1 Cumhuriyet Halk Partisi 29 Ekim 1923, saat 20.30 Tarih : 28.10.2011 29 Ekim 1923, Türkiye tarihinin dönüm noktalarından biriydi. TBMM de saat 20.30 u gösterirken Anayasa da gerekli değişiklikler yapıldı, Devletin rejimi cumhuriyet olarak ilan edildi. Tam oturuma ara verilecekti ki, Meclis Reisliğine bir önerge sunuldu. Dr. Fikret Bey, görüşmelere ara verilmeksizin Reisicumhurun (Cumhurbaşkanının ) seçilmesini istiyordu. Bu önerge oylandı ve kabul edildi. Bir tarih yazılmaktaydı. Cumhuriyetin ilanından dakikalar sonra bu defa da Türkiye Cumhuriyeti nin ilk cumhurbaşkanı seçilecekti. Bu sırada Konya Mebusu Eyüp Sabri Bey yerinden kalktı, Meclisi Alice Reisicumhur intihabını müteakip yüz bir pare top atılmasının tahtı karara alınmasını teklif ederim dedi. Bir diğer teklif de İstanbul Mebusu Ali Rıza Bey ile Bolu Mebusu Cevat Abbas Bey den geldi. Onlar da cumhuriyeti kutlamak için sadece Ankara da değil memleketin her yerinde top atılmasını istiyorlardı. Bu iki önerge birleştirilerek oylandı ve kabul edildi. Cumhuriyet Halk Partisi - 1 / 5-09.07.2013
2 Saat 20.45 i gösterirken oylama tamamlanmıştı. Meclis Başkan Vekili, oylama sonucunu şu sözlerle açıkladı : Türkiye Cumhuriyeti için yapılan intihapta reye iştirak eden azanın adedi 158 dir. 158 aza müttefikan Ankara Mebusu Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini Cumhuriyet Riyasetine intihap etmişlerdir. O tarihte Meclis in toplam üye sayısı 287 idi. Ama bunlardan sadece 158 i oylamaya katılmıştı. Mustafa Kemal Paşa, Osmanlı İmparatorluğundan küllerinden yeni bir devlet kurduğu halde Meclis te kendisine muhalefet edenlerin sayısı hiç de az değildi. Yüzyıllarca monarşi rejimiyle yaşayan bir ülkede radikal değişimlere, devrimlere muhalefet edenlerin sayısının fazla olması sürpriz sayılmazdı. Meclis Reisi nin oylama sonuçlarını açıklaması, Meclis tutanaklarına göre sürekli alkışlar ve yaşasın sadaları ile karşılandı. Meclis te bulunanlar Bu aciz arkadaşınıza.. ifadesine karşı çıktılar. Gazi Mustafa Kemal Paşa, alkışlar arasında kürsüye geldi ve şöyle dedi : Bugüne kadar doğrudan doğruya Meclisinizin riyasetinde bulundurduğunuz arkadaşınıza ifa ettirdiğiniz vazifeyi Reisicumhur unvanı ile yine aynı arkadaşınıza, bu aciz arkadaşınıza tevcih buyurdunuz.. Salondan Estağfurullah Hakkınızdır sesleri yükseldi. Gazi Mustafa Kemal Paşa konuşmasını şöyle sürdürdü : Cumhuriyet Halk Partisi - 2 / 5-09.07.2013
3 Türkiye Cumhuriyeti cihanda işgal ettiği mevkie layık olduğunu asariyle ispat edecektir.. Üyelerin bu sözlere yanıtı, İnşallah oldu. Paşa, teşekkür konuşmasında şu ifadelere de yer verdi: Bu emniyet ve itimada kesbi liyakat etmek için pek mühim gördüğüm bir noktadaki ihtiyacımı arz etmek mecburiyetindeyim. O ihtiyaç, heyeti aliyenizin şahsım hakkındaki teveccüh ve itimadının, müzaheretinin devamıdır. Ancak bu sayede ve Allah ın inayetiyle, şahsıma tevcih buyurduğunuz ve buyuracağınız vazaifi hüsnü ifgaya muvaffak olabileceğimi ümit ederim. Bazı milletvekilleri Allah muvaffak etsin diye bağırdı. Gazi Mustafa Kemal Paşa, konuşmasını şöyle bitirdi: Daima muhterem arkadaşlarımın ellerine, çok samimi ve sıkı bir surette yapışarak onların şahıslarından kendimi biran bile müstağni görmeyerek çalışacağım. Milletin teveccühünü daima noktayı istinat telakki ederek hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır. Salon alkışlarla inlerken, Meclis Reisi, Efendim yarın öğleden sonra saat bir buçukta içtima etmek üzere celsei tatil ediyorum dedi. Bozok Milletvekili tam bu sırada yerinden fırladı, Bir dua yapılsın diye bağırdı. Arkadaşları da ona katıldı. Evet, bir dua edilsin Karahisar mebusu Kamil Efendi kürsüye çıktı ve tutanaklara göre bir dua kıraat edildi. Toplantı bittiğinde saat 21.00 i gösteriyordu. Meclis teki oylama sonucunu merakla bekleyenlerden biri de Gazi Mustafa Kemal Paşa nın eşi Latife Hanım dı. Latife Hanım ın merakını,paşa nın muhafızlarından (Sonra Muhafız Alayı nı kuracak ve onun ilk komutanı olacaktı) İsmail Hakkı Bey (Tekçe) giderdi. Cumhurbaşkanlığı oylaması biter bitmez Meclis ten telefonla Köşk ü arayan İsmail Hakkı Bey, Latife Hanım a müjdeyi verdi : Alo Paşamız reisicumhur seçilmişlerdir Atatürk, 1923-1938 döneminde tam 4 kez cumhurbaşkanı seçildi. İlk seçim, yukarıda anlatıldığı gibi 29 Ekim 1923 tarihinde yapılmıştı. Bu seçimle Atatürk, 4 yıllığına Köşk e çıkmış oldu. Cumhuriyet Halk Partisi - 3 / 5-09.07.2013
4 İkinci seçim 1 Kasım 1927 tarihinde gerçekleşti. Bu seçimde TBMM üyelerinin sayısı 316 olmasına karşın oylamaya 288 kişi katıldı ve Atatürk oylamaya gelenlerin tümünün oyunu alarak ikinci kez cumhurbaşkanı olmayı başardı. Atatürk ün Meclis karşısında sınav verdiği bir diğer tarih 4 Mayıs 1931 idi. Bu tarihte Meclis teki 317 milletvekilinden oylamaya 289 milletvekilinin katıldığı tespit edildi. Atatürk, oy kullananların tamamının oyunu aldı. 1 Mart 1935 tarihinde Atatürk dördüncü ve sonuncu kez cumhurbaşkanı seçildi. O tarihte Meclis teki üye sayısı 399 du. Söz konusu üyelerin 386 sı oylamaya katıldı ve tümü de Atatürk ün cumhurbaşkanı seçilmesi için oy kullandı. Dördüncü dönem 1939 yılında bitecekti. Ne yazık ki Atatürk 10 Kasım 1938 de yaşamını yitirdi. Yaşamının cumhurbaşkanı olarak geçen süresi 15 yıl 11 gün oldu. Atatürk ün çeşitli özellikleri üzerinde durulurken yazarlığı ihmal edilmiştir hep. Oysa, kısa sayılabilecek yaşamı içinde 12 kitap yazmıştır Büyük Kurtarıcı. Bu kitapları yeniden hatırlamakta yarar var : Takımın Muhabere Talimi (1909) Cumali Ordugahı (Süvari, Bölük, Alay, Liva Talim ve Manevraları (1909) Tabiye Tatbikat Seyahati (1911) Bölüğün Muharebe Talimi (1912) Zabit ve Kumandan ile Hasbıhal (1914) Anafartalar Muharebelerine Ait Tarihçe Arıburnu Muharebeleri Raporu Tabiye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair (1916) Karlbat ta Geçen Günlerim Hatıra Defteri Cumhuriyet Halk Partisi - 4 / 5-09.07.2013
5 Medeni Bilgiler Kitabı Büyük Nutuk. (Atatürk ayrıca bir komisyon tarafından yazılan Geometri kitabını gözden geçirmiş, oradaki bazı geometrik terimlere Türkçe karşılıklar bulmuştur. Atatürk ün bulduğu geometrik terimler arasında açı, teğet, enlem, boylam, yatay, dikey de vardır.) KAYNAK: TBMM TUTANAKLARI Cumhuriyet Halk Partisi - 5 / 5-09.07.2013