YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 7. HAFTA

Transkript

1 YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 7. HAFTA 1

2 VI. KÂRGİR DUVARLAR Doğal ya da yapay taş ve blokların harç adi verilen bağlayıcı malzemelerle veya harçsız olarak örülmesiyle oluşturulan yapı elemanlarına "Kârgir Duvarlar" denilmektedir. Başlıca kârgir duvar gereçleri; 1. Doğal taşlar 2. Yapay taşlar 3. Harçlar dır. 1. DOĞAL TAŞLAR: Taşıyıcı duvarlarda kullanılan basınç dayanımı 350 kg/cm 2 den yüksek olan ocaklardan elde edilen taşlardır. 2. YAPAY TAŞLAR: Fabrika tuğlaları (dolu, düşey, yatay, delikli, klinker v.s.) basınç dayanımı 50 kg/cm 2 den yüksek "gazbeton" duvar blokları ve delik alanları toplamı yüzey alanlarının % 35 inden az olan kireç kumtaşı blokları ile dolu beton briketler bu guruptandır. 3. HARÇLAR: Kârgir duvarların örülmesinde çimento, kireç gibi bağlayıcıların belirli oranlarda kum ve suyla karıştırılmasıyla elde edilen 2 harçlar kullanılmaktadır.

3 3

4 VI.1. KÂRGİR DUVARLARIN ÖZELLİKLERİ: Uygulandıkları yapı türüne göre kârgir duvarlar iki kısma ayrılırlar. 1. Yığma Kârgir Duvarlar 2. Yarım Kârgir Duvarlar. VI.2. YIĞMA KÂRGİR DUVARLAR: Görevleri itibariyle üç kısma ayrılırlar. VI.1.1.) Taşıyıcı Duvarlar: Yapıda devamlı olarak basınç gerilmesi taşıyan yapının kendi yükü ile hareketli yüklerini rüzgar yükünü diğer taşıyıcı elemanlara ve dolayısıyla zemine ileten düzlemsel yapı elemanlarıdır. (a.) Taşıyıcı dış duvarlar (b.) Taşıyıcı iç duvarlar olarak ikiye ayrılırlar. 4

5 -Taşıyıcı dış duvarlar, ortalama basınç dayanımı 30 kg/cm 2 olan harman tuğlasından örülür ve bodrumlu bodrumsuz zemin katlı ya da yalnızca birinci katı bulunan yapılarda kullanılır. Ayrıca çekiçle düzeltilmiş kaba yonu taş duvarlarda en az 45 cm. ince yonu ve kesme taş duvarlarda da en az 40 cm. genişlikte "Doğal Taş Duvar" olarak yapılabilir. Subasman kotuna kadar bodrum kat duvarlarında kullanılan yapay taş basınç dayanımları 50 kg/cm 2 den az olmamalıdır. Bodrum kat taşıyıcı duvarlarının yükseklikleri 2.70 m. den az "narinlik değeri: λ " dediğimiz duvar yüksekliği (h) nin duvar kalınlığı (d) ye oranının da 10 dan az olması gereklidir (λ =h / d 10). 5

6 -Taşıyıcı iç duvarlarda ise planda kapı ve pencere boşlukları uzunluğunun toplamı tüm duvar uzunlukları toplamının % 40 ından az kolon ve kısa duvarların uzunluğu da ayrı ayrı 39 cm. den fazla olmalıdır. Merdiven altına gelen taşıyıcı iç duvar kalınlığı en az 19 cm. olmalıdır. Hele merdiven basamakları duvar üzerine biniyorsa bu kalınlık 29 cm. den az olmamalıdır. Burada da basınç dayanımı en az 30 kg/cm 2 olan harman tuğlası kullanılmalıdır. 6

7 Taşıyıcı Olmayan Duvarlar: Bu duvarlar yalnızca kendi ağırlıklarını taşırlar. Ancak boyutları belirlenirken yük taşıyan elemanlara yükü güvenle iletebilecek sağlamlıkta boyutlandırılırlar. (a.) Taşıyıcı olmayan dış duvarlar (b.) Taşıyıcı olmayan iç duvarlar olarak ikiye ayrılırlar. -Taşıyıcı olmayan dış duvarlar genelde karkas yapıda uygulanır. Bu tip duvarların uzunluk ve yüksekliklerinin büyük olanının küçüğüne oranı "e" ile gösterilir (Tablo VI.1). Buna göre çeşitli subasman kotlarına göre e nin değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablodaki değerler m 2 olarak yapı alanlarıdır. 7

8 -Taşıyıcı olmayan iç duvarlar genellikle ayırıcı nitelikte ve döşemeler üzerine örülen ağırlıkları fazla olmayan ( 700 kg/m.), uzunlukları da 4.00 m.yi geçmeyen duvarlardır. 8

9 VI.1.3.) Destek Duvarları: Taşıyıcı duvarların yatay ve düşey yükler altında devrilmelerini önlemek için yapılan ve normal duvarlara dik inşa edilen yardımcı duvarlardır. Bir duvara desteklik yapacak duvarın planda uzunluğu yüksekliğinin 1/3 ünden büyük olmalıdır. L d 1 / 3. Hd 9

10 VI.3. YARIM KÂRGİR YAPILARDAKİ DUVARLAR: Bir kısmı kârgir diğer kısmı ahşap veya çelik gibi malzemelerle yapılmış yapılara "Yarim Kârgir Yapılar" denilmektedir. Bu tip yapılar kat yüksekliği 3.00 m.yi geçmeyen en fazla iki katlı ve bodrum katlı olarak inşa edilebilmektedirler ve bunlarda döşeme elemanları dış taşıyıcı duvarlarla çok sağlam ankraj bağlantılarıyla bağlanmalıdır. Bu ankraj bağlantıları dolu duvarlara rastlamalı ve bu duvar uzunluğu da 80 cm.den az olmamalıdır. Yarim kârgir yapılarda dış taşıyıcı duvar kalınlığı en az 29 cm. destek duvarları arası en çok 5.50 m. olmalıdır. 10