ODS ve Florlu Gazlar mevzuatına dair irtibat grubu toplantısı Ankara, Türkiye, 18-19 Şubat 2013 Temel Bilgiler KAPSAM NOTU UNEP DTIE nin Ozon Eylem Programının Avrupa & Orta Asya için Bölgesel Ozon Ağı (ECA ağı), Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile birlikte, Ozon Eylemin Uyum Desteği Programı altında, ECA ağı faaliyetlerinin bir parçası olarak ve UNIDO ile istişareyle, 18-19 Şubat 2013 tarihinde, Ankara, Türkiye de gerçekleştirilmek üzere ODS ve Florlu Gazlar mevzuatına dair bir irtibat grubu toplantısı düzenlemiştir. Montreal Düzeltmesi Tarafların 2007 de gerçekleştirmiş olduğu 19ncu Toplantıda, aşağıdaki şekilde HCFC tüketimi ve üretiminin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını ivmelendirmek üzere, Montreal Protokolünde tarihsel bir düzeltme konusunda mutabakata varılmıştır (Karar No. XIX/6): (a) 2009-2010 yılı taban seviyesinin 2013 te dondurulması (b) 2015 itibariyle %10 azalma (c) 2020 itibariyle %35 azalma (d) 2025 itibariyle %67.5 azalma (e) 2030 2040 dönemi sırasında ise yıllık ortalama olarak %2.5 düzeyine hizmet verilmesine müsaade edilmesi Aynı zamanda, Güney ve Doğu Avrupa alt bölgesindeki birçok ülke Türkiye dahil Avrupa Birliğine (AB) katılma sürecine girmiştir ve AB uygulamaları ve yönetmelikleri ile uyumlulaştırılmış mevzuat ve yönetmelikleri yürürlüğe koymaktadır. Bu, söz konusu ülkelerin çoğunun, yukarıda listelenmiş olana nazaran hızlandırılmış bir programı sağlamayı hedefleyeceği anlamına gelmektedir. AB de Florlu Gazlar yönetmeliği sayesinde hayata geçirilmiş en iyi uygulamalar arasında, soğutma teknisyenleri için mecburi belgelendirme sistemlerinin geliştirilmesi, kayıt defterleri ile envanterlerin tutulması ve kaçak doğrulaması sayesinde soğutma ve iklimlendirme cihazlarının geliştirilmiş bakımı ve ömrü sonunda bertarafı yer almaktadır. Ankara_Concept_Note_Turkish Sayfa 1
Ozon tabakasını incelten maddelere (ODS) dair (EC) 1005/2009 sayılı Avrupa Birliği Yönetmeliği (EC) 1005/2009 sayılı Yönetmelik, tüm AB üye devletleri için doğrudan geçerli olup, Montreal Protokolü hükümlerinin ötesine geçmekte, örneğin Montreal Protokolü altında hariç tutulanlar (karantina & ön nakliyat, proses maddesi ve laboratuar ile analitik kullanımlar gibi) dahil olmak üzere ODS nin tüm kullanımlarını kontrol etmektedir. HCFC üretimine 2020 ye kadar sadece ihracat amaçları için müsaade edilmektedir. Saf HCFClerin ithalatı ve kullanımı, belli muafiyetler olmakla birlikte, yasaktır. Mevcut soğutma & iklimlendirme cihazlarının bakımı / teknik servisi için, ıslah edilmiş HCFC nin piyasaya sürülmesine, 2015 e kadar müsaade edilmektedir. ODS ve ürünler ile cihazların ticaretine sadece AB de kullanımına izin verilmiş olduğu haliyle müsaade edilmektedir, yani örneğin R22 içeren cihazların transiti yasaktır. Vaka bazında muafiyetler olmakla birlikte, ODS ve ODS içeren yahut ODS ye dayalı olan ürünler ve cihazlar üzerinde genel bir ithalat ve ihracat yasağı söz konusudur. Halonlara sadece, (EC) 744/2010 sayılı Komisyon Yönetmeliğinde listelenmiş seçili kritik kullanımlar için müsaade edilmektedir ve, QPS dahil, metil bromürün kullanımları yasaktır, ancak yine de acil durumlarda bazı muafiyetler tanınabilmektedir. Belli florlu sera gazlarına (Florlu Gazlar) dair (EC) 842/2006 sayılı Avrupa Birliği Yönetmeliği (EC) 842/2006 sayılı Yönetmelik, tüm AB üye devletleri için doğrudan geçerli olup, Florlu Gazlarının yönetimi ile ilgili önlemleri, özellikle, aslen cihaz işleticileri üzerine dayatılan ÖZEL yükümlülükler ve soğutma, yangınla mücadele, yüksek gerilim şalt tesisleri ve solvent sektörlerinde Florlu Gazları içeren belli faaliyetler yürüten şirketlerin ve ayrıca onların ilgili personelinin belgelendirilmesi gereksinimi sayesinde, emisyonların azaltılmasını hedefleyen önlemleri içermektedir. (EC) 842/2006 sayılı Yönetmeliğe dayalı olarak, 10 adet Komisyon Yönetmeliği yayımlanmıştır ve bunlar, diğer hükümlerin yanı sıra, kaçak kontrolü, etiketleme, raporlama ve belgelendirmeye dair detaylı prosedürleri belirlemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (EC) 1005/2009 sayılı Yönetmeliğin tümüyle uygulamaya konması ve EC (842/2006) sayılı Yönetmeliğin (tamamlayıcı mevzuatı ile birlikte) aktarımı için Heyet i kurmuştur. Bu Heyet, 2 adet alt heyeti ile birlikte, koordinasyonu yaygınlaştırmak üzere, tüm ilgili paydaşları (kamu kurumları, sanayi birliği) bir araya getirmek için periyodik toplantılar düzenlemektedir. Heyetin bir temsilcisi, çalışma planını ve işleyişimi sunmak üzere davet edilecektir. 2006/40/EC sayılı Avrupa Birliği Yönergesi (MAC yönergesi) 2006/40/EC sayılı Yönerge, ilgili hükümlerin kendi mevzuatlarına dahil edilmesi yoluyla tüm AB üye devletleri tarafından uygulamaya geçirilecektir ve Florlu Gazları içeren iklimlendirme (klima) sistemlerinin monte edilmiş olduğu belli taşıtların (binek araçları, küçük kamyonetler, minibüsler, vb.) tip onayına ilişkin ölçütleri içermektedir. Söz konusu araçlarda bu sistemlerin teknik servisine dair hükümleri de içermektedir. Ankara_Concept_Note_Turkish Sayfa 2
Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı halihazırda 2009 yılında Motorlu Taşıtlarda Klima Sistemlerinden kaynaklı Emisyonlara dair Tüzük ile MAC yönergesinin aktarımını gerçekleştirmiştir. Tüzüğü sunması ve MAC yönergesinin aktarımına dair deneyimlerini paylaşması için Bakanlıktan bir temsilci davet edilecektir. Toplantı amacı Genel amaç, ozon tabakasını inceltici maddelere (ODS) dair EC 1005/2009 sayılı AB yönetmeliği, florlu sera gazlarına dair EC 842/2006 sayılı Florlu Gazlar yönetmeliği ve ayrıca EC/2006/40 sayılı MAC yönergesine paralel olarak, uygun politikalar ve mevzuatın kabul edilmesi ile, HCFC nin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması yönetim planının, Avrupa Birliğine aday bir ülke olan Türkiye de hayata geçirilmesine imkan sağlamaktadır. Toplantı ayrıca, 304/2008/EC, 305/2008/EC, 306/2008/EC ve 308/2008/EC sayılı Yönergelerde yer alan tamamlayıcı mevzuatı da gözden geçirmeyi amaçlamaktadır. Toplantı, ilgili AB yönetmelikleri ve yönergelerinin kilit niteliklerine odaklanacak, halihazırda yürürlükte olan Türkiye mevzuatını irdeleyecek ve yürürlükte olan ulusal mevzuatı AB yönetmelikleri ve yönergeleri ile uyumlulaştırmak üzere gereken değişiklikler ve iyileştirmeler konusunda tavsiyeler sunacaktır. Ozon Görevlileri ve politika uzmanları arasında görüş alış verişi ve istişare imkanı sağlayacaktır. Toplantı, aşağıdaki konuları kapsayacaktır: Avrupa Birliğindeki ODS ve Florlu Gazlar mevzuatı ve beklenen Florlu Gazlar mevzuatı revizyonunun sunumu Avrupa Birliğinde ve bölgedeki diğer 5. Madde ülkelerindeki ODS bertaraf mevzuatının sunumu HCFC nin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması planları (HPMPler) altında yürürlüğe konması planlanan mevcut ve ayrıca yeni mevzuat ve politika önlemlerinin gözden geçirilmesi Ulusal politikalar ve mevzuatın gerekli düzetmelerinin tartışılmasına politika yapıcıların müdahil edilmesi Katılım ve aday üyelerinin Ozon Görevlileri ve politika uzmanları arasında görüş alış verişi ve istişareye imkan tanınması Ulusal politikalar ve mevzuatın AB yönetmelikleri ile uyumlulaştırılmasına yönelik bir yol haritasının belirlenmesi. Katılımcılar 30 adede kadar olacak olan katılımcılar, ilgili AB yönetmeliklerinin aktarımına müdahil olan farklı Bakanlıklardan Hükümet Görevlilerini ve ayrıca soğutma & iklimlendirme sistemleri sektörünün ve sivil toplum örgütlerinden temsilcileri içerecektir. Toplantının başkanlığını politika uzmanı Janusz Kozakiewicz (Polonya) yürütecektir. Avrupa Komisyonu ve UNIDO temsilcileri, ilave kaynak kişiler olarak davet edilecektir. ECA ağının katılım ülkelerinden birinden (örneğin Hırvatistan veya Sırbistan) yasal bir uzman tarafından destekleneceklerdir. Çoğu katılımcı Ankara dan gelecek olup, İstanbul ve İzmir den de 10 adede kadar katılımcı beklenmektedir. Organizatör, UNEP olacaktır. Ankara_Concept_Note_Turkish Sayfa 3
Toplantı Mekanı Çoğu katılımcı Ankara dan olacağından, seyahat ve masrafların asgaride tutulmasını teminen, ev sahibi ülke toplantının Ankara da yapılmasını önermiştir. Tercüme Resmi oturumlar sırasında, İngilizce Türkçe İngilizce tercüme sağlanacaktır. Tüm katılımcıların bu dillerden birini iyi bilmesi gerekmektedir. Lojistik Lojistik nota, gereken süre içerisinde hazırlanacaktır. Toplantı dokümanları Kapsam notu, lojistik nota, toplantı gündemi, katılımcı listesi, toplantı tavsiyeleri ve sunumları dahil toplantı dokümanları, ECA web sitesinde sunulacaktır: www.unep.org/ozonaction/ecanetwork/. İrtibat Noktaları Türkiye Ulusal Ozon Birimi: Semra GÜNEN Tel: +90 312 586 31 66 Tel: +90-312 474 03 10 veya 11 E-posta: semra.gunen@csb.gov.tr UNEP Ozon Eylemi Halvart Koeppen Tel: +33-1443714-32 E-posta: halvart.koppen@unep.org Pervin DOGAN Tel: +90 312 586 30 54 Tel: +90 312 474 03 10 veya 11 E-posta: pervin.dogan@csb.gov.tr Jemal Purliyeva, Tel: +33-1443714-97 E-posta: jemal.purliyeva@unep.org Ankara_Concept_Note_Turkish Sayfa 4
Ek: Avrupa ve Orta Asya için Bölgesel Ozon Ağı Avrupa ve Orta Asya için Bölgesel Ozon Ağı, Çok Taraflı Fon, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Slovakya Cumhuriyetinden teknik ve mali destekle, 2003 yılında oluşturulmuştur. Artık UNEP DTIE nin Ozon Eylem Uyum Destek Programının bir parçası olup şu 12 üye devleti içermektedir: Arnavutluk, Bosna Hersek, Ermenistan, Gürcistan, Hırvatistan, Karadağ, Kırgızistan, Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti, Moldova, Sırbistan, Türkiye ve Türkmenistan. Buna ek olarak, Geçiş Döneminde Ekonomileri olan Ülkeler adı verilen 7 adet ülke de, ECA ağı faaliyetlerine kendi kendine fon sağlayan veya kendi uygulayıcı kurumlarınca fon sağlanan katılımcılar olarak katılmaya davet edilmiştir: Azerbaycan, Beyaz Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Rusya Federasyonu, Tacikistan ve Ukrayna. ECA ağı, üç alt bölgeye (Kafkas, Balkan, Orta Asya) yayılmış dinamik bir ülkeler grubudur. Birçok eski ECA ağı ülkesi halihazırda Avrupa Birliğine katılmış ve 2. Madde ülkesi olarak yeniden sınıflandırılmıştır. Aday ülkeler arasında Hırvatistan, Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti ve Türkiye yer almakta; muhtemel aday ülkeler arasında ise Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ ve Sırbistan yer almaktadır. Ağ, uygulayıcı kurumlar (UNDP, UNIDO, Dünya Bankası), iki taraflı ortaklar (Avrupa Komisyonu, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, İsveç, Macaristan, Polonya, Romanya) ve ayrıca Çok Taraflı Fon ile Ozon Sekreterlikleri tarafından desteklenmektedir. İlave ortaklar arasında, Dünya Gümrük Örgütünün Bölgesel İstihbarat İrtibat Ofisi (RILO CIS), Uluslararası Soğutma Enstitüsü (IIR) ve ayrıca sanayi, TEAP ve TOC uzmanları yer almaktadır. Bölgesel ağların kurulması, bölgedeki Ozon Görevlileri için, Montreal Protokolü ve onun düzeltmelerinin hükümlerine uygunluğun sağlanması amacıyla, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerden meslektaşları ile deneyim alışverişinde bulunmak, becerilerini geliştirmek, bilgi, birikim ve fikirleri paylaşmak üzere düzenli ve etkileşimli bir forum sağlar. Düzenli ağ ve temalı toplantılar ve süregelen diyaloglar sayesinde, ağların kurulması, Ozon Görevlilerinin, ODS nin ulusal bazda aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması faaliyetlerini başarılı şekilde idare etmeleri için gereken bilgi, beceri ve irtibatlara sahip olmalarına yardımcı olur. Uyum sorunları yaşayan ülkelere özel uyum desteği sağlanmaktadır. Ankara_Concept_Note_Turkish Sayfa 5