& Gelecek Trendler Yenilikçilik ve gelecek araşt rmalar dergisi l Mart 2014 www.siemens.com.tr Açık denizlerdeki rüzgar çiftlikleri Düşük kayıplı enerji nakli İsveç te test sürüşü Siemens, yeni C30 Elektrikli konseptiyle elektrikle çalışan araçların toplu üretimi alanına giriyor. Kombine çevrimli enerji tesisleri Akıllı enerji şebekeleri Bilgi paylaşma kültürü Bilgi paylaşıldıkça artar. Siemens in bu şirketin uzmanlık birikimini de kapsayan bir platforma yatırım yapıyor olmasının asıl nedeni de işte bu gerçek. Bir sonraki büyük şeyi öngörmek Gelecek&Trendler bu derginin adı ama aynı zamanda gelecekteki eğilimlerin ve onların Siemens in şirket faaliyetleri üzerindeki etkilerinin araştırılmasına yönelik bir yöntem de. Bu metodoloji ilk defa kullanılmaya başlandıktan 10 yıl sonra onun o dönemde bile vardığı sonuçların günümüzde ne kadar gerçeğe yakın ve tutarlı olduğu anlaşılıyor.
2 G E L E C E K & T R E N D L E R E d i t ö r - İ ç i n d e k i l e r Yol haritaları hazır skiden bu iş kahinlere ve falcılara bırakılırdı... Oysa günümüzde geleceği E öngörmek için farklı pek çok araç mevcut. Öyle ki CEO ların ve şirketlerin veritabanları hedef kitle ve müşterilerle yapılan anketlerden öğrenilen eğilimler ve yöntemlerle tıka basa dolu... Bu veriler ışığında pek çok şirketin geleceğe yönelik yol haritaları da hazır durumda. Bazı şirketlerde ise gelecekteki teknolojik, sosyal ve politik gelişme senaryolarına göre ürün ve hizmetler üzerinde çalışılıyor. İlerleyen sayfalarda okuyacağınız, Fikirler Nasıl Olgunlaşır yazısında bu konuyla ilgili çarpıcı verileri bulacaksınız. Ben okurken çok faydalandım. Yazarlar çok etkili bir şekilde gelecekteki eğilimler ve bunların önemine vurgu yapıyor. Gelecek senaryoları, demografik değişiklikler, kentleşme, küreselleşme ve iklim değişikliği gibi sağlam çerçeve çalışmalarının yanı sıra toplum, politika, şirketler ve çevre gibi alanlardan tanımlanmış yaklaşık 1.000 eğilimden oluşturulmuş bir veritabanından bahsediyorlar. Beni asıl etkileyen ise günümüzün en önemli sürükleyicilerinden biri haline gelen fikir paylaşımı üzerine yazılan yazı oldu. Facebook, Twitter, Vimeo gibi dev şirketlerinin oluşumunda ve başarısında etkin rol oynayan fikir paylaşımının etkisi ve önemi üzerine oldukça faydalı bilgiler içeren bu yazıda sizi de benim gibi yakalayacak pek çok farklı nokta bulacağınızı umuyorum... Keyifli okumalar diliyorum. M. Rauf Ateş İÇİNDEKİLER İsveç te test sürüşü...3 Bilgi paylaşma kültürü...5 Bir sonraki büyük şeyi öngörmek...7 Yay nc Do an Burda Dergi Yay nc l k ve Pazarlama A. cra Kurulu Ba kanı Mehmet Y. Y lmaz Yay n Direktörü (Sorumlu) M. Rauf Ate Yayın Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük Yaz i leri Müdürü Ebru F rat Haber Müdürü eyma Öncel Bay ksel Görsel Yönetmen A. Bertu Pat r Yayın Kurulu (Alfabetik s rayla) M. Rauf Ate, Özlem Ayd n Ayvac, Hüseyin Gelis, Sedef Seçkin Marka Müdürü Gökçe Aykaç Mutlu Ankara Temsilcisi Erdal peke en Tel: 0 312 207 00 95 Yönetim Genel Yay n Koordinatörü Ye im Denizel Projeler Direktörü (Tüzel Ki i Temsilcisi) Ferit Özka kç Sat Direktörü Orhan Ta k n Finans Direktörü Didem Kurucu Üretim Direktörü Servet Kavaso lu Yönetim Yeri Trump Towers, Kule 2, Kat: 21-24, 34387, i li- STANBUL Tel: 0 212 410 32 28 Faks: 0 212 410 32 27 capital@doganburda.com Reklam Grup Ba kan Viki Habif Grup Ba kan Yard mc s Nil Ertan Teknik Müdür Nusret K r ml o lu Tel: 0 212 336 53 60 (3 hat) Faks: 0 212 336 53 90 Rezervasyon Tel: 0 212 336 53 00-57-59 Faks: 0 212 336 53 92-93 Ankara Reklam Tel: 0 312 207 00 72-73 DB Okur Hizmetleri hatt Tel: 0212 478 03 00 okurhizmetleri@doganburda.com DB Abone Hizmetleri hatt Tel: 0212 478 03 00 Faks: 0212 410 35 12-13 abone@doganburda.com
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Elektrikli mobilite Siemens sadece birkaç ay içinde Volvo C30 un elektrikli bir sürümünü geliştirdi. İsveç te test sürüşü Yeni fikirlerin başarılı olabilmesi için fiyatının müşterilerin satın alabileceği kadar makul seviyede olması gerekir. Siemens, yeni C30 Elektrikli konseptiyle elektrikle çalışan araçların toplu üretimi alanına giriyor. Bir anlığına tedbiri elden bırakarak ayağımla gaz pedalını kökledim. Arabanın motoru anında son derece güçlü ama olağanüstü sessiz bir şekilde tepki vererek, 6 saniyeden kısa bir sürede aracın hızını saatte 70 kilometreye çıkarttı. Hız göstergesi, çabucak saatte 90 kilometreye ulaşmıştı bile. Ondan sonra ihtiyatı elden bırakmamaya karar verdim. Batı İsveç teki Gothenburg un dışındaki köy yollarında bundan daha yüksek hız yapmanıza izin verilmiyor. Ayrıca ben buraya yeni bir hız rekoru kırmak için değil, büyük bir otomobil üreticisi tarafından yapılmış ve sürüş sistemi teknolojisinin tamamının Siemens tarafından sunulduğu ilk araç olan yeni Volvo C30 model bir elektrikli arabayı test etmek için gelmiştim. Tıpkı bu araç gibi C30 Elektrikli yi geliştiren mühendisler de hızlı bir başlangıç yapmak için bütün hünerlerini döktürüyor. İlk prototipin yollara çıktığı gün, 2011 Ağustos ayında Volvo ile Siemens arasında imzalanan anlaşmanın üstünden sadece birkaç ay geçmişti. Normal şartlarda sadece kontrol yazılımının geliştirilmesi bile en az 1 yıl sürerdi. Çünkü her tür sürüş deneyiminin hesaba katılması gerekirdi. C30 Elektrikli de her şeyin bu kadar hızlı gelişmesinin ardında Siemens in daha önce deneyip test etmiş olduğu bir kontrol sisteminin kullanılıyor olması yatıyordu. Siemens Inside e-car da bu projenin yöneticiliğini yapan Malte-Michael Ewald, Bu konseptin temelinde bizim yıllardır durmaksızın geliştirdiğimiz bir algoritma var diyor. Bu algoritmadan aynı zamanda endüstriyel birimlerin, madencilik araçlarının ve hibrid otobüs sürüş sistemlerinin kontrol edilmesinde de faydalanılıyor. Bir elektrikli motorla bir dönüştürücüden ibaret olan bu arabanın donanımının içinde aynı zamanda kendini ispatlamış başka Siemens bileşenleri de yer alıyor. Burada sabit mıknatıslarla çalışan bir motor türü olan sürekli uyarımlı bir motor kullanılıyor. Onun kısa sürede 110 kilovata kadar çıkabilen sabit 89 kilovatlık bir çıktısı var. Maksimum torku ise 250 Newton metre. Teknolojisinin Siemens tarafından sunulmadığı ilk jenerasyon C30 Elektrikli model ile kıyaslandığında, bu yeni sürüş sisteminin dış boyutları aynı kalmış olmasına rağmen çıktısı yüzde 20 ve torku da yüzde 10 oranında artırılmış. Sistem, otomobil geliştiricilerinin parçalarını sadece raftan alıp birleştirebilecekleri kadar basit değil. Aksine onların bu bileşenleri, otomobil endüstrisinin katı kalite standartlarına riayet edecek şekilde kendilerince uyarlaması gerekiyor. Buna ilaveten bu sürüş sistemi aslında aracın ön tarafına yani tam da bir çarpışma anında kinetik enerjinin deformasyona dönüştürüldüğü bir alana yerleştiriliyor. Her ne kadar şimdiye değin nispeten çok az sayıda birim üretilmiş olsa da Volvo, çarpışma testlerini elinden geldiğince fazla sayıda araçla ve maksimum titizlikle yapmaya çalışıyor. Köy yolu bomboş olduğundan şimdi sıra bir sonraki teste geldi. Gazı bir köklüyor, bir bırakıyorum ve bunu defalarca üst üste ya- Gelecek&Trendler l Mart 2014 3
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Elektrikli mobilite pıyorum. Ardından sağ ayağımla gaz verirken aynı anda sol ayağımla da frene basıyorum. Sonunda ardı ardına gaza basarak saatte 30 kilometre hıza çıkıyorum. Tüm bu yaptıklarım baştan aşağı mantığa aykırı şeyler. Bunları ancak panik yapmış veya dikkati dağılmış bir sürücü yapabilir. Ama hiçbir şey olmuyor, hatta en ufak bir sarsıntı bile hissedilmiyor ve bu iyiye işaret. Sanki C30 Elektrikli nin bana Hadi sen devam et, ben serinkanlılığımı kaybetmeyeceğim der gibi bir hali var. Ancak bu Volvo nun sabırlı serinkanlılığı Tanrı nın bir lütfu değil. O aslında bunu saçma sapan bir şekilde kullanılsa bile asla şaşırtıcı sonuçlar vermeyen sanat eseri bir sürüş kontrol sistemi tasarımına borçlu. Ewald, En kötü senaryoda hatalı bir tasarım, kontrol sisteminin tamamını felç edebilir diyor. Bu aracın kontrol sistemini programlayan Volvo mühendisleri, geniş bir çözümler yelpazesi bulabilmek için Siemens ten bir geliştirme ekibiyle birlikte çalışmıştı. Bunlardan biri de emniyet girdi sinyalleriydi. Bunun yardımıyla hızlı yük değişikliklerinde bile torkun artması ve azalması daima akıcı olabiliyor. Elektrikli sürüş geliştirmeden sorumlu Volvo yöneticisi Johan Konnberg, araç üstündeki elektronik sistem parçalarının birbirleriyle nasıl sorunsuzca çalıştıklarından dem vuruyor. O aynı zamanda bu projede görev alan herkesin, sürekli birbirlerinden bir şeyler öğrendiği gerçeğinden de övgüyle bahsediyor. C30 Elektrikli yi geniş kapsamlı bir ortaklığın sadece ilk projesi olarak gördüğünü söyleyen Konnberg, Nispeten küçük ama kaliteli bir üretici olarak bizim güçlü ortaklara ihtiyacımız var diye ekliyor. Aslında Volvo önümüzdeki birkaç yıl içinde kendi üretim portföyünün tamamını dönüştürmeyi planlıyor. Burada temel hedef içinde Ölçeklenebilir Ürün Mimarisi nin de (SPA) olduğu tekdüze bir platform yaratmak. SPA sayesinde bu otomobil üreticisi sedan arabalardan jiplere ve SUV lara kadar çeşitli araç kasası türlerini küçük hacimlerde olsa bile son derece rekabetçi fiyatlardan üretebilir hale gelecek. Volvo nun sürüş sistemleri bütün modellerinde standart olacak. Nihayetinde bu şirket, gelecekte sadece birkaç çıktı sınıfında 3-4 silindirli dizel ve benzinli motorlar kullanıyor olacak. Aynı zamanda farklı çıktı sınıflarında standart sistemlerle donatılmış elektrikli modellerinde de benzer bir yaklaşımı Depoyu doldurmak yerine 22 kw hızında yeniden şarj etmek. benimseyecek. Araç yelpazesi sadece akülüelektrikli arabalarla sınırlı olmayacak. Volvo, şu anda bir elektrik prizinden şarj edilebilen bir aküsü olan ve içten yanmalı bir motor ile elektrikli bir sürüş sistemine sahip fişe takılabilir hibridlere odaklanmış durumda. Denenmiş ve test edilmiş teknoloji. Volvo C30 Elektrikli, aslında ilk başta ne bir elektrikli araç olarak planlanmıştı ne de özellikle elektrikli bir sürüş sistemine sahip olacak şekilde tasarlanmıştı. Bu aracın kasası Belçika Ghent deki Volvo tesisinde yaratılmış ve ardından üzerine elektrikli sürüş sisteminin kurulacağı Gothenburg a gönderilmişti. Bu sistemin içinde aracın en az 120 kilometre yol yapmasına yetecek kapasitede ve 24 kilovat/saat gücünde lityum-iyon bir akü var. Başlangıçta yeni C30 Elektrikli modelden sadece 100 tane üretildiğine dikkat çeken Konnberg, Düşük hacimlerle ilgileniyorsanız, denenmiş ve test edilmiş otomotiv teknolojisini kullanmak iyi bir strateji diyor. Bu araçların yarısı İsveç ve Norveç te test edilecek. Geriye kalan yarısını ise Siemens çeşitli tesislerde kullanılması için üretecek. Bu arabaların hepsi de sürüş profilleri hakkında önemli bilgiler toplayan bir veri kayıt cihazıyla donatılmış olacak. Bu araçlardan üçünü çeşitli test amaçları doğrultusunda kullanacak olan Ewald, Bu sayede söz konusu araçların daha da geliştirilmesi için gerekli çok önemli bilgiler edineceğiz diyor. Onların sunacakları verilerle bileşenlerin ve yazılımın daha da geliştirilmesi sağlanacak. Bunların yanı sıra ayrıca halen tipik endüstriyel elektronik bileşenler ve sistemlerden oluşan yığınsal araba üretimi uygulamaları için elden geçirilecek olan dönüştürücü planları da yapılma aşamasında. C30 Elektrikli yi Gothenburg banliyölerinden birindeki Siemens in şarj istasyonlarının birine, bitişik otelin önüne park ettim. Konnberg şimdi onu prize takıyor. Öğlen yemeğinden döndüğümüzde bu akü tam olarak dolmuş olacak diye bana garanti veriyor. Volvo tarafından geliştirilmiş tümleşik bir şarj cihazı sayesinde C30, bir alternatif akımlı şarj ünitesinin üretebileceği maksimum yükleme gücüyle yani 22 kilovat kapasite ile şarj oluyor. Konnberg büyük bir gururla gözleri parlayarak, Sadece 10 dakikalık şarj ile ekstra 20 kilometre daha gidilebiliyor diyor. Ancak İsveç te bile insanlar öğle yemeklerini bu kadar çabuk yemiyor. Johannes Winterhagen 4 Gelecek&Trendler l Mart 2014
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Fikir üretmek onlara sadece birkaç saat içinde Siemens in global TechnoWeb ine aktif olarak katılan 33 bin Siemens çalışanının ortak uzmanlığını harekete geçirdiğini söyleyerek cevap vermişti. Fikirlerin paylaşımına TechnoWeb ile Siemens in diğer platformları aracılık ediyor. Fikir paylaşımı. Çevrimiçi fikir veritabanları ve yarışmalar, dünya genelindeki araştırma ve geliştirme topluluklarını birbirlerine sımsıkı bağladığından Siemens uzmanları artık ulusal sınırlar içine hapsolmaktan kurtulmuş durumda. Bu teknolojiler sayesinde çalışanlar, çeşitli sorunlar hakkında birbirleriyle tartışabiliyor, en mükemmel fikirleri tanımlayabiliyor ve kendi kavramlarını piyasaya sürülebilir hale getirebiliyorlar. Siemens Kurumsal Teknolojiler den (CT) Michael Heiss, Daha hiç kimse Facebook un adını bile duymamışken Siemens in sosyal bir medyası vardı diyerek bu duruma açıklık kazandırıyor. 1999 yılında kurulmuş olan TechnoWeb isimli çevrimiçi platformdan bugün dünyanın dört bir yanındaki Siemens çalışanları kendi fikirlerini paylaşmak ve genel eğilimleri araştırmak için faydalanabiliyor. Avusturyalı olan Heiss, Burada büyük bir heyecanla tartışılan Bilgi paylaşma kültürü Bilgi paylaşıldıkça artar. Siemens in bu şirketin uzmanlık birikimini de kapsayan bir platforma yatırım yapıyor olmasının asıl nedeni de işte bu gerçek. Ayrıca içsel bir arama motoru girişimini de başlatmış durumda. Atılan bu adımlarla açık ve yardımlaşan bir bilgi paylaşım ortamının zemini hazırlanmış oluyor. Bir ilaç şirketinin 11 milyon Euro değerindeki tıbbi teşhis cihazları alımıyla ilgili bir ihale sürecinde Siemens çalışanı Alistair Gammie, haftalarca süren pazarlıklardan sonra bu ilaç üreticisinin Brezilya daki üretim tesisini ziyaret etmişti. Gammie bu tesisi ziyareti sırasında, barkod etiketlerin baskı kalitesini kontrol eden işçilere rastlamıştı. Tesisin direktörü, Burada her ay yaklaşık 1 milyon barkod etiketinin baskısı yapılır ve onların görsel kontrollerini bizzat işçilerimiz yapar diye bu durumu açıklamaya çalışmıştı. Ancak onlar, halen bazı baskı hatalarını gözden kaçırabiliyor diye devam etmişti. Bu gibi hatalar yüzünden ortaya oldukça pahalı lojistik sorunları çıkabiliyor. Çünkü hatalı barkod etiketleri yüzünden bu ilaçlar yanlış adreslere teslim edilebiliyor. Her ne kadar bu gibi problemler aslında Gammie nin ilgi alanına hiç girmiyor olsa da o, bu sorun hakkında düşünmekten kendini alamamıştı. Cuma akşamı Siemens in çevrimiçi fikirler platformu olan TechnoWeb ağına acil kodlu bir talepte bulunmuştu. Aslında hafta sonu olmasına rağmen dünyanın dört bir yanından meslektaşları Gammie ye çok geçmeden 23 cevap göndermişti. Gammie, pazartesi sabahı tesis yönetimine teşhis cihazlarıyla ilgili sunumunu yaptıktan sonra barkod etiketlerin baskı kalitesinin kontrolünü otomatikleştirecek 4 kavramdan bahsetmişti. Gammie nin dinleyicileri, bu söylediklerinden olağanüstü etkilenmiş ve ona bu alanda hiçbir uzmanlığı olmamasına rağmen bu sorunu nasıl bu kadar çabuk çözebildiğini sormuşlardı. Gammie ise konuların çoğu, önünde sonunda gelecekteki eğilimlerin kendisi oluyor diyor. Çalışanlar, çevrimiçinde yeni bir konu başlığı açmak için fikirlerin kademe kademe geliştirildiği yeni bir ağ yaratıyor. Heiss, Eğer yapılan bir öneriye hiç kimse yüz vermezse o zaman bu konu kimseye enteresan gelmemiş anlamı çıkıyor. Ancak çok sayıda katılımcıyı cezbetmişse o zaman da bu konunun gelecekte pek bir revaçta olacağı anlaşılıyor diyor. Çalışanlar sıcak konulara çabucak uygun çözümler bulabilmek için TechnoWeb e acil kodlu talepler gönderebiliyor. Kullanıcılar, bu gibi taleplerinde önce sorunun kendisini tanımlıyor, şirkete ifade ettiği tahmini değeri sunuyor ve onu belirli konularla bağdaştırabilmeleri için gerekli konu başlıklarını veriyor. Ardından bu sistem otomatikman uygun Gelecek&Trendler l Mart 2014 5
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Fikir üretmek Mevcut hizmet yarışmasının odaklanma alanları Müşterilere kazandırdıkları Performans artışı Enerji verimliliği Maliyet düşürme Risklerden uzak durma ve güvenlik Siemens e kazandırdıkları Ürün optimizasyonu Süreç performansı mantik tekniklerine dayalı akıllı algoritmalara ihtiyacı var. Heiss, Bu algo- Optimumlaştırılmış satışlar Siemens TechnoWeb üyelerinin dağılımı Kazanan fikirler. Araştırmacılar aynı zamanda fikir yarışmaları sayesinde de inovasyonlar geliştiriyor. Siemens Kurumsal Teknolojiler de 1 yıldır inovasyon yönetimi sorumolabilecek cevapları seçiyor. Heiss, Kullanıcılar ne zaman bu ağda veya belirli konu başlıkları üzerinde yorum yapsa TechnoWeb üzerinde arkalarında sayısal bir iz bırakıyor. Biz bir yandan her şeyin verilerin korunması düzenlemelerine uygun bir şekilde yapılmasını sağlarken diğer yandan da bu izlerden acil kodlu taleplerle bir an önce ilgilenilmesi için faydalanıyoruz diye açıklıyor. Onaylarının alındığını beyan eden kullanıcılar, bu gibi izleri bir teknoloji konu başlığını takip ederek bir konu hakkında yorum yaparak veya herhangi bir talebe uygun düşen bir etiket belirleyerek bırakıyor. Eğer bu iz, talep edenin sorduğuyla uyuşuyorsa o zaman sistem otomatikman bu kullanıcı hakkında talep yapanı bilgilendiriyor. Heiss, Edindiğimiz deneyimler, bize talepte bulunanlardan çoğunun birkaç cevap aldığını gösteriyor. Yapılan taleplerin yüzde 90 ınından fazlasına cevap geliyor ve ilki de sadece 30 dakika içinde soru sorana ulaşıyor diyor. TechnoWeb aslında bugün içinde Siemens in devasa bilgi birikiminin olduğu fevkalade kapsamlı bir platforma dönüşmüş durumda. Heiss bu durumu, Çok uzun bir süredir Siemens için bir tür bilgi Google ı geliştirmek istiyorduk. Onun içeriğinde aynı zamanda kullanıcıların Siemens ağı içindeki en yeni eğilimleri ve uzmanları çabucak bulabilmelerini sağlayan listeler yaratacak bir arama motoru da olacak sözleriyle ifade ediyor. TechnoWeb ve yakın bir gelecekte devreye girecek Siemens TechnoSearch sayesinde bu şirketin elinde gizli kalmış potansiyellerden faydalanmasını sağlayacak iki kilit bileşen olacak. Bu sistemin acil kodlu talepler için doğru insanları bulabilmek amacıyla se- ritmalar sadece sorudakine birebir uyan kelimeleri ve etiketleri değil ama aynı zamanda ifadeleri de arıyor. Örneğin bir ağ katılımcısı kendi profilinde otomobil etiketini seçmişse bu semantik teknolojisi otomobil ve araç kelimelerinin zaten aynı anlama geldiğini biliyor diyor. Ancak bu teknik, söz konusu sistemin sadece ilişkili teknik terimleri biliyor olması durumunda işe yarıyor. Heiss, Bu sistem sürekli olarak yeni bir şeyler öğreniyor ve sonuçta onun ilişkili terimler koleksiyonu günden güne büyüyor diye açıklıyor. Dr. Bernhard Lang ın ödül kazandığı kanal sensörleri projesi. lusu olarak çalışan Christoph Krois, Bizim Açık Ko-Düşünme yarışmamızda çok sayıda yeni fikir üretiliyor. Çünkü şirket katılımcılarının sahip olduğu en ufak bilgi kırıntısı bile sadece birbiriyle bağdaştırılmakla kalınmıyor ama aynı zamanda üzerinde tartışılıyor ve daha da iyileştiriliyor diyor. Bu Açık Ko-Düşünme yarışmasına bilgilerini paylaşmaları için çeşitli departmanlardan araştırmacılar davet ediliyor. Günümüze kadar bu yarışma 7 defa düzenlendi ve Siemens topluluklarınca büyük ilgi gördü. En son yapılan yarışma olan Veri-Odaklı Hizmetler@Siemens ise 2013 yazında başlatılmıştı. Bu yarışmanın 1.200 den fazla sayıdaki aktif katılımcısı sadece 6 hafta içinde neredeyse 16.000 defa değerlendirmeye tabi tutulan 190 a yakın fikir üretmişti. Krois, Bir yarışmada küçük bir araştırma ekibinin aynı sürede ortaya çıkarabileceğinden açık ara farkla çok daha fazla sayıda üstün kaliteli fikir üretilebilir. Günümüzde ise kendi başlarına muazzam inovasyonlar geliştirmek için küçük bir odaya 3 araştırmacıyı tıkmanıza hiç gerek yok diyor. Bu şirketin çevrimiçi platformuna geri dönersek, burada katılımcılar ya araştırma alanıyla ilgili kendi fikirlerini gönderiyor ya da meslektaşlarının fikirlerini yorumluyor, değerlendiriyor veya katkıda bulunuyor. Bu yarışma sayesinde katılımcıların her birinin bilgi seviyesi yükselmiş ve kendi becerileri test edilmiş oluyor. 6-8 hafta sonrasında ise bir uzmanlar kurulu gönderilen fikirlere değer biçiyor. Yarışma sponsorları en mükemmel fikirleri destekliyor ve onların yaratıcıları da çeşitli ödüller alıyor. Ancak çalışanlar açısından ödül almaktan çok daha önemli olanı ise kendi fikirlerinin Siemens in portföyünde yer alacak kusursuz ürünlere ve hizmetlere dönüştürüleceği gerçeği. 6 Gelecek&Trendler l Mart 2014
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Gelecek&Trendler Mesela 2010 Haziran ında düzenlenen bir yarışma, çok iyi bir örnek teşkil etmektedir. Sürdürülebilir Portföy Fikirleri kategorisinde en iyi katkı ödülünü Siemens Kurumsal Teknolojiler den araştırmacı Dr. Bernhard Lang almıştı. Dr. Lang ın kanal izleme sistemi su baskınları için dünyanın en modern erken uyarı sistemlerinden biri seçilmişti. Hollanda, Eemshaven yakınlarındaki Livedjik de bu cihazın üstündeki sensörlerle zemindeki sıcaklık ile su basıncı ölçülüyor. Elde edilen veriler ise bu kanalın zayıf noktalarını ekranda gösteren ve olası bir arızanın erken sinyalini üreten uyarlanabilir bir yazılımla değerlendiriliyor. Bu yarışma yapılırken Lang in elinde zaten önceden hazırlamış olduğu bu konsept vardı ve tek yapması gereken onu değerlendirmesi için göndermekti. Yarışmayı kazandıktan sonra kendi bölümünde üstlenmiş olduğu görevlerden muaf tutulmuş ve kendi proje ekibiyle birlikte bu fikri bir gerçekliğe dönüştürmesi için ona ekstra bütçe verilmişti. TechnoWeb ve Açık Ko-Düşünme yarışmalarıyla fikir üretiminde yeni yaklaşımlar örnekleriyle açıklanıyor ve Siemens in kurumsal kültürünün değişmesi sağlanıyor. Krois, Artık benim bilgim, senin bilgin veya benim biricik sırlarım gibi şeyler yok. Çünkü dünyada paylaşıldıkça artan tek şey bilgi diyor. Bu şirketin bütün departmanlarında biriktirilmiş bu devasa potansiyelden faydalanabilmek fevkalade etkileyici bir gelişme. TechnoWeb de veya bir fikir yarışmasında yer alan çoğu insan, aslında kendi konu başlıklarının çok daha ilerisine giden yeni meydan okumalar arayışındadır. Üstelik onların hiçbiri asla öğrenmekten vazgeçmeyecek diyen Heiss, ayrıca bir noktaya daha parmak basıyor: Her ne kadar okul sıralarındayken bir sorunun cevabını başkasından istemek kopya çekmek sayılsa da doğru soruları sormak ve bilmediğini öğrenmek aslında kişiyi güçlü kılar! Doğru sorular, hızlı cevaplar ve alışılmadık bilgi paylaşma yöntemleri sayesinde Gammie nin artık muazzam bir rekabet üstünlüğü var. Sonuçta, çalıştığı şirketin tamamının uzmanlığından yararlanarak ortaya bir çözümle çıkma becerisini gösterebilen bir satış temsilcisi elbette ki 11 milyon Euro luk bir ihaleyle seve seve ödüllendirilecek türden bir aracıdır. Nicole Susenburger Antik Yunan da insanlar, gelecek hakkında kehanetlerde bulunmak için Delphi ye giderdi. Apollon Tapınağı ndaki Pityalı rahibeler ise mesela Oidipus un kendi öz babasını öldürmesi veya savaşların sonuçları gibi çeşitli şekillerde yorumlanabilecek olayları kendi işlerine gelecek biçimde sunardı. Bu öngörülerin kaynağı büyük bir ihtimalle ilahi esinlenmeler değil ama sunak taşının altında topraktaki çatlaktan sızan ve Pitya nın sözde hipnoza geçmiş falcılarının kandırmacası olan etilen oksit gazıydı. Bugün geleceği öngörmeye çalışan insanların tıpkı bu kahinler gibi fal açmalarına hiç gerek yok. Araştırmacıların takım çantaları artık uzmanlar veya müşterilerle yapılan anketlerden öğrenilecek eğilimleri ölçmeye yarayan yöntemlerle tıka basa dolu. Bu alanda sıklıkla görülen süreçlerden biri de mevcut şirket faaliyetlerinin ve teknolojilerinin geleceğe yönelik dışa dönük kestirimleri olan yol haritaları. Bir diğer popüler yöntem ise gelecekteki teknolojik, sosyal ve politik gelişmeleri dikkate alan ve sonra bugünden bu gibi senaryoların hayata geçirilebilmesi için geliştirilmesi gereken gelecekteki teknolojileri ve tavsiyeleri sunabilen bir senaryodur. Bu yöntem aslında gelecekten geçmişe doğru yapılan bir tahmin dir. Şayet bu iki yöntem harmanlanabilirse sonuçlar çok daha doğru çıkacaktır. Ve yeni bin yılın başlangıcında Siemens Kurumsal Teknolojiler den (CT) bir ekip tarafından geliştirilmiş fikirler kombinasyonu tam da bunu andırıyordu. Onların hedefi, teknolojik eğilimleri bir iş konsepti içine yerleştirmek, yani CT deki araştırmacıların ve geliştirmecilerin yanı sıra bu şirketin bütün iş birimlerindeki araştırma departmanlarının da Siemens in kurumsal araştırma sürecine nasıl katkıda bulunabileceğini keşfetmekti. Bu amaç doğrultusunda bu ekip, kendi uzmanlık alanlarında en iyilerden biri olan bir yöntem icat etti: Gelecek&Trendler (PoF). Bir sonraki büyük şeyi öngörmek Gelecek&Trendler bu derginin adı ama aynı zamanda gelecekteki eğilimlerin ve onların Siemens in şirket faaliyetleri üzerindeki etkilerinin araştırılmasına yönelik bir yöntem de. Bu metodoloji ilk defa kullanılmaya başlandıktan 10 yıl sonra onun o dönemde bile vardığı sonuçların günümüzde ne kadar gerçeğe yakın ve tutarlı olduğu anlaşılıyor. Bu yöntemin kilit geliştiricilerinden biri olan ve Münih teki CT de çalışan Dr. Heinrich Stuckschneider, PoF bugün çok meşhur bir marka oldu diyor. Siemens çalışanları tarafından kullanılan PoF kısaltmasının bugüne kadar çok sayıda hayranı oldu. Samsung ve Hyundai gibi şirketler PoF un altında yatan teknik bilgi birikimini araştırmak için Münih e kendi öngörü uzmanlarını gönderdi. Ayrıca dünyanın dört bir yanından başka şirketler ve organizasyonlar da kendi meslektaşlarıyla ortak PoF lar kurmak için Siemens le görüşmeler yaptı. Stuckenschneider a PoF un (Pictures of Future) başarısının ardında yatan gizli sır sorulduğunda, o daima şöyle cevap veriyor: Onun başarısı bu şirketin iş birimleriyle çok yakın bir şekilde yardımlaşarak çalışmasında yatıyor. Bir fikir birliğine varılmasını sağlayacak sonuçlar elde etmek için diğer gelecek bilimciler, kitaplar inceliyor ve dı- Gelecek&Trendler l Mart 2014 7
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Gelecek&Trendler Açık denizlerdeki rüzgar çiftlikleri Düşük kayıplı enerji nakli Akıllı enerji şebekeleri Kombine çevrimli enerji tesisleri Siemens tarafından 2002/2003 yıllarında geliştirilmiş enerji teknolojisi senaryolarının çoğunun son derece doğru olduğu ortaya çıktı. şarıdan uzmanlarla mülakatlar yapıyor. Siemens in iş birimleri ise aksine daima yol alma kelimesi üzerinden PoF öngörülerini formüle etmekle uğraşıyor. CT de PoF ekibini yöneten Dr. Falk Wottawah, Siemens sektörlerdeki müşterilerimizi bizimle birlikte geleceğe doğru bir yolculuğa çıkarıyoruz. Ve bu PoF süreci çerçeve çalışması kapsamında geliştirilen net hedefler bizim kuzey yıldızımız diyor. Şayet elde edilen neticeler kabul edilecek ve öneriler hayata geçirilecekse işin bu kısmı çok önemli. Detaylarıyla yarınların dünyası. Bu yüzden Siemens de PoF lar, ancak bir bölüm veya sektör tarafından görevlendirilirse kurulabiliyor. Siemens in iş alanlarına yönelik ilk PoF lar, yönetim kurulunun talebi üzerine 2002/2003 yıllarında kurulmuştu. Ardından onların başarısı kulaktan kulağa yayılarak büyük bir hızla dillere destan oldu ve izleyen yıllarda teknoloji, endüstriyel otomasyon, enerji nakli ve aydınlatma işleri için de PoF lar kuruldu. Bununla birlikte bir PoF süreci asla aceleye getirilemez. CT deki uzmanların yeni bir temayı ele alabilmeleri için en azından 6 aya ihtiyaçları vardır. Onlar genellikle 100 den fazla mülakat yapar, sonuçları derler ve ilgili herkesle birkaç tur toplantı yaparak eldeki verileri tartışır. Wottawah, Bir fikir birliğine varabilmek gerçekten çok zaman alır. Ancak bu bizim için asla sıkıcı bir süreç olmaz diyor. Bu yöntem başarısını diğer bir yandan da son derece parlak bir fikre borçlu: PoF sadece tescilli bir marka değil ama aynı zamanda kelimenin tam anlamıyla ismine uygun yaşamaktır da. Daha bu sürecin ilk başından itibaren grafik sanatçıları, PoF ları gerçek hayattan resimlerle ifade etmeye çalışmıştı. Bu yöntemin doğduğu günden itibaren ona, dünya genelinde toplamda 100 bin baskısı ya- pılan, 9 dilde yayınlanan ve aynı isimde çıkan bir dergi de eşlik ediyor. Bir gelecek öngörü yöntemi olarak PoF, gelecek 10 yıl veya daha uzun bir sürede dünyanın neye benzeyeceğini gösteriyor. Dolayısıyla 2002/2003 te uzlaşılan ve Gelecek &Trendler de yayınlanan sonuçların test edilmeleri için 2013 yılı iyi bir zamanlamadır. Stuckschneider bir parça gurur bir parça tevazu ile O günlerde yaratılan senaryolar oldukça iyiydi diyor. Ve gerçekten de 10 yıl önce enerji ve endüstriyel sektörler için formüle edilen PoF tezlerinin çoğunun son derece isabetli olduğu ortaya çıktı. Örneğin: Kömürle çalışan enerji tesisleri daha temiz olmalı Enerji tesisleri esnek faaliyet gösterebilmeli Enerji karışımında gaz türbinleri önemli bir yer teşkil etmeye devam edecek 8 Gelecek&Trendler l Mart 2014
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Gelecek&Trendler Makinelerin tabletler aracığıyla çalıştırılması RFID çipli lojistik Eklemeli imalat Güvenlik takibi Sanal ürün planlama Dijital mühendislik Gelecek&Trendler in öngörüleri: 2002/2003 yıllarında çizilen Üretimin Geleceğinin Resmi nde portresi çıkarılanların çoğu bugün gerçekleşmiş durumda. Sübvansiyonlar olmasa bile yenilenebilir enerji kaynakları daha rekabetçi olacak Dağınık ve merkezi olmayan elektrik üreticileri sanal enerji tesislerinde bir araya getirilecek Ürünler ve fabrikalar dijital olarak planlanacak Global yardımlaşmada ve pazara daha hızlı girişlerde dijital mühendislik kilit bir teknoloji olacak Ürünler tek tek yapılandırılacak ve belgeleriyle piyasaya sürülecek Sanal dünyalarda araştırma ve geliştirmenin yanı sıra eğitim de her geçen gün daha fazla yer bulacak. Bu ve benzeri tezlerin, diğerlerinden erken ve bazılarının da bir hayli değiştirilmiş halleriyle önünde sonunda gerçek olduğu ortaya çıktı. Bilhassa endüstri senaryosu Mühendislik 2010+ da tanımlanan tahminlerin, gerçeğe çok yakın olduğu anlaşıldı. Onlar aslında hesaplamalara istikrarlı bir çerçeve kazandıran kolaylıkla öngörülebilir teknik eğilimleri baz alıyordu. Burada en önemli iki trend Moore Kanunu nun, mikroçiplerin işlemci hızı ve saklama yoğunluğunun istikrarlı bir şekilde sürekli artacağını ve dijitalleşmenin pek çok alana yayılacağını söyleyen önermeleriydi. Piyasa güçleri hakkında sorular. Bu şirketin iş faaliyetleri üzerinde çok az sayıda PoF çıkarsamasının somut etkileri olmuştur. Bunlardan biri de yenilenebilir enerjilerde bir patlama yaşanacağına dair olan tahmindir. Siemens sırf bu yüzden Danimarkalı Bonus Enerji şirketini 2004 yılında satın almış ve izleyen yıllarda da onun rüzgar enerjisi faaliyetlerini fevkalade başarılı bir şekilde genişletmiştir. Ancak 2006 yılında enerji sektöründe çok sayıda kilit değişiklikten geçileceği oldukça net bir şekilde anlaşılmıştı. Gündemdeki sıcak konulardan biri de akıllı şebeke konseptiydi ve İtalya piyasaya büyük hacimlerde akıllı elektrik sayacı sürmüştü. Siemens Enerji Sektörü nde baş teknoloji uzmanı olan Prof. Michael Weinhold, Biz elektrik piyasasında muazzam değişikliklerin görüleceğini o zaman fark etmiştik sözleriyle o günleri hatırlıyor. 2006 yılında Enerji Nakli ve Dağıtımı Bölümü nün yönetimi CT de kendine ait bir PoF kurulmasına karar verdi. Kurumsal teknolojiler o dönemde dünyanın dört bir yanından bilim insanları, şirketler ve düzenleyicilerle 100 den fazla mülakat yapmıştı; hatta bunlardan bazıları iki saatten fazla sürmüştü. Bu mülakatların bazılarını bizzat kendisi yapan Weinhold, Biz onlara net sorular sorduk. Karşılarına hiçbir şekilde önyargılı tezlerle çıkmadık ve ardından tek yaptığımız sadece onları dinlemekti diyor. Bu yaklaşım sonucunda oldukça tutarlı bir PoF kurulmuş oldu. Dağınık enerji üretimi, Gelecek&Trendler l Mart 2014 9
Fikirler nasıl olgunlaşır? l Gelecek&Trendler müşterilerin sürdürülebilirlik hakkında artan farkındalıkları ve yenilenebilir enerji kaynaklarında kaydedilen muazzam büyüme, bunların hepsi de gerçekleşti ve hatta bazıları umulan tarihten önce bile birer gerçeklik oldu. Ancak Weinhold, elektrikli araba akülerinin akıllı enerji şebekeleri için bir tampon görevi göreceği yönündeki tezi hakkında fikrini değiştirdi. O şimdi, Artık buna inanmıyorum diyor. Çünkü sabit elektrik depolama birimleri, yük yönetimi, binaların ısıtılması ve soğutulmasında termal depolama üniteleri gibi yeni alternatifler ortaya çıkmıştı. Neticeleri bölgeden bölgeye ciddi boyutlarda değişen bir başka PoF bulgusunun ise her ne kadar kimse ayrıntılarına inememiş olsa da fevkalade gerçekçi olduğu anlaşıldı. Aslında bir insanın bunu görebilmesi için gerekli tek şey, sadece Avrupa nın yenilenebilir enerjilere karşı bağlılığını, ABD deki hidrolik petrol çıkarımındaki patlamayla kıyaslamasıdır. 2006 enerji arzı PoF u aynı zamanda geleceğin resminin bir kez çizildikten sonra artık onun dokunulmaz olmaktan çıkacağını da gösteriyor. Burada belirli hedeflere yönelik net bir yönelim var. Ancak şartlar değiştikçe bu senaryoda da değişikliklere gidilmesi gerekir. Vizyondan eyleme: PoF süreçleri nasıl çalışıyor? Mesela 11 Eylül 2001 den (güvenlikle ilgili eğilimlerde yarattığı olağanüstü etkiler) sonra ve Fukushima nın (nükleer enerjide yarattığı muazzam etkiler) ardından yaptığı gibi toplum kendisine yeni öncelikler belirlediğinde bu kaçınılmazdır. Bir başka örnek ise BT ye son derece bağımlı olan endüstrilerle ilgili beyanların büyük bir sıklıkla yeniden ayarlanması gerekliliğidir. Enerji, trafik ve endüstriyel altyapılar gibi büyük veriler, sosyal ağlar ve mobil uygulamalar da günlük hayatımızın pek çok alanında önemli devrimler yaratıyor. Enerji alanında, Weinhold belirli bir noktaya gelindiğinde teknolojilere biraz daha az ama piyasa mekanizmalarına daha çok odaklanacak yeni bir PoF un yaratılması gerektiğine ikna olmuş durumda. Zira Alman Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası nı etkileyenler gibi yasa değişikliklerinin bir teknolojinin başarılı olup olmaması üzerinde dikkate değer bir etkisi vardır. Burada çok aşikardır ki bir teknolojinin teknik fizibilitesi ile onun ekonomik kullanışlılığının yanı sıra sosyal eğilimler ve politik kararlar da çok önemli bir rol oynamaktadır. Ancak ikincisinin etkilerinin öngörülmesi bir hayli zordur. Gelecek&Trendler (PoF) eski birer Siemens yöneticisi olan Michael Mirow ile Carsten Linz tarafından 2000 yılında geliştirilmiş bir yöntemi temel alır. Bu, aslında mevcut iş faaliyetlerinin geleceğe dönük kestirimiyle kapsamlı gelecek senaryolarının gerçekleşmesi için gerekli geriye dönük kestirimi birleştiren ilk metodolojidir. Gelecek senaryoları, demografik değişiklikler, kentleşme, küreselleşme ve iklim değişikliği gibi sağlam çerçeve çalışmalarının yanı sıra toplum, politika, şirketler ve çevre gibi alanlardan tanımlanmış yaklaşık 1.000 eğilimden oluşturulmuş bir veritabanına da dayanır. Araştırmacılar, bu eğilimler ve onların karşılıklı etkileşimleri temelinde, araştırma konusu alanın mevcut iş ortamının olası gelişiminin tatmin edici bir resmini çıkarır. Ardından Siemens Kurumsal Teknolojiler den uzmanlar ve onların iş birimlerinden meslektaşları, bu resimden faydalanarak en olası senaryoyu yaratmaya ve o sırada dışarıdan uzmanlarla tartışılmış hipotezleri kusursuz bir şekilde formüle etmeye çalışır. Ortaya çıkan PoF sayesinde onlar, Siemens in çekirdek iş faaliyetleri üzerinde en fazla etkisi olacak en önemli teknolojik kaldıraçları ve senaryo bileşenlerini tanımlar. Bu sayede ortaya, hangi yeni teknolojilerin geliştirilmesi veya hangi pazarlara ağırlık verilmesi gerektiği gibi bugünden yapılması şart olan işler çıkar. Bu CT ekibi, söz konusu yöntemi PoF sürecinin kendisi hakkında talimatnameleri de içerecek genel bir çerçeve çalışması olacak şekilde geliştirir. Bunların dışında Vizyondan Eyleme konseptinin de geleceğe yönelik tavsiyelerin pratikteki uygulamalarını daha da hızlandırması bekleniyor. Bu aslında ilk defa yedek parçaların lojistiğine odaklanmış bir PoF için uygulamaya sokulmuştu. Hedef: İnsanları bir araya getirmek. Çok sayıda Siemens iş biriminde PoF yaklaşımı artık sıklıkla stratejik önemi olan teknolojik ve işle ilgili kararları etkiliyor. O aynı zamanda senaryolarla ilgili aydınlatıcı resimlerle enteresan tartışmaların önünü açarak müşteriler ve ortaklarla olan temasları da destekliyor. Bu yaklaşım ayrıca stratejik iş planlamasına senaryo yaklaşımını dahil etmenin öncülerinden biri olan Royal Dutch Shell gibi şirketlere de ilham kaynağı oluyor. Shell, PoF yöntemi hakkında sadece iyi şeyler duyduğu ve kendine ait yaklaşımı için faydalı girdiler sağlayacağını umduğu için Siemens le temasa geçmişti. Her iki ortağın da geleceğin temiz enerji sunumu alanında araştırmalar yaptığı misafir bir PoF un ortaya çıkmasına, Biz Shell de molekülleri hareket ettiririz. Siz ise Siemens te elektronları hareket ettirirsiniz gözlemi yol açmıştı. Siemens Bina Teknolojileri nde bir inovasyon yöneticisi olan Wolfgang Hass a göre PoF sürecinin belki de en büyük başarısı, onun insanları bir araya getirebilme yeteneği. O, 5 yıl önce kendi ekibi ve CT den meslektaşlarıyla birlikte oluşturdukları PoF sayesinde örneğin Suudi Arabistan ve Dubai gibi ülkelerden gelen çok sayıda müşteriyle kolaylıkla tartışmalar yapabildiklerini söylüyor. O günleri, Onların PoF resimlerini gördükten sonra bize onlar hakkında söyledikleri inanılmaz türden şeylerdi sözleriyle anımsıyor. Örneğin onlar, 830 metre yüksekliğiyle dünyanın en uzun binası olan Burj Khalifa nın inşasında ve inşaat malzemelerinin şantiyeye gönderilmeden önce RFID çipleriyle etiketlenmeleri gereksiniminde karşılarına çıkan organizasyonel ve lojistik güçlüklerden bahsetmişti. Hass, Bu sayede asıl PoF tezlerinden çok daha heyecan verici şeyler öğrenmiş olduk diyor. Siemens Endüstri, 2010 yılında PoF sayesinde şaşırtıcı bir gerçeğin farkına varmıştı. Bu PoF lardan birinin bulgularına göre Siemens açısından geri kazanım çok daha önemli bir hal alacaktı. Siemens Endüstri de ileri geliştirme başkanı Robert Lock a göre bu öngörü sayesinde uzmanlar geri kazanım bakımından hangi şirketlerin kilit birer oyuncu olacağını araştırmaya başlamıştı. Ve sonunda fevkalade şaşırtıcı bir sonuca ulaşmışlardı. Geri kazanım endüstrisinde global pazar lideri aslında Siemens ten başkası değildi. Lock bu gerçeği, Biz o güne kadar bunun farkında bile değildik diye itiraf ediyor. Bernd Müller 10 Gelecek&Trendler l Mart 2014