İNŞAAT METRAJ VE KEŞİF İŞLEMİ

İNŞAAT METRAJ VE KEŞİF İŞLEMİ Açıklamalar Hesaplar Hazırlayan: Şakir Uğur GÖZÜ Prospektör Mimar

İÇİNDEKİLER Sayfa No Başlarken... 9 Kitabın Konusu... 11 Örneğimizde Yapılan İmalatlar... 12 Aplikasyon Hazırlıkları... 21 Noktaları Arazide İşaretlemeye Yarayan Araçlar... 22 İp İskelesi... 24 Plankotenin Hazırlanarak Kazı Alan ve Hacminin Hesaplanması... 27 14.002 El ile Toprak Kazısı... 30 14.003 El ile Yumuşak Küskü Kazısı... 30 14.012/2 El ile Her Derin. Yum. ve Sert Top. Dar Derin Kazı... 30 14.013/2 El ile Her Derin. Yum. ve Sert Küskü Dar Derin Kazı... 30 Zemin Cinsleri ve Tarifleri... 31 Kazının Zemin Cinslerine Göre Yoğunlukları... 32 Taşıma formülleri... 33 Poz No: 07.005 ve Örnekleri... 35 Poz No 07.006 ve Örnekleri... 36 Nakliye Analiz Örnekleri... 37 Örnek Nakliye Tutanakları... 40 Baca Tipi Örnekleri... 41 21.001 B.A. Kalıbı... 42 21.054 Kalıp İskelesi (Yük. 4 m. ye kadar)... 46 16.002 200 Dz. Demirsiz Beton... 48 17.136 Blokaj... 50 16.001 150 Dz. Demirsiz Beton... 52 17.031 Moloz Taş Duvar (200 Dz. Çim. Harç)... 54 16.022/1 Demirli (B. 160) Betonu... 56 27.101 Taş Duvar Yüzü Derzi... 60 21.001 Seri Kalıp... 61 27.565 Düz Mozayık Döşeme... 64 27.581 Tesviye Betonu (3 cm.)... 66 18.011 Yarım Tuğla Duvar (250 Dz. Çim. Harç)... 68 26.071 Karo fayans Kaplama... 70 25.115 Mala Perdahlı Kendinden Şap (2 cm.)... 74 25.081 Ahşap Parke Cilası... 75 21.291 Ahşap Parke... 76 21.281 Ahşap Süpürgelik... 78 25.060 Ahşap Cilası... 80 25.048 Plastik Badana... 81 18.001 Tuğla Duvar (200 Dz. Çim Harç)... 82 21.065 İş İskelesi (0-12.50 m. yük. için)... 86 25.045 Beyaz Kireç Badana... 87 27.532 Düz Sıva... 88 27.538 Serpme (Çarpma) Sıva... 90 27.535 Tavan Sıva... 92 21.240 Ahşap Oturtma Çatı (Kul. Kereste)... 94 19.050/1 Tip 16 (5 cm.) Cam Yünü ile Isı Tecridi... 96 18.211 Marsilya Tipi Kiremit Çatı Örtüsü... 97 18.231 Marsilya Tipi Mahya Kiremiti... 98 21.225 Tahta Kaplama Çatı Pervazı... 99 24.022 Pik Dofen ( 12 cm.)... 100 24.004 Düşey Yağmur Borusu (10 no.lu çinko 100 mm.)... 101 24.013 Yağmur Oluğu (12 no.lu çinko 130 mm.)... 102 7

24.020 Çinko Baca Kenarı (12 no.lu çinko 50 cm. gen.)... 104 24.025 Baca Temizleme Kutusu (12 no.lu çinko)... 106 23.220 Demir Borudan Korkuluk Yapılması... 107 25.016 Demir İmalatın Yağlı Boyası... 108 26.051 Karo Mozayık Duvar Kaplama... 109 26.041 Karo Mozayık Döşeme... 110 25.046 Renkli Kireç Badana... 112 27.571 Mozayık Denizlik... 113 27.576 Mozayık Parapet... 113 22.048 Pencere Kasası... 114 22.050 Pencere Kanadı (1. kalite çıra çam)... 118 28.002 Düz Cam 3 mm. (Ahşaba macunla tak.)... 118 28.037 Buzlu Cam 3 mm. (Ahşaba çıta ile tak.)... 119 25.005 Ahşap Yağlı Boyası... 120 22.054 İç ve Dış Camekan Yapılması... 124 22.011 Masif Tablalı Dış Kapı Kanadı... 125 22.009/2 İç Kapı Kanadı (Suni tahta pres. camlı fabrik.)... 127 22.001 İç Kapı Kasa ve Pervazlar... 129 18.452/1 20 cm. İç Çaplı Kanalizasyon Büzü... 130 18.409 20 cm. İç Çaplı Kanalizasyon Büzü... 131 Drenaj Hakkında Bilgi... 132 22.002 Dış Kapı Masif Kasa Pervaz... 135 Çözülen 1. Örnek İçin Metraj... 136 Betonarme Demirlerin Kullanılması Hakkında Kabuller... 137 B.A. Döşemelerde Demir Sayılarının Bulunması... 138 23.001/1 8-12 mm. İnce B.A. Demiri... 141 Duvar Altı Temel Hatılı Demir Metrajı... 142 Subasman Hatılı Demir Metrajı... 148 Duvar Üstü Hatılı Demir Metrajı... 152 Döşeme Demirleri Metrajı... 156 Lento Demirleri Metrajı... 174 Kapı Doğramaları Madeni Aksam Örnekleri... 177 Keşif Özeti Cetveli... 180 Çözülen Örnek 2... 192 Çözülen 2. Örnek İçin Demir Detayı... 201 Keşif Özeti Cetveli... 211 Birim Fiyat Analizleri... 212 Planlamada Dikkat Edilecek İnşai Hususlar... 216 Konut Projesi Çalışmasında Yöntem... 220 Bodrum Kazıları... 222 Çatıda Oluk ve Dere Hesabı... 223 Cisimlerin Mukavemet ve Gerilmeleri Beton Mukavemetinin Ölçülmesi... 224 Günlük Şantiye Defteri Ataşman Defteri... 225 Yardımcı Cetveller... 229 Saç, Profil, Demir ve Boru Yardımcı Cetvelleri... 241 İnşaat Sınıfları Yapılarda Yıpranma Payları... 249 Binalarla İlgili Tespitler Yapılırken Yararlanılabilecek Yüzdeler... 252 Onduline Levhalar... 256 Atermit Levhalar... 258 B.A. Çit Direği... 263 Yararlanılan Kaynaklar... 264 Ek: Birim Fiyat ve Analiz Esaslarına Göre Nakliye Bedeli Ödenecek Malzemenin Birim İmalattaki Miktarlarını Gösterir Tablo... 265 8

Başlarken Yapı işletmeciliğinin en önemli konularından olan Metraj İşlemi ve Keşif Düzenlemesiyle Maliyet Hesapları ; örnekleri ve açıklamalarıyla, hazırladığım bu kitapta işlenmektedir ve konusuyla ilgili uygulamada karşılaşılabilecek bir kısım temel bilgiler verilmektedir. Tek katlı yığma bir yapının metraj işlemi ve keşif düzenlemesi örnek olarak ele a- lınmıştır. Metraj çözümlerinde aşağıdaki sisteme özen gösterilmiştir: Her imalatla ilgili plan-şemalara, Birim fiyat tarifleri ve poz no.lara, Metraj ve keşif özeti cetvelleri dökümüne, Demir metraj işlemlerine, Birim fiyat tarifleri ve metraj cetveli sayfalarının plan-şemalarıyla karşılıklı getirilmesine. Böylece; arama kolaylığıyla konular basite indirilerek açıklanmış, çeşitli yapı teknik resim bilgisi ve detayları verilerek 1 nci keşif işlemi için uygulamalı anahtar kitap niteliği kazandırılmıştır. Uygulamalarda, işveren adına kontrollük örgütü ile işi yapan müteahhit firma arasında tüm şartnameler ve yönetmelikler doğrultusunda karşılıklı anlayışla uyumlu çalışma esası başta gelir. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası 1.11.1984 tarih ve 186 sayılı kararı ile TMMOB Mimarlar Odası 5.3.1985 tarih ve 306 sayılı kararlarıyla satışı uygun görülen; genç teknik elemanların ve adaylarının okul içi ve sonrasında da yararlanabilecekleri bu yardımcı kitabımda görülecek noksanlıkları hoşgörüyle karşılayıp bildirecek değerli meslektaşlarıma sonsuz saygılarımı sunarım. Prospektör Mimar Şakir Uğur GÖZÜ 9

Kitabın Konusu METRAJ (ÖLÇÜMLEME): Bir yapıyı meydana getiren bütün bölümlerin, projesinden veya uygulama sırasında ölçülerek uzunluklarının metretül (mt), alanlarının metrekare (m 2 ), hacimlerin metreküp (m 3 ), demir işlerinin kilogram (kg) olarak miktarlarının bulunmasına denir. Metraj (ölçümleme) işlemi sonunda, o yapıyı meydana getirmek, yapabilmek için gerekli işlerin (imalatların); yapı bölümlerinin yalnızca birimleri üzerinden miktarları hesaplanır. Metraj cetvellerine yazılarak düzenli ve anlaşılır biçimde olması sağlanır. KEŞİF: Bir yapının mimarî, betonarme, tesisat, elektrik projeleri üzerinden ne kadar para ile yapılabileceğini hesaplamak için bulunan miktarların birim fiyatlarıyla çarpılması suretiyle çıkar yapılan işleme denir. Keşif ikiye ayrılır: a) Birinci Keşif: Yapıya başlamadan önce, yapının avan projeleri (ön proje) veya uygulama projeleri üzerinden yapılan keşiftir. Yapının ne kadar para ile yapılacağını hesaplamak için yapılır. Proje üzerinden olduğu için tahminidir, değişebilir. Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Birim Fiyat Tarifleri, Birim Fiyat Tarifleri Eki Listesi, Malzeme, İşçilik, Taşıma Giderleri Rayiç Listesi cetvellerinden yararlanılır. b) İkinci Keşif: Tamamlanmış bir yapının ne kadar para ile yapıldığını hesaplamak için yapılan keşiftir. İnşaatın kesin projeleri ile yapım sırasında tutulmuş ataşmanlar üzerinden yapılır. İkinci keşif kesindir, değişmez. YAPI KEŞİFLERİNİN HAZIRLANMASI: Bir yapının keşfi üç aşamada hazırlanır: 1 Yapının metrajının yapılması, 2 Birim fiyatlarının seçilerek projesi üzerine yazılması, 3 Keşif özetinin hazırlanması. METRAJ ve KEŞİF DÜZENLENMESİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR: Ölçü rakamlarının kullanılışında virgül ve boyutlamaya önem verilmelidir, Gereksiz boyut tekrarlanmalarından kaçınılmalıdır, Gereksiz iç boyutlamadan mümkün olduğu kadar kaçınılmalı, ölçü çizgileri dışa yazılmalı, Açıklamalar anlaşılır şekilde yazılmalı, Benzer kısımlar benzer renklerle ve numaralarla işaretlenmeli, Boyutlar ve ölçü birimleri özelliklerine göre eksiksiz yazılmalı, Yapı bölümlerinin fazladan veya noksan yazılmamalarına dikkat edilmeli. 11

Örneğimizde Yapılan İmalatlar KALIP İŞLERİ: (Poz no: 21.001) Seri kalıp; kapı lento ve pencere lentolarında (tuğla duvar üstü hatıllarından ayrı bulunduğundan), Not: Bazı uygulamalarda dış duvarlardaki kapı ve pencere lentoları tuğla duvar üstü hatılıyla beraber döküldüğü görülmektedir. (Poz no: 21.011) Betonarme kalıbı; tavanlarda (döşeme tabliye), saçaklarda, tuğla duvar üstü hatıllarında, açıktan geçen kiriş veya hatıllarda, su basman hatıllarında, temelde duvar altı sömellerinde, tretuvar kenarlarında. Not: Bazı uygulamalarda, zeminin uygun olduğu durumlarda düzgün açılan temel duvar altı sömellerinde kalıp yapılmadığı görülmektedir. (Poz no: 21.054) Kalıp iskelesi; gerekli beton kalıplarının uygulandığı hacimlerde (tavanlarda döşeme, tabliye saçaklar gibi). (Poz no: 21.065) İş iskelesi, dış sıva işleri için kullanılacak. BETON İŞLERİ: (Poz no: 16.001) 150 dozlu demirsiz beton; temelde duvar altı sömeli altına (5 cm.) kalınlıkta, (Poz no: 16.022/1) Demirli (B 160) betonu, temelde duvar altı sömeli, subasman hatılı, kapı ve pencere lento betonlarında, tuğla duvar üstü hatılı, tavan (döşeme tabliye), saçak betonlarında, Not: (Poz no: 16.021) 250 dozlu demirli beton ile (Poz no: 16.022) 300 dozlu demirli beton toplam (m 3 ) leri ve metraj cetvelleri Demirli (B 160) betonu (Poz no: 16.022/1) olarak değiştirildi. (Poz no: 16.002) 200 dozlu demirsiz beton; tretuvar, taban döşeme betonları, odalarda, koridorlarda, antrede, P.V.C. plastik karo, karo mozayık, ahşap parke kaplanacak yerlerin dolgu betonlarında, (Poz no: 27.581) tesviye betonu (3 cm. kalınlığında); taban döşeme betonları, o- dalarda, koridorlarda, antrede, P.V.C. plastik karo, karo mozayık, ahşap parke kaplanacak yerlerin dolgu betonları yüzlerinde, (Poz no: 27.582) mala perdahlı kendinden şap (2 cm. kalınlığında); tretuvarda, taban döşeme betonları, odalarda, koridorlarda, antrede, P.V.C. plastik karo, karo mozayık, ahşap parke kaplanacak yerlerin dolgu beton yüzlerinde. DUVAR İŞLERİ: (Poz no: 17.031) 200 dozlu çimento harçlı moloz taş duvar; temelde duvaraltı sömeli üzerine, (Poz no: 27.101) taş duvar yüzü derzi; tretuvar üstü ile su basman hatılı arasında 40 cm. görünen taş duvar yüzü üzerine, 12

(Poz no: 18.001) 200 dozlu çimento harçlı harman tuğlasından duvar; 1 tuğla (20 cm.) kalınlığında taşıyıcı duvarlarda, (m 3 cinsinden hesaplanır), Not: Tuğla cinslerine ve boyutlarına göre duvar kalınlıkları değişebilir. Dolu veya düşey delikli, yatay delikli modüler blok fabrika tuğlası gibi. (Poz no: 18.011) 250 dozlu çimento harçlı yarım tuğla duvar; yarım tuğla (10 cm.) kalınlığında, taşıyıcı olmayan ince bölme duvarlarda (m 2 cinsinden hesaplanır), Not: Yukarıdaki not bu paragraf için de geçerlidir. DUVAR KAPLAMALARI: (Poz no: 27.532) düz sıva; iç duvarlarda kireç çimento harçlı (Poz no: 25.048) plastik badana; misafir odası, yatak odaları duvarları (Poz no: 25.046) renkli kireç badana; mutfak, antre, hol duvarları (Poz no: 25.045) beyaz kireç badana; bütün hacimlerin tavanlarında, WC duvarlarında, (Poz no: 26.071) karo fayans kaplama; mutfak, WC ile lavabo takılı duvarda döşeme kaplamasından 1.50 cm. yüksekliğe, tezgah üstünde ve tezgah üstü duvarında 0.60 m. yükseklikte, banyoda tavana kadar, (Poz no: 21.281) ahşap süpürgelik; misafir odasında ve yatak odalarında, (Poz no: 25.060) ahşap cilası; ahşap süpürgeliklerin üzerine (misafir odası ve yatak odalarında), (Poz no: 26051) karo mozayık süpürgelik; karo mozayık döşeme kaplaması yapılan yerlerdeki süpürgeliklerde (antre, hol, mutfakta) (Poz no: 27.535) tavan sıvası; tavanlarda (döşeme tabliye) ve saçak altında, çimento kireç harçlı, (Poz no: 27.538) serpme çarpma sıva; dış duvarlardaki sıva, çimento kireç harçlı, Not: Bazı uygulamalarda malzemesine göre çeşitleri olabilir (edelputz sıva, püskürtme (spritz) sıva, haserp sıva, renkli mermer sıva gibi). DÖŞEME KAPLAMALARI: (Poz no: 17.136) blokaj (15 cm); yapıda bulunan bütün dolgu betonlarının altında, tretuvar, giriş sahanlığında, misafir odası, yatak odaları, mutfak, hol, antre, WC, banyoda, (Poz no: 27.581) tesviye betonu (3 cm); yapıda bulunan bütün dolgu betonlarının üzerinde, misafir odası, yatak odaları, mutfak, hol, antre, WC, banyoda, (Poz no: 27.582) mala perdahlı kendinden şap (2 cm.); giriş sahanlığı, tretuvar, misafir odası, yatak odaları, P.V.C. karo plastik ve ahşap parke kaplanan yüzeylerde, (Poz no: 25.115) P.V.C. plastik karo (1.60 mm.) marley; yatak odalarında, Not: Malzeme cinsine ve kalınlığına (2 mm kalınlık) göre çeşitli olabilir. 13

(Poz no: 21.291) ahşap parke (2 2 2 5 cm.); misafir odasında, Not: Değişik cinsleri ve uygulama tipleri olabilir, 1. sınıf 2. sınıf 3. sınıf meşe veya kayın gibi. Latalı olarak veya yapıştırma suretiyle gibi. (Poz no: 26.041) karo mozayık döşeme (2 5 cm) ve altlık harcıyla (2 5 cm); hol, antre, mutfakta, (Poz no: 27.565) düz mozayık döşeme (2 5 cm); süpürgelikleri dahil, (3 cm) tesviye betonu üzerine, banyoda, WC de. ÇATI İŞLERİ: (Poz no: 21.240) ahşap oturtma çatı; kalıp ve iskelede kullanılmış çam kerestesindendir. (1 5 2 cm.) kalınlığında rendesiz kiremit altı tahtası kaplaması bu poza dahildir. Not: Değişik cinsleri ve uygulama tipleri olabilir, çatı örtüsü altı çıtalı, lata kaplı, tahta kaplı gibi. (Poz no: 18.211) marsilya tipi kiremitle çatı örtüsü; yatay alan üzerinden (m 2 ) o- larak hesaplanır. Not: Değişik cinsleri ve uygulama tipleri olabilir, çatı örtüsü, çinko, bakır, galvanizli düz veya oluklu sac, asbest elyaflı oluklu veya düz levha (atermit gibi), bitkisel elyaflı bitümlü oluklu veya düz levha (ondülin gibi), bunlar meyilli yüzeyi ölçülerek (m 2 ) olarak hesaplanır (levhalar halinde olduklarından). (Poz no: 21.225) tahta kaplama çatı pervazı; saçak kenarı pervazı olarak alındı. Not: Değişik uygulama tipi olabilir, ahşap saçak çıkıntısı olan çatılarda merteklerin üstlerine bir yüzeyi rendeli ve yarım bindirmeli olarak gibi. (Poz no: 25.005) ahşap yağlı boyası; çatı saçak pervazı üstüne, (Poz no: 19.050/1) tip 14 (5 cm.) kalınlıkta cam yünü ile ısı tecridi; gezilmeyen çatı boşluğunda ısı izolasyonu için betonarme tavanın (döşeme tabliye) üstüne serbest olarak serilmesi, (Poz no: 18.231) marsilya tipi mahya kiremidi; iki eğimli çatı yüzeylerinin kesim yerlerine (Poz no: 10.042) harçla konulur. ÇİNKO İŞLERİ: (Poz no: 24.013) 12 No.lu çinkodan 130 mm yağmur oluğu, (Poz no: 24.004) 10 No.lu çinkodan 100 mm düşey yağmur borusu, (Poz no: 24.022) Pik dofen; 12 cm iç çapında, düşey yağmur borusu altına konacak, (Poz no: 24.020) çinko baca kenarı; 12 No.lu çinkodan 50 cm genişlikte, baca kenarlarının dört tarafı çevrilecek, (Poz no: 24.026) soba deliği ağızlığı ve kapakları; 12 No.lu çinkodan, içeride bulunan bacalar için, (Poz no: 24.025) baca temizleme kutusu; 12 No.lu çinkodan, içeride bulunan bacalar için. 14