ELNUSRA CEPHESİ, EL KAİDE İLE BAĞLARINI KOPARDI (BİRÇOK İHTİMAL VE UYARI) 15 Ağustos 2016
İÇİNDEKİLER Uluslararası Tepkiler... 3 Yerel Tepkiler... 4 El Nusra Cephesi nin Doğuşu... 5 Kaç tane El Nusra Cephesi var?... 6 ABD ve Uluslararası toplumun El Nusra Politikası... 7 Muhtemel Sonuçlar ve uyarılar... 8 1
Suriye de savaşmakta olan El Nusra Cephesi, El Kaide den ayrılma kararı aldı. Ancak bu kararı, ne uluslararası toplumu ne de Suriye halkını ikna etmiş durumda. Suriye de Savaşan El Nusra Cephesi, Usame bin Ladin e ait El Kaide Örgütü nden ayrıldığını duyurdu. Öğütün yeni adının da "Fetih el Şam Cephesi"olduğu açıklanırken, eski Siyah bayrağı değiştirerek yerine beyaz renkli yeni bir bayrak kullanılacağı açıklandı. El Nursa lideri, örgütün dış bağlantılarını keseceğini ve Suriye de savaşan yerel askeri teşkilatlarla birlikte savaşacağını vurguladı. El Nusra Cephesi'nin lideri "Ebu Muhammed el Colani", ilk kez yüzün saklamadığı açıklamasında, El Kaide den ayrılmasının iç ve dış sebepleri bulunduğunu belirtti. Dış sebebinin, Uluslararası toplumun (özellikle Rusya ve ABD) örgütü bombalamak için hedef gösteren mazeretlerini ortadan kaldırmak, iç sebep ise rejime karşı savaşan muhalif guruplarla arasındaki mesafeyi azaltmak olduğunu açıkladı. El Nusra Cephesi nin atmış olduğu bu adımı, "El Kaide" lideri "Eymen Zevahiri" tarafından da anlayışla karşılandı. El Kaide nin Suriye halkının çıkarlarını kendi çıkarlarına tercih etmesi demek, örgütün Suriye de savaşan askeri kolundan vazgeçmesi anlamına gelmektedir. El Nusra lideri "Colan" yeni amaçlarının: " Allah ını dini yolunda çalışmak, Adalet sağlamak, Suriye nin özgürlüğü için diğer muhalif guruplarla birleşmek ve Esad rejimini çökertmek olduğunu " vurguladı. Bu da demektir ki El Nusra nın Suriye deki amacı hale dini hilafet devlet kurmaktır. 2
Uluslararası Tepkiler Bazı kimseler, El Nusra Cephesi nin almış olduğu söz konusu kararın (El Kaide den ayrılma kararı) Suriye deki Esad rejimine karşı savaşan muhalif guruplar arasında yeni bir stratejik gücün doğacağından ve El Nusra nın yeni imajıyla büyük kabul göreceğinden bahsetmektedirler. Bazıları da, söz konusu adımın ABD tarafından hoş karşılanacağını iddia etmiştir. Diğer taraftan, bazı analizciler söz konusu adımın ABD-Rusya ittifakının bir parçası olabileceğini ve El Nusra Cephesi nin gelecek Suriye de büyük bir rol sahibi olabileceğini iddia etmiştiler. Ama beklentiler ve iddialar ne olursa olsun sonuç başka bir şeyi göstermektedir. Birçok ABD li yetkili, El Nusra Cephesi nin adını değiştirdiğini duyurmasına rağmen El Nusra nın halen Amerikan uçaklarının hedefi olduğunu ve oluşturduğu tehdittin devam ettiğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı ndan yapılan açıklamada El Nusra nın adının değişmesi, hedefinin ve ideolojisinin değiştiği anlamına gelmez diyerek El Nusra nın ABD için hale bir terörist örgüt odldğu ve Amerikan uçakları tarafından bombalanmaya devam edileceği belirtildi. Açıklamanın devamında, El Nusra nın adını değiştirmesine rağmen El Kaide ye bağlı kalacağı açıklamasında bulunuldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, basın toplantısında konuyla ilgili olarak ABD'nin El Nusra Cephesi'nin bundan sonraki hareketlerinin ve hedeflerinin daha farklı olacağına inanmak için hiçbir sebebi olmadığını söyledi. Rusya ise hiç tereddüt etmeden, El Nusra Cephesi nin El Kaide örgütü ile bağlarını çözse de çözmese de Rusya Savaş uçaklarının El Nusrna Cephesi ne ait mevkileri vurmaya devam edeceğini duyurdu. Rusya Dışişlerinden yapılan açıklamada, Suriye de İslami hilafet devleti kurmaya çalışan terörist gurupların görünüşlerini değiştirme çabasının bir şeyi değiştirmeyeceği açıklandı. Rusya, Bu radikalist grupları ortadan kaldırılması için uluslararası toplumun desteğine devam etmesi gerektiğini vurguladı. Rusya bu açıklamalarla yetinmedi. El Nusra nın adını değiştirmesinden bir gün sonra Halep teki mevzilerini bombaladı. Rusya nın bu olayla ilgi iddialarına göre Rusya nın Suriye deki baskısı sonucu El Nusra nın Kaide den ayrıldı. Bu bağlamda, Rusya Rus Konseyi Savunma Komitesi Başkanı yardımcısı Andrey Kilişas : Suriye de bulunan Rusya güçlerinin kararlığı El Nusra yı böyle bir adım atmaya zorladı diyerek Rusya-İran ve rejim üçlüsünün Küresel terörizmi önleme yolunda bir kalkan olduğu iddiasında bulundu. 3
Yerel Tepkiler EL Nusra nın El Kaide ile bağlarını çözme kararı, muhalif askeri guruplalar tarafından memnuniyetle karşılandı. "Ahraru l-şam" Hareketi nden yapılan açıklamada: "El Nusra nın El Kaide ye olan bağlılığı Suriye deki muhalif askeri teşkilatlarının birleşmesinin önündeki en büyük engeldi " diye vurguladı. "Ceyişu l Mücahidin" de Colani nin bu açıklamasını " çok faydalı bir adım" olduğunu ve El Nusra yla birleşmeye hazır olduğunu belirtti. Suriye deki en büyük muhalif ordusuna sahip olan "Ceyşu l-islam" ise, " El Nusra nın, El Kaide ile bağlarını çözmesi devrimin ve Suriye halkının çıkarına olacak" açıklamasında bulunurken, El Nusra nın ileriki günlerdeki izleyeceği tutumu gördükten sonra değerlendirme yapacağını vurguladı. Diplomatik düzeyde ise, "Suriye muhalefeti Müzakere Yüksek Kurulu " (MYK), EL Nusra nın bu kararını memnuniyetle karşıladığını açıkladı. El Nusra nın geçmişte yapmış olduğu hataları telafi etmesi için tek bir bayrak altında diğer muhalif guruplarla Suriye nin geleceği için birleşmesi gerektiğinin altını çizdi. İsmini vermek istemeyen "Suriye muhalefeti Müzakere Yüksek Kurulu" üyelerinden bir yetkilinin yaptığı açıklamada ise " Colan nin bu adımı çok şey değiştirmeyecek, çünkü bünyesinde ve hedeflerinde hiç bit değişiklik yok" ifadesini kullandı. Ayrıca " İhavan-l Müslimin" (Müslüman Kardeşler Cemaati) de bu kararı olumlu bir adım olarak değerlendirirken, söz konusu adımın Suriye devrimine hizmet etmesi için başka adımların da atılması gerektiğini vurguladı. Diğer devrimci kesimler de El Nusra Cephesi nin ayrılma kararını değişik açılardan değerlendirdiler. Bazıları, bu adımın başarılı olması için El Nusra Cephesi nin Aşırı İslamcılık fikrinden uzaklaşması ve Suriye devrimi hedefleri doğrultusunda hareket etmesi gerektiğini belirttiler. Öte yandan, bazı muhalif tafralar Rusya ile aynı yaklaşımı göstererek El Nusra nın adımını değiştirmesi ve El Kaide ile bağlarını koparmasını " palavra bir adım" olduğunu iddia ettiler. Suriyelilerin bu örgütle savaşması gerektiğini belirten söz konusu taraflar, Colani i El Nusra 4
Cehpesi nin bu kararı, örgütü terör listesine alan uluslararası toplumun tepkilerini yumuşatmak için aldığını iddia ettiler. "Teyyar Bina l- Devle" de konuyla ilgili yaptığı açıklamada " El Nusra Cephesi nin rejimden bir fark yok çünkü rejimin yaptığı gibi hedeflerini ve ideolojisini tehdit yoluyla zorla insanlara dayatıyor" ifadesini kullandı. Sonuç olarak El Nusra Cephesi nin El kaide ile bağlarını koparması, Suriyeli muhalif gurupları çok ikna etmiş gibi görünmüyor. Çünkü söz konusu adım ABD ve Rusya ittifakı sonucu İŞİD ve El Nusra yı aynı anda vurma karar almış durumda. El Nusra nın daha önceki davranışları da Suriye halkı tarafından hoş karşılanmamış ve hatta ona karşı gösteriler bile yapmışlardı. El Nusra Cephesi nin Doğuşu El Nusra Cephesi, Sünni İslam yanlısı İslamcı mücahit bir silahlı grup olarak bilinmektedir. İlk olarak 2012 yılının Aralık ayında ortaya çıkmıştır. 2011 yılında Şam da birçok intihar saldırılarında bulun El Nusra nın lideri Colani nin yayınlan ses kaydında, El Nusra nın kurulma sebebinin "Allah ın dinini yüceltmek, dökülen Müslüman kanlarının öcünü almak, dul kadınlar ve çocukların yüzlerine gülücük çizmek olduğu" ifadesini kullanmıştır. El Nusra Cephesi, 2014 yılının Nisan ayında, Şam ve Halep teki rejim güçlerine karşı birçok intihar saldırısı gerçekleştirmişti. "Dünya Müslüman Âlimler Birliği" El Nusra nın El kaide örgütü lideri Zevahiri ye mubayaa etmesini kınamıştı. Bazı analizciler, inançları ve hedefleri birbirine yakın olan El Nusra Cephesi ve İŞİD aynı çizgide olduklarını iddia etmişlerdi. El Nusra Cephesi, İŞİD in tam aksine, savaşan askerlerinin büyük bölümünü Suriyeli savşaçılardan oluşturduğunu birçok defa vurgulamıştır. Bu da örgütün Suriye ye değişik illerine(şam, İdlip, kunaytıra, kalamon ve Halep) yayılmasında büyük rol oynamıştır. Söz konusu bölgelerde rejim ve Hizbullah örgütüyle birçok savaşa girmiştir. El Nusra savaş esnasında " Malule" beldesindeki 13 rahibeyi esir almış, daha sonra tekrar serbest bırakmıştır. Serbest kalan 5
rahibeler El Nusra hakkında olumlu açıklamalarda bulunmuşlardı. Golan tepelerinde de Birleşmiş Milletlere ait 44 askeri esir almış ama tekrar serbest bırakmıştı. El Nusra Cephesi Suriye de çabuk bir şekilde büyüydü ve Suriye nin bütün şehirlerine yayıldı. Bunun en büyük sebebi silahının çok olması ve askerlerine maş ödemesidir. Kaç tane El Nusra Cephesi var? Suriye devriminin başlarında, Esad rejimi birçok İslamcı radikalist militanı Suriye cezaevlerinden çıkararak serbest bırakmıştır. Bunlardan bazıları daha sonra El Nusra Cephesi nin oluşmasında büyük bir rol oynamıştır. Başlarda El Nusra nın Suriye istihbaratı tarafından kurulduğuna dair şüpheler uyanmıştır. Çünkü El Nusra rejime ait bir çok hassas askeri noktada patlamalar gerçekleştirmesi insanları şüpheye düşürmüştür. El Nusra nın Suriye de ortaya çıkması dünyada bazı endişelere yola açmıştır. Uluslararası toplum El Nusra nın Suriye de aşırı dinciliğin yayılmasından endişe duymuş ve korkmuştur. Bu da Suriye devriminin uluslararası arenada tekrar değerlendirilmesine yol açmıştır. Bir diğer endişe duyan taraf da özgürlük savaşı veren Suriye halkı olmuştur. Çünkü El Nusra nın devrimi ve demokrasiyi baltalamasından korkmuşlardır. El Nusra Cephesi ilk defa ortaya çıktığı zaman, ne olduğu belli olmayan esrarengiz bir örgüttü. Her insan bu örgütü kendi görüşüne göre yorumlamaktaydı. Bazıları örgütün kanunları tanımayan, kadınların pantolon giymesini yasaklayan aşırı dinci bir örgüttü. Diğerlerine göre ise, İslam dini için savaşan ve radikalist olmayan muhalif guruplardan birisi olarak görülmüştü. El Nusra nın "Resul Ayin" bölgesinde oluşturduğu "Şura" meclisine Hristiyan bir Papazı da katması, onu radikalist görmeyen kesime büyük bir delil olmuştu. Sonuç olarak, El Nusra Cephesi, Suriye de hızlı bir şekilde yayılan, radikalist, dıştan büyük ekonomik destek gören Suriye deki en büyük askeri guruplardan birisi olduğu tartışılamaz. 6
ABD ve Uluslararası toplumun El Nusra Politikası El Nusra Cephesi 2012 yılında ABD hükümeti tarafından terör listesine almıştır. ABD nin bu kararı Suriyeli bazı muhalif taraflarca yadırganmıştır. Söz konusu taraflar El Nusra nın Suriye devrimini destekleyen, sivil halkı koruyan ve rejime karşı savaşan bir grup olduğu belirtilmişti. Bunun sonucunda da Suriyeli muhalif gurupların El Nusra ya sahip çıkması çok eleştirilmiştir. Bekli de bu Suriye muhalefetinin yaptığı en büyük hatalardan birisi olmuştur. Amerika nın El Nusra yı terör örgütleri listesine alması, Esad rejimini çok işine yaradı. Çünkü rejim, Suriye devriminin başlarından itibaren batılı ülkelere Suriye de yaşanan olayların devrim değil terör olayları olduğu yalanını inandırmaya çalışıyordu. Suriye rejimin, Suriye ordusunun El Kaide örgütüyle savaştığına inandırarak Suriye muhalefetini uluslararası arenada yalnız bırakmak istiyordu. 30 Mayıs 2013 yılında, El Nusra Cephesi BM Güvenlik Konseyi tarafından yaptırım uygulanan örgütler listesine alındı. Böylelikle El Nusra, uluslararası toplum için terör örgütü olmuştu. Ama bu olay El Nusra yı destekleyen çevreleri etkilemedi. Hatta tam aksine destekleyen çevrelere daha da genişletti. Çünkü Suriye halkı, uluslararası toplumun Suriye konusunda aldığı kararlara inançlarını yitirmişlerdi. El Nusra terör listesine alındıktan sonra Rusya ve Esad rejimi, El Nusra nın Suriye barış görüşmelerine katılmasına karşı çıktı. Uluslarasın topluma El Nusra nın barışın dışında kalmasının şart koştu. Aynı zamanda ABD ve Rusya, El Nusra yı savaşan taraflar arasında uygulanan ateşkese dahi etmedi. 7
Muhtemel Sonuçlar ve uyarılar El Nusra Cephesi nin El Kaide örgütüyle bağlarını çözme sebebi ne olursa olsun, bu önemli gelişme görmezde gelinemez. Bu önemli adımın sonuçlarını ileriki günlerde yaşanacak birçok ihtimal bulunmaktadır: - Birinci ihtimal, El Nusra nın El Kaide ile irtibatının kesmesi sadece düşmüş olduğu siyasi çıkmazdan kurtulmak için olması ihtimalidir. Fakat böyle bir adımın başarıl olması için El Nusra nın ideolojisini, politikasını ve ilişkilerini de değiştirmesi gerekmektedir. - İkinci ihtimal, El Nusra Cephesi nin El Kaide ile bağlarını koparması sadece medyayı yanıltma amaçlı olabilir. El Nusra Bu adımı El Kaide nin isteği üzerine atarak yeni bir El Kaide imajcı yaratmak için olabilir. - Üçüncü ihtimal, El Nusra bu adımı Suriye de savaşan diğer muhalif gurupların güvenini kazanmak için atmış olabilir. Böylelikle diğer gurupları yeni adı "Fethü l-şam" Cephesi komutası altında toplama imkânına erişecektir. Bu bağlamda, bazı, gözlemciler ABD nin İŞİD e karşı savaşında "Fethü l-şam " ordusunu desteklemesi ihtimali özerinde durmaktadırlar. - Dördüncü ihtimal, El Nusra nın El Kaide den ayrılma kararı, saflarında savaşan bazı aşırı İslamcıların El Nusra dan ayrılarak İŞİD e katılmasına yol açabilir. Bu da El Nusra nın rahatlamasını sağlar. Sonuç olarak: Suriye ye yabancı ülkelerden savaşmak için gelen aşırı dinci militanlardan doğrudan ve dolaylı olarak Esad rejimi sorumludur. Çünkü Suriye halkına karşı sürdürdüğü savaş bu tür aşırıcı gurupların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Söz konusu guruplar Suriyeli muhaliflerin zayıf olmasından istifade ederek halkın arasına sızmış ve dini kullanarak muhaliflerin siyasi boşluğunu doldurmaya çalışmışlardır. 8