergi dairesine gönderilir. talep edildiği halde görüşmeler sonucunda uzlaşma sağlanamamışsa matrah farklarına ilişkin uzlaşma komisyonunun teklif ettiği nihai miktarlar tutanaklarda yer alır. Ancak uygulamada bu hükmün pek dikkate alındığını söylemek mümkün değildir. Bu şekilde düzenlenen uzlaşma tutanağı ile vergi inceleme raporunun vergi dairesine intikali üzerine, vergi dairesince yapılacak tarhiyatın dava açma süresinin son gününün mesai saati bitimine kadar komisyonun teklif ettiği miktarı kabul ettiğini belirten bir dilekçe ile vergi dairesine başvuran mükellefle, başvuru tarihi itibarıyla uzlaşma vaki olmuş sayılır ve buna göre işlem tesis edilir. Tarhiyat sonrası uzlaşmada kısmi uzlaşma talebinde bulunulamaz. talebi, ihbarnamede yazılı vergi ve cezanın tamamı için yapılır. İşveren veya işveren vekili tarafından uzlaşma görüşmeleri sırasında kısmi uzlaşma talebinde bulunulabilir. görüşmeleri sırasında kısmi uzlaşma talebinde bulunulması halinde, tutanağın açıklama bölümünde raporda belirtilen sigortalılara mal edilmeyen sigorta primine esas kazanç matrah üzerinden hesaplanacak prim aslı tutarı veya idarî para cezalarından hangileri için uzlaşma talep edildiği ve bunlara ilişkin olarak uzlaşılan gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanan prim aslı ve idarî para cezası miktarı belirtilir. 54 VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013
8- UZLAŞMANIN KESİNLİĞİ VE DAVA KO- NUSU EDİLEMEYECEĞİ komisyonlarının, uzlaşma neticesinde düzenleyecekleri uzlaşma tutanakları kesin olup, gereği vergi dairelerince derhal yerine getirilir. Üzerinde uzlaşılan veya tutanakla tespit edilen hususlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikâyette bulunulamaz. Mükellefler bu Yönetmelik uyarınca, üzerinde uzlaşılan ceza hakkında V.U.K. nun 376 ncı maddesi hükümlerinin kendilerine uygulanmasını talep edemezler. vaki olduğu takdirde komisyonların düzenleyecekleri uzlaşma tutanakları kesin olup, gereği vergi dairelerince derhal yerine getirilir. Üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit edilen hususlar hakkında dava açılamayacağı gibi hiçbir merciye şikayette de bulunulamaz. konusu yapılan tutarlar hakkında işveren veya işveren vekilince dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayet ve itirazda bulunulamaz. İşverenler, üzerinde uzlaşılan idarî para cezaları için ayrıca 5510 sayılı Yasanın 102 nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan peşin ödeme indiriminden yararlandırılmaz. 9- UZLAŞMA SAĞLANAMAMASI Mükellefin, uzlaşma komisyonunun davetine icabet etmemesi, uzlaşmaya geldiği halde uzlaşma tutanağını imzalamaması veya tutanağı ihtirazi kayıtla imzalamak istemesi hallerinde uzlaşma temin edilememiş sayılır. temin edilemediği takdirde, komisyonca bu konuyu belirtmek üzere düzenlenecek tutanağın birer nüshası anında hazır bulunan mükellefe veya vekili ile vergi incelemesi yapana komisyonda tebliğ olunur. Mükellefin uzlaşmaya icabet etmemesi veya tebellüğden kaçınması halinde, bu hususu belirten tutanağın bir örneğinin muhatabına posta ile gönderilmesi yanında bir örneği de inceleme yapana tevdi edilir. temin edilememiş veya uzlaşmaya varılamamış olması halinde, inceleme yapan bu hususu uzlaşma tutanağında veya düzenleyeceği inceleme raporunda belirtir ya da raporla birlikte göndereceği bir yazı ile vergi dairesine bildirir. Bu bildirim, vergi dairesine gönderilecek rapora uzlaşma tutanağının bir örneğinin eklenmesi suretiyle de yapılabilir. temin edilemediği takdirde (mükellef veya vekilinin uzlaşma komisyonunun davetine icabet etmemesi, komisyona geldiği halde uzlaşma tutanağını imzalamaması veya tutanağı ihtirazi kayıtla imzalamak istemesi halinde uzlaşma temin edilememiş sayılır.) komisyonca bu husus belirtilmek üzere üç nüsha tutanak düzenlenir. Tutanağın bir nüshası mükellefe verilir. Mükellefin uzlaşma davetine icabet etmemesi veya tutanağı almaktan imtina etmesi halinde tutanağın iki örneği gereği yapılmak üzere üç gün içerisinde ilgili vergi dairesine gönderilir. nın temin edilememesi halinde, aynı vergi ve ceza için yeniden uzlaşma talebinde bulunulamaz. nın vaki olmaması halinde (komisyon teklifinin mükellefçe kabul edilmediği durumda); komisyon nihai teklifini tutanağa geçirir. Mükellef, dava açma süresinin son günü akşamına kadar komisyonun nihai teklifini kabul ettiğini bir dilekçe ile vergi dairesine bildirdiği takdirde bu tarih itibariyle uzlaşma vaki olmuş sayılır ve buna göre işlem tesis edilir. Komisyonca uzlaşmanın sağlanamama nedenini belirtmek üzere düzenlenecek tutanağın bir nüshası hazır bulunan işverene veya işveren vekiline tebliğ olunur. İşverenin uzlaşmaya icabet etmemesi veya tebellüğden kaçınması halinde bu hususu belirten tutanağın bir örneği muhatabına posta ile gönderilir. 10- UZLAŞMA VERİLERİ sonuçlarına ilişkin olarak en son açıklanan verilerden biri sadece tarhiyat sonrası uzlaşmaya ilişkindir. Gelir İdaresi Başkanlığı 2011 Faaliyet Raporuna göre 2011 yılında 62.242 adet dosya ve 101.867.808 TL lik tutarla uzlaşmaya girilmiş, 50.994 dosyada ve 56.824.269 TL vergi aslında uzlaşma sağlanmıştır. Cezalarda ise 187.719.305 TL den 10.230.311 TL ye inilerek uzlaşma sağlanmıştır. Bir diğer veri ise Merkezi Komisyonu ve Koordinasyon Komisyonu sonuçlarına ilişkindir. Bu konudaki bilgiler aşağıda tablo olarak verilmiştir. VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013 55
Merkezi Komisyonu Başvurulan Dosya Sayısı Uzlaşılan Dosya Sayısı ya Konu Olan Vergi Sonucu Vergi ya Konu Olan Ceza Sonucu Ceza 37 27 806.732.861 54.634.706 1.116.580.833 270.000 Koordinasyon 72 58 221.019.117 28.674.409 311.719.905 863.700 Komisyonu Toplam 109 85 1.027.751.978 83.309.115 1.428.300.738 1.133.700 Sosyal Güvenlik Kurumunun 2011 yılı faaliyet raporuna göre; - talebi sayısı 210, - Tamamlanan uzlaşma sayısı 175, - ile tahsiline karar verilen prim aslı, gecikme zammı ve gecikme cezası 1.775.562 TL, - ile tahsiline karar verilen idari para cezası 572.256 TL olarak gerçekleşmiştir. 11- SONUÇ Vergi mevzuatında yer alan uzlaşma müessesesi ile sosyal güvenlik mevzuatında yer alan uzlaşma müessesesi pek çok açıdan benzerlikler göstermektedir. Vergi uygulaması açısından müessesenin yeniden gözden geçirilerek günün koşullarına uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Yapılacak bir gözden geçirmede mükellef hakları, incelemenin verimliliği ve etkililiği, cezaların caydırıcılığı gibi unsurların dikkate alınmasının yararlı olacağı kanısındayız. Asgari işçilik incelemelerinde uzlaşma düzenlemesinin; sosyal güvenlikte prim, gecikme cezası, gecikme zammı ve idari para cezası tahsilatına katkı da bulunduğu açıktır. Ancak, sadece asgari işçilik incelemeleri için uzlaşma düzenlemesinin olması, uzlaşmanın kapsamını daraltmaktadır. nın kapsamını genişletici yasal değişikliğin yapılmasının, uzlaşma düzenlemesini daha etkin kılacağı, bunun da Sosyal Güvenlik Kurumu tahsilatına olumlu yansıyacağı düşünülmektedir. KAYNAKÇA - 4.1.1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, - 31.10.2011 tarih ve 28101 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tarhiyat Öncesi Yönetmeliği, - 3.2.1999 tarih ve 23600 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliği, - 31.5.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, - 25.4.2009 tarih ve 27210 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Asgarî İşçilik İncelemelerinde Yönetmeliği, - Gelir İdaresi Başkanlığı nın ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı nın 2011 yılı faaliyet raporları. 56 VERGİ DÜNYASI, SAYI 380, NİSAN 2013