ÇUKUROVA KOŞULLARINDA 2. ÜRÜN OLARAK YETİŞTİRİLEN HİBRİT MISIRDA

ÇUKUROVA KOŞULLARINDA 2. ÜRÜN OLARAK YETİŞTİRİLEN HİBRİT MISIRDA (Zea mays L.) PATLATMA YAPILAN VE YAPILMAYAN İKİ ALANDA FARKLI AZOT DOZLARININ VERİM VE VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİSİ* Determination the effect of different land operation and nitrogen rates on yield and yield components in Çukurova region as a second cultivation of maize 1 Süleyman BULMUŞ Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Prof.Dr. Yusuf KIRTOK Ç.Ü.Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı ÖZET İki farklı toprak işlemenin yapıldığı alanda, farklı azot dozlarının mısır bitkisinde (Zea mays L.) verim ve verim unsurları üzerine etkisinin araştırıldığı deneme, bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Bu çalışmada verim ve bazı tarımsal özellikler yönünden, buğdaydan sonra 2. ürün mısır yetiştirme periyodunda oluşacak farklılıklar incelenmiştir. Taban patlatma ile taban patlatmasız alanlarda tane verimi yönünden önemli farklılıklar oluşmamıştır. Tane verimi 371-1056 kg/da arasında değişmektedir. Bu koşullarda; en yüksek tane verimi 1056 kg, en düşük tane verimi 371 kg/da elde edilmiştir. En yüksek tane verimi 1056 kg/da ile 22.5 kg N/da dozundan, en düşük tane verimi ise 371 kg/da ile 0 N kg/da dozundan elde edilmiştir. ABSTRACT This study was conducted to determine the effect of different nitrogen rates and with two different land operation on yield and yield components an corn (Zea mays L.). The experiment was arranged in spilt plot design with three replication. This study was observed differences between treatments on yield and agricultural measurements in the condition of second cultivation after wheat. There is no differences significantly between factors of subsoiling tillage and non-subsoiling tillage on grain yield effect. The grain yield was between 371-1056 kg/da in the period of second cultivation. Under this conditions we observed the highest grain yield was 1056 kg/da the lowest grain yield was 371 kg/da. The highest grain yield which was 1056 kg/da was obtained from nitrogen rates 22.5 kg N/da. The lowest grain yield which was 371 kg/da was obtained from nitrogen rates 0 kg N/da. Giriş Türkiye de tarım sektörünün gerek istihdam, gerekse milli gelir ve ihracata katkısının ekonomideki ve ülkenin sosyal yapısı içerisindeki önemi gerçekten büyüktür. Mısır bitkisi tüm dünyada ve ülkemizde insan ve hayvan beslenmesinde önemli bir yere sahiptir. Gelişmiş ülkelerde mısırın sap ve yapraklarının %85-90 'ı yeşil yem, silaj veya saman şeklinde hayvan beslenmesinde kullanılmaktadır. Geriye kalan tane mısır ürünü ise yüzlerce yiyecek, yem ve bir takım ürünlerin yapımı için endüstride kullanılır (Kırtok, 1998). Mısır (Zea mays L.) tüm dünyada 137.548.000 hektar ekim alanı ile buğday ve çeltikten sonra üçüncü sırada yer alırken, 596.411.000 ton ile en fazla tane üretimi yapılan tahıl cinsidir. Ülkemizde ise 2000 yılı verilerine göre 625.000 ha ekim alanı ile toplam tahıl ekim alanının % 4.65 ini ve 30.282.000 ton üretim ile toplam tahıl üretiminin % 8 ini mısır oluşturmaktadır (FAO, 2000). Dünyada ve ülkemizde artan nüfusu beslemek için, bilimsel yöntemlerle tarımsal verimliliğin arttırılmasına yönelik çalışmalar çok önemli yer tutmaktadır. Ülkemizde tarım yapılan alanların son sınırına ulaşmış olması, birim alandan daha yüksek ürün elde etmeyi zorunlu hale getirmiştir. Mısır bitkisi, birim alanda ürettiği toplam kuru madde miktarı yüksek olduğundan, topraktan fazla miktarda besin elementi kaldırmaktadır. Topraktan en fazla kaldırdığı besin maddesi başta azot olmak üzere 1 Yüksek Lisans Tezi-MSc.Thesis

fosfor ve potasyumdur. Bu nedenle mısırın gübrelenmesinde miktar olarak ilk sırayı azot almaktadır. Bitkinin azota olan tepkisini toprak tekstürü, toprak nemi, organik madde içeriği ve değişik besin maddelerinin durumu etkilemektedir. Kumlu ve organik maddece fakir topraklarda daha fazla azota ihtiyaç duyulduğu, sulamanın azota olan tepkiyi arttırdığı belirtilmiştir (Giray, 1994). Bazı iklim ve toprak koşullarında her yıl sürülüp işlenen toprak katının hemen altında kalınlığı 8-10 cm 2 ye varan su geçirmez sert bir kat oluşur. Nedeni ne olursa olsun bu sert toprak tabakası, bitkilerde kök sisteminin serbestçe gelişmesini, yağmur ve kar sularının alt katmanlara süzülmesini zorlaştırır, dolayısıyla yüzey akışlarını arttırır ve erozyona neden olur. Bu zararları önlemek ve toprağı daha verimli bir duruma getirmek için toprak altında oluşan böyle bir sert tabaka varsa bunu kırmak gerekir. Bu yapılan işlemler toprak işlemenin genel amacı olarak nitelendirilir. Bazı topraklarda sert katmanlar, dipkazanla parçalansa bile alttaki topraklar genellikle asitli ve oldukça düşük fosforlu olduğundan kök gelişimi için uygun bir ortam değildir. Sorunlu olan bu tip topraklarda önce yeraltı drenajının sağlanması ve daha sonra dip kazanla kombine edilmiş kireç ve gübre uygulaması yapılabilen sürüm aletlerinin ortaya konması gerekir (Kırtok, 1998). Bu çalışmanın amacı, Çukurova koşullarında, patlatma yapılan ve yapılmayan (klasik toprak işleme yapılan) iki alanda, farklı azot dozlarının, 2. ürün olarak ekilen mısırda verim ve verim unsurlarına etkisini belirlemektir. Materyal ve Metot Materyal Çeşit; Araştırmada, Asgrow firmasının Sele ticari hibrit mısır çeşidi kullanılmıştır. SELE : Asgrow firmasının 120 günde olgunlaşan hibrit mısır çeşididir. Değişik toprak tiplerine adaptasyonu çok iyi olan bu çeşit aynı zamanda çok iyi kök ve sap yapısına sahip olduğundan yatmaya dayanıklıdır. Sele çeşidi tarla şartlarında danelerinin diğer hibrit çeşitlerinden daha hızlı kuruması avantajına sahiptir. Gübre çeşitleri; araştırmada taban gübresi olarak Üre (% 46 N), Triple Süper Fosfat (% 46 P 2 O 5 ) ve Potasyum Sülfat (% 50 K 2 O) kullanılmıştır. Üst gübre olarak ticari Üre gübresi (% 46 N) kullanılmıştır. Metot Deneme Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Araştırma alanındaki sulanabilir taban arazide bölünmüş parseller deneme desenine göre kurulmuştur. Denemede azot dozları (0, 7.5, 15, 22.5, 30 kg N/da) ana parsellere gelecek şekilde planlanmıştır. Deneme alanı ikiye bölünerek (eşit miktarda), bir kısmına mısır bitkisinde uygulanan klasik toprak işleme yapılmış diğer kısmına ise patlatma (subsoiler) uygulanmıştır. Denemede, sıra arası mesafe 70 cm ve sıra üzeri mesafe 20 cm olarak alınmıştır. Parselde sıra uzunluğu 5 m olacak şekilde 4 sıra olarak 2.80 cm x 5.00 m =14 m 2 parsel alanına ekim yapılmıştır. 25 Haziran tarihinde ilk sürüm yapılmıştır. Tarlanın yarısına patlatma uygulanmış, diğer yarısına ise 7'li çizel ile sürüm yapılmıştır. Daha sonra tekrar tüm deneme alanı 7'li çizel ile sürülmüştür. Patlatma aletinin etkisini arttırmak için bu işlemin toprağın kuru iken yapılması gereklidir. 28 Haziranda ise 2. sürüm yapılmıştır. Bütün deneme alanına önce goble çekilmiş daha sonra ise tapan çekilmiştir. Ekim işlemi 4 Temmuz tarihinde yapılmıştır. Ekim 6'lı mibzerle yapılmıştır. Ekimden bir gün sonra yağmurlama sistemi kurularak deneme alanı sulanmıştır. Ekimden önce tarlada parselasyon işlemi yapılmıştır. Her parsele eşit miktarda triple süper fosfat ve potasyum sülfat atılmıştır. Daha sonra her parsele değişik dozlarda azotlu gübre (% 46'lık üre) verilmiştir. Çıkıştan sonra bitkiler 4-5 yapraklı iken elle yabancı ot mücadelesi yapılmıştır. Bitkiler yaklaşık 25-30 cm boy aldıklarında üst gübreleme yapılmıştır. Parsellere verilmesi gerekli toplam azot miktarı göz önünde bulundurularak, sıraların kenarına verilmiştir. Daha sonra traktör çapası çekilmiş ve gübrenin üzeri toprakla kapatılmıştır. Yetişme süresi boyunca 6 defa salma sulama yapılmıştır. Bitkilerde sap ve koçan kurduna karşı zamanında ilaçlama yapılmıştır. İncelenen Özellikler - Bitki Boyu (cm) : Her parselden tesadüfi olarak alınan 10 bitkinin toprak yüzeyi ile tepe püskülünün ilk yan dalcığının çıktığı boğum arasındaki mesafe ölçülerek bulunmuştur. - Tek Koçan Ağırlığı (g) : Her parselden tesadüfi olarak alınan 10 bitkideki 10 koçan alınıp tartılmış ve bir koçanın ortalama ağırlığı hesaplanmıştır.

- Hektolitre Ağırlığı (kg/hl) : Her parselden alınan 10 örnek koçanın harmanlanmış daneleri kullanılarak belirlenecektir. - Tane Verimi (kg/da) : Parsel verimleri hesaplandıktan sonra dekara verimleri tespit edilmiştir. Şayet parsellerde eksik bitki varsa, bunun için her parseldeki hasat alanındaki mevcut bitki sayısı belirlenerek elde edilen tane verimleri Ülger (1986) tarafından kullanılan aşağıdaki formüle göre düzeltilerek elde edilmesi gereken tane verimleri hesaplanacaktır. Parsel Verimi x Parselde Olması Gereken Bitki Sayısı x 100 Tane Verimi =.. Par.Mevcut + 0.5 (Par. Olması Gereken Parselde Mevcut) x Parsel Alanı Bitki Sayısı Bit. Sayısı Bitki Sayısı Verilerin Değerlendirilmesi Deneme sonucu elde edilen veriler bölünmüş parseller deneme desenine göre MSTAT-C paket programı ile değerlendirilmiştir. Araştırma Bulgular ve Tartışma Toprak işleme yöntemlerine ek olarak, farklı azot gübre dozu uygulaması sonucunda elde edilen bitki boyu, tek koçan ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimine ilişkin varyans analiz sonuçları, Çizelge 1 de gösterilmiştir.

Çizelge 1: Bitki Boyu, Tek Koçan Ağırlığı, Hektolitre Ağırlığı ve Tane Verimine İlişkin Varyans Analiz Tablosu Kareler Ortalaması Varyasyon Kaynağı Serbestlik Derecesi Bitki Boyu Tek Koçan Ağırlığı Hektolitre Ağırlığı Tane Verimi Tekrarlamalar 2 752.433 97.433 4.608 34449.233 Toprak İşleme 1 607.500 952.033 0.040 488.033 Hata 1 2 109.900 130.433 2.508 6966.633 N Gübre Dozları 4 Toprak İşleme x N Gübre Dozları 4 1377.050* * 8046.883** 4.926** 449683.133* 57.750 3164.283 2.001 42954.200 Hata 2 16 71.750 1650.808 1.578 16713.392 Genel 29 317.909 2505.702 2.318 80044.241 C.V. 3.90 21.52 1.67 16.61 ** p < % 1 düzeyinde önemli Çizelge 1 den toprak işleme yöntemlerinin, bitki boyu, tek koçan ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimi özellikleri yönünden önemli derecede bir farklılık oluşturmadığı; toprak işleme x N gübre interaksiyonunun önemsiz olduğu; N gübre dozları yönünden ise birbirinden önemli düzeyde farklılık oluşturduğu izlenebilmektedir. *

Çizelge 2: Bazı Özelliklere İlişkin Toprak İşleme x Azot Dozları İnteraksiyonu, Azot Dozları Ortalama Verileri ve LSD Testine Göre Oluşan Farklı Gruplar Azot Dozları Bitki Boyu (cm) Toprak İşleme Azot Dozları Taban Taban Patlatmalı (Ortalama) Patlatmasız Klasik Toprak İşleme Klasik Toprak İşleme 0 kg N/da 196.33 187.33 191.83 C 7.5 kg N/da 225.33 205.50 215.50 B 15 kg N/da 229.67 223.00 226.33 A 22.5 kg N/da 231.00 226.00 228.50 A 30 kg N/da 227.33 222.67 225.00 A B Ortalama 217.43 212.9 217.43 LSD (%5) Ö.D. 10.37 Tek Koçan Ağırlığı (g) 0 kg N/da 131.33 134.67 133.00 B 7.5 kg N/da 206.33 134.00 170.17 B 15 kg N/da 230.67 186.67 208.67 A 22.5 kg N/da 211.67 228.00 219.83 A 30 kg N/da 192.00 232.33 212.77 A Ortalama 194.4 183.1 188.77 LSD (%5) Ö.D. 49.73 Hektolitre Ağırlığı (kg/hl) 0 kg N/da 73.00 74.83 73.92 B 7.5 kg N/da 76.00 75.90 75.95 A 15 kg N/da 76.33 75.40 75.87 A 22.5 kg N/da 76.17 75.23 75.70 A 30 kg N/da 74.33 74.90 74.58 A B Ortalama 75.17 75.24 75.20 LSD (%5) Ö.D. 1.537 Tane Verimi (kg/da) 0 kg N/da 345.00 397.33 371.17 D 7.5 kg N/da 752.00 537.67 644.83 C 15 kg N/da 911.66 814.00 862.83 B 22.5 kg N/da 1018.67 1092.33 1055.50 A 30 kg N/da 844.66 1071.00 957.83 A B Ortalama 774.40 782.46 778.43 LSD (%1) Ö.D. 158.2 Çizelge 2 den görüldüğü üzere, farklı azot dozlarının bitki boyuna itkisi % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Farklı azot dozlarında; klasik toprak işleme metodunda bitki boyu değerleri 196.3 231 cm arasında bulunmuş olup, en uzun bitki boyu 22.5 kg N/da uygulamasında (231 cm), en kısa bitki boyu kontrol (0 kg N/da) uygulamasında (196.3 cm) saptanmıştır. Taban patlatma metodunda farklı azot dozlarında bitki boyu değerleri 187.3 226 cm arasında bulunmuş olup, en uzun bitki boyu 22.5 kg N/da uygulamasında (226 cm), en kısa bitki boyu kontrol uygulamasında (187.3 cm) tespit edilmiştir. Toprak işleme ortalamaları alındığında azot dozu ortalamalarında ise en uzun bitki boyu 22.5 kg N/da uygulamasında 228.5 cm olarak elde edilirken, en kısa bitki boyu yine her iki toprak işleme metodunda kontrol uygulamasında 191.8 cm olarak elde edilmiştir. Gözübenli ve ark., (1995); Tüfekçi ve Karaltın (1997); Ogunlela ve ark., (1988); Uslu ve Karaltın (1997) yapmış oldukları çalışmalarda da bulduğumuz sonuçlara benzer olarak bitki boyunun genel olarak azot dozu artışıyla beraber belli bir doza kadar arttığını belirtmişlerdir. Çizelge 2 de görüldüğü üzere farklı azot dozlarının tek koçan ağırlığına etkisi % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Farklı azot dozlarında; klasik toprak işleme metodunda tek koçan ağırlığı 131.3-230.6 g arasında bulunmuş olup, en yüksek tek koçan ağırlığı 15 kg N/da uygulamasında (230.6 g), en düşük tek koçan ağırlığı kontrol (0 kg N/da) uygulamasında (13.1 g) saptanmıştır. Taban patlatma metodunda tek koçan ağırlığı 30 kg N/da uygulamasından (232.3 g), en düşük tek koçan ağırlığı kontrol ve 7.5 kg N/da uygulamasından (134 g) elde edilmiştir. Azot dozu ortalamalarında, en düşük

tek koçan ağırlığı kontrol uygulamasında 133 g, en yüksek tek koçan ağırlığı ise 22.5 kg N/da uygulamasında 219.8 g olarak bulunmuştur. Tek koçan ağırlığı; 22.5 kg N/da uygulamasına kadar azot dozu artışıyla artış göstermiştir. Aydın (1991) ın yapmış olduğu çalışmada; tek koçan ağırlığının azot dozu artışıyla arttığı fakat 20 kg N/da uygulamasından sonraki artışların fazla olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Çizelge 2 de görüldüğü gibi, farklı azot dozlarının hektolitre ağırlığına etkisi % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Farklı azot dozlarında, klasik toprak işleme metodunda hektolitre ağırlığı 73-76.3 g arasında bulunmuş olup, en yüksek hektolitre ağırlığı 76.3 g ile 15 kg N/da uygulamasında, en düşük hektolitre ağırlığı 73.gı ile 0 kg N/da uygulamasında saptanmıştır. Taban patlatma metodunda hektolitre ağırlığı değerleri 74.8-75.9 g arasında olup, en yüksek hektolitre ağırlığı 7.5 kg N/da uygulamasında (75.9 g), en düşük hektolitre ağırlığı kontrol uygulamasında 74.8 g olarak elde edilmiştir. Azot dozu ortalamalarında ise en yüksek hektolitre ağırlığı 7.5 kg N/da uygulamasında 75.95 g, en düşük hektolitre ağırlığı kontrol uygulamasında 73.9 g olarak bulunmuştur. Hektolitre ağırlığı 7.5 kg N/da uygulamasında bir artış göstermiş, daha sonra düşmeye başlamıştır. Çizelge 2 de görüldüğü üzere, farklı azot dozlarının tane verimi üzerine etkisi % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Farklı azot dazlarında klasik toprak işleme metodunda toplam tane verimi 345 1018.67 kg/da arasında bulunmuş olup, en yüksek tane verimi 22.5 kg N/da uygulamasında (1018.67 kg/da), en düşük tane verimi ise kontrol (0 kg N/da) uygulamasında (345 kg/da) saptanmıştır. Taban patlatma metodunda farklı azot dozlarında toplam tane verimi 397.3 1092 kg/da arasında bulunmuş olup, en yüksek tane verimi 22.5 kg N/da uygulamasında (1092 kg/da), en düşük tane verimi ise kontrol uygulamasında (397.3 kg/da) tespit edilmiştir. Azot dozu ortalamalarına göre tane verimi en yüksek 22.5 kg N/da uygulamasında 1055.5 kg/da elde edilirken, en düşük tane verimi yine her iki toprak işleme metodunda da kontrol uygulamasında 371.1 kg /da olarak elde edilmiştir. Gözübenli ve ark., (1995); Tüfekçi ve Karaltın (1997); Suphot ve Kitima (1977); Turkay (2000); Ülger (1997), yapmış oldukları çalışmalarda azot dozu artışıyla, tane veriminde de artış olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Tüfekçi ve Karaltın (1997); Uslu ve Karaltın (1997); Liang ve Mackenzie (1994), en yüksek tane verimini 35 kg N/da uygulamasından elde etmişlerdir. Aydın (1991); Şentürk (1999) yaptıkları araştırmalarda en yüksek tane verimine, 30 kg N/da uygulamasıyla ulaşmışlardır. Hills ve ark., (1983), en yüksek tane verimi 1979 yılında 22.4 kg N/da dozunda elde edilmiş, 28 kg N/da dozunda düşüş gözlenmiştir. 1980 yılında ise 28 kg N/da dozuna kadar artış göstermiştir. Sencar (1988) tane veriminin artan azot dozlarıyla artış gösterdiğini, ancak 21 kg N/da ve 28 kg N/da uygulamaları arasında fark görülmediğini saptamıştır. Özer (1993) yaptığı çalışmada tane verimi 1989-1990 yıllarında 22.5 kg N/da dozuna kadar artış, 30 kg N/da dozunda düşüş gözlenmiştir. 1991 yılında ise 18 kg N/da dozuna kadar artmış 24 kg N/da uygulamasında düşüş gözlenmiştir. Sonuçlar Yapılan bu çalışmada, incelenen özellikler yönünden, azotlu gübre miktarındaki artış bitki büyüme ve gelişmesini genel olarak olumlu yönde etkilemiştir. Bitki boyu, tek koçan ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tane verimi azot dozu uygulamalarından etkilenmiştir. Toprak işleme yöntemleri, bu özellikler yönünden önemsiz bulunmuştur. Azot dozu ortalamalarına göre; en uzun bitki boyu 228.5 cm ile 22.5 kg N/da uygulamasından, en kısa bitki boyu 191.8 cm ile 0 kg N/da uygulamasından elde edilmiştir. En yüksek tek koçan ağırlığı 219.8 g ile 22.5 kg N/da uygulamasında, en düşük tek koçan ağırlığı 133 g ile 0 kg N/da uygulamasından tespit edilmiştir. En yüksek hektolitre ağırlığı değeri 75.95 g ile 7.5 kg N/da uygulamasında, en düşük hektolitre ağırlığı değeri ise 73.9 g ile 0 kg N/da uygulamasında saptanmıştır. Azot dozları yönünden, en yüksek tane verimi 1056 kg ile 22.5 kg N/da uygulamasından, en düşük tane verimi ise 371 kg ile 0 kg N/da uygulamasından elde edilmiştir. Azot dozu artışıyla beraber, tane verimi de artmış fakat bu artış 22.5 kg N/da uygulamasına kadar sürmüştür. Bu araştırma sonucu bize, en yüksek tane veriminin 22.5 kg N/da uygulamasıyla elde edildiğini göstermiştir. Yapılan bu araştırmada toprak işleme yöntemlerinin tane verimine etkisi önemsiz bulunmuştur. Azot dozları x toprak işleme interaksiyonunda tane verimi yönünden önemsiz olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın yapıldığı alan toprakları, alüviyal yapıdadır. 60 cm ve daha derinlerde kil oranı artar. Bu gibi topraklarda patlatma ile beklenen verim farklılıkları elde edilememektedir. Ayrıca bu toprakların tekstür sınıfı killi-tın yapıdadır. Bu özellikteki toprak tekstürünün taban taşı oluşumuna da çok fazla etkisi yoktur. Bu nedenle, bölgemiz topraklarında 2. ürün mısır tarımında yüksek verim elde edilebilmesi açısından klasik toprak işleme metodu ve 22.5 kg N/da azot dozu uygulanabilir.

Kaynaklar AMORUWA, G.M., OGUNLELA, V.B., OLOGUNDE, O.O., 1987. Agronomic performance and nutrient concentration of maize (Zea mays.l.) as influenced by nitrogen fertilization and plant density. J. Agronomy and Crop Science, 159; 226-231. AYDIN, H., 1991. Çukurova Koşullarında İkinci Ürün Mısır Bitkisinde (Zea mays L.) Değişik Azot Dozları ve Sıra Arası Mesafelerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. ADANA (67 s.). FAO, 2000. Production Yearbook, Rome, Italy. GİRAY, F.N., 1994. Çukurova Koşullarında İkinci Ürün Mısır Bitkisinde Değişik Azot Dozları ve Sıra Üzeri Mesafenin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana. GÖZÜBENLİ, H., 1997. Değişik Azot Uygulamalarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Mısır Genotiplerinin Azot Kullanım Etkinliğinin Saptanması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana. HILLS, F., BROADBENT, F.E., LORENZ, O.A., 1983. Fertilizer nitrogen utilization by corn, tomato, and sugarbeet. Agronomy Journal, 75; 423-426. KIRTOK, Y., 1998. Mısır Üretimi-2, Mısır Üretiminde Toprak Hazırlığı ve Önemi. Cine-Tarım Gündem. Sayı:10, Sayfa:18-19. LIANG, B.C., and MACKENZIE, A.F., 1994. Corn Yield, Nitrogen Uptake and Nitrogen use Efficiency as Influenced by Nitrogen Fertilization. Can. J. Soil Sci., 74; 235-240. ÖZER, M.S., 1993. GAP Bölgesi Harran Ovası Koşullarında İkinci Ürün Mısırın Azotlu Gübre İsteği. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları. Genel yayın no: 83, Rapor serisi no: 57. Ş.URFA (31s.). SENCAR, Ö., 1988. Mısır Yetiştiriciliğinde Sıklık ve Azotun Etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları: 6, Araştırma ve incelemeler: 3, TOKAT. SUPHOT, P., KITIMA, M., 1977. Effect of Nitrogen Fertilizer on Nitrat Reductase, Grain Yield and Some Agronomic Characteristics in Corn (Zea mays L.). (Agris 1981-1985) Kassetsart Journal, 11(1-2); 33-49. ŞENTÜRK, K., (1999) Farklı Azot Dozlarının Bazı Mısır Çeşitlerinde Kök Gelişimine ve Tane Verimine Etkisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enst. T.B.A.D,Yüksek Lisans Tezi, Adana. TURKAY, M.A., 2000. Farklı Azot Dozlarının Atdişi Melez Mısır Çeşitlerinde Tane Verimi ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enst. T.B.A.D, Yüksek Lisans Tezi, Adana. TÜFEKÇİ, A., ve KARAALTIN S., 1999. Kahramanmaraş Koşullarında I. Ürün Olarak Yetiştirilen Mısır (Zea mais L. ) Bitkisinde Farklı Azot Dozlarının I: Fizyolojik Özellikler Ve Verime Etkileri. Türkiye III: Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Cilt I, Genel Ve Tahıllar, 429-433, Adana. USLU, Ö.S., ve KARAALTIN S., 1999. Farklı Azot Dozlarının Kahramanmaraş Şartlarında II. Ürün Olarak Yetiştirilen Mısır (Zea mais L.) Bitkisinde Fizyolojik Özellikler Ve Verime Etkisi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt,Genel ve Tahıllar, 434-439. ÜLGER, A.C., 1997. Değişik Azot Dozlarının Tek Melez Atdişi Mısır Genotiplerinde Tepe Püskülü Çıkarma Süresi Ve Tane Verimine Etkisi. Ç.Ü.Z.F. Dergisi.